Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ogrody cysterskie – mit a rzeczywistość

100%

Milecka M.

|

2013

|

nr 3(35)

47-61

EN

A usable plan of the Cistercian monastery constitutes a specific spatial expression of the Rule of the Order. The White or the so called grey monks carried out this plan by choosing a place to build their abbeys by a river, surrounded by forests and wetlands, but characterised by good environmental conditions and potential possibilities of economic development. They consequently built their development into nature, which they extended as necessary and thus transformed the surrounding environment. A significant element of a Cistercian monastery development complex was constituted by gardens – building structures that complemented the development as regards its program and simultaneously permeated its space. The structure of garden spaces was an effect of implementing the Rule and although functions of the basic types of gardens were maintained until the times of dissolution of orders, their arrangements and locations within the monastery complexes underwent changes which was strictly connected with the usage of the entire complex space and its particular buildings and these, in turn, at times changed their functions and forms. This article was aimed at presenting the basic principles of garden arrangements and specifying briefly types of gardens that existed in Cistercian monasteries. It also included references to the still vital literature of the mediaeval garden heritage of Cistercian monasteries and a discussion of the problem of protecting the original connected with strictly Cistercian activities. We must bear in mind the fact that the evolution of the discussed complexes takes places all the time and the existing Cistercian and other orders monastery houses create modern gardens on the base of the former complexes, in accordance with their present needs, which frequently have little in common with the old arrangements. Today these places are quite often simply relaxation areas with numerous sport and recreation facilities built into green arrangements and other decorative components that are totally alien to the Cistercian tradition. With all the attractiveness of these ‘novelties’, it is extremely important that the monastery complexes within which the garden relics are preserved could transfer into the future the old traditions of the monastery garden that underwent a constant evolution as regards its functions and arrangement, but nonetheless throughout centuries was an important medium of symbolic content and religious aspects of life and moreover it constituted a significant record documenting the level of life, knowledge and first of all an attitude of man towards nature.

PL

Program użytkowy cysterskiego klasztoru jest swoistym, przestrzennym wyrazem reguły zakonu. Biali, czy też jak nazywano ich szarzy mnisi, realizowali go, wybierając na budowę swego opactwa miejsce nad rzeką, w otoczeniu lasów i mokradeł, ale o korzystnych warunkach środowiskowych i potencjalnych możliwościach rozwoju gospodarczego. W sposób konsekwentny wkomponowywali w nie swoją zabudowę, którą z czasem w miarę potrzeb rozbudowywali, a otaczające ją środowisko przekształcali. Istotnym elementem cysterskiego zespołu zabudowy klasztornej były dopełniające ją programowo, a pod względem przestrzennym przenikające struktury budowlane – ogrody. Struktura przestrzeni ogrodowych była wynikiem realizacji reguły i choć funkcje podstawowych typów ogrodów aż do czasów kasat utrzymały się, to ich kompozycje, jak też i lokalizacje w obrębie zespołów klasztornych ulegały zmianom, co ściśle wiązało się z wykorzystaniem przestrzeni całego zespołu i poszczególnych obiektów budowlanych, a te niekiedy zmieniały swoje funkcje i formy. W niniejszym artykule przestawiono podstawowe zasady kompozycji ogrodowych, prezentując pokrótce typy ogrodów, jakie istniały w klasztorach cysterskich. Odniesiono się także do obowiązującej nadal literatury dotyczącej średniowiecznego dziedzictwa ogrodowego w cysterskich klasztorach i poruszono problem ochrony autentyku związanego z działalnością stricte cysterską. Nie można zapominać, że ewolucja opisywanych zespołów trwa, a istniejące domy klasztorne cystersów i innych zgromadzeń w miarę swoich potrzeb tworzą na bazie dawnych zespołów ogrody współczesne, które to często nie mają wiele wspólnego z dawnymi kompozycjami. Dziś przeważnie są to po prostu tereny wypoczynku, nierzadko z wkomponowanymi w układy zieleni obiektami sportu i rekreacji, ale także elementami dekoracyjnymi całkowicie obcymi cysterskiej tradycji. Niezwykle ważne jest, aby przy całej atrakcyjności tych „nowości” założenia klasztorne, w których obrębie istnieją relikty ogrodów, przenosiły do przyszłości dawną tradycję ogrodu klasztornego, który co prawda pod względem funkcjonalno-kompozycyjnym wciąż ewoluował, ale przez wieki był ważnym nośnikiem treści symbolicznych i przekazu religijnego, a ponadto istotnym dokumentem poziomu życia, wiedzy, a przede wszystkim stosunku człowieka do przyrody.

2

Przekształcenia ogrodów przy klasztorze oo. bernardynów w Piotrkowie Trybunalskim

100%

Milecka M.

|

nr 4 (56)

31-42

EN

The article is devoted to the presentation of a relic of the former Bernardine garden in Piotrków Trybunalski. Based on the analyzed source material, the author presented the fate of the garden in the context of the history of the monastery. She showed the contemporary resource of the former Bernardine garden and described the state of preservation of the historical system. This allowed us to reconstruct the evolution of the assumption and draw conclusions about the protection of the garden heritage, and then formulate recommendations for shaping the historical landscape of the center of Piotrków. As a result of the analysis, it was proved that the historical and artistic values of the Piotrków Bernardine complex are large. The history of this complex of greenery, its composition and rank for the contemporary urban layout deserve closer presentation, as was done in the article. The assumption is an interesting example of the evolution of green areas and a testimony of the great influence of religious congregations on shaping the city landscape.

PL

Artykuł poświęcono prezentacji reliktu dawnego ogrodu bernardynów w Piotrkowie Trybunalskim. W oparciu o przeanalizowany materiał źródłowy autorka przedstawiła losy ogrodu w kontekście historii klasztoru. Ukazała zasób współczesny dawnego ogrodu bernardynów i określiła stan zachowania historycznego układu. To pozwoliło na zrekonstruowanie ewolucji założenia i wyprowadzenie wniosków na temat ochrony dziedzictwa ogrodowego, a następnie sformułowanie zaleceń dotyczących kształtowania krajobrazu historycznego centrum Piotrkowa. W wyniku analiz dowiedziono, że wartości historyczne i artystyczne piotrkowskiego zespołu bernardyńskiego są duże. Historia tego zespołu zieleni, jego kompozycja i ranga dla współczesnego układu urbanistycznego zasługują na bliższą prezentację, co uczyniono w artykule. Założenie jest interesującym przykładem ewolucji układów zieleni i świadectwem wielkiego wpływu zgromadzeń zakonnych na kształtowanie krajobrazu miasta.

3

Budynki klubów robotniczych z lat 1920–1930 w kontekście współczesnyh potrzeb mieszkańców Ukrainy

63%

Milecka M. , Myronenko V.

|

2014

|

nr 3(39)

53-62

EN

Protection of architectural objects erected in the 20th century, which due to their origins are often perceived as a difficult heritage, in the current social conditions constitutes a complex restoration problem. The article outlines attempts to develop and therefore protect from devastation this group of structures which in the countries of the former Eastern Bloc were commonly referred to as palaces of culture or cultural clubs. In the minds of Poles they are usually associated with the enormous edifice that was built after the Second World War in the centre of Warsaw changing its image for years. This “gift from a befriended nation” is a poke in the eye of the Polish people but at the same time it is recognised as a big tourist attraction by visitors from abroad. Although this is the only structure of this type in Poland, in the territory of Ukraine this problem affects a large number of the so called workers’ clubs built in the years 1920–1930, which until today in various ways perform the function of centres of “spending free time”, similarly to those which appeared in the former USSR in the first half of the 20th century. The article present attempts at adaptation of “workers’ clubs” to new conditions in Ukraine.

PL

Ochrona wzniesionych w XX stuleciu obiektów architektonicznych, które ze względu na swój „rodowód” często są trudnym dziedzictwem, w obecnych warunkach społecznych stanowi złożony problem konserwatorski. Artykuł prezentuje próby zagospodarowania, a zatem ochrony przed znisz czeniem właśnie takiej grupy obiektów, określanych powszechnie w krajach dawnego bloku socjalistycznego mianem pałaców, czy też klubów kultury. Nam każdorazowo kojarzy się to z wielkim gmachem, jaki stanął po II wojnie światowej w centrum Warszawy, odmieniając na lata jej wizerunek. Ten „dar zaprzyjaźnionego narodu” kłuje w oczy Polaków, ale jednocześnie jest uznawany za sporą atrakcję turystyczną wśród zagranicznych gości. W Polsce mamy jeden taki obiekt, ale na terenie Ukrainy problem dotyka bardzo licznej grupy tzw. klubów robotniczych z lat 1920–1930, które do dziś w różny sposób pełnią funkcję ośrodków „spędzania wolnego czasu”, analogicznie do tych, jakie pojawiły się na terenie dawnego ZSRR w 1. poł. XX w. Artykuł prezentuje próby adaptacji „klubów robotniczych” do nowych warunków na Ukrainie.