Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Problem nieobecności nazw gatunków drzew w Pieśniach ludowych z Warmii i Mazur na tle analizy etnograficzno-przyrodniczej

100%

Lechocka E.

Prace Językoznawcze

|

2015

|

nr 17/4

41–59

EN

This article attempts to analyze ethnographically the species of trees, whose names have not been mentioned in the collection of folksongs originating in Warmia and Mazury edited by Marian Sobieski. From the ethnographical point of view and with respect to the natural environment, they seem to be the most valuable plants in the region. The research falls within the framework of studies called “absence figure” that are currently popular and has been conducted on the premises of the theory of bioregionalism. Bioregionalism assumes a particular relationship between the world of plants and humans, their tradition, habits and culture. Accordingly, some species of trees, such as spruce, pine, juniper, birch-tree, and willow have been examined and analyzed. The description of each includes examples of main dialect variations of plant names, information about the place occupied by each species in the natural habitat of Warmia and Mazury and the role it played in the material heritage of local inhabitants. The conducted research allowed the author to determine the reason for the absence of key tree species. The cause (in everyday life and the sacrum sphere as well) might have been the specificity of the discussed anthology, the frugality of artistic devices in the songs or changes in the structure of tree stands.

2

Znaczenie i funkcja motywu lilii w warmińsko-mazurskich pieśniach ludowych

100%

Lechocka E.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2016

|

nr 11

87-98

EN

This presentation is an analysis of lily motives, which occurred in collection of Warmian and Masurian folk songs elaborated in 19th and 20th century. The purpose of this study was to define meaning and function of botanic vocabulary mentioned in folkloristic texts and to compare poetic representation of lily motif with its role in everyday life and culture of Warmia’s and Masuria’s inhabitants. As it was deducted from maintained analysis, the folk output and botanic themes are a valuable source of information about identity of rural population from Warmia and Masuria territories. Utilization of lily motif in folksongs is characteristic for its strong resemblance to empiric reality, in which the plant plays a great role in everyday life and in immaterial culture.

3

Znaczenie i funkcja motywu kaliny w warmińsko-mazurskich pieśniach ludowych

100%

Lechocka E.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2018

|

tom 65

63-83

PL

Artykuł prezentuje analizę motywu kaliny w antologiach warmińsko-mazurskich pieśni ludowych zebranych w XIX i XX wieku. Celem niniejszych badań było określenie funkcji słownictwa botanicznego w tekstach folklorystycznych oraz zestawienie poetyckiej reprezentacji motywu kaliny z jej rolą w życiu i kulturze mieszkańców Warmii i Mazur. Jak wynika z przeprowadzonej analizy, motyw kaliny wykorzystany jest w pieśniach w różnorodnych funkcjach: mimetycznej, przedmiotowej, symbolicznej i dekoracyjnej, co powoduje, że twórczość ludowa i funkcjonujące w niej wątki botaniczne stanowią niezwykle cenne źródło informacji o tożsamości ludności wiejskiej pochodzącej z terenów Warmii i Mazur. Wykorzystanie motywu kaliny w pieśniach charakteryzuje się bowiem znacznym podobieństwem do rzeczywistości empirycznej, w której roślina ta odgrywa dużą rolę zarówno w życiu codziennym, jak i w kulturze niematerialnej.

EN

This article is an analysis of viburnum motives, which occurred in collection of Warmian and Masurian folk songs elaborated in XIX and XX century. The purpose of this study was to define meaning and function botanic vocabulary mentioned in folkloristic texts and to compare poetic representation of viburnum motif with its role in every-day-life and culture of Warmia and Masuria’s inhabitants. As it was from maintained analysis, motives of viburnum is used in songs of various functions: mimetic, object, symbolic and decorative, which means that the folk output and botanic themes are a valuable source of information about identity of rural population from Warmia and Masuria territories. Utilization of viburnum motif in folksongs is characteristic for its strong resemblance to empiric reality, in which the plant plays a great role in every-day-life and in immaterial culture.

4

Nazwy gatunków drzew i krzewów oraz ich derywaty w pieśniach ludowych z Warmii i Mazur

100%

Lechocka E.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

tom LXIV

147-166

EN

This article is an analysis of names of species of trees and shrubs used in folk songs of Warmia and Masuria, which are dated from XIX and XX century. The names collected in ten Warmian and Masurian anthologies show varied material to study. In examined collection there are twenty–six names of trees and shrubs kinds used, i.e. birch-tree, beech, cedar, yew, cypress, oak, hawthorn, pear, apple-tree, juniper, rowan, sycamore, mistletoe, ash, fir, viburnum, maple, hazel, linden, alder, aspen, pine, spruce, poplar, willow, cherry-tree. The researched lexis, except for basic nouns, is created by formative derivatives, which are diminutive and collective names and deriving from substantives – adjectival lexemes describing species’ connection to part of plant and material, which specific object is made of. Almost every name, except for prevailing nationwide form, assumes bypass forms, representing dialectal phonetic phenomenon, which is the main purpose of this analysis. Moreover folk songs mention numerous dialectic terms for names of trees and shrubs species, which confirms variety in naming plants by inhabitants of Warmia and Masuria.

PL

Artykuł stanowi analizę nazw gatunków drzew i krzewów występujących w pieśniach ludowych z Warmii i Mazur, pochodzących z przełomu XIX i XX wieku. Słownictwo wybrane z dziesięciu antologii warmińsko-mazurskich przedstawia bogaty materiał gwarowy: w badanych zbiorach pojawia się dwadzieścia sześć nazw gatunków drzew i krzewów. Są to: brzoza, buk, cedr, cis, cyprys, dąb, głóg, grusza, jabłoń, jałowiec, jarzębina, jawor, jemioła, jesion, jodła, kalina, klon, leszczyna, lipa, olcha, osika, sosna, świerk, topola, wierzba i wiśnia. Badaną leksykę roślinną, oprócz rzeczowników podstawowych, tworzą derywaty słowotwórcze, którymi są nazwy deminutywne i kolektywne oraz derywowane od rzeczowników leksemy przymiotnikowe określające przynależność gatunkową części rośliny oraz tworzywo, z jakiego dany przedmiot został wykonany. Niemal każda nazwa, oprócz wykazującej zazwyczaj przewagę formy ogólnopolskiej, przyjmuje również formy oboczne, reprezentujące gwarowe zjawiska fonetyczne, które stanowią główny przedmiot niniejszej analizy. Ponadto pieśni ludowe notują liczne określenia gwarowe gatunków drzew i krzewów, takie jak choina, jegla, kadyk i osowa, co potwierdza bogactwo i różnorodność w nazewnictwie roślin wśród mieszkańców Warmii i Mazur.