Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Likwidacja modelu osmańskiego w Bośni po 1995 roku a kryzys państwa

100%

Falski M.

|

2011

|

tom 11

EN

Abolition of the Ottoman model in Bosnia after the 1995 and the crisis of the stateIn this paper is analyzed the dis/continuity of the Ottoman tradition in Bosnia, treated not in the ethnographical or superficial perspective, but in its deeper, cultural and social aspect. The so-called Ottoman model, continued in Austro-Hungarian and Yugoslav period, was characterized by multiplicity of social actors and the lack of the obsession of national territory. The boundaries of an autonomous territory (i.e. Bosnia under Ottoman, or Habsburg and Yugoslav rule) delimitated the sphere of shared practices, and its condition depended on relations between different ethnical agents. After the 1995 predominates the tendency toward territorial and national homogenization which leads to division, and liquidation of the Bosnian state. Nonetheless, the Ottoman model is described here as ambiguous, for its inability to shape the public sphere as a space of civic subjects, not only communities. A lack of the positive idea of the state, and the lack of any legitimization of the power other than nationalism, are seen as the major sources of political and social instability in Bosnia.

2

Neighbourhood as a Cultural and Social Issue

100%

Falski M.

|

2015

|

nr 4

EN

Neighbourhood as a Cultural and Social IssueThe neighbourhood is a broad category, which is present throughout sociological and cultural research. Of course, articles of the latest issue of "Colloquia Humanistica" do not exhaust the problem. However, we present crucial texts that relate to rarely undertaken issues, some of which might even be considered pioneering. We hope that they will be inspiring for researchers who are interested in the humanities and cultural studies, and once again we are pleased that we have been able to create an issue that is not merely declaratively, but truly interdisciplinary, and yet consistent. We try to present an understanding of the neighbourhood that emerges from the presented texts. The connotation they are most concerned with is that of exchange and opening, of contact, which is based on upholding the borders of one’s group – and of oneself, one’s own space, but at the same time, on opening to other people and the need for communication during which communities and people define themselves. The neighbourhood and contact are also the basis for the exchange processes, the thwarting of which can lead to the most dangerous phenomena for the functioning of societies. Sąsiedztwo jako problem społeczny i kulturowySąsiedztwo jest szeroką kategorią, obecną w badaniach socjologicznych i kulturowych. Artykuły najnowszego numeru „Colloquia Hmanistica“ oczywiście nie wyczerpują zagadnienia. Przedstawiamy jednak bardzo istotne teksty, które odnoszą się do zagadnień rzadko podejmowanych i czasem wręcz pionierskich, jak w przypadku artykułów Olimpii Dragouni i Kamila Wieleckiego. Mamy nadzieję, że będą one inspirujące dla badaczy związanych z humanistyką i kulturoznawstwem, i po raz kolejny cieszymy się, że udało nam się stworzyć numer nie tylko deklaratywnie, lecz rzeczywiście interdyscyplinarny, a jednocześnie spójny.Spróbujmy przedstawić rozumienie sąsiedztwa wynikające z zaprezentowanych tekstów. Zwróćmy uwagę przede wszystkim na konotację wymiany i otwarcia, kontaktu, który z jednej strony opiera się na zachowaniu granicy grupy – jednostki, jej przestrzeni własnej, z drugiej zaś na otwarciu na innego i konieczności komunikacji, podczas której wspólnoty i osoby definiują się. Sąsiedztwo i kontakt stanowią też podstawę dla procesów wymiany, a ich uniemożliwienie prowadzi do zjawisk najgroźniejszych dla funkcjonowania społeczeństw.

3

Tożsamość narodowa w społeczeństwie multietnicznym Macedonii

100%

Falski M.

|

2012

|

nr 1

EN

National Identity in the Multi-Ethnic Society of MacedoniaThe review of the book: Tożsamość narodowa w społeczeństwie multietnicznym Macedonii, ed. by Irena Stawowy-Kawka and Maciej Kawka and published by Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego in Cracow, 2008.

4

Continuity and Discontinuity in the Cultural Landscape of the Capital City: Paris and Skopje

100%

Falski M.

|

2012

|

nr 1

EN

Continuity and Discontinuity in the Cultural Landscape of the Capital City: Paris and SkopjeThe object of my reflections in this article is the question of creating a vision of historical continuity, and thus making significant the narratives about the past, in the space of the city. I treat the city as a cultural landscape par excellence; it is precisely the city that creates the best opportunities of influencing interpretation by means of creating a specific set of symbolic references and of images awakening the play of interpretation. The city is inhabited by many individuals and varied groups, which forces it into negotiations of signification. The research present herein concerns the capital cities. The capital of a nation state is a specific city, normally defined by its very legal status as capital, recognized and regulated by special edict, it is also a symbolic space of particular weight, a place to demonstrate the power of the state and of the nation, to display and consolidate identity, to present one’s image to outsiders and mould a desired self-image for the benefit of the citizens – members of one’s group. Drawing on the example of Paris and Skopje, two cities whose historical contexts are considerably different, I would like to show the specific ways of drawing conclusions adapted to the urban landscape, because despite the obvious differences, both cities allow for the discernment of a historical period in which the city itself served as an important element of the public realm and as symbolic public property. The increased significance of cities in Europe is connected without a doubt to the process of democratization, thus the capitals of France and Macedonia are good examples of the transformation that converted a privatized (feudal) space or a space interpreted along sacred lines (as land belonging to God) into a public space and public property of citizens, and/or the dominant nation.It appears that the most important agent in the capital landscape is the state. It is the bureaucracy of the state, appearing in the role of executor of the national will, deciding on the shape of the image of the city, reinforcing those values that seem to be desirable from the perspective of the represented group. The lack of that factor leads, as in the case of Skopje, to the preservation of the local past and/or to a haphazardly implemented publicly sponsored construction. In both cases discussed above, the map and the landmarks mirror the most important categories of national narrative. The shape of this narrative depends largely upon the central authorities of the nation.Ciągłość i nieciągłość w przestrzeni miasta stołecznego: Paryż i SkopjePrzedmiotem niniejszego artykułu jest zagadnienie tworzenia wizji ciągłości dziejowej, a więc usensowionej narracji o przeszłości, w przestrzeni miasta. Miasto bowiem jawi się jako przestrzeń kulturowa par excellence i ono właśnie stwarza najlepsze możliwości wpływu na interpretację poprzez tworzenie specyficznego układu odniesień symbolicznych i obrazów, pobudzających grę interpretacji. Miasto zamieszkiwane jest przez wiele jednostek i różnorakich grup, co zmusza je do negocjacji znaczeń. Przedmiotem przedstawionych tu badań są stolice. Stolica państwa to bowiem miasto szczególne, co zazwyczaj podkreśla sam status prawny ośrodka stołecznego regulowany przez specjalną ustawę, staje się niezwykle ważną przestrzenią symboliczną, miejscem pokazu państwowej i narodowej siły, eksponowania i utwierdzania tożsamości, prezentowania wizerunku obcym oraz kształtowania pożądanego wizerunku na użytek obywateli – członków swojej grupy. Na przykładzie Paryża i Skopja, miast o odmiennej kontekstowo historii, chciałbym pokazać specyficzne dla przestrzeni miejskiej sposoby indukowania interpretacji, albowiem mimo oczywistych różnic oba miasta pozwalają dostrzec historyczny okres, w którym samo miasto stało się istotnym składnikiem sfery publicznej i publicznej własności symbolicznej. Wzrost znaczenia miast w Europie wiąże się bez wątpienia z procesem demokratyzacji, zaś stolice Francji i Macedonii są dobrym przykładem tej przemiany, która przestrzeń sprywatyzowaną (feudalną) bądź interpretowaną w wymiarze sakralnym (jako ziemia należąca do Boga) przekształciła w przestrzeń publiczną, będącą dobrem wspólnym obywateli i/lub dominującego narodu.Najważniejszym agensem w przestrzeni stołecznej okazuje się państwo. To biurokracja państwowa, występująca w charakterze nosiciela woli narodu, decyduje o kształtowaniu wizerunku miasta, wzmacniając te wartości, które wydają się pożądane z perspektywy reprezentowanej grupy. Brak tego czynnika skutkuje, jak w przypadku Skopje, zachowaniem lokalności i/lub przypadkowością realizowanych inwestycji publicznych. W obu omawianych przypadkach mapa i punkty orientacyjne zdradzają najważniejsze kategorie narracji narodowej, a przecież za jej kształt w znacznym stopniu odpowiada właśnie władza centralna.

5

Humanists from the Periphery: Professional Biographies in the Perspective of the Logic of the Field

100%

Falski M.

|

tom 23

PL

Humanizm może być badany z perspektywy logiki pola, a nie tylko z perspektywy historii idei i wyobrażeń kulturowych. Biografia humanistyczna, badana z perspektywy praktyk społecznych według Bourdieu, jest narzędziem do badania strategii podejmowanych przez poszczególnych aktorów. Biografię rozumiem tu jako specyficzny konstrukt społeczny, a nie jako typowy dla renesansu gatunek retoryczny. Pozwala to na próbę stworzenia modelu interpretacyjnego, który może być pomocny w badaniach porównawczych nad funkcjonowaniem elit kulturowych w okresie humanizmu. W artykule przedstawiam biografie autorów takich jak Petrus Paulus Vergerius Starszy, Janus Pannonius i Paulus Scalichius, którzy pochodzili z obszarów peryferyjnych w stosunku do ówczesnych centrów kulturowych i politycznych. W artykule analizuję ich wybory, których celem było zdobycie znaczącej pozycji wśród ówczesnych elit politycznych. Argumentuję, że doskonałość w posługiwaniu się łaciną i upodobanie do rzymskich zabytków były nie tylko wyrazem wspólnego gustu, ale także znakiem kompetencji niezbędnych do zdobycia i utrzymania pozycji. Perfekcyjna znajomość łaciny była również barierą w dostępie do zasobów danej dziedziny, a badanie spuścizny Rzymu czy kolekcjonowanie antyków umożliwiało tworzenie sieci wspierających mobilność społeczną i karierę. Badane przypadki nie tylko pozwalają zaproponować pewne cechy modelu, ale także skłaniają do spojrzenia na relacje włoskich centrów i niewłoskich peryferii przez pryzmat zarówno wpływów, jak i rywalizacji.

EN

Humanism can be studied from the perspective of the logic of the field, developed by P. Bourdieu, and not only from the perspective of the history of ideas and cultural imagery. Humanistic biography, studied from the perspective of social practices, is a tool for studying the strategies undertaken by individual actors. I understand biography here as a specific social construct, not as a typical rhetorical genre of the Renaissance. This allows an attempt to create an interpretive model that can help in comparative studies of the functioning of cultural elites during the humanist period. In the article, I analyse biographies of authors such as Vergerio the Elder, Janus Pannonius and Paul Skalich, who came from areas peripheral to the cultural and political centres of the time. In the article, I analyse their choices to gain an important position in the field. I argue that excellence in the use of Latin and a predilection for Roman monuments are not only expressions of a shared taste, but they also represent the competence necessary to gain and maintain a position. Perfect Latin is also a barrier to accessing the resources of the field, and researching Rome’s legacy or collecting antiquities makes it possible to create networks that support mobility in the field. The three cases studied not only allow some features of a model to be proposed but also prompt looking at the relationship between Italian centres and non-Italian peripheries through the prism of not only influence but also rivalry.

6

Heritage and the Post-Socialist City: Social and Cultural Perspectives

63%

Falski M. , Kovářová L.

|

2021

|

nr 10

1-12

PL

Artykuł jest prezentacją najnowszego numeru „Colloquia Humanistica”. Główny temat dziedzictwa w miastach postsocjalistycznych został przedstawiony w odniesieniu do trzech zasadniczych pól tematycznych: relacji między planowaniem miejskim a kwestiami tożsamościowymi, praktyk symbolicznych i zachowań semiotycznych w przestrzeni miejskiej oraz praktyk w kontekście tworzenia się lokalnych sieci społecznych. Wnioski wskazują na wpływ pamięci oraz polityki, jak też kwestii (nie) ciągłości, na stabilność i bezpieczeństwo wspólnot miejskich z jednej strony, jak też na ich skuteczne przemiany z drugiej.

EN

The paper is a presentation of the latest volume of Colloquia Humanistica. The leading subject of heritage in the post-socialist city is largely commented on with reference to three major questions: the interplay of city planning and identity issues; symbolic practices and semiotic shifts in urban space; social practices and the functioning of local social networks. Concluding remarks draw attention to the intersection of memory studies and politics, as well as the issue of (dis)continuity, which is crucial for the stability and security of societies on the one hand, and for efficient change on the other.