Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Europejska sieć monitoringu zanieczyszczeń powietrza - EuroAirNet

100%

Skotak K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2002

|

tom Nr 6

197--205

2

Polityka transportu zrównoważonego w polskich miastach w kontekście jakości powietrza i emisji z sektora transportu, cz. I

63%

Zawieska J. , Skotak K.

Transport Miejski i Regionalny

|

2015

|

tom nr 11

4--9

PL

Ograniczenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego generowanego przez ludzką aktywność jest jednym z głównych wyzwań XXI wieku. Ze względu na wielkość emisji do atmosfery, do najbardziej istotnych należy sektor transportu. Koszty i zagrożenia związane z tymi emisjami są szczególnie wysokie w miastach i na terenach cechujących się dużą gęstością zaludnienia. Celem poniższego artykułu jest analiza polityki transportowej wybranych miast w Polsce w latach 2000–2014 w kontekście redukcji emisji z sektora transportu i poprawy jakości powietrza. Artykuł prezentuje najważniejsze aspekty i możliwości działań na rzecz redukcji emisji z sektora transportu w ujęciu prowadzonej polityki transportowej oraz analizuje działania w tym zakresie prowadzone przez miasta objęte badaniem na tle zmian jakości powietrza. Przeprowadzone analizy pokazują, że jednoznaczna ocena polityki transportowej miast jest utrudniona, głównie ze względu na brak dostępu do szczegółowych danych. Opisane w artykule dokumenty strategiczne, przyjmowane przez poszczególne miasta, teoretycznie wspierają ideę transportu zrównoważonego, jednakże dostępne wskaźniki dotyczące systemów transportowych i jakości powietrza pokazują, iż pełna implementacja takich systemów jest ciągle daleka od oczekiwanych rezultatów.

EN

Reduction of emissions polluting natural environment is one of the main challenges of the 21st century. Transport sector is one of the main contributors to global pollution. External costs and threats caused by these emissions are particularly dangerous in cities and densely populated areas. The aim of this article is the analysis of transport policy of selected cities in Poland between 2000–2013 in the context of air quality and emissions from transport sector. The article presents main issues and activities to be undertaken to reduce negative impact of transport sector by transport policy instruments and describes measures in this area implemented by Polish cities covered by our analysis. The results of the study show that unambiguous appraisal of transport policy is difficult, mainly due to the lack of sufficient data. As the analysis revealed, strategic documents in transport sector, enacted by particular cities, in theory support the concept of sustainable transport. Nevertheless, available indicator regarding both transport sector and air quality in cities show that full implementation of sustainable transport systems is still far from expected and declared goals.

3

The conception of decision support system for assessment and management of ambient air quality

63%

Kobus D. , Skotak K.

|

2012

|

tom Vol. 1, No. 4

305--317

EN

Assessment and management of ambient air quality is carried out in Poland at local, regional and national level. A variety of informatics tools is increasingly being used in various areas of this issue. The paper presents the preliminary conception of an integrated system for supporting decisions undertaken by various institutions. It presents the legal, organizational and technical conditions governing this type of processes in Poland and potential users of the system, its functions, anticipated sources of the processed data and information. It has an indication of the possible technological solutions, including the potential tools and modules included in the proposed system.

4

Krajowy system stacji podstawowych jako zrodlo informacji o zanieczyszczeniu powietrza w Polsce

63%

Mitosek G. , Skotak K.

|

1997

|

nr 13

33-48

5

Jakość powietrza w wybranych aglomeracjach Polski na tle miejskich polityk transportu zrównoważonego

63%

Skotak K. , Zawieska J.

|

tom T. 95, nr 3

561--566

PL

Zmieniające się wzorce konsumpcji oraz rosnąca liczba ludności na świecie objawiają się silnym procesem urbanizacji regionów zamieszkanych przez człowieka. Proces ten jest również zauważalny w aglomeracjach Polski. Rozwój miast poprzez fragmentację krajobrazu, degradację terenów zielonych i emisję do atmosfery zanieczyszczeń pochodzących głównie z transportu może powodować istotną presję na środowisko oraz mieć negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Negatywny wpływ komunikacji można zmniejszyć poprzez odpowiednie działania prowadzone w ramach lokalnych polityk transportowych. W pracy przedstawiono wyniki badań jakości powietrza atmosferycznego w wybranych aglomeracjach Polski w okresie 2009–2013 na tle wybranych wskaźników polityk transportowych wdrażanych w tych miastach.

EN

An anal. of changes in the NO2 and dust contents in air in 2009–2013 in 4 cities as well as changes in indicators related to the d. of road network, no. of cars and no. of public transport lines per capita was performed in the urbanized areas. Some other air pollution sources were taken into consideration (natural ventilation, transfer of air pollutants, site planning) in the urban development strategy to describe the changes in contents of pollutants.

6

Dikofol, endosulfan, trifluralina, heksabromocyklododekan i pentachlorofenol : przegląd zagrożeń dla środowiska i zdrowia człowieka

63%

Skotak K. , Szczotko M.

|

tom T. 95, nr 3

554--560

PL

Trwałe zanieczyszczenia organiczne (TZO) to związki chemiczne pochodzenia antropogenicznego, odporne na degradację w środowisku oraz podlegające kumulacji w łańcuchu pokarmowym. Mogą być przenoszone na duże odległości w atmosferze, powodując (ze względu na swoją toksyczność) zagrożenie dla środowiska i zdrowia człowieka również w regionach, w których nigdy nie były stosowane. Dokonano przeglądu dostępnych danych na temat pięciu TZO (dikofol, endosulfanu, trifluralina, heksabromocyklododekan i pentachlorofenol), które w zakresie kontroli, ograniczenia lub wyeliminowania emisji do atmosfery oraz obniżenia strat wywoływanych w środowisku są obecnie w kręgu zainteresowania międzynarodowych konwencji. Skoncentrowano się przede wszystkim na środowiskowych i zdrowotnych aspektach wybranych związków.

EN

A review with 95 refs.

7

Scenariusze ograniczania emisji zanieczyszczeń powietrza dla Europy

51%

Pecka T. , Ulańczyk R. , Skotak K.

|

tom T. 95, nr 3

523--530

PL

Przedstawiono zasady tworzenia scenariuszy ograniczania emisji PM2,5, SO2, NOx, LZO i NH3 do powietrza w Unii Europejskiej z wykorzystaniem zintegrowanego modelu GAINS. Opisano zasady określania zdrowotnych i środowiskowych celów ograniczania emisji, będących podstawą wyznaczania prognozowanych wielkości emisji, które następnie są przedmiotem negocjacji i porozumień międzynarodowych, a ostatecznie stają się częścią polityki i prawa ochrony powietrza w UE.

EN

Air pollution redn. scenarios regarding particulate matter 2.5 μm, SO2, NOx, volatile org. compds., NH3 in European Union based on the integrated assessment model were presented. The role of health and environmental objectives to reduce the impacts of air pollution in Europe were explained. Addnl., the importance of emission scenarios as the baseline for EU emission redn. negotiations and agreements of air improvement policy and law regulations was shown.

8

Wpływ warunków meteorologicznych na zanie-czyszczenie powietrza wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi zawartymi w pyle zawieszonym na terenie pozamiejskim

51%

Skotak K. , Prządka Z. , Degórska A.

Ochrona Środowiska

|

2014

|

tom Vol. 36, nr 3

55--63

PL

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) w Polsce emitowane są do atmosfery przede wszystkim z sektora komunalnego, transportu oraz przemysłu i energetyki. WWA znajdujące się w powietrzu atmosferycznym są przenoszone na dalekie odległości, a ich zawartość na danym obszarze zależy przede wszystkim od rozmiaru emisji i warunków meteorologicznych. W pracy dokonano oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza pyłem i związanymi z nim WWA na obszarze pozamiejskim w regionie Polski północno-wschodniej (Puszcza Borecka). Analizie poddano wpływ warunków meteorologicznych na obserwowane ilości WWA w powietrzu atmosferycznym w latach 2008–2012, w ujęciu rocznym i sezonowym. Statystycznie istotne wyniki korelacji zawartości WWA w powietrzu z parametrami meteorologicznymi uzyskano w przypadku temperatury, natężenia całkowitego promieniowania słonecznego oraz usłonecznienia i parowania. Stwierdzono, że w ciepłym półroczu większy wpływ na zawartość WWA w powietrzu miała temperatura i wysokość opadów, zaś w chłodnym – natężenie promieniowania, usłonecznienie i parowanie.

EN

In Poland, polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) are emitted into the atmosphere mainly from the non-industrial fossil fuel combustion and energy production sector, transport and industry. PAHs in ambient air are transported over long distances and their concentration in a given area depends primarily on the emission size and local meteorological conditions. Our study assessed the level of air pollution with particle-associated PAHs in rural area in North-Eastern Poland (Puszcza Borecka). Impact of weather conditions on PAH concentrations in ambient air in the period from 2008 to 2012 was analyzed on annual and seasonal basis. Statistically significant correlation results between PAH concentrations and meteorological parameters were achieved for temperature, total solar radiation intensity, sunshine duration and evaporation. It was established that the temperature and precipitation level had stronger influence on PAH air content in the warm half year, while radiation intensity, sunshine duration and evaporation – in the cool half-year period.

9

Twardość wody w krajowych wodociągach publicznych w świetle współczesnych poglądów na znaczenie zdrowotne składników mineralnych wody

51%

Jamsheer-Bratkowska M. , Stankiewicz A. , Skotak K. , Bratkowski J.

|

2010

|

tom Nr 6 (8)

26-32

PL

W pracy przedstawiono uzyskane w latach 2007-2008 w ramach monitoringu jakości wody przeznaczonej do spożycia zbiorcze wyniki analiz twardości wody dla obszaru całego kraju. Stwierdzono przewagę średnich poziomów twardości wody - z największą częstością występowały poziomy 200-300 mg/l, które wykryto w 34% badanych próbek wody. Łącznie wartości mieszczące się poza zakresem zalecanym w przepisach prawnych (<60 mg/l oraz >500 mg/l) stwierdzano ogółem w 5,1% badanych próbek. Niska twardość wody występowała z największą częstością na obszarze województw południowo-zachodniej części kraju. Stwierdzane na przeważającym obszarze kraju poziomy twardości wody w świetle wyników badań epidemiologicznych należy uznać za pożądane z uwagi na możliwość zmniejszania ryzyka. Mimo, iż niejednoznaczne wyniki badań epidemiologicznych w opinii ekspertów WHO nie uzasadniają zaleceń co do optymalnego poziomu twardości wody, nie należy pomijać dużej liczby obserwacji wskazujących na jej możliwy efekt ochronny w przypadku występowania i zgonów spowodowanych chorobami układu krążenia, w związku z czym należy przestrzec przed nieuzasadnionym zmiękczaniem wody.

EN

Results of drinking water hardness assessment in Poland in 2007-2008 were presented in the article. There was a preponderance of medium-range water hardness and the levels 200-300 mg/1 were encountered with the greatest prevalence (34% of all samples). Both very' low (<60 mg/1) and very high water hardness values (>500 mg/1) were found in small percentage of water samples (5,1%). Low water hardness was detected mainly in the south-western part of the country. Results of some epidemiological surveys can indicate the protective effect of the water hardness on cardiovascular mortality, which relates to the hardness values most commonly found in drinking water in Poland. In accordance with WHO's opinion, these surveys are not sufficient to set guideline values for drinking water hardness. Nevertheless, this does not negate any protective association and therefore the drinking water softening should be considered with caution and avoided when unnecessary.

10

Ocena jakości wody wodociągowej w Polsce w 2007 r. w świetle badań Państwowej Inspekcji Sanitarnej

51%

Jamsheer-Bratkowska M. , Skotak K. , Bratkowski J.

|

2009

|

tom Nr 1 (1)

65-72

PL

Przedmiotem pracy była ocena wyników badań wody wodociągowej, wykonanych w 2007 r. na obszarze całego kraju przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej (PIS) w ramach monitoringu i nadzoru nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Oceną objęto rezultaty analiz blisko 90 tysięcy próbek wody, zwracając szczególną uwagę na występowanie w ponadnormatywnych ilościach zanieczyszczeń, mogących negatywnie wpływać na stan zdrowia ludności, oceniając częstość i stopień przekroczeń wartości dopuszczalnych, określonych w przepisach prawTiych. Najczęstszym powodem niezgodnej z wymaganiami jakości wody były podwyższone wartości wskaźników nie mających bezpośredniego wpływu na bezpieczeństwo wody dla zdrowia, lecz istotnych dla jej oceny sensorycznej i akceptowalności przez konsumentów (mangan - przekroczenia wartości dopuszczalnych w 18,09% badanych próbek, żelazo - 10,81%, mętność -11,21%, barwa - 2,94%, ogólna liczba mikroorganizmów w temp. 22°C - 9,56% badanych próbek). Znacznie rzadziej stwierdzano przekroczenia wartości dopuszczalnych stężeń w przypadku parametrów, które osiągając wartości niezgodne z wymaganiami mogą wywierać niekorzystny wpływ na bezpieczeństwo wody dla zdrowia ludzi. Biorąc pod uwagę częstość i stopień wykrytych przekroczeń, największe znaczenie spośród nich miały trichlorometan (przekroczenia w 4,12% badanych póbek), ołów (1,07%), azotany (0,93%), fluorki (0,70%), kadm (0,57%). Znaczącym problemem pozostają przypadki kałowego zanieczyszczenia wody, których wskaźnikiem jest E. coli, wykryta w nadmiernych ilościach w 0,97% badanych próbek oraz paciorkowce kałowe (enterokoki) (2,34% róbek badanych). W badaniach stwierdzono odwrotną zależność między jakością wody a wielkością dobowej produkcji wody w danym obiekcie - w wodociągach wytwarzających do 100 m3 wody na dobę 28,6% badanych próbek wody nie spełniało wymagań jakościowych, głównie z powodu przekroczeń wartości dopuszczalnych dla parametrów istotnych z uwagi na akceptowalność wody przez konsumentów, podczas gdy w wodociągach o produkcji wody przekraczającej 100 OOO m3/d zjawisko to dotyczyło 5,3% badanych próbek wody.

EN

The quality of drinking water from public supply networks in Poland was analysed on the basis of the data collected in 2007 by polish public health services, responsible for drinking water nationwide routine monitoring system. Laboratory tests results of all taken samles (90 thousands) were analysed with special emphasis on indicators having significant impact on drinking water health safety when present in amounts exceeding the maximum limit values. The frequency and degree of failure to comply with the requirements was recorded. The most frequent causes of inadequate water quality included indicators of w'ater sensory' acceptance: high manganese and iron content (18,09% and 10,81% samples, respectively), high turbidity (11,21%), colour (2,94%), heterotrophic plate count at 22 °C (9,56% samples). The frequency of water faecal contamination was relatively high (0,97% of samples positive for E. coli; 2,34% for Enterococci). The incidence of failure to comply with the maximum limit values for contaminants with potential significance for health was particularly high for trichloromethane (4,12% samples), lead (1,07%), nitrate (0,93%), fluoride (0,70%), cadmium (0,57%). A strong adverse relationship between drinking wTater quality and daily water production by water treatment plant was recorded.

11

Ocena wpływu procesów spalania paliw w sektorze komunalno-bytowym na stężenie pyłu zawieszonego w powietrzu na terenie Polski

51%

Ulańczyk R. , Pecka T. , Skotak K.

|

tom T. 95, nr 3

587--593

PL

Przedstawiono zastosowanie modelu CALPUFF do szacowania przestrzennych i czasowych zmian stężeń pyłów PM10 i PM2.5, powstających w procesach spalania w sektorze komunalno- bytowym (niska emisja). Model o rozdzielczości przestrzennej 9 × 9 km uruchomiony dla obszaru Polski z godzinowym krokiem obliczeń pozwolił na wyznaczenie okresów i tych lokalizacji, dla których niska emisja jest czynnikiem dominującym w kształtowaniu stężeń PM. Na potrzeby tego modelu opracowano bazę czasowo-przestrzenną emisji, uwzględniającą liczbę i powierzchnię użytkową budynków z podziałem na okresy budowy, rodzaj ocieplenia, techniki grzewcze i rodzaje paliw. Dla tych budynków określono zapotrzebowanie na ciepło (uwzględniając temperaturę powietrza), a następnie obliczono zużycie paliw z wykorzystaniem odpowiednich wskaźników emisji. W ostatecznym podziale przestrzennym emisji wykorzystano mapę pokrycia terenu i gęstości zaludnienia.

EN

A spatial and time-depending database of emissions was developed. The base contained the nos., ages, areas, thermal insulations of buildings, heating techniques and the types of fuels used. The database and the data on air temps. and population d. were used in a math. model to estimate the spatial and temporal changes of the concns. of particulate matter in air (grain diams. below 2.5 or 10 μm) resulting from the fuel combustion for the residential heating.

12

Sadza jako wskaźnik wpływu działalności człowieka na środowisko i zdrowie

51%

Skotak K. , Degórska A. , Ulańczyk R. , Pecka T.

|

tom T. 95, nr 3

548--553

PL

Emisja związków węgla (w postaci sadzy) do atmosfery ma istotny wpływ na środowisko i zdrowie ludzi. Zanieczyszczenie powietrza produktami spalania, mającymi unikatową kombinację właściwości fizycznych i chemicznych, jest istotnym składnikiem bardzo drobnego pyłu zawieszonego, który jest emitowany z różnego rodzaju źródeł związanych z procesami spalania. Związki węgla w aerozolu oraz zdeponowane w podłożu znajdują się na całym obszarze Ziemi. Odgrywają one ważną rolę w procesach intensyfikujących zmiany klimatu oraz mogą powodować negatywne skutki dla zdrowia w wyniku krótko- i długookresowego narażenia. Przytoczono spotykane w literaturze definicje różnych postaci węgla w powietrzu atmosferycznym i metody badań ich zawartości.

EN

A review, with 125 refs., of issues of air pollution with soot and methods of its monitoring. The effects of polluted air breathing on the human health was also discussed.

13

Baza danych jakości wody, jako element systemu wspomagania decyzji w zdrowiu publicznym

51%

Skotak K. , Bratkowski J. , Kozłowski J.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2013

|

tom Nr 1

18--25

PL

Jednym z podstawowych celów opracowywanych i wdrażanych w Europie strategii na rzecz środowiska i zdrowia jest zapewnienie społeczeństwu i decydentom ogólnego dostępu do informacji. Realizację tych celów zapewnia, m.in. dynamiczny rozwój różnych Systemów Wspomagania Decyzji oraz efektywnych baz danych, umożliwiających przeprowadzenie analiz na podstawie danych pochodzących z różnego rodzaju źródeł. Celem artykułu było przedstawienie opracowanej w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego - Państwowym Zakładzie Higieny i wdrożonej w Państwowej Inspekcji Sanitarnej bazy danych, funkcjonującej jako element systemu informacyjnego dotyczącego jakości wody w Polsce. Zasoby bazy zawierają miliony rekordów wyników analiz oraz kilkanaście usystematyzowanych rejestrów nadzorowanych przez organa PIS dziesiątków tysięcy obiektów. Zawartość bazy danych obecnie wykorzystywana jest jako podstawa opracowywanych dla określonych grup odbiorców odpowiednich analiz, ekspertyz i raportów. Dane zawarte w systemie są również udostępnianie w różnej formie mediom, społeczeństwu i różnym instytucjom krajowym oraz w ramach wywiązania się Polski z wielu zobowiązań w zakresie wzajemnej wymiany informacji, również instytucjom międzynarodowym.

EN

One of the main purposes of environmental and health strategies, which have been recently implemented in Europe, is supplying the pubic and decision makers with wide access to information. Dynamic development of various Decision Support Systems and efficient databases makes this purpose real, mainly due to ability of aggregating data by such systems coming from different sources in order to conduct соmрlех analysis. The aim of this paper was to present dedicated database elaborated in National Institute of Public Health - National Institute of Hygiene and implemented in Polish Sanitary Inspection which is operated as a part of information system concerning drinking water quality in Poland. The database holds millions of records of drinking water analysis and several defined registers of different water related objects monitored by Polish Sanitary Inspection. Stored data is a source of information for elaborating reports and analysis for dedicated groups of recipients. The data is also available in different forms for media, public and different institutions, including international bodies due to Polish data exchange of information obligations.

14

Zgony i hospitalizacje z powodu zatrucia tlenkiem węgla w Polsce

51%

Krzyżanowski M. , Seroka W. , Skotak K. , Wojtyniak B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2014

|

tom Nr 1

75--82

PL

Cel: Opis ilościowy skutków zdrowotnych zatruć tlenkiem węgla w Polsce, ich rozkładu terytorialnego i zmian w czasie, oraz ich związku z wybranymi wskaźnikami warunków mieszkaniowych i klimatycznych. Projekt i metody: Analiza opisowa oparta na danych z rejestracji zgonów prowadzonej przez Główny Urząd Statystyczny w latach 2000-2011 oraz na danych z Ogólnopolskiego Badania Chorobowości Szpitalnej Ogólnej prowadzonego przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w latach 2005-2011. Wyniki: W latach 2000-2011 rocznie rejestrowano w całej Polsce między 331 a 418 zgonów spowodowanych zatruciem gazami. Obserwowano nieznaczny spadek współczynników zgonów w okresie objętym analizą, jednak umieralność w Polsce była wyższa niż w większości krajów Europy, dla których dostępne były dane. Umieralność różniła się ponad dwukrotnie między województwami. W latach 2005-2011 przyjmowano do szpitali między 2557 a 5026 pacjentów zatrutych tlenkiem węgla rocznie. Średnie miesięczne liczby hospitalizacji w miesiącach zimowych (listopad-marzec) były 4-7 razy większe niż w pozostałych miesiącach (kwiecień-październik). Miesięczna częstość hospitalizacji była wyrażnie skorelowana z temperaturą powietrza i jej wzrost ze spadającą temperaturą zaznaczał się szczególnie wyraźnie przy średnich temperaturach miesięcznych poniżej 10ºC. Obserwowano ponad pięciokrotną różnicę częstości hospitalizacji między województwami, jednak związek tej zmienności z wojewódzkimi wskaźnikami umieralności spowodowanej zatruciami CO, jak również wojewódzkimi wskaźnikami warunków mieszkaniowych był słaby. Narażenie na dym, ogień i płomienie było przyczyną 6% hospitalizacji osób zatrutych CO. Wnioski: Częstość zatruć tlenkiem węgla w Polsce jest większa niż w większości krajów Europy. Można przypuszczać, że zatrucia te są najczęściej spowodowane ulatnianiem się tlenku węgla z niesprawnych urządzeń domowych i niedostateczną wentylacją. Koszt zdrowotny zatruć CO w Polsce jest istotny i wyraża się tysiącami osób tracącymi zdrowie i życie na skutek dobrze znanej, i teoretycznie możliwej do uniknięcia, trucizny.

EN

Objective: The quantitative assessment of the health effects due to carbon monoxide poisoning in Poland, their spatial and temporal distribution as well as their relation to the selected indicators of housing and climatic conditions. Material and methods: The descriptive analysis based on the data from mortality registration of the Central Statistical Office in 2000-2011 and on the data from the Polish General Hospital Morbidity Study managed by the National Institute of Public Health in 2005-2011. Results: Between 331 and 418 deaths due to exposure to gases were registered annually in Poland in 2000-2011. A slight decline of mortality in the period covered by the analysis was observed, but the mortality in Poland was higher than in most of the European countries for which data are available. There were more than two-fold differences in mortality between the regions of Poland. In 2005-2011, between 2557 and 5026 patients annually were treated for toxic effects of carbon monoxide in hospitals. The monthly number of hospital admissions in winter months (November-March) was 4-7 times higher than in the other part of the year (April-October). Monthly hospital admission rates were highly correlated with ambient air temperature and their increase with the declining temperature was especially clear at mean monthly temperature below 10ºC. There were more than five-fold differences in hospital admission rates between the regions. However the associations of the region-specific hospitalization rates with mortality due to CO poisoning or with region-specific indicators of housing conditions were weak. Exposure to smoke, fire and flames was the external cause of 6% of cases hospitalized for treatment of toxic effects of CO. Conclusions: The frequency of carbon monoxide poisoning in Poland is greater than in majority of European countries. There are reasons to assume that the poisonings are most often caused by the escape of carbon monoxide from malfunctioning house equipment and by insufficient ventilation. Health burden of carbon monoxide poisoning in Poland is significant, amounting to thousands of people sick or killed by a well-known and potentially avoidable poison.

15

Problemy związane z występowaniem azotanów i azotynów w wodzie do spożycia na terenie Polski

45%

Stankiewicz A. , Bratkowski J. , Jamsheer-Bratkowska M. , Maziarka D. , Skotak K.

|

2012

|

tom nr 9

76-80

PL

W artykule przedstawiono problem związany z występowaniem azotanów w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi na terenie Polski. Ich zmienność i różnorodność zależy od wielu czynników m.in. warunków geologicznych na danym terenie, gospodarki komunalnej i odpadami, sposobu i zasięgu stosowania nawozów rolniczych, emisji związków azotowych przez zakłady przemysłowe i rozwoju transportu. Przemiany zawartych w wodzie przeznaczonej do spożycia związków azotowych, zachodzące w trakcie jej dystrybucji w sieci przesyłowej mogą niekorzystnie wpływać na finalną jakość wody, zarówno bezpośrednio poprzez wzrost stężenia azotanów i azotynów, jak i pośrednio w wyniku będących następstwem tego procesu zmian w jakości wody. Podstawą przeprowadzonej w artykule oceny zawartości azotanów i azotynów w pobranych próbkach wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w Polsce były wyniki analiz gromadzone przez Państwową Inspekcję Sanitarną (PIS) w latach 2008 i 2009 w ramach sprawowanego przez nią nadzoru nad jakością wody przeznaczonej do spożycia. Wyniki badań pozyskano z krajowej bazy danych Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Analiza danych wykazała, że w ponad 97% badanych próbek wody na zawartość azotanów i azotynów w ocenianym okresie, woda przeznaczona do spożycia spełniała wymagania prawnie określone rozporządzeniem Ministra Zdrowia. Najwięcej przekroczeń związanych z występowaniem azotanów i azotynów w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi odnotowano na obszarze województwa zachodniopomorskiego (4,9%), wielkopolskiego (3,6%), lubuskiego (3,4%), opolskiego (3,3%) oraz łódzkiego (3,1%). Najmniej problemów z występowaniem ponadnormatywnych wartości jonów azotanowych i azotynowych miały województwa podlaskie (1,3%), małopolskie i świętokrzyskie (po 1,6%).

EN

The article presents main problems with nitrate and nitrite occurrence in water intended for human consumption in Poland. Variability and diversity of their occurrence depends on many conditions like geological conditions of the area, public utilities, way and range of fertilizers application, nitric compounds emission from industrial production and transport development. Transformation of nitric compounds in water intended for human consumption during its distribution can have negative impact on water quality directly through increase of nitrate and nitrite concentrations, as well as indirectly due to changes in water quality as a result of that process. Evaluation of nitrate and nitrite concentrations in water samples in Poland was done on the basis of data from state water quality monitoring held by State Sanitary Inspection. Analyzed data covered results from two years period (2008 and 2009). Data analysis shows that 97% of water samples from 2008 and 2009 met the requirements of the ordinance of the Ministry of Health on the quality of water intended for human consumption, referring to nitrate and nitrite concentrations. Exceeded nitrate and nitrite concentrations in drinking water were observed in most cases in zachodniopomorskie (4,9%), wielkopolskie (3,6%), lubuskie (3,4%), opolskie (3,3%) and łódzkie (3,1%) voivodships. In the voivodships podlaskie (1,3%), małopolskie and świętokrzyskie (1,6%) nitrate and nitrite concentrations were rarely exceeded.

16

Ocena narażenia populacji związana z występowaniem pestycydów w wodzie przeznaczonej do spożycia w Polsce

38%

Skotak K. , Bratkowski J. , Jamsheer-Bratkowska M. , Maziarka D. , Stankiewicz A. , Kaczmarczyk G. , Kaniowska-Klarzyńska E.

|

tom Nr 6 (38)

51--59

PL

Do narażenia ludzi na pestycydy we wzrastającym stopniu przyczynia się woda przeznaczona do spożycia. Powodem tego jest szerokie stosowanie pestycydów rolnictwie i ich trwałość w środowisku, prowadzące do utrzymującego się długi czas skażenia warstw wodonośnych, a także ograniczone zasoby wód, które mogą być wykorzystywane na zaopatrzenie ludności, skłaniające do korzystania z wód zanieczyszczonych pestycydami, oraz zmiany klimatyczne, wymuszające stosowanie większych ilości pestycydów celem ochrony upraw, a zarazem zmniejszające dostęp do wód odpowiedniej jakości. W warunkach długotrwałego narażenia, przy codziennym spożyciu wody, nawet niewielkie stężenia pestycydów w niej zawartych mogą w dłuższej perspektywie szkodliwie wpływać na stan zdrowia ludzi, powodując m.in. zaburzenia funkcji seksualnych, układu immunologicznego, zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, zaburzenia endokrynologiczne. Celem pracy była ocena narażenia populacyjnego na występowanie pestycydów w wodzie przeznaczonej do spożycia w Polsce, z wykorzystaniem dwóch metod ich klasyfikacji: WHO i GHS. Ocenę przeprowadzono w skali kraju na podstawie wyników analiz wykonanych w latach 2005-2010 w ramach kontroli nadzorowanej przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Uzyskane wyniki pokazują istotny poziom zagrożenia. Szacowana liczba osób korzystających z wody zawierającej pestycydy wynosi ponad 7 min 300 tys., z czego blisko 4 min corocznie może mieć dostęp do wody, w której pestycydy występują w stężeniach przekraczających dopuszczalne stężenia określone w polskich przepisach prawnych.

EN

Exposure on pesticides from drinking water rises due to large use of these chemical in agriculture, their persistency in the environment and as a result, the long-term pollution of aquifers. The limited water resources and climatic changes are also resulting in growing pesticide use In terms of long-term exposure in case of drinking water, even with very low concentrations of pesticides in it, may have in the long perspective negative impact on the health of humans, causing among others: sexual or immune system dysfunctions, changes in the central nervous system, endocrine disorders. The aim of this paper was to assess exposure of the population to the presence of pesticides in drinking water in Poland, using two classification methods: WHO and the GHS. The evaluation was carried out in the whole country on the basis of the results of analyzes conducted in 2005-2010 period as part of the control supervised by the Polish State Sanitary Inspection. The results show a significant level of threat. Estimated number of people drinking water containing pesticides is more than 7 million 300 thousand, from which nearly 4 million people annually may be exposed to water consumption with pesticides at concentrations exceeding the limits values specified in polish and European legislation.

17

Ocena higieniczna wyrobów budowlanych. Atestacja produktów i wyrobów w Zakładzie Higieny Środowiska, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny (NIZP-PZH)

38%

Kaniowska-Klarzyńska E. , Kaczmarczyk G. , Stankiewicz A. , Bratkowski J. , Jamsheer-Bratkowska M. , Maziarka D. , Skotak K.

|

tom nr 12

106--108

PL

W artykule opisano regulacje, na podstawie których wydawane są Atesty Higieniczne w NIZP-PZH. Opisano procedurę atestacyjną. Przedstawiono podział materiałów i wyrobów na kategorie z uwzględnieniem ilości wydawanych atestów. Podano podstawy prawne, według których nadawane są certyfikaty CE dla wyrobów budowlanych.

EN

The article presents the regulations under which the Hygienic Certificates are issued in NIPH-NIH. The hygienic certification procedure was described. The division of materials and products into categories taking into account the number of issued certificates was presented. Law regulations of issuing the CE certificate for construction products were described.

18

Systemy wspomagania dla gospodarki wodno-ściekowej

26%

Ulańczyk R. , Pecka T. , Skotak K. , Samborska K. , Kliś C. , Suschka J. , Laspidou C. , Kokkinos K. , Froelich W. , Brągiel T. , Batóg A.

|

2017

|

tom nr 1

30--33