Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl

Ograniczanie wyników

2 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

2 2014

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Historia zlodowacenia archipelagu Svalbard od późnego vistulianu do współczesności

100%

Ćwiąkała J. , Moskalik M. , Rodzik J. , Zagórski P.

nr 2

The glacial history of the Svalbard archipelago is often a hot topic for researches, but the articles usually refer to a particular piece of Svalbard. The authors of this work studied many scientific articles based on the researches to find and collect this history.Svalbard archipelago is located in the Arctic, at the edge of the continental shelf of Europe. The end of shelf boundary noted occurrence of ice caps in the past glaciations. In turn, the main elements of the landscape of the archipelago are glaciers that are currently in a recession. Spitsbergen (the biggest island of the archipelago) sets the limit of Pleistocene glaciations, and the current state of glaciers allows determining the place where the recession is intense.The main aim of the authors in this study is to show this history only from the late Vistulian to the late Holocene (the beginning of 21st century). Interstadials and Stadials start time varies, as their duration in different places, according to various authors. It is very hard to collect all information and describe this history. By knowing the history of glaciation, we can distinguish in the late Vistulian: Last Glacial Maximum (LGM), Bølling/Older Dryas/Allerød and Younger Dryas (YD). LGM was the stadial in which was the maximum extent of ice sheet in late Vistulian. After this period, ice sheet began to retreat from the continental shelf. In turn, YD was the stadial in which the last advance of glaciers took place, about 11 000 years BC. In the Holocene we can distinguish Holocene Climatic Optimum (in the meantime short Cooling Holocene), Revdalen Stadial, Medieval Warm Period, Little Ice Age (LIA) and 20th century warming. The maximum extent of glaciers in Holocene was in LIA. In LIA, the extent of glaciers was bigger than in YD. In 20th century a warming started and continues until now.

Svalbard jest obszarem, gdzie zachowały się w różnym stopniu „ślady” zdarzeń glacjalnych. Dowodami ich wystąpienia są między innymi osady oraz formy glacjalne i fluwioglacjalne (np. Boulton 1979; Boulton i in. 1982; Landvik i in. 1998; Mangerud i in. 1998; Pękala, Repelewska-Pękalowa 1990; Lindner, Marks 1993ab; Ingólfsson, Landvik 2013). Bliskość tego obszaru w stosunku do centrów zlodowaceń powodowała, że kolejne epizody glacjalne „zamazywały ślady” poprzednich, niszcząc je lub przekształcając (np. Landvik i in. 1992; Mangerud i in. 1998; Zagórski 2007). Po deglacjacji następował zazwyczaj okres intensyfikacji działania procesów nieglacjalnych (paraglacjalnych), np. morskich, peryglacjalnych (Mercier, Laffly 2005; Strzelecki 2011; Zagórski i in. 2012). Stąd najlepiej zachowały się pozostałości najmłodszych zdarzeń i epizodów glacjalnych, np. małej epoki lodowej (np. Baranowski 1977abc; Lindner Marks 1993b; Werner 1993; Wójcik, Ziaja 1999; Reder 1996ab; Birkenmajer, Łuczkowska 1997; Svendsen Mangerud 1997; Zagórski i in. 2008, 2012; Rodzik i in. 2013).

Monitoring transportu fluwialnego w małych zlewniach wyżynnych – metody i wstępne wyniki

63%

Janicki G. , Rodzik J. , Chabudziński Ł. , Franczak Ł. , Siłuch M. , Stępniewski K. , Dyer J. L. , Kołodziej G. , Maciejewska E.

nr 1

There is no abstract available for this language

W 2011 roku uruchomiono na Wyżnie Lubelskiej i Roztoczu monitoring hydro-meteorologiczny i geomorfologiczny w 7 zlewniach niskiej rangi hydrologicznej (ryc. 1), w ramach projektu NCN, pt.: „Predykcja gwałtownych ulew i modelowanie matematyczne ich skutków środowiskowych i społeczno-ekonomicznych” (nr NN/306571640). Pomiary transportu fluwialnego wykonuje się w 12 reprezentatywnych przekrojach poprzecznych rzek i potoków okresowych (ryc. 1). W pracy przedstawiono wstępne wyniki otrzymane dla okresu maj–październik 2011 roku dla dwóch zlewni (Świerszcza i Kryniczanki) położonych na Roztoczu. W analizowanym dość ciepłym i suchym okresie zarejestrowano 87 dni z opadem > 0,1 mm, a maksymalny opad dobowy nie przekroczył 40 mm (ryc. 2). Odpływ całkowity ze zlewni Świerszcza wahał się od 6,4 mm do 104,5 mm, co stanowiło 1,8 % całkowitej sumy opadów. Średni odpływ ze zlewni Kryniczanki osiągnął 10,4 mm (ok. 2,2% całkowitej sumy opadów). Skrajne wielkości dobowe przepływu w Świerszczu zmieniały się od 0,135 m3·s-1 do 0,498 m3·s-1 (ryc. 3). Najwyższe przepływy miesięczne przypadały na sierpień (0,235 m3·s-1), najniższe na wrzesień (0,153 m3·s-1). W Kryniczance skrajne wielkości dobowe przepływu zmieniały się od 0,013 do 1,52 m3·s-1, natomiast najwyższe przepływy zanotowano w lipcu, a najniższe w czerwcu i październiku (ryc. 3). Średnie miesięczne wielkości mineralizacji całkowitej były mało zmienne, zarówno dla Kryniczanki (231–287 mg∙dm-3), jak i Świerszcza (137–177 mg∙dm-3). Najmniej roztworów odprowadzanych było w czerwcu (Kryniczanka – 38,7 t, Świerszcz – 70,1 t), najwięcej w lipcu (Kryniczanka – 236 t) lub październiku (Świerszcz – 99 t), a całkowity odpływ materiału ze zlewni osiągnął 591 t (Kryniczanka) i 470 t (Świerszcz). Udział materiału rozpuszczonego w całkowitym transporcie rzeczym był bardzo wysoki (do 99.7%), a materiału dennego niewielki (< 1%). Wskaźniki denudacji jednostkowej w okresie maj–październik 2011 roku wahały się od 0,6 do 3,5 t·km-2 dla zlewni Kryniczanki oraz od 1,7 do 2,2 t·km-2 dla zlewni Świerszcza. Średnie wskaźniki denudacji chemicznej osiągnęły 1,5 t·km-2 dla Kryniczanki i 0,19 t·km-2 dla Świerszcza. Średnie wskaźniki denudacji mechanicznej dochodziły do 0,019 t·km-2 dla Kryniczanki i 0,072 t·km-2 dla Świerszcza. Otrzymane wskaźniki denudacji nie odbiegają od średnich z wielolecia. Zróżnicowanie transportu fluwialnego w analizowanych zlewniach było uzależnione od wielkości i rozkładu odpływu oraz pokrycia terenu. Otrzymane zaś wskaźniki denudacji są niższe od przeciętnych dla Wyżyn Polskich i porównywalnie z obszarami Niżu Środkowoeuropejskiego. Wpływa na to stosunkowo mała rozpuszczalność większości skał w podłożu, znaczny udział lasów i łąk w dnach dolin oraz małe nasilenie antropopresji (duży udział obszarów chronionych).