Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wykorzystanie kawern solnych do wielkoskalowego magazynowania wodoru w kontekście dalszego rozwoju wykorzystania energii wytwarzanej z OZE

100%

Piech M. , Szurlej A.

Rynek Energii

|

2023

|

tom Nr 5

36--42

PL

Odnawialne źródła energii oraz tzw. zielony wodór, zgodnie z planem UE, odegrają główną rolę w dekarbonizacji gospodarki. Obecnie zdecydowana większość wodoru, zarówno w Polsce, UE, jak i na świecie produkowana jest w oparciu o paliwa kopalne, głównie gaz ziemny. Taka produkcja wodoru obciążona jest emisją CO2. Dlatego też głównym celem unijnej strategii wodorowej jest rozwój odnawialnego, zielonego wodoru otrzymywanego w procesie elektrolizy przy wykorzystaniu OZE. W artykule przybliżono rozwój wykorzystania OZE w zakresie produkcji energii elektrycznej w latach 2015-2022, zwrócono uwagę na wysoką dynamikę rozwoju fotowoltaiki i jej rosnący udział w bilansie wytwarzania energii elektrycznej. W dalszej części scharakteryzowano technologie magazynowania wodoru w kontekście rozwoju gospodarki wodorowej, ze szczególnym uwzględnieniem magazynowania wodoru w kawernach solnych. Przybliżono doświadczenia z USA i Wielkiej Brytanii w zakresie wykorzystania kawern solnych do magazynowania wodoru. Rozwój technologii magazynowania wodoru jest niezbędny nie tylko dla wykorzystania wodoru w ważnych gałęziach gospodarki, jak m.in. ciepłownictwo i transport, ale także dla zagospodarowania nadwyżek energii z OZE. Podkreślono istnienie korzystnych warunków geologicznych w Polsce do budowy wielkoskalowych magazynów wodoru w kawernach solnych.

EN

According to the European Union plan, renewable energy sources and green hydrogen will play a major role in decarbonizing the economy. Currently, the vast majority of hydrogen in Poland, the EU and around the world, is produced based on fossil fuels, mainly natural gas. Unfortunately this hydrogen production is burdened with C02 emissions. Therefore, the main objective of the EU hydrogen strategy is to develop renewable green hydrogen obtained by electrolysis using RES. The article presents the development of the use of RES for electricity generation in 2015-2022, noting the high dynamics of photovoltaic development and its growing share in the balance of electricity generation. In the following part, hydrogen storage technologies were characterized in the context of the development of the hydrogen economy, with particular attention to the storage of hydrogen in salt caverns. Experiences from the US and the UK in the use of salt caverns for hydrogen storage are outlined. The development of hydrogen storage technology is essential not only for the use of hydrogen in important industries, such as heating and transportation, among others, but also for the development of surplus energy from RES. The existence of favorable geological conditions in Poland for the construction of large-scale hydrogen storage in salt caverns was emphasized.

2

Wpływ pandemii COVID-19 na zużycie gazu ziemnego przez odbiorców komercyjnych w wybranym mieście w Polsce

80%

Cieślik T. , Narloch P. , Kogut K. , Szurlej A.

Rynek Energii

|

2021

|

tom Nr 3

3--10

PL

W marcu 2020 roku na skutek światowej pandemii koronawirusa wprowadzono lockdown, który przyczynił się do zmian w strukturze zużycia gazu. Zmniejszyło się zużycie w przemyśle i energetyce, natomiast wzrosło w gospodarstwach domowych. Również zauważalny był spadek zużycia gazu u odbiorców komercyjnych. Na podstawie zgromadzonych danych takich jak: temperatura, prędkość wiatru, czas trwania zjawisk atmosferycznych oraz wykorzystane informacje dotyczące warunków atmosferycznych w dniach poprzednich, zaprojektowano modele do prognozowania zużycia gazu przez odbiorców komercyjnych (hotele, restauracje, firmy) oraz wyznaczono najlepszy model do określenia wpływu lockdownu na zużycie gazu przez ww. odbiorców przy wykorzystaniu MAPE (ang. Mean Absolute Percentage Error - średniego bezwzględnego błędu procentowego).

EN

In March 2020, as a result of the global coronavirus pandemic, lockdown measures were introduced leading to changes in gas consumption patterns. While consumption in industry and power generation decreased, it increased in households. A decrease in gas consumption by commercial customers was also observed. The data collected, such as temperature, wind speed, duration of weather phenomena, and information on weather conditions on the preceding days, led to the design of models to forecast gas consumption by commercial users (hotels, restaurants, businesses) and to the identification of the best model to determine the impact of lockdown on gas consumption by those customers, through the use of Mean absolute percentage error (MAPE).

3

Forecasts of Production, Consumption, and the Trade Balance of Primary Energy and Fuels in the USA

80%

Olkuski T. , Sikora A. , Sikora M. P. , Szurlej A.

|

tom R. 21, nr 1/2

327--334

EN

The article analyzes various forecasts of production, consumption, and the trade balance of primary energy and secondary fuels first of all in the United States and partly in Canada. The combined analysis of the US in Canadian economies is well-founded as these economies are closely related. However, the main emphasis was on US economy. The analysis covers different scenarios of fuel and energy demand, including the currently implemented baseline scenario, the new policies scenario, assuming that countries comply with the emission limits set at the COP21 in Paris, and the environmental scenario, the strictest from the point of view of environmental protection, aimed at restricting global warming to less than 2°C above pre-industrial temperatures. The analyzed values are different for different scenarios, as shown in the figures. Most attention was paid to fossil fuels, that is, oil, natural gas, bituminous coal, and lignite. The forecasts of production, consumption, and import of individual carriers are presented. It was shown that the United States policy places greatest emphasis on the energy security and self-sufficiency. As of today, the United States is one of the most hydrocarbon-rich countries, while low electricity prices are the reason why American products are competitive compared to products from the European Union and China. Reducing the use of coal in the U.S. economy in favor of renewable energy sources will result in an oversupply of this raw material in the international markets, which, in turn, will lead to a decrease in prices. The increasing production of oil and gas will have a similar effect.

PL

W artykule przeprowadzono analizę różnych prognoz wydobycia, konsumpcji i salda wymiany energii pierwotnej oraz paliw wtórnych w Stanach Zjednoczonych oraz częściowo w Kanadzie. Analiza łączna gospodarek Stanów Zjednoczonych i Kanady jest jak najbardziej uzasadniona, gdyż gospodarki te są ze sobą ściśle powiązane. Analiza obejmuje różne scenariusze zapotrzebowania na paliwa i energię, od scenariusza bazowego realizowanego do tej pory, poprzez scenariusz nowych polityk zakładający, że kraje stosują się do ustalonych na szczeblu krajowym pułapów emisji, zadeklarowanych po COP21 w Paryżu, aż do scenariusza ekologicznego, najbardziej restrykcyjnego pod względem ochrony środowiska i zakładającego nie przekraczanie temperatury na Ziemi o więcej 2°C w stosunku do ery przedindustrialnej. Oczywiście w każdym ze scenariuszy analizowane wielkości są różne co przedstawiono na rysunkach. Najwięcej uwagi poświęcono surowcom kopalnym, czyli ropie naftowej, gazowi ziemnemu i węglowi zarówno kamiennemu jak i brunatnemu. Przedstawiono prognozy wydobycia, zużycia, a także importu poszczególnych nośników. Pokazano, że amerykańska polityka ogromny nacisk kładzie na bezpieczeństwo energetyczne i samowystarczalność energetyczną. Stany Zjednoczone to dzisiaj jeden z najbardziej zasobnych w węglowodory krajów, a niskie ceny energii sprawiają, że amerykańskie produkty są konkurencyjne w stosunku do produktów z Unii Europejskiej a nawet Chin. Ograniczanie wykorzystywania węgla w gospodarce amerykańskiej na rzecz odnawialnych źródeł energii spowoduje pojawienie się większych ilości tego surowca na rynkach międzynarodowych, co doprowadzi do spadku cen. Również wzrastająca produkcja ropy naftowej i gazu będzie miała podobny skutek.

4

Transformacja ukraińskiego sektora energii

80%

Boiko O. , Biały R. , Pruchnik T. , Szurlej A.

Rynek Energii

|

2021

|

tom Nr 4

9--15

PL

Ukraina znajduje się na etapie transformacji sektora energii. Po drastycznym obniżeniu zużycia gazu ziemnego od uzyskania przez Ukrainę niepodległości w 1991 r. można zaobserwować stabilizację konsumpcji gazu ziemnego. W celu realizacji strategii zmniejszenia zależności importowej w przyszłości zarząd NAK Naftogazu zdecydował się wziąć pożyczkę w wysokości około 52 mln EUR dla zabezpieczenia środków na inwestycje w zakresie rozwoju sektora gazu ziemnego [7]. Warto podkreślić, że z punktu widzenia konsumentów wprowadzono szereg zmian na rynku gazu ziemnego, m.in. odbiorcy paliw gazowych mają możliwość dokonania wyboru dostawcy gazu ziemnego w zależności od atrakcyjności cen, co przełoży się na rozwój konkurencyjności. W ostatnich latach Ukraina traci dominującą pozycję kraju, przez którego terytorium realizowane były dostawy gazu ziemnego z Rosji do państw europejskich. Pomimo, że Ukraina ma bardzo rozbudowaną sieć gazociągów przesyłowych, podpisana umowa z końcem 2019 r. przewiduje stopniowe obniżenie do 2024 r. tranzytu gazu ziemnego w kolejnych latach [3] [24]. Dodatkowe zagrożenie w utrzymaniu tranzytu gazu ziemnego stanowi wznowienie pracy nad budową gazociągu Nord Stream 2 pomimo wprowadzanych sankcji [6]. Równolegle z transformacją sektora gazu ziemnego dokonuje się transformacja sektora energii elektrycznej.

EN

Ukraine is in the process of transforming the energy sector. After a drastic reduction in natural gas consumption since Ukraine gained independence in 1991, a stabilization of natural gas consumption can be observed. In order to implement the strategy of reducing import dependence in the future, the management of NAK Naftogaz decided to take out a loan of approximately EUR 52 million to secure funds for investments in the development of the natural gas sector. It is worth noting that from the consumers' point of view, a number of changes have been made to the natural gas market, including gaseous fuel consumers can choose a natural gas supplier depending on the attractiveness of prices, which will translate into the development of competitiveness. In recent years, Ukraine has been losing its dominant position as a country through whose territory natural gas supplies from Russia to European countries were carried out. Despite the fact that Ukraine has a very extensive network of gas transmission pipelines, the agreement signed at the end of 2019 provides for a gradual reduction in natural gas transit by 2024 in the following years. An additional threat to the maintenance of natural gas transit is the resumption of work on the construction of the Nord Stream 2 gas pipeline despite the sanctions introduced. In parallel with the transformation of the natural gas sector, the transformation of the electricity sector is taking place.

5

Rola klastrów energii w kształtowaniu samowystarczalności energetycznej i bezpieczeństwa na poziomie lokalnym w Polsce

80%

Bałamut A. , Gryz J. , Ruszel M. , Szurlej A.

Rynek Energii

|

2024

|

tom Nr 4

3--11

PL

Celem artykułu jest przedstawienie roli klastrów energii w kształtowaniu samowystarczalności energetycznej na poziomie lokalnym w Polsce. W pierwszej części artykułu zdefiniowano pojęcie klastra energetycznego, podkreślając ujęcie behawioralne (brak wiedzy i działania elit politycznych, brak edukacji społecznej). W części drugiej wskazano, że w Polsce występuje niskie społeczne zrozumienie problematyki lokalnych klastrów energetycznych, które wynikać może z braku edukacji wyjaśniającej znaczenie tego typu rozwiązań dla sposobów zapewniania energii w każdej wymagającej tego sytuacji. Cześć trzecia dotyczy analizy, czy klaster energii może być właściwą odpowiedzią na sytuacje kryzysowe w aspekcie lokalnym. W ramach niniejszej publikacji przeprowadzono badania ankietowe wśród przedstawicieli świata nauki, jak i samorządów.

EN

The purpose of the article is to present the role of energy clusters in shaping energy self-sufﬁciency at the local level in Poland. The ﬁrst part of the article deﬁnes the concept of energy cluster, emphasizing the behavioral approach (lack of knowledge and actions of political elites, lack of public education). In the second part, it was pointed out that there is a low public understanding of the issue of local energy clusters in Poland, which may be due to a lack of education explaining the importance of this type of solution for ways to provide energy in any situation that requires it. The third part deals with an analysis of whether the energy cluster can be appropriate response to local emergencies. Within the framework of this publication, surveys were conducted among academics as well as local governments.

6

Wyzwania stojące przed europejskim przemysłem chemicznym w kontekście unijnej strategii wodorowej

80%

Biały R. , Szurlej A. , Sikora A. P. , Potempa M.

|

tom T. 99, nr 8

1101--1105

7

Zużycie gazu ziemnego w podziale na województwa

80%

Cieślik T. , Górowska K. , Metelska K. , Szurlej A.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2018

|

tom 54

190 - 205

PL

Z roku na rok obserwuje się wzrost znaczenia gazu ziemnego jako kluczowego paliwa w światowym bilansie energii. Również w Polsce w ostatnich latach systematycznie rośnie udział gazu w bilansie energii. Konieczność dywersyfikacji źródeł dostaw energii, a także ekologiczne walory gazu ziemnego spowodowały zainteresowanie się paliwami gazowymi. Największym odbiorcą błękitnego paliwa w Polsce jest przemysł, który stanowi ok. 50% całkowitego wykorzystania gazu, zaś odbiorcy komunalni stanowią ok. 38% całkowitego zużycia gazu. W artykule przedstawiono istotne czynniki wpływające na zużycie gazu:wpływ uwarunkowań społecznych oraz wpływ poziomu rozwoju infrastruktury w podziale na województwa. Zaobserwowano, iż bezrobocie wpływa na wielkość zużywanego gazu w danym województwie. Można założyć, w świetle przedstawionych danych, że ze wzrostem bezrobocia maleje zużycie gazu. Dodatkowo długość sieci gazowej jest ściśle powiązana ze zużyciem i liczą odbiorców. W tym celu rozbudowuje się sieć, która ma służyć rozprowadzeniu gazu dostarczonego do terminala LNG w Świnoujściu. Przedstawiono zróżnicowane zużycie gazu pomiędzy odbiorcami w mieście oraz na wsi,jak również zauważono znaczne różnice w wykorzystaniu gazu ziemnego. Największy wpływ na zużycie gazu ma temperatura, co potwierdza fakt wykorzystywania gazu przede wszystkim do ogrzewania gospodarstw domowych.

XX

From year to year, the importance of natural gas is growing as a key fuel in the global energy balance. Also in Poland, the share of gas in the energy balance has been systematically growing in recent years. The necessity to diversify energy supply sources, as well as the ecological values of natural gas have caused interest in gaseous fuels. The largest recipient of blue fuel in Poland is the industry, which accounts for about 50% of the total gas use, while the municipal customers account for about 38% of total gas consumption. The article presents important factors affecting gas consumption: the impact of social conditions and the impact of the level of infrastructure development by voivodships. It was observed that unemployment affects the amount of gas consumed in a given province. It was found that gas consumption decreases with the increase in unemployment. In addition, the length of the gas network is closely related to consumption and the number of recipients. For this purpose, a network is being developed to distribute the gas delivered to the LNG terminal in Świnoujście. Differentiated gas consumption between customers in the city and in the countryside was presented, as well as significant differences in the use of natural gas. The temperature has the biggest impact on gas consumption, which confirms the fact that gas is used primarily for heating households.

8

The natural gas sector in Ukraine – opportunities and barriers to growth

80%

Szurlej A. , Łaciak M. , Boiko O. , Olijnyk A.

|

tom T. 22, z. 4

115--128

EN

The paper analyzed the natural gas sector in Ukraine for the period 2000 to 2018. This sector was affected by external factors, such as the crisis which began in late 2008/2009, as well as internal factors, including the situation in Ukraine after 2013 (the Annexation of Crimea). A comparative analysis was also conducted of the natural gas sector in European Union countries and Ukraine – compared the specificity of natural gas consumption in 2018. The analysis (I) examined the demand for natural gas in Ukraine between 2000 and 2018; (II) described changes in sources to cover Ukraine’s gas needs with a particular emphasis on its own production; (III) pointed to the fundamental changes that have occurred in the natural gas supply routes to the Ukrainian sector in recent years; (IV) stressed the growing role of own production in balancing Ukraine’s gas needs; (V) described the role of Ukraine as a transit country for Russian gas to be delivered to EU countries (in recent years, the volume of natural gas transmitted via the Ukrainian transmission system has been around 90 bcm annually); and (VI) looked at the structure of natural gas consumption in the Ukrainian gas sector and how it has changed in recent years. Unlike EU countries, the growing role of own production in balancing Ukraine’s natural gas needs was emphasized, which is consistent with the strategy of the Ukrainian government. Also, attention was drawn to the threats that may significantly reduce the role of Ukraine as an important transit country. The paper also puts forward the most important parameters concerning the underground natural gas storage facilities in Ukraine which is one of the largest in Europe.

PL

W artykule przeprowadzono analizę sektora gazu ziemnego na Ukrainie w latach 2000–2018. Na sektor ten oddziaływały czynniki zewnętrzne, takie jak kryzys finansowy, który rozpoczął się na przełomie 2008/2009, a także czynniki wewnętrzne, w tym sytuacja na Ukrainie po 2013 r. (aneksja Krymu). Również przeprowadzono analizę porównawczą sektora gazu ziemnego krajów Unii Europejskiej oraz Ukrainy – porównano, jak kształtowało się jednostkowe zużycie gazu ziemnego w 2018 r. Przeanalizowano zapotrzebowanie na gaz ziemny na Ukrainie w latach 2000–2018 oraz scharakteryzowano zmiany w zakresie źródeł pokrycia popytu na gaz ziemny, ze szczególnym uwzględnieniem wydobycia własnego, a także wskazano na zasadnicze zmiany, jakie zaszły w ciągu ostatnich lat w kierunkach dostaw gazu ziemnego z importu na ukraiński rynek. W odróżnieniu od państw UE, podkreślono rosnącą rolę wydobycia własnego w zbilansowaniu potrzeb gazowych Ukrainy, co jest zbieżne ze strategią rządu ukraińskiego. Scharakteryzowano rolę Ukrainy jako kraju, przez którego terytorium realizowany jest tranzyt rosyjskiego gazu do krajów UE (w ciągu ostatnich lat wolumen przesyłanego gazu ziemnego ukraińskiego systemu przesyłowego kształtował się na poziomie około 90 mld m3 rocznie). Następnie zwrócono uwagę na zagrożenia, które mogą w istotny sposób wpłynąć na ograniczenie roli Ukrainy jako istotnego państwa tranzytowego. Porównano także, jak zmieniła się struktura zużycia gazu ziemnego na ukraińskim rynku gazu w ciągu ostatnich lat. W artykule również przybliżono najważniejsze parametry bazy PMG w Ukrainie, jednej z największej w Europie.

9

Nowe projekty w obszarze transformacji energetycznej realizowane na Wydziale Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH w Krakowie

80%

Nagy S. , Łaciak M. , Wiśniowski R. , Szurlej A.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2021

|

tom R. 24, Nr 7-8 (272-273)

10--12

PL

W artykule przedstawiono projekty realizowane w obszarze transformacji energetycznej na Wydziale Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH w Krakowie. Związane są m.in. z magazynowaniem energii, nowymi materiałami do budowy rurociągów, składowaniem CO2, czy też nowymi technologami wiertniczymi.

EN

The article presents projects in the field of energy transformation at the Faculty of Drilling, Oil and Gas of AGH University of Science and Technology. They are connected with energy storage, new materials for pipeline construction, CO2 storage or new drilling technologies.

10

Assessment of the impact of the implementation of air protection programs, anti-smog resolutions and the “Clean Air” program on CO2 emission

71%

Zyśk J. , Olkuski T. , Kogut K. , Szurlej A. , Surówka M.

Polityka Energetyczna

|

2019

|

tom T. 22, z. 2

133--153

EN

The main objective of the article is to assess the changes in carbon dioxide emissions in residential sector caused by the implementation of the plans contained in the Air Protection Programs, anti-smog resolutions adopted in 9 voivodeships and the nationwide “Clean Air” program. The reduction of emissions of pollutants which directly affecting air quality and human health, i.e. particulate matter and benz(a)pyrene, which residential sector is the main source, can also affect the amount of emitted of carbon dioxide. To determine the changes in carbon dioxide emissions in the residential sector, emissions of CO2 in base year of 2017 from various energy carriers were determined, plans for reducing of low-stack emission were reviewed and the future structure of energy carriers used in households was estimated. The processes of increasing the efficiency of energy use through both the replacement of boilers and thermomodernization were also taken into account. The obtained results show that the highest CO2 emission reduction of 6% is achieved in case of “Clean Air” program. In frame of this program in 3.5 million of single-family houses a heating system replacement and thermomodernization is planned. Implementation of plans included on Air Protection Programs and anti-smog resolutions can lead to a relatively small (approx. 1%) reduction of CO2 compared to base year 2017. The detailed results of future fuel consumption and CO2 emission for individual voivodeships and for the whole of Poland was presented.

PL

Głównym celem tego artykułu jest oszacowanie zmian emisji dwutlenku węgla w sektorze gospodarstw domowych spowodowanych realizacją planów zawartych w Programach Ochrony Powietrza (POP), uchwałach antysmogowych przyjętych w 9 województwach oraz ogólnopolskim programie „Czyste Powietrze”. Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, które bezpośrednio wpływają na lokalną jakość powietrza i zdrowie ludzi, tj. pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu, których sektor gospodarstw domowych jest głównym źródłem, mogą również wpływać na ilość emitowanego do atmosfery CO2. Aby oszacować zmiany emisji dwutlenku węgla w sektorze gospodarstw domowych, obliczono emisję CO2 z różnych nośników energii w roku bazowym 2017, przeanalizowano plany ograniczenia niskiej emisji i oszacowano przyszłą strukturę nośników energii stosowanych w gospodarstwach domowych. W obliczeniach uwzględniono także procesy zwiększenia efektywności wykorzystania energii poprzez wymianę kotłów i termomodernizację. Otrzymane rezultaty wskazują, że najwyższą, ponad 6% redukcję emisji dwutlenku węgla, uzyskano w przypadku realizacji ogólnopolskiego programu „Czyste Powietrze”. W programie tym założono, że 3,5 miliona domów będzie objętych wymianą systemu grzewczego i termomodernizacją. Realizacja Programów Ochrony Powietrza oraz uchwał antysmogowych powoduje zmniejszenie emisji CO2 o około 1% w stosunku do roku 2017. Przedstawiono wyniki przyszłego zużycia nośników energii oraz emisji dwutlenku węgla dla poszczególnych województw i dla całej Polski.

11

Wykorzystanie gazociągów kompozytowych do transportu gazu ziemnego pod wysokim ciśnieniem

71%

Kuczyński S. , Nagy S. , Spyra C. , Szurlej A. , Wnęk P.

Przemysł Chemiczny

|

2019

|

tom T. 98, nr 12

2000--2004

PL

Krajowy sektor gazu ziemnego należy do najszybciej rozwijających się w UE w ostatnich latach. Światowe doświadczenia dotyczące stosowania materiałów kompozytowych na elementy sieci gazociągowej oraz wyniki doświadczalne z testów wykonanych na gazociągu z materiałów kompozytowych wskazują na możliwość zastosowania nowych materiałów w krajowym gazownictwie. Nowe materiały i nowe technologie wydają się być zatem kluczowe dla realizacji planów związanych z intensywną rozbudową gazowej sieci przesyłowej i dystrybucyjnej.

EN

Glass fiber-reinforced polyethylene-matrix composite materials were prepared and used for construction of natural gas pipelines, operated for 2 months (transport of 2.5 106 m3 of the natural gas). The pipelines were stable and pressure- resistant under operation. The destruction of the pipes took place first under 25.8-28.8 MPa.

12

Oil Production by Polish Companies in Poland and Abroad

61%

Olkuski T. , Zyśk J. , Tora B. , Andrusikiewicz W. , Szurlej A. , Jedlińska K.

|

tom no. 1, vol. 2

149--155

EN

The article discusses a very important problem of oil production. Oil, recognized as a major source of economic development, is the main energy source of the modern world. Unfortunately, Poland has limited oil reserves. However, the production, which meets only about 4% of the demand, is carried out. Oil deposits in Poland are found in the Carpathians, in the Carpathian Foredeep, in the Polish Lowlands, and in the Polish Exclusive Economic Zone of the Baltic Sea. Initially, deposits in the Carpathians were of the greatest economic importance, but these are already depleted to a great extent. Currently, oil deposits in the Polish Lowlands are of the greatest economic importance. The largest deposit is BMB (Barnówko-Mostno-Buszewo) near Gorzów Wielkopolski. In total, in Poland oil resources amount to 23 598.46 thousand tons, of which.37% accounts for industrial resources (14 482.15 thousand tons). The article presents crude oil resources in Poland by regions, i.e. Polish Lowlands, the Carpathians, the Carpathian Foredeep, and the Polish Exclusive Economic Zone The resources were divided into anticipated economic, industrial, undeveloped resources and abandoned deposits. In addition, the three Polish companies involved in the extraction of oil, namely PGNiG S.A., the LOTOS Group S.A. and ORLEN Upstream sp. z o.o., were presented. The locations where exploitation is carried out and the volume of oil production in the last few years were discussed.

PL

W artykule poruszono bardzo ważny problem jakim jest pozyskiwanie ropy naftowej. Ropa jest podstawowym surowcem energetycznym w świecie i źródłem tak spektakularnego rozwoju gospodarczego jaki obserwujemy od czasu jest odkrycia. Polska jest niestety krajem ubogim w zasoby tego surowca, niemniej jednak prowadzone jest wydobycie, które zaspokaja zaledwie około 4% potrzeb. Zasoby ropy naftowej w Polsce znajdują się w Karpatach, w zapadlisku przedkarpackim, na Niżu Polskim oraz w polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku. Początkowo największe znaczenie gospodarcze miały złoża w Karpatach, ale uległy one już w znacznym stopniu wyczerpaniu. Obecnie największe znaczenie mają złoża ropy występujące na Niżu Polskim. Największym złożem jest BMB (skrót od nazw miejscowości Barnówko-Mostno-Buszewo) koło Gorzowa Wielkopolskiego. Ogółem w Polsce zasoby ropy naftowej wynoszą 23 598,46 tys. ton, w tym zasoby przemysłowe 14 482,15 tys. ton, co stanowi,37% zasobów ogółem. W artykule przedstawiono zasoby ropy naftowej w Polsce z podziałem na regiony, tzn. Niż Polski, Karpaty, Zapadlisko przedkarpackie, oraz polską strefę ekonomiczną Bałtyku. Zasoby podzielono na zasoby bilansowe, przemysłowe, niezagospodarowane oraz złoża, w których zaniechano eksploatacji. Przedstawiono również trzy polskie firmy, które zajmują się wydobyciem tego surowca, czyli PGNiG S.A., Grupę LOTOS S.A. oraz ORLEN Upstream sp. z o.o. Pokazano miejsca, w których prowadzona jest eksploatacja oraz jej wielkość w kilku ostatnich latach.

13

Wskaźniki emisyjności dla technologii stosowanych w indywidualnych systemach grzewczych

61%

Zyśk J. , Szurlej A. , Olkuski T. , Kogut K. , Cieślik T. , Mirowski T.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2019

|

tom nr 109

79--92

PL

Polska od lat zmaga się ze złą jakością powietrza, co bezpośrednio przekłada się na zdrowie ludzkie. Badania wskazują, że największy wpływ na przekraczanie poziomów dopuszczalnych i docelowych stężeń zanieczyszczeń, szczególnie pyłów oraz bezno(a)pirenu, ma niska emisja, w szczególności z sektora gospodarstw domowych. Powodem takiego stanu jest spalanie złej jakości paliwa w starych, mało efektywnych i wysokoemisyjnych paleniskach. Mając na uwadze powyższe zagrożenia, idąc śladem Krakowa i Małopolski, kolejne województwa, miasta i gminy wprowadzają lub rozważają wprowadzenie ograniczenia spalania paliw stałych na swoim terenie oraz całkowitą likwidację kotłów na paliwa stałe niespełniające wymogów ekoprojektu lub ewentualnie normy 5 klasy emisji spalin.Określenie wielkości emitowanych zanieczyszczeń do atmosfery ma kluczowe znaczenie w przypadku podejmowania wysiłków i określania działań zmierzających do poprawy jakości powietrza. W Polsce ruszyły ambitne programy zarówno na poziomie rządowym,jak i regionalnym, które mają na celu wymianę kotłów ipieców w kilku milionach domów. Na przykład szacuje się, że prawie pół miliona kotłów należy wymienić w ramach realizacji uchwały antysmogowej w województwie małopolskim. W artykule zostały przedstawione opracowane współczynniki emisji zanieczyszczeń mających bezpośredni wpływ na lokalną jakość powietrza tj.: współczynniki emisji pyłów, bezno(a)pirenu, tlenków siarki iazotu, tlenku węgla. Zostały wskazane zakresy stosowanych i prezentowanych współczynników emisji dla różnych technologii oraz różnych paliw. Wskazane zostały również standardy emisji obowiązujące dla nowych kotłów oraz ilości zużywanych paliw w gospodarstwach domowych w Polsce. Przedstawiono możliwe zmiany wielkości emisji wprzypadku likwidacji starych kotłów i używania nowoczesnych urządzeń do spalania biomasy oraz węgla wgospodarstwach domowych oraz przeprowadzenia termomodernizacji.

EN

For years, Poland has been struggling with poor air quality, which has a direct effect on human health. The low-stack emissions, in particular emissions from the household sector have the highest impact on exceeding the limits and target levels of air pollutants concentration, especially particulate matter and benzo(a)pyrene. The reason for this is the burning of poor quality fuel in old, ineffective and high emission stoves and boilers. Bearing the above risks in mind, following the footsteps of Kraków and Małopolska, further provinces, cities and municipalities have introduced or are considering the introduction of a reduction in the combustion of solid fuels in their area and the complete elimination of boilers for solidfuels that do not comply the ecodesign or class 5emission standards. Determining the volume of pollutants emitted into the atmosphere is of key importance during efforts and campaigns aimed at improving air quality. Ambitious programs have been launched in Poland at both the governmental and the regional level, aimed at exchanging boilers and stoves in several million houses. In the Małopolskie province it is estimated that almost half a million boilers need to be replaced according to the implementation of the anti-smog resolution for this province. The article will present pollutant emission factors having a direct impact on local air quality, i.e.: emission factors for particulate matter, benzo(a)pyrene, sulphur and nitrogen oxides and carbon monoxide. The ranges of the applied and presented emission factors for different technologies and various fuels will be indicated. Emission standards applicable to new boilers and the fuel consumption in the household sector in Poland have also been presented.Possible changes in the volume of emissions in the case of the liquidation of old boilers and the use of modern devices for burning biomass and coal in households as well as the implementation of thermomodernization are presented.

14

Wpływ wybranych czynników na zużycie gazu ziemnego w powiatach

61%

Cieślik T. , Kogut K. , Metelska K. , Narloch P. , Szurlej A. , Wnęk P.

Rynek Energii

|

2019

|

tom Nr 4

3--8

PL

W ostatnich latach zauważa się wzrost znaczenia gazu ziemnego jako istotnego surowca dla światowej gospodarki. W Polsce w ostatnich latach obserwuje się dynamiczny rozwój rynku gazu, czemu towarzysz m.in.: systematyczny wzrost liczby odbiorców gazu oraz spadek liczby niezgazyfikowanych powiatów. W Polsce aż 35% dystrybuowanego gazu ziemnego zużywane jest przez odbiorców komunalnych. Znaczący udział zużycia gazu przez odbiorców prywatnych skłania do poznania wpływu uwarunkowań, które mają znaczenie na liczbę odbiorców gazu oraz ilość zużywanego paliwa gazowego. W artykule przedstawiono istotny czynnik wpływający na zużycie gazu i liczbę odbiorców tzw. poziomu rozwoju infrastruktury w podziale na powiaty. Zauważono, że liczba odbiorców mediów takich jak woda, kanalizacja czy energia elektryczna odgrywa kluczową rolę w rozwoju rynku gazu.

EN

In the last few years the importance of natural gas has been growing as an important raw material for the global economy. In Poland, dynamic development of the gas market has been observed in recent years, which is accompanied by, among others: a systematic increase in the number of gas consumers and a decrease in the number of unpolluted poviats. In addition, in Poland even 35% of distributed natural gas is consumed by municipal customers. This article presents an important factor affecting gas consumption and the number of recipients of so-called the level of infrastructure development divided into poviats. It was noted that the number of recipients of media such as water, sewage or electricity plays a key role in the market development.