Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 14

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
|
|
tom Vol. 77, No 3
219-268
EN
The Cracow Sandstone Series (upper Westphalian) forms the uppermost segment of the coal-bearing succession that makes up the bulk of the Variscan foredeep-basin fill in the Upper Silesia Coal Basin. The series, up to 1640 m in stratigraphic thickness, consists entirely of non-marine deposits. Fiveteen lithofacies have been distinguished in the sediments of this series. The Cracow Sandstone Series is subdivided here in two lithofacies associations. The sandstone association consists mainly of medium- to coarse-grained sandstones that form packages up to several tens of metres thick (max. 140 m), with surfaces of erosion at base. These bodies are separated by less voluminous packages of the mudstone association that consists mainly of mudstones and coal seams, which locally make up the predominant part in the sequences of this association. The sediments of the sandstone association are believed to have originated within wide channel tracts of distal sandy braided rivers. The sediments of the mudstone association with the interbedded coal seams are interpreted as floodplain deposits. The predominant type of peat bogs, represented now in the coals of the Cracow Sandstone Series, were wet forest swamps. The peat bogs were probably slightly domed and their margins received clastic material from adjacent channels. This resulted in the frequent lateral splitting of the coal seams. The large-scale splitting of seams is associated with lateral transition of fine-grained floodplain deposits into coarse-grained channel deposits. The vertical alternation of the channel and floodplain deposits is the result of natural processes on an alluvial plain that resulted in shifting positions of depositional environments, first of all avulsion of the whole fluvial tracts. The coal seams in the Cracow Sandstone Series do not form extensive sheets of persistent thickness, and their geometry depends on the course and evolution of the network of fluvial tracts in the alluvial system. The internal geometry of the Cracow Sandstone Series was controlled to a large extent by differential compaction of sediments, notably by rapid compaction of peat.
PL
Krakowska seria piaskowcowa stanowi najwyższą część sukcesji węglonooenej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego wypełniającej waryscyjskie, fleksuralne zapadlisko przedgórskie. Seria osiąga 1640 m miąższości stratygraficznej i zbudowana jest wyłącznie z osadów lądowych. W osadach tej serii wyróżniono 15 litofacji oraz dwie, wyraźnie różniące się asocjacje facjalne, określone jako piaskowcowa i mułowcowa. Osady pierwszej z tych asocjacji, złożonej w przewadze z piaskowców średnioziarnistych, dominują w całej serii i z reguły tworzą grube ciała (litosomy),dochodzące nawet do 140 m miąższooeci. Litosomy te rozdzielone są cieńszymi pakietami osadów asocjacji mułowcowej, w których obok osadów klastycznych, z reguły drobnozianistych, pospolicie występują pokłady węgla, nieraz znacznej miąższości. Cała krakowska seria piaskowcowa interpretowana jest jako osady rozległej równiny aluwialnej związanej z systemem piaszczystych, dystalnych rzek roztokowych. W obrębie traktów koryt rzek roztokowych powstawały tam ciała piaszczyste, które zazwyczaj wykazują cechy wielopiętrowych nagromadzeń osadów korytowych. Obszary pozakorytowe były miejscem depozycji materiału drobnoziarnistego i miejscem rozwoju węglotwórczych torfowisk; w pobliżu traktów koryt rozwijały się tam też glify krewasowe. Dominującym typem torfowisk w omawianej serii były wilgotne torfowiska leśne. Pokłady węgla nie mają charakteru ciągłych pokryw o stałej miąższości, a ich geometria i lateralne rozprzestrzenienie zależało od przebiegu i rozwoju sieci traktów systemu rzecznego. Obserwowane zjawiska wielkoskalowego rozszczepiania pokładów węgla i widoczne w tych miejscach lateralne przejścia do osadów korytowych dowodzą współistnienia traktów rzecznych i węglotwórczych torfowisk rozwiniętych na obszarach pozakorytowych Litosomy piaskowcowe mają geometrię pokryw, ale o ograniczonym zasięgu lateralnym. Za stosunkowo dużą stabilnością macierzystych traktów koryt przemawia znaczna miąższość tych litosomów, podobnie jak pospolita, znaczna miąższość pokładów węgla. Naprzemianległe występowanie w profilach pionowych ciał piaskowcowych i ciał reprezentujących osady asocjacji mułowcowej jest wynikiem naturalnych procesów zachodzących na równinie aluwialnej, które powodowały przemieszczanie się środośrodowisk depozycyjnych, głównie procesów awulsji całych traktówkoryt rzecznych. Architektura sedymentacyjna krakowskiej serii piaskowcowej odzwierciedla przede wszystkim efekty wspomnianych procesów, a w dużym stopniu związana jest też ze zróżnicowaną kompakcją osadów gruboziarnistych, drobnoziarnistych i torfów.
2
Content available remote Wodospady Iguazu - Park Narodowy Argentyny i Brazylii
100%
|
2004
|
tom T. 1, nr 1
53-58
PL
Artykuł przedstawia zespół wodospadów na rzece Iguazu znajdujących się 23 km od jej ujścia do Parany, na granicy Brazylii i Argentyny, w Parku Narodowym Iguazu wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Wodospady osiągają wysokość 72 m, przy szerokości 2,7 km. Są znanym obiektem turystycznym. Odkryte zostały w 1542 roku przez A. Nunez Cabeza de Vaca.
EN
The article concerns the complex of waterfalls of the National Park of the Iguaz River situated 23 km from the confluence with Parana River, at the border between Brasil and Argentina. The waterfalls that were discovered in 1542 by A. Nunez Cabeza de Vaca are up to 72 m high, and up to 2.7 km wide. This national park is inscribed on the World Heritage List of the UNESCO in 1986, and is a well known tourist site.
3
Content available Department of General Geology and Geotourism
63%
|
|
tom Vol. 42, no. 2
211--217
PL
W pracy przedstawiono model entropii dla węglonośnej sukcesji Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Tworzą ją w górnej części osady wyłącznie kontynentalne, związane ze środowiskami fluwialnymi, a w dolnej - paraliczne, gdzie obok osadów kontynentalnych występują utwory związane z szeroko pojmowaną strefą wybrzeża morskiego: przybrzeża, barier piaszczystych, plaż itp. Do badań wybrano 18 otworów wiertniczych, obejmujących swoimi profilami zarówno część kontynentalną, jak i paraliczną sukcesji węglonośnej. Dla wszystkich wyróżnionych litofacji we wszystkich profilach obliczono znormalizowaną entropię pre- i postdepozycyjną i na tej podstawie przeprowadzono klasyfikację profili. Na dendrogramie wyraźnie widać trzy grupy profili, z których pierwsza reprezentuje niemal wyłącznie osady zaliczane do serii paralicznej GZW, a druga - osady tzw. serii mułowcowej GZW. Grupa trzecia wyraźnie odbiegająca od dwóch pozostałych; reprezentowana jest przez osady zaliczane do krakowskiej serii piaskowcowej.
EN
The paper presents the model of entropy for the coal-bearing formations of the Upper Silesian Coal Basin. The coal-bearing formations include exclusively continental (fluvial) sediments in their upper parts and paralic sediments in the lower parts, the latter composed of partly continental, partly near-shore deposits laid down in broadly understood sea coast environment (shoreline, sand bars, beaches, etc.). For studies 18 boreholes were selected in which both the continental and the paralic successions were represented. For all lithofacies distinguished in all successions the normalized, pre- and post-depositional entropies were calculated. Then, successions were categorized on the basis of these calculations. The dendrogram shows three groups of successions from which the first corresponds almost exclusively to the Paralic Series and the second one - to the Mudstone Series. The third group differs distinctly from the first two groups and represents the sediments of the Krakow Sandstone Series.
PL
Powszechnie stosowane w sedymentologii metody teorii łańcuchów Markowa nie pozwalają na w pełni wiarygodne wnioskowanie o cykliczności procesu sedymentacji, której przejawem może być występowanie sekwencji modalnych, powtarzających się w profilu wielokrotnie i posiadających jednoznaczną interpretację genetyczną. W pracy przedstawiono propozycję statystycznego testu permutacyjnego, przeznaczonego do weryfikacji hipotezy o losowości występujących w profilu litologicznym sekwencji warstw. Posługując się symulacyjną techniką Monte Carlo, szacuje się prawdopodobieństwo, że w losowym "profilu" złożonym z tych samych warstw co profil badany znajdzie się dana liczba poszczególnych sekwencji. Pozwala to na odróżnienie sekwencji modalnych, wskazujących na istotne cechy procesu sedymentacji, od takich, których częste występowanie w profilu spowodowane jest wyłącznie dużą liczbą warstw danej odmiany litologicznej.
EN
The Markov chains theory is a tool commonly applied to sedimentological studies. Unfortunately, this method does not provide fully credible conclusions concerning the cyclicity of sedimentation. Such cyclicity is documented, among others, by the appearance of modal sequences, i.e., sequences many times repeated in the lithological profile and having unequivocal genetic interpretation. The paper proposes the statistical permutation test, which can verify the hypothesis of the randomness of layers succession in a given lithological profile. Applying the Monte Carlo simulation method, the probability is estimated that in a random sequence composed of the same layers as the studied profile the given number of particular sequences of layers will occur. Such attempt allows the researcher to distinguish the modal sequences, i.e., those indicating the important features of sedimentation process, from sequences whose frequent appearance results exclusively from the dominance of particular lithological varieties of rocks.
PL
W artykule przedstawiono najciekawsze atrakcje turystyczne i geoturystyczne Orange i Prowansji, które zaprezentowane zostały przez stronę francuską polskiej delegacji w ramach współpracy i wymiany kulturalnej partnerskich miast Orange (Francja) i Jarosław (Polska). Przedstawiono także najciekawsze obiekty turystyczne Jarosławia na tle charakterystyki środowiska przyrodniczego.
EN
In the article showed most interested tourist and geotouristic attractions of Orange and Provence which became presented by the French national team of the Polish delegation within the framework of the cooperation and the cultural exchange of based on partnership cities Orange (France) and Jarosław (Poland). Described also most interested tourist objects of Jarosław against the background of the characterization of the natural environment.
7
51%
EN
The article addresses basic problems related to the use of various information boards, which are the principal form of providing information about a particular geosite. Several aspects were taken into account: positioning of the boards, their content and construction materials. The results of a poll concerning tourist expectations towards the content of geotourist information were also presented in this paper.
PL
W artykule przedstawiono podstawowe problemy związane ze stosowaniem różnego typu tablic informacyjnych, stanowiących podstawową formę przekazu informacji o danym obiekcie geologicznym. Zwrócono uwagę na sposób ustawienia tablic, materiał konstrukcyjny oraz zawartość merytoryczną. Przedstawiono również wyniki przeprowadzonego sondażu, dotyczącego oczekiwań turystów wobec zawartości merytorycznej opracowań geoturystycznych.
EN
The coal-bearing succession in the Upper Silesia Coal Basin consists of molasse deposits filling a flexural foredeep basin. Analysis of lithofacies in cores from deep boreholes revealed the presence of depositional environments typical of alluvial plains and coastal (in a broad sense) environments. Accumulation compensated regional subsidence, so that general depositional surface remained nearly flat. The higher part of the csuccession was laid in fluvial systems, while the lower part mostly in fluvial systems and subordinately in complex coastal systems. Reconstruction of depositional architecture has shown lateral variation in thickness and extent of individual lithosomes, and also pointed to the role of peat-compaction control in shaping their 3D geometry. Sedimentation was controlled by both autigenic and allogenic factors.
9
Content available remote Formy polodowcowe atrakcją geoturystyczną Doliny Pięciu Stawów Polskich
51%
|
|
tom nr 3
49-62
PL
Trzynaście tysięcy lat temu, wraz z ocieplaniem się klimatu pod koniec wurmu, na obszarze Doliny Pięciu Stawów Polskich rozpoczęła się deglacjacja. Po ustąpieniu lodowca odsłoniły się formy powstałe zarówno w wyniku erozyjnej, jak i akumulacyjnej działalności lodowca. Należą do nich: kotły polodowcowe, misy i niecki, fosylne formy lodowców gruzowych, mutony i wygłady, a także moreny i rynna wód proglacjalnych. W artykule krótko scharakteryzowano wyżej wymienione formy, zwracając uwagę na ich atrakcyjność jako obiektów geoturystycznych.
EN
Thirteen thousand years ago, at the end of the Wurm glacial epoch deglaciation has started in the Five Ponds Valley of the Polish Tatras due to global warming episode. After retreat of glaciers numerous post-glacial, erosional and depositional landforms have been exposed: cirques, bowls and troughs, fossiled rock glaciers, roches mountonees and polished surfaces as well as moraines and proglacial channel. The aim of the following paper is to describe post-glacial forms in the valley as attractive geotouristic objects.
10
Content available remote Naukowe podstawy geoturystyki - zarys problematyki
51%
PL
W artykule podsumowano dotychczasowy dorobek naukowo-badawczy i edukacyjny związany z rozwojem geoturystyki oraz przedstawiono podstawowe kierunki badawcze w ramach tej dyscypliny. Za główne uznano: waloryzację georóżnorodności, interpretację wiedzy dla celów dydaktycznych, badanie relacji człowiek-litosfera oraz rozwój metod promocji, zagospodarowania i ochrony geostanowisk. Interdyscyplinarność geoturystyki, jej wielozadaniowość i kompleksowość powoduje, że można mówić bardziej o idei niż o dziedzinie naukowej, choć niewykluczone, że w przyszłości taką się stanie.
EN
Article summarizes the current scientific and educational achievements of geotourism and presents the basic lines of research within this discipline. The main aims are: valorization of geodiversity, interpretation of knowledge for teaching purposes, tests of the human-lithosphere relationships and the development of geosites promotion, management and preservation methods. Interdisciplinary character of geotourism, its multi-tasking and complexity causes that it is rather an idea than a scientific discipline although the authors believe that it will become science in the future.
EN
Metalliferous sulphide and oxide mineralization was studied at Reptile Ridge, Adelaide Island, West Antarctica. It occurs in metavolcanics and metaquanzites of the Antarctic Peninsula Volcanic Group (APVG: Upper Jurassic - Lower Cretaceous) and, to a lesser degree, in adamellite-granodiorite pluton of the Andean Intnisive Suite (AIS: probably Cretaceous). The mineralization zone had developed along a NNE-SSW-striking fault which displaces the volcanics (APVG) and the pluton (AIS). Among sulphides, pyrite, pyrrhotite, sphene and chalcopyrite are the most common. The oxides are represented mainly by magnetite, haematite, haemoilmenite and rutile. Two phases of pneumatolytic-hydrothermal mineralization were recognized in the metaquartzites (APVG): (1) the first phase produced Fe-Ti mineral association in form of veins and fills of intergranular spaces; (2) the second phase produced Fe-Cu sulphide mineralization mainly as fills of intergranular spaces.
EN
Predomination of sandy bedload is typical of the anastomosing channels of the Narew River. Several types of in-channel accretionary macroforms have been found in these channels: side bars, concave-bank bars, plug bars, point bars, linguoid bars, and mid-channel bars. The first three types are relatively rare, point bars occur only exceptionally, while linguoid bars and mid-channel bars are quite common. The bars usually occur in main channels, which are the master routes of sand transport in the whole anastomosing system of the Narew. The lower parts of the bars are built of coarse- and medium-grained sand, similarly to the sediments in the deeper parts of the channels. Fine-grained sand, locally alternating with organic-rich muddy sand, predominates usually in the upper parts; peat with high content of sand is present in the highest parts of some bars. All bars are rapidly colonised and stabilised by plants. It is for this reason and due to the low energy of the river that the bar sediments have a high preservation potential. The development of bars is usually not accompanied by lateral migration of channels. Consequently, sediment accretion in bars is one of the factors leading to gradual narrowing of channels. Deposits of some sand-bars, when preserved in fossil record, may probably be represented by characteristic "wings" in the outer parts of ribbon-like sand bodies.
14
26%
EN
The studied section of the upper Narew river is an example of an anastomosing system. It consists of a network of interconnected channels and interchannel areas covered with peat-forming rush and reed vegetation. The channels have low longitudinal gradient, are laterally stable, relatively deep, they have sandy bed and strongly overgrown banks. There are no natural levees built of clastic sediment. Straight-type channels dominate in the channel system. Meandering reaches lack discernible point bar topography. Vegetation plays an important role in the evolution of the anastomosing system of the Narew.
PL
Badany odcinek Narwi jest przykładem systemu rzeki anastomozującej. Składa się on z sieci rozdzielających się i ponownie łączących się koryt oraz z obszarów pozakorytowych, porośniętych roślinnością torfotwórczą. Koryta mają mały spadek, są stosunkowo głębokie i lateralnie stabilne, a ich brzegi są silnie zarośnięte. Większość koryt ma stosunkowo niewielką krętość, ale podrzędnie występują także odcinki kręte, typu meandrującego, pozbawione jednak dostrzegalnych łuków przyrostowych, charakterystycznych dla topografii odsypów meandrowych. Brak jest wyraźnie rozwiniętych wałów przykorytowych zbudowanych z materiału klastycznego. Roślinność odgrywa znaczącą rolę w rozwoju omawianego systemu.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.