Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 16

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
The article presents the results of analysis concerning production and economic situa­tion of tenants running large-scale farms. It was based on own researches conducted by the authors on the sample of 2.7% of the total population of tenants in Poland. The resources of basic production factors, organization of production process as well as production and financial results of the farms run by tenants in the period of 2001-2004 were investigated. The results of the analysis allowed to study the impact of integration with the EU on both conditions for managing farms by tenants and adjustment activities to new market situation conducted by them.
PL
Z badań wynika, iż spółdzielnie produkcyjne utrzymały wypracowany wcześniej model rozwoju. Z uwagi na mały obszar, relatywnie duże zasoby siły roboczej, działalność ich ma charakter wielostronny, ze znacznym udziałem przetwórstwa, usług i produkcji pozarolniczej. W 1998 r. zboża i rzepak zajmowały prawie 89% zasiewów, a więc o 14,5% więcej niż w 1989 r. Urynkowienie gospodarki wymusiło ograniczenie intensywności produkcji w dziale roślinnym, podobnie jak w pozostałych sektorach rolnictwa. W latach 1997-1998 zastosowano nawożenie mineralne na poziomie ok. 170 kg NPK/ha UR, a więc znacznie mniej niż przed urynkowieniem, ale dwukrotnie więcej niż przeciętnie w gospodarstwach indywidualnych. Spółdzielnie utrzymały również dość wysoki poziom produkcji zwierzęcej. Co prawda pogłowie bydła, owiec a w ostatnich dwóch latach i drobiu rzeźnego, jako kierunków produkcji mniej opłacalnych, spadło, lecz wyraźnie wzrosło pogłowie trzody chlewnej. W wyniku tego produkcja towarowa żywca z jednostki powierzchni została utrzymana na zbliżonym wysokim poziomie tj. 300 kg żywca na 1 ha UR. Pomimo wprowadzenia zmian dostosowawczych do wymagań rynku i osiągania zadowalających wyników produkcyjnych, sytuacja dochodowa spółdzielni w ostatnim dziesięcioleciu uległa wyraźnemu pogorszeniu. Główną przyczynę obniżenia dochodowości było znaczne pogorszenie ekonomicznych uwarunkowań rozwoju rolnictwa. Wymagania rynku co do sprawności gospodarowania wyraźnie wzrosły. Z badań wynika, iż wymogom tym w 1998 r. było w stanie sprostać około 40% spółdzielni. Osiągnęły one dochód ogólny na jednego pełnozatrudnionego powyżej 75% poziomu parytetowej opłaty pracy. Około 1/4 rolniczych spółdzielni, mniejszych obszarowo i wspierających rolnictwo przetwórstwem rolnym, utrzymuje się na rynku dzięki niskiej opłacie robocizny, kształtującej się na poziomie od 50 do 75% opłaty parytetowej. Natomiast ok. 1/3 spółdzielni w 1998 r. nie było w stanie spełnić wymagań rynku. Wypracowały one bowiem dochód na jednego pełnozatrudnionego poniżej 50% poziomu parytetowej opłaty pracy. Grupa ta będzie stopniowo ulegać likwidacji.
PL
Opracowanie zawiera wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w 67 wielkotowarowych gospodarstwach sprywatyzowanych położonych na terenie całego kraju. Badania wykazują, iż przekształcenia własnościowe w PGR idące w kierunku prywatyzacji własnościowej czy zarządzania, powodują bardzo istotne zmiany nie tylko w sferze organizacji, zarządzania i motywowania ale w wyposażeniu w czynniki produkcji, ich wykorzystaniu, w intensywności gospodarowania oraz kierunkach produkcji. Powstają gospodarstwa w większości przypadków o jednym zakładzie rolnym, zarządzane z "jednej ręki". Obszar sprywatyzowanych gospodarstw uległ wyraźnemu zmniejszeniu. Gospodarstwa mają zwarte rozłogi i dobre dojazdy do pól. Zatrudnienie pracowników stałych uległo w nich ograniczeniu do około 6,7 osób na 100 ha uż. rolnych. W znacznej części gospodarstw uległ zmianie sposób wykorzystania budynków. Część maszyn przejętych z PGR została sprzedana, a te które pozostały są lepiej wykorzystane. Szukając wzrostu dochodów, gospodarstwa sprywatyzowane powiększyły udział bardziej opłacalnych kierunków produkcji rolniczej i pozarolniczej. W pierwszym i drugim roku działalności, w nowej formie własności, obserwuje się wyraźne ograniczenie intensywności organizacji i gospodarowania. Powyżej 40% badanych w 1993 r. gospodarstw jest sprawnych ekonomicznie i w dobrej sytuacji finansowej. Jednak w co czwartym, sytuację ekonomiczno-finansową można określić jako trudną. Szansę ich dobrego rozwoju może stworzyć preferencyjny kredyt restrukturyzacyjny oraz przesunięcie przez Agencję WRSP spłat rat za wykupiony majątek czy opłat z tytułu czynszu dzierżawnego. Część gospodarstw (ok. 30%) może upaść, co będzie wiązało się z potrzebą powtórnego ich zagospodarowania.
RU
Разработка содержит результаты анкетных исследований, проведенных в 67 крупнотоварных приватизированных хозяйствах на территории всей страны. Исследования указывают на то, что преобразования собственности в госхозах, направленные на ее приватизацию или преобразование управления, вызывают существенные изменения не только в сфере организации управления и мотивации, но также в оснащении в факторы производства, в их использовании, интенсивности хозяйствования и направлениях производства. Создаются хозяйства, в большинстве случаев, с одним сельскохозяйственным направлением, т.е. управляемые "одной рукой". Площадь приватизированных хозяйств значительно уменьшилась, а хозяйства имеют сомкнутые участки и хороший подъезд к полям. Занятость постоянных работников в этих хозяйствах ограничилась до ок. 6,7 человек на 100 га сельскохозяйственных угодий. В значительной части хозяйств изменился способ использования помещений. Часть машин, перенятая от госхозов, была продана, а те, которые остались, используются лучшим образом. В попытках повышения доходов приватизированные хозяйства увеличили долю участия рентабельных направлений сельскохозяйственного и внесельскохозяйственного производства. В течение первого и второго года деятельности с новой формой собственности наблюдается четкое ограничение интенсивности организации и хозяйствования. Более 40% исследуемых в 1993г. хозяйств, экономически подготовленных к своей деятельности, находится в хорошей финансовой ситуации. Однако, в каждом четвертом хозяйстве экономическо-финансовая ситуация еще довольно сложная. Шансами для их хорошего развития может быть преференцированный реструктурализационный кредит или представленная Агентством сельскохозяйственной собственности Государственной казны отсрочка месячных взносов за купленное достояние или отсрочка арендных платежей. Часть хозяйств (ок.30%) может прийти в состояние упадка, что будет связано с необходимостью вторичного их освоения.
EN
The paper presents the results of the questionary studies conducted in 67 large-scale privatized former state farms located all over the country. The results show that ownership transformations towards privatization of the former state farms property or management brings radical changes not only in the sphere of organization of work, management and motivations. The significant changes also appeared in supply in production factors and their use, in intensification of production and its directions. Most of the units created are farms with one plant and they can be managed from one hand. The area of cultivation has been reduced in privatized farms. However, they have close runners and good road access to fields. Total full-time employment has declined down to ca 6.7 people/100 ha of agriculturally used land. Many farms have changed use of the buildings. A part of unnecessary machines taken over from the state farms has been sold. Use of the other equipment has increased. While seeking for possibilities of additional income, privatized farms increase the share of profitable agricultural and non-agricultural activities. During the first two years of their activity under the new property frames, the intensity of organization and management was reduced. Over 43 percent of the farms examined in 1993 were economically efficient and in good financial situation. However, in 25 percent of them, economic and financial situation can be considered as difficult. Preferential loans available for restructuring purposes could create an opportunity for the development of privatized farms. Also very important is shifting the repayment of instalments for equity bought out as well as for a rent. About 3 0 percent of these farms can bankrupt and this will evoke the necessity of their remanagement.
PL
Opracowanie zawiera wyniki produkcyjno-ekonomiczne 123 wielkoobszarowych gospodarstw sprywatyzowanych przebadanych w 1996 r. przez IERiGŻ. Jest to kontynuacja badań z lat ubiegłych. Z tegorocznych badań wynika, iż proces zmian własnościowych nie został zamknięty. Gospodarstwa sprywatyzowane poszukują form o wyższym stopniu prywatyzacji, gwarantujących nie tylko stabilność, ale również perspektywy rozwoju w przyszłości. Zmiany te związane są z upraszczaniem struktur organizacyjnych, zmniejszaniem ich obszaru oraz wzmocnieniem systemu motywacyjnego do racjonalnego gospodarowania. Zatrudnienie siły roboczej w gospodarstwach sprywatyzowanych uległo dalszemu zmniejszeniu - z 6,8 osób na 100 ha uż. rol, do 6,3 osób - stan w końcu 1995 r. Przyczyną tego jest wprowadzanie nowych technik i technologii produkcji. W 1995 r. wystąpił dość znaczny ruch ziemią, idący w kierunku powiększenia, jak i zmniejszenia obszaru. Przeciętny obszar uległ niewielkiemu zmniejszeniu. Dokonano pozytywnych zmian w strukturze majątku trwałego, na korzyść jego aktywnej części Gospodarstwa poszukiwały dalej wzrostu dochodów w powiększaniu bardziej opłacalnych kierunków produkcji rolniczej i pozarolniczej. Zmiany w zasiewach i pogłowiu zwierząt wskazują, iż gospodarstwa nastawiają się głównie na mniej pracochłonne, ale jednocześnie opłacalne kierunki produkcji łatwe do zmechanizowania. W 1995 r. badane gospodarstwa osiągnęły przeciętnie wynik finansowy dodatni (wskaźnik rentowności 6,9%). Wskaźnik ten należy ocenić jako dobry. W stosunku do 1994 r. nastąpiła wyraźna poprawa efektywności gospodarowania. Miało to miejsce przy kolejnym, stosunkowo nieznacznym już wzroście poziomu intensywności gospodarowania. Nakłady na 1 ha uż. rol. wzrosły z 2,03 tys. zł w 1994 r. do 2,65 tys. zł w 1995 r. Sytuacja ekonomiczno - finansowa we wszystkich formach własności była wyraźnie zróżnicowana. Daje się jednakże zauważyć wzrost udziału gospodarstw o wysokim i średnim poziomie sprawności gospodarowania, oraz siły ekonomicznej, a spadek udziału słabych ekonomicznie. W co ósmym gospodarstwie (rok temu w co piątym) sytuacja ekonomiczno - finansowa była trudna. Gospodarstwa te 1995 r. zamknęły stratą. Należy liczyć się, że znaczna część z nich może nie sprostać wymogom rynku, tak jak to miało miejsce w 10 przypadkach. Wymusi to potrzebę szukania nowych rozwiązań powtórnego zagospodarowania.
RU
Разработка содержит производственно-экономические результаты 123 крупнотерриториальных приватизированных хозяйств, исследованных в 1996 г. (и предыдущих годах) Институтом экономики сельского хозяйства и продовольствия. Из исследований вытекает, что процесс собственнических изменений еще не завершен. Приватизированные хозяйства ищут новых форм с более высокой степенью приватизации, гарантирующих не только устойчивость, но также перспективы развития в будущем. Эти изменения связаны с упрощением организационных структур, уменьшением их территорий и укреплением системы мотивировки для рационального хозяйствовния. Занятость рабочей силы в приватизированных хозяйствах в дальнейшем уменьшается с 6,8 чел. на 100 га сельскохозяйственных угодий до 6,3 чел. по состоянию на конец 1995 г. Это объясняется введением новых техник и технологий производства. В 1995 г. имело место значительное земельное перемещение по направлению как увеличения, так и уменьшения площади. Средняя площадь незначительно уменьшилась. Достигнуты положительные изменения в структуре основных средств в пользу их активной части. Хозяйства в дальнейшем занимались поиском возможностей увеличения доходов путем расширения более рентабельных направлений сельскохозяйственного и внесельскохозяйственного производства. Изменения в посевах и в поголовьи сельскохозяйственных животных указывают на то, что хозяйства настраиваются, главным образом, на менее трудоемкие, но одновременно рентабельные направления производства и более легкие для механизирования. В 1995 г. исследуемые хозяйства достигли в среднем положительный финансовый результат (показатель рентабельности 6,9%). Этот показатель можно оценить, как хороший. По отношению к 1994 г. наступило значительное улучшение эффективности хозяйствования. Это имело место при очередном,относительно резначительном уже, росте уровня интенсивности хозяйствования. Расходы на 1 га сельскохозяйственных угодий увеличились с 2,03 тыс.зл. в 1994 г. до 2,65 тыс. зл. в 1995 г. Финансово-экономическая ситуация во всех формах собственности была резко дифференцирована. Однако следует отметить рост уд. веса хозяйств с высоким и средним уровнем умелости хозяйствования и экономической силы при снижении уд.веса экономически слабых хозяйств. В каждом восьмом хозяйстве (а год тому назад в каждом пятом) финансово- экономическая ситуация была трудная. Эти хозяйства завершили 1995 год. потерями. Следует считаться с тем, что значительная часть из них может не выдержать требований рынка, как это имело место в 10 случаях. Такая ситуация принудит к поискам новых решений повторного освоения.
EN
The paper presents production-and-economic results of 123 large-scale farms, which have already been privatized, studied by the Institute of Agricultiral and Food Economics in 1996. This is continuation of research conducted in the former years. This year studies show that process of changes in the property status of farms has not been Finished yet. Farms already privatized are still looking for higher forms of such privatisation which could guarantee not only stability but better outlook for future development as well. These changes are connected with making organisational structures of the farms more simple, diminishing of their area and strengthening of motivation for more rational management. Employment of labour has decreased in privatized farms from 6.8 persons per 100 ha of agriculturally used land to 6.3 persons in 1995. This resulted from implementation of new technics and new production technologies. In 1995 a considerable turnover in land took place. This brought about slight decrease of the average land area. Positive changes occurred however in the structure of real estate. Active assets have been increased in effect of them. Farms were still looking for possibilities for income growth by increasing the share of more profitable directions of both agricultural and non-agricultural production. Changes in crops and livestock show the tendency to conduct less labour-intensive and easy to mechanise, but profitable in the same time production. In 1995 farms in question were generally profitable and reached good rentability coefficient of 6.9 percent. The average efficiency was improved comparing to 1994 and was accompanied by further slight increase in intensity. Inputs per 1 ha of agricultural land rose from 2.03 thous. zlotys in 1994 to 2.65 thous. zlotys in 1995. Economic-and-financial situation of farms was diversified in all forms of property. However, the increased share of farms with high and middle level of efficiency can be observed. Only one out of eight farms faced difficult financial situation in 1995. In 1994 this was the case in one out of every five farms. Those farms did not generate profit in 1995 and a large part of them could not match the market conditions. This has already happened in ten of the studied cases. The situation will call for re-management of their assets.
EN
The article presents the results of analysis concerning production and economic situation of tenants running large-scale farms. It was based on own researches conducted by the authors on the sample of 2.7% of the total population of tenants in Poland. The resources of basic production factors, organization of production process as well as production and financial results of the farms run by tenants in the period of 2001-2004 were investigated. The results of the analysis allowed to study the impact of integration with the EU on both conditions for managing farms by tenants and adjustment activities to new market situation conducted by them.
PL
Opracowanie zawiera wyniki produkcyjno - ekonomiczne 125 wielkoobszarowych sprywatyzowanych gospodarstw, przebadanych przez IERiGŻ w 1996 r. Jest to kontynuacja badań z lat ubiegłych. Tegoroczne badania potwierdzają, że proces zmian własnościowych nie został zamknięty, w dalszym ciągu poszukuje się form bardziej stabilnych o wyższym poziomie prywatyzacji. W ciągu ostatnich dwóch lat 37% gospodarstw administrowanych zmieniło formę własności głównie w kierunku dzierżawy, zaś 17% dzierżawców nabyło w całości lub części użytkowane gospodarstwa. Ponad 95% dzierżawców jest zainteresowanych zakupem dzierżawionego gospodarstwa. Pomimo niewielkiego zmniejszenia zatrudnienia z 6,3 do 6,1 osoby na 100 ha uż. roln., obserwuje się wzrost wydajności pracy mierzonej wartością dodaną. Wartość ta w przeliczeniu na 1 zatrudnionego wzrosła o 31,3% w porównaniu do roku 1995. Przeciętny obszar gospodarstwa uległ niewielkiemu zmniejszeniu - o 56 ha uż. rolnych. Zmniejszył się również procent ziemi nieużytkowanej rolniczo z 4,7% w 1995 r. do 3,4% w 1996 r. We wszystkich formach własności wystąpił znaczący wzrost nakładów na inwestycje, - głównie na ruchomą część majątku. W budownictwie występuje zastój, którego przyczyn należy upatrywać w braku środków własnych, zaś w przypadku gospodarstw administrowanych i dzierżawionych dodatkowo w obawie co do trwałości gospodarstwa. W produkcji roślinnej w porównaniu z 1995 r. uzyskano niższe plony. Jednak poziom ten wypada korzystnie w porównaniu z lepszymi gospodarstwami indywidualnymi. W 1996 r. obserwuje się dalszy wzrost produkcji zwierzęcej. Pogarszająca się koniunktura oraz zamierzenia na najbliższą przyszłość sygnalizują o możliwości spadku produkcji zwierzęcej. Niepokojącym zjawiskiem są sygnały o całkowitej jej likwidacji. Szukając wzrostu dochodów gospodarstwa zwiększyły udział bardziej opłacalnych kierunków produkcji rolniczej, pozarolniczej, przetwórstwa. W 1996 r. sytuacja ekonomiczno - finansowa gospodarstw uległa pogorszeniu. Odzwierciedla to spadek wskaźnika rentowności z 6,9% w 1995 r. do 5,8% w 1996, oraz płynności bieżącej z 2,43 do 1,94. Głównym powodem tego były wyjątkowo niekorzystne warunki atmosferyczne. Prawie w co dziesiątym gospodarstwie sytuację ekonomiczno - finansową można określić jako trudną. Szczególnie dotyczy to gospodarstw dzierżawionych gdzie w części z nich wystąpi potrzeba zmiany dzierżawy czy też restrukturyzacji i kolejnego zagospodarowania.
RU
Разработка содержит производственно-экономические результаты 125 крупно-территориальных приватизированных хозяйств, исследованных Институтом экономики сельского хозяйства и продовольствия в 1996 и предыдущих годах. Исследования в текущем году подтверждают, что процесс собственнических изменений еще не закончен. По-прежнему осуществляются поиски более стабильных форм с высшим уровнем приватизации. В течение последних двух лет 37% администрированных хозяйств изменило форму собственности, в основном, путем передачи в аренду, а 17% арендаторов приобрело полностью или частично взятые в аренду хозяйства. Более 95% арендаторов заинтересовано покупкой этих хозяйств. Несмотря на небольшое уменьшение занятости с 6,3 до 6,1 чел. на 100 га сельскохозяйственных угодий наблюдается рост производительности труда, измеряемой прибавочной стоимостью. Эта стоимость в пересчете на 1 занятого увеличилась на 31,3% по сравнению с 1995 годом. Средний размер хозяйства уменьшился немного, т. е. на 56 га сельскохозяйственных угодий. Уменьшился также процент земли несельскохозяйственного использования с 4,7 в 1995 г. до 3,4 в 1996 году. Во всех формах собственности наступил значительный рост капиталовложений - в основном на движимую часть достояния. В строительстве имеет место застой, причинами которого может быть отсутствие собственных средств, а в администрированных и арендных хозяйствах еще также опасение относительно длительности существования хозяйства. В растениеводстве, по сравнению с 1995 г., собран был меньший урожай. Однако этот уровень представляется более благоприятно по срапвнению с лучшими индивидуальными хозяйствами. В 1996 г. наблюдается дальнейший рост животноводческого производства. Ухудшающаяся конъюнктура и намерения на ближайшее будущее сигнализируют возможность уменьшения животноводческого производства. Появляются даже сигналы о полном его ликвидации. В посках роста доходов хозяйства увеличили уд.вес более рентабельных направлений сельскохозяйственного и внесельскохозяйственного производства, а также перерабатывающей промышленности. В 1996 г. финансово-экономическая ситуация хозяйств ухудшилась Это проявляется в снижении показателя рентабельности с 6,9% в 1995 г. до 5,8% в 1996 г., а также текучести с 2,43 до 1,94. Главной причиной этого были исключительно неблагоприятные атмосферные условия. Трудная финансово-экономическая ситуация имеет место в каждом десятом хозяйстве. Особенно это касается арендных хозяйств, в части которых появляется необходимость изменения аренды или реконструкции хозяйств и очередного их освоения.
EN
The paper presents production-and-economic results of 125 large-scale farms which have been privatized, examined in the Institute of Agricultural and Food Economics in 1996. This is continuation of the studies conducted in the previous years. The results of 1996 confirm that the process of property changes has not been completed yet. New, more stable forms of management are still searched for. During the last two years as much as 37 percent of the all farms being administrated changed a form of ownership. Tenure system was the most popular here. In the same time 17 percent of tenants bought whole or a part of the farm they used. Over 95 percent of all tenants show interest in buying the leased farms. Despite slight decrease in employment from 6.3 to 6.1 persons per 1 ha of agriculturally used land a rise in labour productivity measured by the value added has been observed. Value added per one person employed increased by 31.3 percent comparing to the 1995 level. The average size of a farm was by 56 ha of agricultural land smaller. The share of non-agricultural land diminished from 4.7 percent in 1995 to 3.4 percent in 1996. Important increase of investment outlays - mainly in the movables - can be observed in all forms of property. A standstill in time occurred in the construction industry. This has been mainly caused by the lack of farms own financial sources, and in case of leased and administrated farms - by uncertainly of these forms of managing. Plant production in 1996 was characterized by lower yields than those of 1995. However, comparing to good private farms these yields were not so bad. Further development in animal production occurred in 1996. However, worse market conditions are likely to result in the decrease of animal production in the nearest future. Some signals suggest that this production is often liquidated. Looking for possibility to increase income, farms rose the share of more profitable directions of agricultural production as well as non-agricultural activities and processing. In 1996 economic-and-financial situation of the farms in question worsened. Indices of reliability fell from 6.9 percent in 1995 to 5.8 percent in 1996, and that of current financial liquidity from 2.43 to 1.94. The main reason for this was unfavourable weather conditions. Economic-and-financial situation can be defined as difficult in almost every tenth farm. This especially concerns leased farms. In some of them there was a need to change tenure or to restructurize the farm.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.