Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Sieć integracji pojęciowej Gilles’a Fauconniera i Marka Turnera jako narzędzie interpretacji utworów muzycznych. Przykład Miserere Pawła Szymańskiego

100%

Kostka V.

Aspekty Muzyki

|

2019

|

nr 9

27-43

PL

W ostatnich dekadach kognitywiści Gilles Fauconnier i Mark Turner wspólnie wypracowali narzędzie do badania znaczenia, które nazywają siecią integracji pojęciowej lub mieszaniną pojęciową. Podstawą ich teorii są cztery główne przestrzenie mentalne: dwie wyjściowe (źródłowa i docelowa), ogólna i mieszanina pojęciowa. Zdaniem badaczy, tego rodzaju proces kognitywny odgrywa kluczową rolę w ludzkim myśleniu i działaniu, a tworzenie mieszanin jest sednem nasze- go życia w świecie i rozumienia tego świata. Z racji swojej popularności w różnych dziedzinach wiedzy, narzędzie to zainteresowało także muzykologów, w tym Nicholasa Cooka i Lawrence’a Zbikowskiego. Obaj przekonują, że na poziomie werbalnej interpretacji utworu muzycznego, kiedy często używa się metafor czy analogii, posługiwanie się siecią integracji pojęciowej jest jak najbardziej uzasadnione. Bazując na pracach tych wszystkich badaczy autorka interpretuje Miserere na głosy i instrumenty Pawła Szymańskiego. Właściwą interpretację poprzedza szczegółowa analiza formalna utworu oraz wyjaśnienia na temat raczej ukrytej intertekstualności. W konkluzji autorka stwierdza, że utwór charakteryzuje się znaczeniem dynamicznym, innym dla każdej z trzech części (attaca). Część pierwsza to poważna, wsparta silną wiarą w Boga, spowiedź grzesznika, druga wysuwa na czoło momenty jego zwątpienia i załamania, trzecia natomiast mówi o jego powrocie do równowagi psychicznej i silnej wiary.

2

Linda Hutcheon’s Theory of Parody and Its Application to Postmodern Music

100%

Kostka V.

Avant

|

2016

|

tom 7

|

nr 1

EN

Parody-a particular case of intertextuality-is an important term for scientists interested in modern and postmodern art. Linda Hutcheon stated that 20th century parody, to be found in every kind of art, is a repetition with critical difference. It is composed of two structural levels, of which the first one is an authority, the second-a transgression of the authority. Its entire act of enunciation includes also a pragmatic frame, i.e. the intent of parody, which spreads from comedy through neutrality to seriousness. From the author’s point of view, the compositions of Paweł Szymański (born in 1954) are interesting examples ofmusical parodies from the last decades. Among them are the second study from Two Stud- ies for piano (1986) and Through the Looking Glass...I for chamber orchestra (1987). Both these pieces are two-level and algorithmic music. The parodied texts consist of basic deter- minants of the baroque style, such as regular semiquaver rhythm and tonal configurations, expressed either by melody or by harmony. The parodying texts, which we hear, are certain mixtures of baroque and contemporary elements. Besides motoric rhythm and tonal melody or harmony, there are post-tonal fragments, a new timbre, spaciousness, fragmentation, new kinds of articulation and schematic dynamics. Taking the issue of ethos into consideration,Szymański’s parodies are serious, since baroque texts are treated as authorities.

3

Second Movement of Compartment 2, Car 7 for Vibraphone, Violin, Viola and Cello by Paweł Szymański in Light of Cognitive Musical Grammar

100%

Kostka V.

Interdisciplinary Studies in Musicology

|

2019

|

nr 19

147-154

EN

The article is composed of two parts. In the first I discuss Lawrence Zbikowski’s Foundations of Musical Grammar, published by Oxford University Press in 2017, which is one of the major musicological works inspired by the latest achievements in cognitive science. Musical grammar, sometimes called cognitive musical grammar by the author, is based mainly on two concepts: an analogy (the mapping of systematic structural relationships between a source domain and a target domain), and a dynamic process (a coherent sequence of phenomena that is distributed over time and typified by parametric modulation or change). The second part of the article is my attempt to apply Zbikowski’s theory to a piece of music. As a musical example I have chosen the second movement of Compartment 2, Car 7 for vibraphone, violin, viola and cello by Paweł Szymański. At the end I conclude that the composer created an analogy between music and a dynamic process known to us from everyday life ─ a journey by train, seen from a passenger’s perspective.

4

„Musicae Scientiae” 22 (2018) nr 1 [wydanie specjalne pt.] „Creative Conceptual Blending in Music”, red. Emilios Cambouropoulos, Danae Stefanou, Costas Tsougras. Journal of the European Society for the Cognitive Sciences of Music, wyd. Sage Publications, Thousand Oaks, CA, ss. 144, ISSN 1029-8649, online ISSN 2045-4147

100%

Kostka V.

Muzyka

|

2021

|

tom 66

|

nr 4

154-163

5

„Miserere” na głosy i instrumenty Pawła Szymańskiego. Konstrukcja dźwiękowa i znaczenia

100%

Kostka V.

Muzyka

|

2022

|

tom 67

|

nr 2

29-43

EN

This article is devoted to Paweł Szymański’s Miserere for voices and instruments (1993), with the aim of discussing its sound structure and the meanings attributed to it. Based on analysis of the work and a range of literature, the author claims that Miserere is an openly intertextual work, composed freely without the application of algorithmic methods. It is characterised by the presence of two basic structures rather than one: modal Gregorian chant and four-part canon in extended major–minor tonality. These two basic structures were combined into a whole using abstract ideas typical of Szymański. One easily notes that while the solo psalmody assumes its centuries-old form, the choral parts, though colouristically resembling plainchant, consist not of monodic singing but of recitations on six pitches and whispered passages. If we compare the canon with the ultimate shape of the composition, it turns out that the former was used as the basis for ensemble sections, primarily the cello and vibraphone parts, but with many (around one third) of the canon’s notes left out. The discussion of the work’s structure ends with information about its tripartite form. The author opens the section on meanings by presenting her cognitivist stance that meanings are not intrinsic to the work, but rather the music provokes interpreters to create them. Based on her own associations, the opinions of music critics and psychology literature on emotions, the author argues that the three sections of Miserere may be interpreted as corresponding to three emotions: balance, anxiety and balance regained. The article also contains the opening of the initial canon, which the author received from the composer, a fragment of Miserere arranged by the author and a table showing the work’s form.

PL

Niniejszy artykuł jest poświęcony Miserere na głosy i instrumenty (1993) Pawła Szymańskiego, a jego celem jest omówienie konstrukcji dźwiękowej utworu oraz przypisanych mu znaczeń. Bazując na analizie utworu i różnorodnej literaturze autorka stwierdza, że Miserere jest utworem jawnie intertekstualnym, do tego skomponowanym swobodnie, tj. bez użycia metod algorytmizowanych. Cechą charakterystyczną tego utworu jest to, że zawiera nie jedną, a dwie struktury wyjściowe: modalny chorał gregoriański i czterogłosowy kanon w poszerzonej tonalności dur-moll. Obie struktury wyjściowe zostały połączone z sobą w całość za pomocą − typowych dla Szymańskiego − abstrakcyjnych pomysłów. Dosyć łatwo rozpoznać, że solowe psalmodie występują w kształcie sprzed wieków, natomiast partie chóralne barwowo przypominają chorał, ale zamiast śpiewu monodycznego zawierają recytacje na sześciu wysokościach dźwięku i fragmenty szeptane. Z porównania kanonu z ostateczną kompozycją wynika, że ten pierwszy stał się podstawą odcinków zespołowych Miserere, w tym głównie partii wiolonczel i wibrafonu i że pominięto wiele jego dźwięków (około 1/3). Na koniec rozważań na temat konstrukcji utworu padają informacje o trzyczęściowej formie. Kwestię znaczeń autorka otwiera przyjętym przez siebie stanowiskiem kognitywistycznym, z którego wynika, że znaczenia nie tkwią w utworze, lecz że utwór prowokuje interpretatora do ich stworzenia. Powołując się na własne skojarzenia, opinie krytyków muzycznych i literaturę psychologiczną o emocjach, autorka ustala, że każdej z trzech części Miserere można przypisać uczucia: równowagi, niepokoju i powrotu do równowagi. Oprócz tekstu artykuł zawiera otrzymany od kompozytora początek wyjściowego kanonu, fragment Miserere w opracowaniu autorki oraz tabelę ukazującą formę kompozycji.