Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wrażliwość wybranych odmian jęczmienia jarego i gorczycy białej na podwyższone zawartosci niklu w glebie

100%

Koszelnik-Leszek A.

|

nr 1

2

Budowa blaszki liściowej oraz zawartość chromu, niklu i cynku w Silene vulgaris (MOENCH) GARCKE i w glebie na hałdzie odpadów serpentynitowych w Wirkach (Dolny Śląsk)

100%

Koszelnik-Leszek A.

|

tom 520

|

nr 1

3

Wplyw siedliska na rozwoj i sklad chemiczny orlicy pospolitej, Pteridium aquilinum [L.] Kuhn.

63%

Halarewicz A. , Koszelnik-Leszek A.

|

tom 58

|

nr 1-2

24-32

4

The estimation of selected heavy metals and macroelement content in Dianthus carthusianorum L. in the serpentine dump of natural habitat

63%

Koszelnik-Leszek A. , Wall L.

|

2009

|

tom 541

|

nr 1

EN

In order to estimate the content of selected heavy metals (Co, Cr, Ni i Mn) and macroelements plant material of Dianthus carthusianorum L. was collected from the serpentine dump in Sobótka (Lower Silesia), as well as from two natural habitat of the mentioned species located in the area of Mirów (Kraków - Częstochowa Highland) and Kamieniec Wrocławski (Lower Silesia). In plant material subjected to the examination there were found higher concentrations of Ni, Cr i Co in the samples of Dianthus carthusianorum L. growing on the dump in comparison to plants of the same species originating from natural habitats. Comparing macroelement content in dianthus variety coming from the serpentine dump in Sobótka and those from plants growing in natural habitats it was possible to state that plants from the dump population contained lower concentrations of Ca, K and P than those from natural populations, while dianthus plants growing on the dump featured considerably higher contents of Mg than plants from Mirów and Kamieniec Wrocławski. The investigation involved the estimation of selected heavy metal concentration (total and soluble forms) in the dump material collected in Sobótka. Chemical analyses proved that Co, Cr, Ni, Mn contents were elevated in comparison to natural concentrations of those metals in the environment. The reaction of soil material subjected to examinations was neutral, slightly acid and acid, which probably affected the increase of the contribution of soluble forms of chemical elements analyzed.

PL

W celu określenia zawartości wybranych metali ciężkich (Co, Cr, Ni i Mn) i makroskładników, materiał roślinny goździka kartuzka (Dianthus carthusianorum L.) pobrano z hałdy odpadów serpentynitowych w Sobótce (Dolny Śląsk) oraz z dwóch siedlisk naturalnych znajdujących się na terenie Mirowa (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska) i Kamieńca Wrocławskiego (Dolny Śląsk). W badanym materiale roślinnym stwierdzono wyższe stężenia Ni, Cr i Co w materiale Dianthus carthusianorum L. występującym na hałdzie, w porównaniu z osobnikami tego samego gatunku z populacji naturalnych. Porównując zawartość makroskładników w goździku kartuzku pochodzącym z hałdy w Sobótce i siedlisk naturalnych stwierdzono, że rośliny populacji hałdowej zawierały mniejsze ilości Ca, K, P, w porównaniu z osobnikami populacji naturalnych. Rośliny z hałdy zawierały natomiast dużo większe ilości Mg w porównaniu z roślinami z Mirowa i Kamieńca Wrocławskiego. W ramach badań określono koncentrację wybranych metali ciężkich (formy całkowite i rozpuszczalne) w materiale zwałowym pobranym w Sobótce. Analizy chemiczne wykazały, że zawartości Co, Cr, Ni, Mn były podwyższone w porównaniu z naturalnymi stężeniami tych metali w środowisku. Odczyn badanego materiału glebowego był obojętny, lekko kwaśny i kwaśny, co prawdopodobnie miało wpływ na zwiększenie udziału rozpuszczalnych form analizowanych pierwiastków.

5

Ecological Features of Spontaneous Vascular Flora of Serpentine Post-Mining Sites in Lower Silesia

63%

Kasowska D. , Koszelnik-Leszek A.

|

2014

|

tom Vol. 40, no. 2

33--52

EN

The aim of this study was to determine the ecological characteristics of vascular plants colonizing serpentine mining waste dumps and quarries in Lower Silesia. The investigated flora was analyzed with regard to species composition, geographical-historical status, life forms, as well as selected ecological factors, such as light and trophic preferences, soil moisture and reaction, value of resistance to increased heavy metals content in the soil, seed dispersal modes and occurrence of mycorrhiza. There were 113 species of vascular plants, belonging to 28 families, found on seven sites in the study. The most numerous families were Asteraceae, Poaceae, Fabaceae and Caryophyllaceae. Only 13% of all plants recorded occurred on at least five of the study sites. The most numerous were species related to dry grassland communities, particularly of the Festuco-Brometea class, which included taxa endangered in the region of Lower Silesia: Avenula pratensis, Salvia pratensis, Festuca valesiaca. Apophytes dominated in the flora of the investigated communities. Hemicryptophytes were the most numerous group and therophytes were also abundant. The serpentine mining waste dumps and querries hosted heliophilous species which prefer mesic or dry habitats moderately poor in nutrients, featuring neutral soil reaction. On two study sites 30% of the flora composition consisted of species that tolerate an increased content of heavy metals in the soil. Anemochoric species were the most numerous with regard to types of seed dispersal. Species with an arbuscular type of mycorrhiza were definitely dominant in the flora of all the study sites, however, the number of nonmycorrhizal species was also relatively high. It was suggested that both the specific characteristics of the habitats from serpentine mining and the vegetation of adjacent areas had a major impact on the flora composition of the communities in the investigated sites.

PL

Celem badań było dokonanie charakterystyki ekolologicznej roślin naczyniowych zasiedlających siedem obiektów, takich jak: zwały odpadów i wyrobiska kamieniołomów związanych z wydobyciem serpentynitu na Dolnym Śląsku. Florę przeanalizowano pod kątem przynależności do grup geograficzno-historycznych. Dla każdego gatunku przyporządkowano formę życiową wg klasyfikacji Raunkiaera oraz wartości wskaźników: świetlnego, wilgotności, trofizmu, kwasowości gleby i odporności na metale ciężkie. Określono sposób dyspersji nasion oraz status mikoryzowy analizowanych gatunków. Na terenie wszystkich obiektów stwierdzono obecność 113 gatunków roślin naczyniowych, należących do 28 rodzin, z których najliczniej reprezentowane były: Asteraceae, Poaceae, Fabaceae i Caryophyllaceae. W składzie flory najczęściej notowane były rośliny muraw kserotermicznych z klasy Festuco-Brometea, wśród których obecne były gatunki zagrożone w skali Dolnego Śląska: Avenula pratensis, Salvia pratensis i Festuca valesiaca. Dominującą grupą gatunków były apofi ty. Wśród form życiowych najliczniej reprezentowane były hemikryptofi ty ale udział terofitów był także wysoki. Pod względem wymagań siedliskowych, analizowana fl ora składała się w większości z gatunków światłolubnych, preferujących siedliska świeże lub suche oraz umiarkowanie ubogie w składniki pokarmowe, o odczynie obojętnym. W dwóch miejscach badań gatunki tolerujące zwiększoną zawartość metali ciężkich w glebie stanowiły około 30% składu flory. Ze względu na sposób rozprzestrzeniania diaspor, najliczniej reprezentowane były anemochory. Gatunki z arbuskularnym typem mikoryzy zdecydowanie dominowały w analizowanej fl orze, niemniej jednak udział gatunków niemikoryzowych był stosunkowo wysoki. Zasugerowano, iż zespół niekorzystnych cech podłoża serpentynitowego oraz roślinność terenów przyległych miały główny wpływ na skład florystyczny badanych zbiorowisk.

6

Charakterystyka flory oraz akumulacja metali ciężkich w odpadach serpentynitowych i wybranych gatunków roślin z terenu wyrobiska kamieniołomu w Nasławicach (Dolny Śląsk)

63%

Koszelnik-Leszek A. , Kasowska D.

|

nr 41

7

Natural and Environmental Values and Dangers of Ecological Areas "Ścinawskie Swamps"

51%

Koszelnik-Leszek A. , Tomaszewska K. , Czak M.

|

tom Vol. 37, no. 1

33-42

EN

A prospective brown coal mine "Legnica" is to be responsible for forming a depression funnel which can cover "Ścinawskie Swamps" where 26 herbaceous plant species forming 7 communities were recognized, among others: Phragmitetum australis, Caricetum gracilis and Acoretum calami. Investigated wetland characterizes changeable level of water which brings about the presence of as many as 30.77% species connected with Molinio-Arrhenatheretea class. The half of taxa belongs to synantropic species, while 50% are non - synantropic ones. The area of "Ścinawskie Swamps" can be assessed as featuring moderately high nature values and, therefore worth further protection as ecological areas.

PL

Planowana kopalnia węgla brunatnego "Legnica" ma być odpowiedzialna za powstanie leja depresyjnego, w obrębie którego mogą znaleźć się "Bagna Ścinawskie". Rozpoznano na nich 26 gatunków roślin zielnych tworzących 7 zespołów m. in.: Phragmitetum australis, Caricetum gracilis, Acoretum calami. Omawiane mokradło charakteryzuje się zmiennym poziomem wody, co powoduje występowanie aż 30,77% gatunków związanych z klasą Molinio-Arrhenatheretea. Spośród taksonów występujących na badanym obszarze połowę stanowią gatunki synantropijne, pozostałe to gatunki nie synantropijne. Obszar "Bagien Ścinawskich" można uznać jako obszar o umiarkowanie dużych walorach przyrodniczych, czyli w pełni zasługujący na dalszą ochronę jako użytek ekologiczny.

8

Roślinność zwałowiska poprzemysłowego przy kopalni "Stanisław" w Jaroszowie

51%

Koszelnik-Leszek A. , Kupczak G. , Grycz R.

|

tom 99

PL

Jaroszów położony jest w obszarze występowania bogatych złóż mioceńskich skał osadowych, w szczególności iłów i glin ogniotrwałych, które wydobywane są metodą odkrywkową i wykorzy¬stywane w przemyśle. Zwałowisko zewnętrzne przy Kopalni „Stanisław" zostało utworzone z nad¬kładu i skały płonnej. W 1984 r. na zwałowisku wdrożono technologię rekultywacji biologicznej według założeń opracowanych przez Gabryś (1984). Praca prezentuje wyniki badań florystycznych prowadzonych na obszarze zwałowiska w latach 2005-2006 oraz 2010-2011. Łącznie na badanym obiekcie stwierdzono 56 gatunków roślin naczyniowych, wśród których są wszystkie taksony użyte w mieszance rekultywacyjnej. Gatunki występujące na hałdzie są przed-stawicielami 16 rodzin botanicznych. Najliczniej reprezentowane są: astrowate (Asteraceae) 23%, motylkowate (Fabaceae) 21% i trawy (Poacae) 11%. Trawy pokrywają ok. 70% badanych po¬wierzchni a przedstawiciele motylkowatych ok. 20% . Układ ten jest zgodny z założeniami rekulty¬wacji biologicznej, w ramach której wysiano na zwałowisku mieszankę traw i motylkowatych. Pod względem ekologiczno-siedliskowym na badanym obiekcie przeważają gatunki zbiorowisk rude- ralnych (Artemisietea vulgaris) oraz łąkowych (Molinio-Arrhenetheretea). We florze zwałowiska zewnętrznego przy kopalni Stanisław w Jaroszowie dominują gatunki światłolubne i światłożąd- ne preferujące siedliska świeże, od umiarkowanie ciepłych do umiarkowanie chłodnych. Analiza wymagań siedliskowych również wykazała, że na hałdzie występują gatunki zasiedlające gleby eutroficzne i mezotroficzne o odczynie obojętnym.

EN

Jaroszów is situated in the area of the presence of rich Miocene sedimentary deposits, especially silts and fire-clays, which are mined using open pit method and are used in industry. An external dumping ground by "Stanislaw" mine was formed from an overlay and dead rock. In 1984 the technology of biological reclamation according to assumptions established by Gabryś (1984) was implemented on the dumping ground. The paper presents the results of floristic studies conducted on the area of the dumping ground in years 2005-2006 and 2010-2011. On the spoil heaps a total of 56 species of vascular plants belonging to 16 families were found. The most numerous families are: Asteraceae 23%, Fabaceae 21%, Poacae 11%. Ruderal (belonging Artemisietea vulgaris) and meadow species (belonging Molinio-Arrhe- netheretea) dominate on postindustrial dumps. Analysis of environmental requirements showed that nearly all species require a lot of light or are photophilous. In dumping ground composition the highest number of species are those preferring fresh habitats. As far as thermal requirements are concerned prevailing species are those of moderately hot to moderately cold habitats. Trophic requirements of taxa occurring on Jaroszów waste dump dominate prevailing species required eutrophic and mesotrophic habitats. There dominated taxa requiring neutral habitats.

9

Diversity of Vascular Flora of Waste Dumps and Dumping Grounds in Lower Silesia

51%

Koszelnik-Leszek A. , Podlaska M. , Tomaszewska K.

|

tom Vol. 39, no. 2

81--105

EN

The paper presents results of floristic investigation conducted within the territory of waste dumps in Lower Silesia: landfill of municipal waste Wrocław-Maślice, post-metallurgic waste heap in Siechnice, serpentine dumping grounds in Grochów and slag heaps in Bielawa. The investigated flora was analyzed with regard to species composition, participation of geographical-historical groups, live forms (according to classification by Raunkiaer), as well as selected ecological factors: light indicator (L), thermal indicator (T), soil moisture (W), trophic indicator (Tr), soil reaction (pH), value of resistance to increased heavy metals content (M). On 4 waste dumps there were found 269 species of vascular plants, belonging to 51 families. Only 5 species occurred on 4 sites, which provides for 2% of all plants recorded. The most numerous families are Asteraceae, Poaceae and Fabaceae. Apophytes dominate in waste dumps flora Hemicryptophytes are the most numerous group. Analysis of the floras (selected ecological factors) of investigated objects has shown general similarities, but also apparent differences. The most significant differences concerned two parameters: trophism (Tr) and resistance to increased heavy metals content (M).

PL

Eksploatacja kopalin, rozwój przemysłu i urbanizacji powodują znaczną degradację powierzchni Ziemi, m.in. przez składowanie różnego typu odpadów. Zdegradowane przez przemysł obszary, w postaci zwałów, hałd, czy zwałowisk, stały się interesującymi obiektami badań roślinności siedlisk antropogenicznych [7, 8, 14, 28]. Tereny te przedstawiają także dużą wartość przyrodniczą, ze względu na możliwość dokumentowania faktów i zjawisk geologicznych oraz specyficznych fitocenoz [6, 8, 16, 20]. Zwały i wyrobiska to także swoiste „poletka doświadczalne”, miejsca służące do obserwacji procesów zachodzących podczas spontanicznej sukcesji, związanych z wkraczaniem gatunków pionierskich, czy też mechanizmów rozwoju zespołów roślinnych [2, 6, 8, 16, 20 27]. Podejmowane do tej pory badania dotyczyły głównie obiektów o podobnej genezie. Niniejsza praca prezentuje natomiast wyniki florystycznych obserwacji prowadzonych na obszarze 4 zwałowisk, zdecydowanie różniących się m.in. pochodzeniem i składowanym materiałem. Celem opracowania jest porównanie roślinności zasiedlającej wybrane obiekty.