Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Probabilistyczna ocena efektywności ekonomicznej eksploatacji niekonwencjonalnych zasobów gazu ziemnego z wykorzystaniem symulacji Monte Carlo

100%

Kosowski P.

|

tom Nr 4

59--65

PL

Ze względu na złożoność i dużą liczbę potencjalnych obszarów występowania niekonwencjonalnego gazu ziemnego ważne jest opracowanie i stosowanie właściwej metody, pozwalającej na ocenę projektu wydobywczego. Doświadczenia wskazują, iż konwencjonalne metody i wskaźniki, oparte na podejściu deterministycznym, nie są odpowiednie dla złóż niekonwencjonalnych, a podejmowanie decyzji w oparciu o takie narzędzia może prowadzić do uzyskania nieprawidłowych (np. zbyt optymistycznych) wyników. W artykule przedstawiono probabilistyczną ocenę efektywności ekonomicznej eksploatacji niekonwencjonalnego odwiertu wydobywającego gaz ziemny. Na potrzeby analizy skonstruowano probabilistyczny model ekonomiczny wykorzystujący metodę Monte Carlo. Przyszłe ceny gazu ziemnego były modelowane w oparciu o model ekonometryczny oparty na procesie Wienera (geometryczny ruch Browna), skalibrowany do danych z jednego z europejskich hubów gazowych. Ocena ekonomiczna została przeprowadzona w dwóch wariantach. W pierwszym kalkulacje wykonano w oparciu o obecnie obowiązujący system opodatkowania wydobycia węglowodorów. W drugim natomiast uwzględniono planowane zmiany, w tym wprowadzenie podatku od wydobycia, podatku węglowodorowego, podwyższonej opłaty eksploatacyjnej oraz skróconej do minimum 5 lat amortyzacji.

EN

Due to the complexity and the large number of potential areas where unconventional natural gas can be produced, it is important to develop and use appropriate methods for the evaluation of such investment projects. Experience shows that the conventional methods and indicators based on deterministic approach, are not suitable for unconventional deposits, and decisions made on the basis of such tools may lead to incorrect (eg. too optimistic) results. The article gives a stochastic assessment of the economic efficiency of exploitation of unconventional gas well. Analysis was conducted with a use of stochastic model using Monte Carlo method. Future prices of natural gas were modeled on the basis of an econometric model based on the Wiener process (geometric Brownian motion), calibrated to data from one of the European gas hubs. The economic assessment was carried out in two variants. The first was made based on the current system of taxation. In the second, however, proposed changes were taken into account, including the introduction of a tax on production, hydrocarbon tax, higher royalty and faster depreciation.

2

Ocena kondycji przedsiębiorstwa za pomocą modelu Z-score na przykładzie PKN ORLEN SA

100%

Kosowski P.

|

tom R. 20/1

121-128

PL

W artykule przedstawiono metody oceny sytuacji przedsiębiorstwa za pomocą wielowskaźnikowych modeli opracowanych przy wykorzystaniu analizy dyskryminacyjnej. Konieczność wykorzystania narzędzi tego typu wynika z wad powszechnie stosowanego systemu jednowymiarowych wskaźników, ocenianych oddzielnie. Autor przedstawił klasyczny model zaproponowany przez E. Altmana w dwóch wersjach: dla firm notowanych i nienotowanych na giełdzie oraz przeznaczony dla polskich przedsiębiorstw model opublikowany przez E. Mączyńską. Sposób przeprowadzenia analizy przedstawiony został na przykładzie PKN ORLEN SA z wykorzystaniem danych finansowych za 2001 r. W podsumowaniu zamieszczone są zalety i wady analizy tego typu w warunkach polskich oraz jej perspektywy.

EN

The methods for company evaluation, employing multi-index models, elaborated with the use of discrimination analysis, are presented in the paper. This type of a tool had to be applied because of disadvantages of the commonly applied one-index system, where indexes were assessed separately. The author presented a classical model proposed in two versions by E. Altman: for stock and non-stock companies, as well as a model worked out by E. Mączyńska for Polish companies. The analysis was presented on the example of the Polish Petroleum Company ORLEN, with the use of financial data for 2001. Advantages and disadvantages of the analysis in the Polish conditions as well as the perspectives close the paper.

3

Czynniki wpływające na koszty podziemnego magazynowania gazu

63%

Stopa J. , Kosowski P.

|

tom T. 9, z. spec.

299-310

PL

W artykule zaprezentowano podstawowe zagadnienia związane z kosztami podziemnego magazynowania gazu. Przedstawiono wielkość jednostkowych nakładów inwestycyjnych, w zależności od rodzaju magazynu, a także strukturę kosztów eksploatacyjnych. Dla warunków polskich, na przykładzie hipotetycznego magazynu oszacowano wpływ wielkości nakładów inwestycyjnych, kosztów stałych i zmiennych oraz ceny za magazynowanie na wartość zaktualizowaną netto (NPV). Zbadano również wpływ wykorzystania pojemności czynnej na opłacalność procesu podziemnego magazynowania gazu.

EN

The effective operation of liberalised gas markets is dependent on the construction of new gas storage. Using the Poland as a case study, the authors examine the factors influencing the economic efficiency of the UGS constructions and operations. In a liberalised gas market, a tight supply/demand position can lead to high storage values, whereas an oversupply can lead to storage being unused and of low commercial value. In the paper, approximate profitable prize for storage in a hypothetical UGS in depleted gas reservoir is evaluated and examined versus the storage capacity used.

4

The geopolitics of Gazprom’s pipelines

63%

Kosowska K. , Kosowski P.

|

tom Vol. 33, no. 4

757--768

EN

The natural gas market over the years has been strongly dependent on pipeline transport and based on it a gas market was created and functioned. For this reason, unlikely to the oil market, the global gas market was not created and did not function, but only national, regional and continental markets separated from the others functioned. The consequence of this situation is the fact that the key importers of Russian gas abroad are the CIS and European countries. The Kremlin hiding behind Gazprom has consistently pursued a policy of diversification of export transmission system, designed to eliminate “problematic” transit countries such as Ukraine. That aim can be accomplished by completed and planned pipelines’ diversification projects.

5

25 years of Gazprom on the gas market

63%

Kosowska K. , Kosowski P.

|

tom Vol. 32, no. 2

289--302

EN

Gas sector was one of the best growing industries of the Soviet Union in the last two decades of its existence. This was made possible thanks to the discovery and exploitation of natural gas fields in Western Siberia, as well as the construction of transmission infrastructure - domestic and export pipelines. The history of the Russian gas industry is inextricably linked with the activity of Gazprom, the gas concern set up in 1989 in place of liquidated Ministry of Gas Industry. The article gives a summary of the 25-year history of Gazprom and its economic, social and political role. It discusses activities of the company on internal and external markets, issues of gas reserves, production and transmission, as well as the financial and political relationship with the authorities of the Russian Federation.

6

An estimation of profitability of investment projects in the oil and gas industry using real options theory

63%

Kosowski P. , Stopa J.

|

tom Vol. 57, no. 2

391--401

EN

Paper discusses issues relating to the valuation of investment efficiency in the oil and gas industry using a real options theory. The example of investment pricing using real options was depicted and it was confronted with the analysis executed with the use of traditional methods. Indicators commonly used to evaluate profitability of investment projects, based on a discounted cash flow method, have a few significant drawbacks, the most meaningful of which is staticity which means that any changes resulting from a decision process during the time of investment cannot be taken into consideration. In accordance with a methodology that is currently used, investment projects are analysed in a way that all the key decisions are made at the beginning and are irreversible. This approach assumes, that all the cash flows are specified and does not let the fact that during the time of investment there may appear new information, which could change its original form. What is also not analysed is the possibility of readjustment, due to staff managment’s decisions, to the current market conditions, by expanding, speeding up/slowing down, abandoning or changing an outline of the undertaking. In result, traditional methods of investment projects valuation may lead to taking wrong decisions, e.g. giving up an owned exploitation licence or untimely liquidation of boreholes, which seem to be unprofitable. Due to all the above-mentioned there appears the necessity of finding some other methods which would let one make real and adequate estimations about investments in a petroleum industry especially when it comes to unconventional resources extraction. One of the methods which has been recently getting more and more approval in a world petroleum economics, is a real options pricing method. A real option is a right (but not an obligation) to make a decision connected with an investment in a specified time or time interval. According to the method a static model of pricing using DCF is no longer used; an investment project is divided into a series of steps and after each one there is a range of possible investment decisions, technical and organizational issues and all the others called ‘real options’. This lets one take many different varieties of modyfiying a strategy while pricing the project. This also makes it possible to react to the changing inner and outer situation and introducing new information while accomplishing the investment project. Owing to those, the decision process is a continuous operation, what is an actual vision of a real investment project management in the petroleum industry.

PL

W artykule omówiono kwestie związane z wykorzystaniem do oceny efektywności inwestycji w przemyśle naftowym teorii opcji realnych. Przedstawiono przykład wyceny inwestycji za pomocą opcji realnych i skonfrontowano go z analizą przeprowadzoną z wykorzystaniem tradycyjnych metod. Używane powszechnie do oceny opłacalności projektów inwestycyjnych wskaźniki, oparte na metodzie zdyskontowanych przepływów pieniężnych, posiadają istotne wady, z których jedną z najważniejszych jest statyczność, czyli brak możliwości uwzględnienia zmian wynikających z procesu decyzyjnego w trakcie trwania inwestycji. Zgodnie z obowiązującą aktualnie metodyką analizuje się projekty inwestycyjne w ten sposób, że kluczowe decyzje zapadają na początku i są nieodwracalne. Podejście to zakłada, że przepływy pieniężne są ustalone i nie uwzględnia faktu, iż w czasie trwania inwestycji mogą pojawić się nowe informacje, które zmienią jej oryginalny kształt. Nie analizuje się również możliwości dostosowania przez decyzje kadry zarządzającej do aktualnych warunków rynkowych poprzez np.: rozszerzenie, przyspieszenie/zwolnienie, porzucenie czy zmianę profilu przedsięwzięcia. W rezultacie tradycyjne metody oceny projektów inwestycyjnych mogą doprowadzić do podjęcia błędnych decyzji. np. o rezygnacji z posiadanej koncesji eksploatacyjnej czy przedwczesnej likwidacji odwiertów, które wydają się nierentowne. W związku z powyższym istnieje konieczność zastosowania innych metod, pozwalających na urealnienie sposobu dokonywania wyceny wartości złóż oraz inwestycji w przemyśle naftowym, zwłaszcza w przypadku eksploatacji zasobów niekonwencjonalnych. Jedną z nich, zyskującą w ostatnich latach coraz większe uznanie w światowej ekonomice naftowej, jest metoda wyceny opcji realnych. Opcja realna jest prawem, (ale nie obowiązkiem) do podjęcia decyzji związanej z inwestycją w określonym czasie lub przedziale czasu. Odrzuca się więc statyczny model wyceny metodą DCF i dzieli projekt inwestycyjny na szereg kroków, po których istnieje zestaw możliwych do podjęcia decyzji inwestycyjnych, technicznych, organizacyjnych lub innych, zwanych „opcjami realnymi“. Pozwala to na uwzględnienie w wycenie elastyczności w zakresie modyfikowania strategii, reagowania na zmieniającą się sytuację wewnętrzną i zewnętrzną oraz pojawienie się w trakcie realizacji inwestycji nowych informacji. Dzięki temu proces decyzyjny ma charakter ciągły, co odpowiada sytuacji rzeczywistego zarządzania projektem inwestycyjnym w przemyśle naftowym.

7

Prognoza wpływu podziemnego magazynowania dwutlenku węgla na koszty wytwarzania energii elektrycznej

51%

Stopa J. , Wojnarowski P. , Rychlicki S. , Kosowski P.

|

tom T. 10, spec. 2

203-211

PL

W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z podziemnym magazynowaniem gazu ziemnego. Zdecydowana większość państw europejskich uzależniona jest od dostaw gazu ziemnego z importu. Zwiększa to znaczenie podziemnych magazynów gazu, jako kluczowego elementu systemu gazowniczego, optymalizującego jego pracę, zapewniającego równoważenie sezonowych wahań popytu oraz będących zabezpieczeniem w przypadku nagłego przerwania dostaw. Zmienia się rynek usług magazynowania w Europie, z zamkniętego i kontrolowanego przez państwa i duże koncerny w kierunku modelu wolnorynkowego, na co szczególny nacisk kładzie Unia Europejska. W związku z tym należy oczekiwać również powstania rynku komercyjnych usług magazynowania w Polsce, podobnie jak dzieje się to w innych krajach UE. W Polsce istnieje pilna potrzeba rozbudowy istniejących pojemności magazynowych. Wynika ona ze zmian prawnych, zakładających utrzymywanie przez przedsiębiorstwa importujące gaz rezerw tego surowca w docelowej wielkości 30 dni średniego importu, z prognozowanego wzrostu zużycia gazu ziemnego oraz nieuchronnej liberalizacji rynku. W Polsce znajduje się wiele struktur geologicznych, które można wykorzystać do budowy, zarówno dużych, jak i niewielkich, lokalnych PMG. Szacunkowe obliczenia pokazują, że ceny, które mogłyby być oferowane przez komercyjne PMG w Polsce będą konkurencyjne na rynku europejskim pod warunkiem zapewnienia wykorzystania zainstalowanych pojemności czynnych.

EN

In this article issues connected with underground gas storage (UGS) are presented. Most of European countries are dependent on natural gas import. This situation increases the importance of underground gas storage as a key part of natural gas delivery system, which optimizes its functioning, balances seasonal differences between demand and supply and is protection in the case of sudden suspension of gas import. The underground gas storage market in Europe is changing and becomes more liberalized. It will cause a change in polish gas market, where commercial services of underground gas storage will appear. There is an urgent need for increasing underground gas storage capacities in Poland. It arise due to law changes, forecasts of gas consumption and inevitable liberalization of gas market. Fortunately there are many geological structures which may be used for constructing new underground gas storage facilities.

8

Podziemne magazynowanie gazu jako element systemu bezpieczeństwa energetycznego i rynku gazowego

51%

Kosowski P. , Stopa J. , Rychlicki S.

|

tom T. 10, spec. 2

131-140

PL

W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z podziemnym magazynowaniem gazu ziemnego. Zdecydowana większość państw europejskich uzależniona jest od dostaw gazu ziemnego z importu. Zwiększa to znaczenie podziemnych magazynów gazu, jako kluczowego elementu systemu gazowniczego, optymalizującego jego pracę, zapewniającego równoważenie sezonowych wahań popytu oraz będących zabezpieczeniem w przypadku nagłego przerwania dostaw. Zmienia się rynek usług magazynowania w Europie, z zamkniętego i kontrolowanego przez państwa i duże koncerny w kierunku modelu wolnorynkowego, na co szczególny nacisk kładzie Unia Europejska. W związku z tym należy oczekiwać również powstania rynku komercyjnych usług magazynowania w Polsce, podobnie jak dzieje się to w innych krajach UE. W Polsce istnieje pilna potrzeba rozbudowy istniejących pojemności magazynowych. Wynika ona ze zmian prawnych, zakładających utrzymywanie przez przedsiębiorstwa importujące gaz rezerw tego surowca w docelowej wielkości 30 dni średniego importu, z prognozowanego wzrostu zużycia gazu ziemnego oraz nieuchronnej liberalizacji rynku. W Polsce znajduje się wiele struktur geologicznych, które można wykorzystać do budowy, zarówno dużych, jak i niewielkich, lokalnych PMG. Szacunkowe obliczenia pokazują, że ceny, które mogłyby być oferowane przez komercyjne PMG w Polsce będą konkurencyjne na rynku europejskim pod warunkiem zapewnienia wykorzystania zainstalowanych pojemności czynnych.

EN

In this article issues connected with underground gas storage (UGS) are presented. Most of European countries are dependent on natural gas import. This situation increases the importance of underground gas storage as a key part of natural gas delivery system, which optimizes its functioning, balances seasonal differences between demand and supply and is protection in the case of sudden suspension of gas import. The underground gas storage market in Europe is changing and becomes more liberalized. It will cause a change in polish gas market, where commercial services of underground gas storage will appear. There is an urgent need for increasing underground gas storage capacities in Poland. It arise due to law changes, forecasts of gas consumption and inevitable liberalization of gas market. Fortunately there are many geological structures which may be used for constructing new underground gas storage facilities.

9

Ekonomika sekwestracji geologicznej CO2 w złożach ropy naftowej

51%

Stopa J. , Wojnarowski P. , Kosowski P.

|

tom T. 9, z. spec.

319-328

PL

Problem zwiększonej, antropogenicznej emisji dwutlenku węgla staje się coraz poważniejszy. Pomimo braku całkowitego potwierdzenia hipotezy o globalnym ociepleniu podejmowanych jest szereg prób ograniczenia emisji CO2. W przypadku wprowadzenia administracyjnych nakazów ograniczenia emisji, producenci energii elektryczne mogą być zmuszeni do separacji, przechwytywania i składowania dwutlenku węgla. W artykule przedstawiono wyniki symulacji numerycznej zatłaczania emisji dwutlenku węgla z elektrociepłowni do złoża ropy naftowej, otrzymując prognozę wpływu zatłaczania CO2 na wydobycie ropy naftowej. Przedstawiono również wstępna prognozę ekonomicznej efektywności takiego procesu. Wstępna analiza wskazuje na potencjalną, konieczne jest współ finansowanie całego przedsięwzięcia przez emitenta, w celu zapewnienia sobie możliwości składowania jak największej ilości CO2 w długiej perspektywie czasowej. Spodziewane rezultaty takiego przedsięwzięcia, są bardzo ściśle uzależniona od ceny ropy i kosztu wtłaczanego dwutlenku węgla.

EN

Problem of anthropogenic emission of carbon dioxide becomes more and more serious. The hypothesis of global warming is not fully confirmed but many efforts are taken to decrease emission of CO2. In the case of administrative decision of reduction of CO2 emission, energy producers will have to separate, capture and storage carbon dioxide. The paper presents results of numerical modeling of CO2 injection into an oil reservoir. During this simulation CO2 emission from heat and power plant is being injected into oil reservoir. Basic economic evaluation of the simulation results shows that such project must be co-financed by energy producers for secure high capacity storage for long time period. Expected results of such projects depend mainly on the crude oil price and the costs of injected carbon dioxide.

10

Analysis and selection of CO2 sources for CCS-EOR projects in oil fields clusters in Poland

51%

Mikołajczak E. , Kosowski P. , Stopa J. , Wartak J.

|

2018

|

tom Vol. 35, no. 1

295--307

EN

Article contains a detailed analysis and a preliminary selection of potential CO2 emitters that can supply gas for CCS-EOR projects in oil fields clusters in Poland. The idea of CO2 injection into clusters arises from the fact that oil reservoirs in Poland are relatively small, but very often located close together. Reservoirs grouping significantly increases the potential storage capacity and improves economic indicators. In addition, CCS-EOR projects combine CO2 storage (CCS) with an increase in production from mature oil fields (EOR). The analysis was performed using a database of carbon dioxide emitters in Poland created by the National Centre for Emissions Management. This database contains a list of all registered CO2 producers with annual emissions exceeding 1 Mg. On this basis, potential CO2 sources for previously selected four clusters of oil reservoirs were chosen.

11

Prognozy zapotrzebowania na podziemne magazynowanie gazu w Polsce na tle sytuacji bieżącej i scenariuszy rozwoju rynku gazowego

51%

Kosowski P. , Stopa J. , Rychlicki S.

|

tom Nr 5

117--123

PL

W artykule przedstawiono analizę bieżącej sytuacji na rynku gazu w Polsce oraz wykorzystania podziemnych magazynów gazu. Opracowano również prognozy przyszłego zapotrzebowania na pojemności czynne magazynów w zależności od różnych scenariuszy rozwoju rynku gazowego. Zużycie gazu ziemnego w Polsce w ostatnich dwóch dekadach wykazuje trend wzrostowy, choć na tle innych państw europejskich można je uznać za stosunkowo niewielkie. Podziemne magazyny gazu wykorzystywane są obecnie do wypełniania podstawowych funkcji tzn. regulacji wahań sezonowych, wydobycia i przesyłu. Zwiększenie zużycia gazu ziemnego i rozwój rynku spowodują wzrost zapotrzebowania na pojemności magazynów gazu. Jego skala będzie zależeć od wielu zmiennych, w tym: wielkości konsumpcji, jej struktury i zmienności; stopnia rozwoju rynku gazowego. W przypadku, gdy rynek gazowy będzie się rozwijał zgodnie z optymistycznymi prognozami, a także dojdzie do uruchomienia komercyjnej produkcji gazu niekonwencjonalnego w Polsce, w niedalekiej przyszłości pojawi się pilna potrzeba intensywnej rozbudowy magazynów gazu, nieporównywalnej w skali do obecnie prowadzonych inwestycji.

EN

The article gives an analysis of the current situation on the gas market in Poland and use of underground gas storage. Author also developed forecast of the future demand for storage capacities depending on different scenarios for the development of the gas market. Natural gas consumption in Poland in the past two decades has been showing a rising trend, although compared with other European countries it can be considered to be relatively small. Underground gas storages are used now to carry out basic functions, ie.: regulation of seasonal fluctuations, the extraction and transmission. The growth of natural gas consumption and the development of the gas market will increase demand for gas storage capacity. Its scale will depend on many variables, including: consumption, its structure and variability; the degree of development of the market. In the case where the gas market will be developing according to the best estimates, and also the commercial production of unconventional gas in our country will have started there will be an urgent need for intensive development of gas storage facilities, incomparable in the scale to ongoing investments.

12

Wpływ stopnia wykorzystania podziemnego magazynu gazu na jego efektywność ekonomiczną

51%

Kosowski P. , Rychlicki S. , Stopa J.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2008

|

tom T. 25, z. 2

397-404

PL

W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z ekonomiką podziemnego magazynowania gazu. Zmiany na rynku gazowym spowodowane liberalizacją, forsowaną przez Unię Europejską, wymagają nowego spojrzenia na kwestie podziemnego magazynowania gazu, a zwłaszcza na jego efektywność ekonomiczną. Nieuniknione powstanie wolnego i konkurencyjnego rynku usług magazynowania wymaga poznania przez operatorów instalacji magazynowych kluczowych czynników, wpływających na osiągane wyniki ekonomiczne. W artykule przedstawiono analizę wpływu stopnia wykorzystania magazynu na jego efektywność ekonomiczną oraz na minimalną cenę za magazynowanie gazu ziemnego, zapewniającą założoną przez operatora stopę zwrotu. Obliczenia zostały przeprowadzone dla przykładowego podziemnego magazynu gazu, z wykorzystaniem stworzonych przez autorów modeli finansowych.

EN

Issues related with economics of underground gas storing are presented in the paper. Changes in the gas market caused by liberalization policy promoted by the European Union require taking a new look on underground gas storing issues, especially economic efficiency. Inevitable formation of free and competitive market of storing services makes the operators learn the key elements of the storing installations influencing the achieved economic results. The influence of the degree of gas storage utilization on its economic efficiency and minimum price for natural gas storing services (providing the assumed return rate) is analyzed in the paper. The calculations were made for an exemplary gas storage, with the use of financial models worked out by the authors.

13

Transakcje "spot" i "futures" na rynku ropy naftowej

51%

Kosowski P. , Rychlicki S. , Stopa J.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2008

|

tom T. 25, z. 2

389-396

PL

W artykule przedstawiono historię światowych cen ropy naftowej oraz omówiono główne czynniki gospodarcze i polityczne, wpływające na notowanie tego surowca. Do końca lat siedemdziesiątych XX wieku ceny ropy były determinowane głównie przez kontrakty długoterminowe pomiędzy producentami ropy naftowej a międzynarodowymi koncernami naftowymi. Rynek ropy naftowej zaczął się zmieniać, gdy produkcja krajów nie należących do OPEC po raz pierwszy przekroczyła produkcję krajów OPEC, co nastąpiło w 1982 roku. Pod koniec 1982 r. niemal połowa transakcji na międzynarodowym rynku ropy naftowej odbywała się na rynku "spot". Ponieważ ceny na rynkach "spot" były oparte na krótkoterminowych fundamentach, znaczne fluktuacje cen ropy naftowej zaczęły być normą. Aby zabezpieczyć się przed wahaniami cen uczestnicy rynku rozpoczęli kupowanie instrumentów pochodnych, takich jak kontrakty "futures". W artykule scharakteryzowano relacje pomiędzy sprzedażą na rynku "spot" a kontraktami terminowymi "futures" w okresie pomiędzy 1990 a 2008.

EN

The history of world's oil prices is outlines and the main economic and political factors influencing oil prices are discussed in the paper. By the close of 1970s the oil prices were mainly determined by long term contracts drawn between oil producers and international petroleum concerns. Oil market started to change when the production of countries non-OPEC members for the first time exceeded OPEC countries production in 1982. By the end of 1982 nearly half of transactions on the oil market took place at the "spot" market. The oil prices at the "spot" markets were short-term based, the fluctuation of oil prices became a standard. To avoid such oscillations, the market participants started buying derivative instruments, i.e. "futures" contracts. The relations between sales at the "spot" market and the "futures" contracts in the period 1990 and 2008 were characterized.

14

Ekonomiczne aspekty stosowania ulepszonych metod eksploatacji złóż ropy naftowej

51%

Stopa J. , Rychlicki S. , Kosowski P.

|

tom nr 130

509--513

PL

Artykuł dotyczy ulepszonych metod wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego oraz pokazuje pewne aktualne trendy w światowym wydobyciu. Szczególną uwagę zwrócono na ekonomiczne aspekty stosowania ulepszonych metod wydobycia. W artykule dokonano podstawowej analizy ekonomicznej hipotetycznego projektu zatłaczania gazu obojętnego do złoża ropno-gazowego z czapą gazową, wykazując bardzo wysoką efektywność ekonomiczną projektów tego typu.

EN

The paper presents using of enhanced oil and natural gas recovery methods and worldwide recovery trends for the future. The focus of the paper is on the economic aspects of enhanced recovery methods. Authors present basic economic evaluation of the hypothetical project of inert gas injection in the polish reservoir containing gas cap. The analysis results indicate high profitability of such projects.

15

Obliczanie zasobów złóż gazu ziemnego metodą Monte Carlo z wykorzystaniem krzywych geofizyki wiertniczej

51%

Stopa J. , Rychlicki S. , Kosowski P.

|

tom R. 20/1

177-188

PL

Artykuł przedstawia metody i procedury obliczania zasobów złoża gazu ziemnego ze szczególnym uwzględnieniem metody Monte Carlo i krzywych geofizyki wiertniczej jako źródła danych. W artykule zawarte są dwa podejścia do problemu. W pierwszym dla każdego otworu analizuje się pełny zakres danych, a rozkłady przypisywane są do danej zmiennej dla danego otworu. W drugim podejściu dla każdego otworu oblicza się wartości średnie poszczególnych parametrów i właśnie one stanowią podstawę do wyznaczenia rozkładów zmiennych losowych. W tym wypadku nie następuje podział powierzchni złoża na mniejsze obszary, a w każdej z iteracji zasoby liczone są od razu dla całego złoża. Metoda została przedstawiona na przykładzie wybranego polskiego złoża gazu ziemnego. Zamieszczono wyniki obliczeń dla obu przedstawionych wariantów ze szczególnym uwzględnieniem różnic oraz wnioski.

EN

In this paper we present methods and procedures of natural gas reserves estimating, especially using Monte Carlo simulation and well logs interpretation as a source of data. Monte Carlo method is based on thousands of repeated trials. During each trial parameters are randomly generated, according to previously set probability distributions, and natural gas reserves are calculated using volumetric method. Afterward, the output values are grouped into a histogram or cumulative distribution function. Probability distributions are setting by fitting data from curves of drilling geophysics, using chi-square test. We present two approaches of natural gas reserves estimating using Monte Carlo simulation. Our approach is based on analyzing of whole range of data for each well, and probability distributions are setting separately for each parameter for each well. This approach requires the division of the gas reservoir into regions assigned to the individual wells. Traditional approach, also presented in this paper, uses only average values for each parameter for each well, and probability distributions are setting for whole area. The estimation of natural gas reserves using Monte Carlo simulation was shown on the example of one of the Polish gas fields.

16

Możliwości zwiększenia wydobycia ropy naftowej w Polsce z zastosowaniem zaawansowanych technologii

51%

Wojnarowski P. , Stopa J. , Janiga D. , Kosowski P.

|

2015

|

tom T. 18, z. 4

19--28

PL

Przyszłe działania krajowego przemysłu naftowego, w obliczu malejącej ilości nowych, konwencjonalnych odkryć, powinny koncentrować się na dwóch możliwych ścieżkach rozwoju: zwiększeniu produkcji z dotychczas eksploatowanych złóż dzięki zastosowaniu zaawansowanych metod wydobycia oraz rozpoczęciu eksploatacji ze złóż niekonwencjonalnych. Oba te kierunki rozwoju wymagają znacznych nakładów finansowych, a opłacalność realizowanych w ich ramach projektów inwestycyjnych uzależniona jest od warunków makroekonomicznych, w tym szczególnie cen ropy i gazu ziemnego. W niniejszej pracy przedstawiono analizę możliwości aplikacji zaawansowanych metod udostępnienia i wydobycia z polskich złóż ropy naftowej. Zaprezentowano również możliwości zastosowania wybranych metod wydobycia z niekonwencjonalnego złoża ropy. Wyniki analizy pokazują, iż w warunkach polskich najszersze zastosowanie, jeśli chodzi o metody zaawansowane, znaleźć może zatłaczanie gazów w warunkach mieszania, a wśród nich zatłaczanie CO2. Dla złóż niekonwencjonalnych korzystnym rozwiązaniem może być zastosowanie wierceń kierunkowych połączonych z wieloetapowym szczelinowaniem hydraulicznym.

EN

The development of the domestic oil industry, faced with the declining number of new conventional discoveries, should focus on two possible paths: increasing production from currently operated fields through the use of advanced methods of extraction or the start of production from unconventional reservoirs. Both of these ways require substantial capital expenditures, and their profitability heavily depends on macroeconomic conditions, especially the price of crude oil and natural gas. This paper analyses the possibility of the application of advanced recovery methods which are applicable to Polish oil reservoirs. It also shows the applicability of selected methods for the extraction of unconventional oil. The results show that under Polish conditions, when it comes to conventional reservoirs, the widest prospects can be found for gas injection in mixing conditions, among them especially CO2 injection. In the case of unconventional reservoirs, the preferred solution may be the application of directional drilling combined with multi-stage hydraulic fracturing.

17

Podziemne magazynowanie gazu jako segment rynku energetycznego

51%

Kosowski P. , Rychlicki S. , Stopa J.

|

tom R. 12, Nr 4 (132)

10--14