Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Nowe dane o związkach polskich badaczy z geologami francuskimi w połowie XIX wieku

100%

Tarkowski R.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

tom Vol. 50, nr 7

586--588

PL

Artykuł przedstawia rezultaty badań dotyczące kontaktów i współpracy naukowej polskich i francuskich geologów w połowie XIX wieku. Związane są one z dwoma wybitnymi geologami tego okresu: L. Zejsznerem - profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz E. Hébertem – profesorem Sorbony, w Paryżu. W szczególności dotyczą one: zbioru skamieniałości z ziem polskich w kolekcji Sorbony, informacji o Polakach - członkach Francuskiego Towarzystwa Geologicznego, nieznanych francuskich listach E. Héberta do polskich geologów, mowy pośmiertnej poświęconej L. Zejsznerowi, wygłoszonej przez E. Héberta na posiedzeniu Francuskiego Towarzystwa Geologicznego.

EN

The paper presents results of studies on contacts and cooperation of Polish and French geologists in the middle of the XIX century. The data gathered so far show that the connections were especially close in the case of two outstanding geologists of these times: L. Zejszner, professor at the Jagiellonian University in Cracow, and E. Hebert, professor at Sorbonne in Paris. The cooperation is well shown by fairly rich collections of Polish fossils at Sorbonne, information on activities ofL. Zejszner as a member of the Geological Society of France, recently discovered letters of E. Hebert to L. Zejszner and his assistant, and speech delivered by E. Hebert at the meeting of the Society in 1872 to commemorate L. Zejszner.

2

Geologiczny ogląd Wileńszczyzny J.E. Giliberta (1741-1814), pierwszego profesora historii naturalnej Uniwersytetu Wileńskiego

100%

Tarkowski R.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2015

|

tom R. 60, nr 1

165--183

EN

In 1775-1783, Jean-Emmanuel Gilibert (1741-1814) stayed in Respublica Poloniae to organize a veterinary school, the Royal Botanic Garden and the Royal School of Physicians in Grodno, and since 1781 he worked in Vilnius as Professor of Natural History at the Principal School of the Grand Duchy of Lithuania. Little is known about his work conducted in Lithuania in the field of geology and earth sciences. The author has decided, on the basis of Gilibert’s publications and analysis of the literature (works of J. Garbowska and P. Daszkiewicz and others), to present his teaching and research activities in this field. In Grodno, Gilibert looked after and multiplied the collections of the natural history cabinet at the Royal School of Physicians, renowned for its rich mineralogical and fossil collections watched and admired by, among others, King Stanisław August, J. Bernoulli (1744-1807) and M. Patrin (1742-1815) who mentions the amber rosary with a different species of insects preserved in each bead. Gilibert’s tours around Lithuania were the opportunity to enlarge the geological collections and to adapt them to the needs of the school. He also appreciated the importance of ordinary specimens representing the geology of the area. These specimens not only enriched the natural history cabinet, but also defined the way of working and collecting. Ha was the first to found and gather fossil animals from near Grodno. The signs of mineralogical and geological interests of Gilibert can be found in the works of other authors of that epoch (L. Viteta (1736-1809) and J. Bernoulli). In Vilnius, Gilibert conducted a one year-long full lecture on natural history (zoology, botany and mineralogy). In his lectures on mineralogy, he presented not only the systematics, but also emphasized the usefulness of minerals in medicine, for the production of ornamental items and in different sectors of the economy. He adapted the process of teaching to the needs of practical life, based on observations and experiments, and was using the local wildlife specimens in his lectures. Thanks to the French naturalist, the teaching of natural science remained at a good European level since the time the Department was founded at the University of Vilnius. A treatise on physical geography of the Grand Duchy of Lithuania is Gilibert’s best-known published work in Poland. Based on own observations, he determined, e.g., the causes of drying of ponds and marshes, as well as of the formation of peat, limonitic iron and ocher, the origin of rivers in Lithuania and the presence of amber, and described a number of fossils. He provided the characteristics of geological deposits (now included in the Quaternary), described their origin and age, and drew attention to the issues of dynamic geology (e.g. erosional activity of rainwater, river erosion, formation of sand dunes). From the period of his eight-year stay in Lithuania, Gilibert also submitted observations on the climate of Lithuania, documented by temperature measurements. He indicated that the climate of this part of Europe was milder than the French believed, with clearly noticeable two seasons: winter and summer. He pointed out that the autumn rains give rise to muddy areas persisting to the end of November, and the most severe frost, usually several days long, occurs in late December and January, when the winds blow from the northeast. June and July are typically the hottest months, but the northern winds sometimes cause July ground frosts. He compared Lithuania’s climate to that of the Alpine foreland. Gilibert was the first scholar who studied the natural environment of Lithuania based on scientific principles. Interesting are his observations on the amber resin, for example, unequivocal statement that amber is a resin, at the time when the idea was still much discussed. Worth noting are the geological elements in the physiographic description of Lithuania, published by Gilibert (1806) in Histoires des Plantes d’Europe. It should also be pointed to the methodological aspect of Gilibert’s works: the facts precede interpretations, the results are attempted to be universalized by transposition into areas other than those investigated by Gilibert, and the observations are linked with scientific theories, which were new at those times, in the field of geology, chemistry and physics. Gilibert’s descriptions were often the first ones available to the naturalists in western and southern Europe. They were all the more valuable that contained a lot of data on the geology, meteorology, physical geography etc., useful in various fields.

3

CO2 storage capacity of geological structures located within Polish Lowlands' Mesozoic formations

100%

Tarkowski R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

tom T. 24, z. 4/1

101-111

EN

The paper presents results on recognition of geological structures for CO2 storage within Mesozoic brine aquifers (Lower Cretaceous, Lower Jurassic, Lower and Upper Triassic) of Polish Lowlands. Basing on criteria issued in: 'The best practice for CO2 storage of in saline aquifers', 37 locations were chosen, combined with 48 structures suitable for underground carbon dioxide storage needs. Eleven of them contain two reservoir horizons within the same location. Capacity calculations for chosen structures (volumetric one and dissolution based one) were executed using a unified methodology, accepted by the EU GeoCapacity project Board. Total capacity of these structures comes to 22 342 Mt (that is: volumetric 17 490 Mt, dissolution based 4852 Mt), considering capacities from several dozen up to over 2 000 Mt of carbon dioxide. The defined capacity equals Poland's carbon dioxide emission for 70 years.

PL

Przedstawiono wyniki badań dotyczące rozpoznania struktur geologicznych do składowania CO2 w mezozoicznych solankowych poziomach (dolnej kredy, dolnej jury oraz dolnego i górnego triasu) Niżu Polskiego. Na podstawie kryteriów przedstawionych w 'Best practice for the storage of CO2 in saline aquifers' wskazano 37 lokalizacji, w których wytypowano 48 struktur do podziemnego składowania dwutlenku węgla. Jedenaście z nich obejmuje dwa poziomy zbiornikowe w obrębie tej samej lokalizacji. Obliczeń pojemności wytypowanych struktur (wolumetrycznej i z rozpuszczania) dokonano w ujednoliconej metodyce, przyjętej w projekcie EU GeoCapacity. Całkowita pojemność opisanych struktur wynosi 22 342 Mt (w tym: pojemność wolumetryczna 17 490 Mt, pojemność z rozpuszczania 4852Mt), przy zróżnicowaniu wielkości pojemności od kilkudziesięciu do przeszło dwa tysiące Mt dwutlenku węgla. Oszacowana pojemność odpowiada 70-letniej emisji tego gazu w Polsce.

4

Podziemne magazynowanie dwutlenku węgla z energetyki w Polsce

100%

Tarkowski R.

Polityka Energetyczna

|

2003

|

tom T. 6, spec. [2]

321-332

PL

Omówiono możliwości podziemnego magazynowania dwutlenku węgla emitowanego do atmosfery przez elektrownie i elektrociepłownie. Niskie opłaty za emisję tego gazu w Polsce nie skłaniają dzisiaj do jego unieszkodliwiania; wejście Polski do UE zmieni tą sytuację. Zakłady energetyczne w Polsce są największymi emitentami CO2. Stanowią one dobre miejsca do wyłapywania CO2, przeznaczonego do podziemnego magazynowania. Przedstawiono koncepcje podziemnego magazynowania dwutlenku węgla, główne etapy (wychwycenie, transport, magazynowanie), omówiono miejsca podziemnego składowania. Wskazano przykłady podziemnego zatłaczania i magazynowania dwutlenku węgla w Europie i na świecie. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że podziemne składowanie CO2 z energetyki wymaga zainteresowania zarówno ze strony dużych emitentów tego gazu, jak i dysponentów złóż w których dwutlenek węgla będzie magazynowany.

EN

Possibilities to sequestrate carbon dioxide emitted to the air from power and power and heat plants by underground storage are discussed. Low fees for emission of this gas are still not favourable for any efforts to its sequestration but these should change along with accession of Poland to European Union. In Poland most of carbon dioxide emission comes from power and power and heat plants which makes such plants the best sites for entrapment of this gas for sequestration by underground storage method. The idea of underground storage of carbon dioxide is presented along with major stages of such process (entrapment, transportation, and storage) and sites usable for such storage. Relevant examples of use of this method in Europe and other parts of the world are given. The experience gathered so far clearly show that successful implementation of this method requires to have both sides, that is CO2 emittents and operators of underground storage reservoirs interested in such operations.

5

Makroskamieniałości oksfordu dolnego i środkowego z Zalasu koło Krakowa; ich wartość paleontologiczna, biostratygraficzna i paleogeograficzna

100%

Tarkowski R.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

tom R. 40, nr 4

15-22

PL

W pracy przedstawiono rezultaty badań skamieniałości oksfordu dolnego i środkowego z Zalasu koło Krakowa. Odsłonięte powyżej permskich porfirów skały osadowe oksfordu dolnego i środkowego umożliwiły opisanie profilu oraz oznaczenie bogatego zespołu makroskamieniałości (gąbki, ramienionogi, małże, ślimaki, amonity, belemnity, jeżowce) obejmującego przeszło 250 gatunków, w tym 17 nowych. Profil utworów oksfordu dolnego i środkowego w Zalasie należy zaliczyć do klasycznych w skali europejskiej.

EN

The paper presents results of research of the Lower and Middle Oxfordian fossils from Zalas, Cracow area. The Lower and Middle Oxfordian sediments cropping out above the Permian porphires enabled to describe profiles and to determine rich assemblage of macrofossils (Sponges, Brachiopods, Lamellibranches, Gasteropods, Ammonites, Belemnites, and Echinids) representing over 250 species, including 17 new ones. The profile of the Lower and Middle Oxfordian from Zalas should be regarded as the classical European profile.

6

Walory naukowe, dydaktyczne oraz celowość ochrony stanowiska czwartorzędowych koralowców (Scleractinia) z St-Felix (Małe Antyle, Gwadelupa, Grande-Terre)

100%

Tarkowski R.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2002

|

tom R. 41, nr 3

37-47

PL

W pracy opisano stanowisko czwartorzędowych koralowców Scleractinia z wyspy Grande-Terre na Gwadelupie. Występuje ono w formie odsypu wapiennych szkieletów, na zachód od plaży w St-Felix. Wzdłuż wybrzeża morskiego, na obszarze porośniętym namorzynami, znaleziono miejsce bogate w subfosylne koralowce. Elementy pochodzenia antropogenicznego wskazują, że materiał ten został nagromadzony w czasie cyklonu (prawdopodobnie cyklonu Hugo w 1988 roku). Pomimo, że jest to materiał redeponowany, świadczy on o wyjątkowej energii fal morskich, które w czasie cyklonów potrafią wyrwać kilkudziesięciocentymetrowe fragmenty kolonii koralowców przyrośnięte do podłoża, i wyrzucić je na brzeg. W oznaczonym zespole koralowców z rzędu Scleractinia stwierdzono 13 gatunków (w tym 2 formy należące do rodzaju Agaricia i 3 formy należące do Porites). Reprezentują one 11 rodzajów z 8 rodzin: Acroporidae (Acropora), Faviidae (Diploria, Manicina, Montastrea, Solenastrea), Columnastraeidae (Stephanocoenia), Dendrogyriidae (Dichocoenia), Meandriidae (Meandrina), Agariciidae (Agaricia), Siderastraeidae (Siderastrea) i Poritidae (Porites). Oznaczono następujące taksony: Acropora cervicornis (Lamarck, 1816), Agaricia agaricites (Linnaeus, 1758), z dwoma formami: bifaciata Zlatarski i Estalella, 1980 i forma unifaciata Zlatarski i Estalella, 1980, Dichocoenia stockesi Milne Edwards et Haime, 1848. Diploria clivosa (Ellis and Solander 1786), Diploria strigosa (Dana 1846), Manicina areolata (Linnaeus 1758), Meandrina meandrites (Linnaeus 1758), Montastrea annularis (Ellis and Solander 1786), Porites astreoides Lamarck 1816, Porites porites (Pallas 1766) z formami: typica (Pallas 1766), furcata Lamarck, 1816 oraz [...] Ze względu na wartośc naukową i edukacyjną zaproponowano objęcie opisywanego stanowiska ochroną i ujęcie go jako elementu istniejącej w okolicy ścieżki dydaktycznej. W Polsce tego typu obiekty przyrody nieożywionej chronione są jako stanowiska dokumentacyjne. okolice plaży w St-Felix, ze względu na wyjątkowe walory przyrodniczo-krajobrazowe oraz dydaktyczne zasługują na szczególną ochronę, co wymagałoby współdziałania miejscowych władz administracyjnych i szczebla samorządowego.

EN

This work describes a site ot quaternary anthozoa Scleractinia from Grande-Terre island in Guadeloupe. The site is in the form of an outwash of calcium skeletons west of the beach in St. Felix. Along the seashore, in an area with mangrove growth, a rich subfossil anthozoa site has been found. Antropogenic elements indicate that the material was accumulated during a cyclone, most probably Cyclone Hugo in 1988. Although the material is redeposited it reflects the great energy of sea waves during a cyclone which can rip out pieces of an anthozoa colony up to a hundred centimetres in length growing on a substratum, and then throw them onto the seashore. In the determined set of anthozoa from the Scleractinia order, 13 species have been found (including 2 forms from the Agaricia genus and 3 forms from the Porites genus). They represent 11 genera from 8 families[...]

7

Francuska ekspertyza z XVIII wieku dotycząca ponownego uruchomienia kopalni olkuskich

100%

Tarkowski R.

|

tom Vol. 111, nr 43

215-222

PL

W artykule przedstawiono francuskojęzyczny rękopis Mémoires sur les mines d'Olkusz, pochodzący z Archiwum Institut de France w Paryżu. Dotyczy on dziejów kopalnictwa rud ołowiu i srebra w okolicach Olkusza. Jego autorem jest dyplomata francuski P.M. Hennin, który w latach 50. i 60. XVIII wieku przebywał w Polsce. W memoriale przedstawiono: dawny stan kopalń, przyczyny ich upadku, dochody jakie przynosiły kopalnie, możliwość osiągnięcia zysków w przypadku ponownego uruchomienia kopalń oraz propozycję jak można by przeprowadzić odnowienie kopalń. Przetłumaczony na język polski tekst ostatniej części memoriału zamieszczono w artykule. Wskazano na związki P.M. Hennina z geologiem francuskim J.-E. Guettard, autorem pierwszej mapy geologicznej Polski, który w tym samym okresie prowadził badania geologiczne w Polsce.

EN

The article presents a French manuscript from XVIII century Mémoires sur les mines d'Olkusz, which was found in Institut de France archives in Paris. It describes the history of lead and silver mining near Olkusz. The author of the manuscript is a French diplomat P.M. Hennin, who stayed in Poland in fifties and sixties of XVIII century. The memorial presents: the mines' state, the reasons of their failure, profits from mines, possible profits after restarting the mines and proposal how to renovate the mines. The las part of the memorial translated to Polish is also presented in the article. The author of the article indicate; the relations between P.M. Hennin and J.-E. Guettard, who is the author of the first map of Poland and who conducted geological research in Poland at the same time.

8

Wybrane aspekty podziemnego magazynowania wodoru

100%

Tarkowski R.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

tom Vol. 65, nr 5

282--291

EN

The article describes the subject of underground hydrogen storage in the context of energy storage using hydrogen as a carrier, and shows its role in the Polish energy policy. The review of the most recent papers was performed to provide the information about hydrogen properties and options for underground hydrogen storage (salt caverns, depleted hydrocarbons fields, deep aquifers) in Poland. Analysis of the literature indicates small practical experiences in the underground hydrogen storage. The behaviour of underground-stored hydrogen is more complex than expected. Previous results indicate that this option may in future become the preferred solution for storing excess electricity related to the irregular supply from renewable sources. Geological formations can provide the possibility of storing energy on a medium- and long-term time scale. Knowledge of the underground storage of carbon dioxide and other gases will be useful for searching ofsites for underground storage of this gas. Due to the planned increasing share of renewable energy in electricity production in Poland, the issue of underground hydrogen storage will become increasingly relevant.

9

Kopalnie olkuskie w zapiskach francuskiego przyrodnika J.E. Guettarda z drugiej połowy XVIII wieku

100%

Tarkowski R.

Przegląd Górniczy

|

2004

|

tom T. 60, nr 12

56-61

PL

W artykule przedstawiono materiały oraz rękopis odnaleziony w Archiwum Francuskiej Akademii Nauk, dotyczące dziejów kopalnictwa rud ołowiu i srebra w okolicach Olkusza. Dane te związane są z badaniami i obserwacjami prowadzonymi w Polsce przez francuskiego przyrodnika J.E. Guettarda (1760-1762) oraz pobytem w naszym kraju dyplomaty francuskiego P. M. Hennina. Prezentowane informacje przedstawiają stan kopalń olkuskich, omawiają przyczyny ich upadku oraz zawierają wskazania, co należałoby zrobić w celu ich odbudowy.

EN

Materials as well as the manuscript found in the Archive of the French Academy ofSciences concerning lead and silver ores mining in the surroundings of Olkusz are pre-sented. This data are connected with the research and observations made in Poland by the French naturalist J.E. Guetard (1760 - 1762) as well as the stay of the French diplomat P.M. Hennin in our country. Quoted information presents the state of mines of Olkusz, discusses the causes of their falling into decline as well as includes recommendations what should be done to reconstruct them.

10

Możliwości redukcji emisji CO2 z procesów przemysłowych w Polsce poprzez podziemne składowanie

100%

Tarkowski R.

Polityka Energetyczna

|

2004

|

tom T. 7, spec.

531-540

PL

W oparciu o oficjalne dane statystyczne oraz z zakładów przemysłowych scharakteryzowano: wielkość emisji CO2 z kategorii, subkategorii i działów przemysłu oraz podano informacje o koncentracji CO2 w strumieniu gazów spalinowych z energetyki oraz przemysłu. Przedstawiono sektory przemysłowe w Polsce, które są źródłem emisji dużych ilości CO2. Zwrócono uwagę na procesy przemysłowe (produkcja nawozów azotowych, gazu syntezowego, tlenku etylenu, cementu i inne), w których powstaje skoncentrowany strumień dwutlenku węgla. Zaproponowano rozpatrzenie podziemnego składowania CO2 dla dwóch przypadków: strumienia gazów spalinowych/przemysłowych o małej zawartości CO2 (emisja z energetyki i procesów przemysłowych) oraz czystego strumienia tego gazu (wybrane procesy przemysłowe). Czysty strumień CO2, w pierwszej kolejności może znaleźć zastosowanie w celu podziemnego składowania i/lub intensyfikacji wydobycia węglowodorów (wtórne metody wydobycia), w szczególności w instalacjach pilotażowych.

EN

The size of CO2 emission in categories, sub - categories, industry departments and data concerning concentration of CO2 in combustion gas stream from power plants and industry was characterized on basis of official statistics, data from local administration and industrial institutions. Polish industrial sectors which are the source of large CO2 emission were introduced. Special attention was paid to industrial processes (nitric fertilizers production, synthesized gases production, ethyl oxide production, cement), which produce concentrated carbon dioxide stream. Two cases were proposed to examine in order to store CO2 underground: stream of combustion gas with low CO2 content (power energy emission and industrial processes) and pure stream of this gas (chosen industrial processes). The second case could be put into use in the first place in underground storage and/or in oil recovery intensification (enhanced methods of recovery) especially in pilot systems.

11

Uwarunkowania geologiczne wybranych wysadów solnych w Polsce i ich przydatność do budowy kawern do magazynowania wodoru

63%

Czapowski G. , Tarkowski R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

tom nr 472

53--81

PL

Podziemne magazynowanie wodoru stanowi alternatywną formę magazynowania energii. Zatłoczony gaz w sytuacji nadwyżek energetycznych może być uwalniany i spalany w odpowiednich instalacjach w momencie wzrostu zapotrzebowania na energię. Do najbardziej efektywnych form takiego magazynowania należą kawerny w wysadach zbudowanych z soli cechsztynu, które na obszarze Niżu Polskiego intrudowały w nadległe utwory mezozoiku. Siedem spośród 27 wysadów solnych spełnia parametry geologiczne (minimalna grubość serii solnej rzędu 1 km, maksymalna głębokość występowania zwierciadła solnego <1 km), pozwalające je wskazać jako przydatne do budowy kawern magazynowych wodoru. Do najlepszych/optymalnych struktur należą wysady Rogóźno i Damasławek oraz w równym stopniu przydatne są dwa bliźniacze wysady – Lubień i Łanięta. W świetle obecnej wiedzy geologicznej mniej perspektywicznymi strukturami są wysady Goleniów i Izbica Kujawska (wysad Izbica Kujawska wymaga kompleksowego rozpoznania geologicznego). Ostatnią z analizowanych struktur, wysad Dębina, ulokowaną w centrum eksploatowanego odkrywkowo złoża węgla brunatnego „Bełchatów”, uznano za nieprzydatną dla tej formy magazynowania. Opisane wysady solne są również przydatne do magazynowania innych gazów np. gazu ziemnego czy powietrza, gdyż ich magazynowanie wymaga spełnienia podobnych warunków geologicznych.

EN

Underground hydrogen gas storage might be the alternative energy supplier. Filled-up during energy surplus could be utilized during energy shortage by combustion in special installations. Salt caverns within the salt domes are being considered as one of the optimal places for such energy storage. Caverns within the domes of Zechstein salts that intruded into the surrounding Mesozoic strata of the Polish Lowlands are among the most effective underground storages. Seven out of 27 analyzed salt domes have been recommended for hydrogen storage construction based on the geological parameters (i.e. minimum thickness of the salt body should be about 1 km and its top at a depth less than 1 km). The best structures are the Rogóźno and Damasławek domes and two twin-forms – the Lubień and Łanięta domes of equal usefulness. Less perspective structures, based on the present geological knowledge, are the Goleniów and Izbica Kujawska domes. The latter would still require basic geological work. The last analyzed structure, the Dębina dome, located in the centre of the active lignite open-pit “Bełchatów”, has been excluded from future consideration. These salt domes are also suitable for the storage of other gases, i.e. natural gas and air, as their storage requires similar geological setting.

12

Emisja dwutlenku węgla w Polsce w aspekcie podziemnego magazynowania

63%

Tarkowski R. , Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2003

|

tom T. 19, z. 2

81-102

PL

Przedstawiono emisję dwutlenku węgla w Polsce w aspekcie podziemnego magazynowania tego gazu. Omówiono emisję gazów cieplarnianych, w szczególności dwutlenku węgla (źródła informacji, analiza i prognozy emisji), zobowiązania Polski wynikające z międzynarodowych uzgodnień w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Scharakteryzowano głównych emitentów dwutlenku węgla w Polsce. Szczególną uwagę zwrócono na duże zakłady emitujące powyżej 50 tys. CO2/rok. Zestawiono wykresy oraz tabele przedstawiające zróżnicowane aspekty prezentowanej problematyki, dotyczące: źródeł i zmian wielkości emisji, ich lokalizacji oraz największych emitentów CO2. Przedstawione dane wykorzystane zostaną do wytypowania dużych emitentów dwutlenku węgla, dla których określone zostaną miejsca podziemnego magazynowania tego gazu w złożach surowców płynnych w Polsce.

EN

The paper deals with the scale of carbon dioxide emissions in Poland in relation to possibilities of sequestration of this gas by underground storage. Emissions of greenhouse gases, especially carbon dioxide, are presented along with relevant sources of data, analyses and forecasts and commitments to reduce the emissions, resulting from international agreements signed by Poland. Major Polish carbon dioxide emittents are characterized with a special attention paid to large plants emitting over 50,000 tonnes of CO2 per year. Various aspects of the issues of sources and changes in scale of emissions, their distribution and location of major CO2 emittents are presented in graphs and tables. These data are being collected for selecting major CO2 emittents for which it would be possible to select sites for sequestration of this gas by underground storage in liquid fossil fuel deposits.

13

Podziemne magazynowanie dwutlenku węgla

63%

Tarkowski R. , Uliasz-Misiak B.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

tom Vol. 51, nr 5

402-409

PL

W artykule omówiono istotne problemy związane z podziemnym magazynowaniem dwutlenku węgla. Zaprezentowano koncepcje podziemnego magazynowania, jako jeden ze sposobów bezpośredniej redukcji emisji tego gazu. Zwrócono uwagę na wydzielanie CO2 z gazów spalinowych, transport i koszty magazynowania CO2. Przedstawiono zagadnienia związane z potencjałem podziemnego magazynowania, fizycznymi i chemicznymi efektami zatłaczania, magazynowaniem w poziomach wodonośnych, w złożach węglowodorów i w pokładach węgla. Zwrócono uwagę na bezpieczeństwo oraz społeczną akceptacje takiego przedsięwzięcia. Opisano przykłady podziemnego magazynowania CO2. Scharakteryzowano wybrane europejskie programy naukowe dotyczące prezentowanej problematyki. Wskazano celowość podjęcia tematyki podziemnego magazynowania CO2 w Polsce oraz możliwość wytypowania miejsc podziemnego magazynowania tego gazu w pobliżu dużych, przemysłowych źródeł emisji.

EN

The paper presents some major problems related to underground storage of carbon dioxide. The idea of underground storage is presented as one of methods of reducing the emissions of this greenhouse gas. A special attention is paid to the issues of capturing, transportation and costs of CO2 storage. Problems with defining underground storage potential, physical and chemical effects of CO2injection into underground reservoirs and storage in underground aquifers, hydrocarbons deposits and coal seams are discussed. The attention is also paid to safety issues as well as gaining social acceptance for such operations. Some examples of C02 underground storage operations are described; selected European R&D programmes concerning these issues are presented. It is shown that sites for underground storage of this gas may be also found in Poland in proximity of major industrial sources of its emission; thus, research on this topic is highly advisable.

14

Złoża geotermalne Francji (część II): historia realizacji inwestycji geotermalnych

63%

Tarkowski R. , Uliasz-Misiak B.

|

tom R. 42, nr 1-2

3-10

PL

W artykule przedstawiono historię realizacji inwestycji geotermalnych Francji. Szczególną uwagę poświęcono instalacjom geotermalnym dla celów grzewczych. Etapy ich realizacji omówiono na tle kryzysów naftowych lat siedemdziesiątych oraz spadku cen ropy naftowej w połowie lat osiemdziesiątych. Opisano realizację inwestycji geotermalnych związanych z wykorzystaniem ciepła suchych gorących skał, wykorzystanie złóż niskiej i wysokiej entalpii. Przedstawiono perspektywy rozwoju geotermii we Francji.

EN

The history of geothermal investments realization in France is presented in the article. Special attention is turn to geothermal installations for heating purposes. Stages of their realization are discussed in background of oil crisises - years seventieth and reduction of oil price in half of years eightieth. Realization of geothermal investments connected with utilization of hot dry rocks heat, utilization of low and high enthalpy deposits are described. Perspectives of geothermal development in France are presented.

15

Główne wyniki badań dotyczące termicznej charakterystyki górotworu w rejonie wysadów solnych

63%

Bujakowski W. , Tarkowski R.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

tom R. 42, nr 4

15-22

PL

Głównym celem interdyscyplinarnych badań wykonanych w ramach projektu badawczego KBN pt.: "Termiczna charakterystyka górotworu w rejonie wysadów solnych", było rozpoznanie i opisanie rozkładu temperatur w obrębie i w otoczeniu wysadu solnego. Badania przeprowadzono na wysadzie solnym "Góra" położonym w centralnej Polsce. Zakres badań obejmował: analizę zdjęć lotniczych i satelitarnych, badania termowizyjne i powierzchniowe pomiary spektrometryczne, geolizyczne badania: geotermiczne, sejsmiki relrakcyjnej i refleksyjnej (płytkie) oraz magnetotelluryczne, modelowanie rozkładu temperatury w obrębie wysadu i eksploatacji ciepła. Wynikiem prac badawczych jest, oprócz celu głównego, oszacowanie możliwości pozyskania energii geotermicznej w strefie wpływów termicznych wysadu solnego przy użyciu pomp ciepła oraz opracowanie metodyki badawczej i ocena jej wykorzystania dla rozpoznania anomalii termicznych towarzyszących wysadom solnym.

EN

The main purpose of the interdisciplinary studies performed within the framework of the State Committee for Scientific Research (KBN) research project: "Thermal characteristics of massif in the region of salt domes", was the investigation and description of the temperature distribution within a salt dome and in the surrounding area. The studies were performed within the "Góra" salt dome, located in Central Poland. The scope of the study included: analysis of air and satellite photos, thermovision and surface spectrometric measurements, geophysical surveys: geothermal, refraction and reflection (shallow) seismic survey and magnetotelluric surveys, digital modeling of the temperature distribution within the salt dome, and heat extraction. The main purpose of the research is the estimation of obtaining geothermal energy in a zone of the salt dome's thermal influence, by the use of heat pumps, as well as the study of research methodology and its suitability for investigation of thermal anomalies within the salt domes.

16

Sejsmiczna interpretacja struktury Wierzchowa dla potrzeb podziemnego składowania CO2 z wykorzystaniem efektywnych współczynników odbicia

63%

Dziewińska L. , Tarkowski R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

tom nr 92

261--273

PL

Zaprezentowano wyniki interpretacji 3 sekcji w wersji współczynników odbicia (EWO) dla struktury Wierzchowa. Wykonana interpretacja istotnie wzbogaciła zakres informacji przedstawianych w standardowych dokumentacjach sejsmicznych. Uwzględniając dane geologiczne z otworów przebijających strukturę, zidentyfikowano i skorelowano wzdłuż przekrojów kompleksy skalne oraz strefy nieciągłości tektonicznych w obrębie skał permomezozoicznych. Scharakteryzowano poziom o zwiększonej zawartości piaskowców formacji połczyńskiej, zaproponowany do składowania dwutlenku węgla. Stwierdzone zaburzenia tektoniczne występujące w obrębie formacji połczyńskiej przechodzące do wyżej zalegających warstw oraz obecność przewarstwień ilastych obniżają przydatność rozpatrywanej struktury do podziemnego składowania CO2. Wydaje się celowe szersze zastosowanie, także dla innych struktur, procesu przetwarzania materiałów sejsmicznych w postać efektywnych współczynników odbicia z zadaniem rozpoznania budowy geologicznej przypuszczalnych poziomów zbiornikowych pod kątem określenia ich przydatności do składowania gazów przemysłowych.

EN

The paper presents the results of the interpretation of three sections of effective reflection coefficients (ERC) in the Wierzchowo structure. The interpretation significantly enriched the amount of information presented in the standard seismic materials. Taking the geological data from boreholes piercing the structure into account, the Permo-Mesozoic rock complexes and zones of tectonic discontinuities have been identified and correlated along the sections. A horizon of increased content of sandstones in the Połczyn Formation has been characterized, which is the target formation for the storage of carbon dioxide. The observed tectonic disturbances occurring within the Połczyn Formation, which continue into the overlying beds, and the presence of clayey interbeds reduce the usefulness of this structure for the underground storage of CO2. It seems advisable to use the processing of seismic materials into sections of effective reflection coefficients more widely, also for other geological formations, in the exploration of the geological structure of potential reservoir levels to determine their suitability for the storage of industrial gases.

17

Nieznane dokumenty na temat bogactw mineralnych Rzeczypospolitej przechowywane w archiwach Departamentu Historycznego Ministerstwa Obrony Narodowej w Vincennes koło Paryża

63%

Daszkiewicz P. , Tarkowski R.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

tom Vol. 59, nr 2

148-148

EN

Several 19th

18

Studia geologiczne w Paryżu w dziewiętnastowiecznym emigracyjnym poradniku dla młodzieży polskiej

63%

Daszkiewicz P. , Tarkowski R.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

tom Vol. 59, nr 9

622-624

EN

In 1860 a guide to scientific studies in Paris to youth was published through the efforts of Polish emigrants in France. This book was written by the students of the Polish School in Paris. The article analyzes information about the subjects in the undergraduate and the teaching of geology at the university, National Museum of Natural History and engineering schools, principally École des Mines. The interest of this guide is not limited therefore to the history of Polish-French scientific relations. Many Polish geologists and engineers working in South America, including Ernest Malinowski (1818-1899), Ignacy Domeyko (1802-1889), Edward Habich, Aleksander Babinski (1823-1899), Władysław Folkierski (1841-1904), have been trained in Paris. The edition of this book is also valuable evidence of a rich scientific activity of the Polish political emigration in France.

19

Termiczna charakterystyka górotworu w rejonie wysadów solnych

63%

Bujakowski W. , Tarkowski R.

Przegląd Górniczy

|

2001

|

tom T. 57, nr 10

15-20

PL

Artykuł omawia założenia projektu badawczego dotyczącego termicznej charakterystyki górotworu w rejonie wysadów solnych. Celem badań jest szczegółowe rozpoznanie i opisanie rozkładu temperatur i strumienia cieplnego w wysadzie solnym i jego najbliższym otoczeniu. Otrzymane rezultaty zostaną wykorzystane do opracowania modelu numerycznego wymiany ciepła oraz umożliwią ocenę możliwości zastosowania ciepła górotworu do celów grzewczych. Proponowanym obiektem badań jest wysad solny "Góra" koło Inowrocławia. Wyniki prac pozwolą na wypracowanie metodyki badań dla pozostałych wysadów solnych. Zakres prac obejmuje trzy etapy: charakterystykę geologiczno-geofizyczną wysadu, badania terenowe oraz opracowanie wyników badań.

EN

The assumptions of the research design concerning the thermal characteristic of rock mass in the region of salt domes are discussed, The research is aimed to detailed recognition and description of the temperature and heat stream distribution in a salt dome and its closed surroundings. Obtained results will be used for elaboration of a heat exchange numerical model as well as enable evaluation of the possibility of the rock mass heat use for heating purposes. The salt dome "Gora" near Inowroclaw is proposed as a research objet. This work results will allow to work aut methods of research for the other salt domes. The scope of works includes three stages namely: geophysical characteristic of a dome, field investigations and elaboration of the research result.

20

Francuskie badania fauny kopalni soli w Wieliczce na przelomie XVIII i XIX wieku

63%

Daszkiewicz P. , Tarkowski R.

Przegląd Zoologiczny

|

2006

|

tom 50

|

nr 3-4

129-138