Krzyż Giewontu postawiony u progu XX wieku przetrwał stulecie. Był świadkiem upadku monarchii i wielkich mocarstw, wojen i zmian ustrojowych. W sprawie określenia stanu technicznego konstrukcji i podłoża przedstawiciele Tatrzańskiego Parku Narodowego i firm prywatnych zwrócili się wiosną 2008 roku do Akademii Górniczo-Hutniczej o pomoc naukową i nadzór techniczny nad całością projektowanych prac zabezpieczająco-renowacyjnych. Powołany przez rektora AGH, Antoniego Tajdusia, zespół Naukowy, grupujący pracowników różnych specjalistycznych Katedr AGH, podjął, pod kierownictwem Tadeusza Mikosia, próbę kompleksowego rozpoznania stanu tego "narodowego symbolu trwania". O czym mowa w tym i kolejnym artykule.
EN
The Cross on Giewont mount, placed at the beginning of the twentieth century, has survived a century. It witnessed the fall of the monarchy and the great powers, wars and the political system changes. In spring 2008 representatives of the Tatra National Park and private companies applied to the Academy of Mining and Metallurgy with regard to determining of the technical condition of the structure and the substrate for scientific and technical supervision of the whole set of proposed protective and renovation works. Scientific team, appointed by the rector of the Academy Anthony Tajdus, grouping scientific workers from various specialized Departments of the Academy, under the leadership of Tadeusz Mikos, undertook an attempt of a comprehensive diagnosis of the condition of this "national symbol of continuation". This artilce discusses the aforementioned issues and will be followed by the other ones.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Historia współczesnej Europy wiele zawdzięcza górnictwu i hutnictwu. Przez tysiące lat stanowiły one podstawę kultury naturalnej człowieka. Przybliżeniem tych górniczo - hutniczych dziejów Europy zajmował się prof. Tadeusz Dziekoński (1910 - 1980). Jego monografie i inne prace naukowe posiadają wartości monumentalne. Dotąd cytowane są na konferencjach, sympozjach i zjazdach naukowych dotyczących dziedzictwa i historii rozwoju górnictwa i hutnictwa. Praca przybliża Czytelnikom tę postać badacza i wizjonera. Artykuł zawiera analizę naukową prac Profesora oraz podaje Jego osiągnięcia organizacyjne i eksperymentalne.
EN
The history of modern Europe has much to owe to mining and metallurgy. Through thousands of years they have constituted a basis for human natural culture. Bringing forward this mining and metallurgical past was within the occupations of Prof. T. Dziekoński. His monographs and other researchers are of great monumental value. They have been cited during numerous conferences, symposia's and academic conventions concerning the issue of the heritage and history of mining and metallurgy development. This work familiarizes the readers with the character of the researcher and the visionary. The article includes the analysis of the professor's academic work and presents his organizational and experimental achievements.
Przedmiotem archeologii jest badanie wykopalisk lub znalezisk oraz studia nad istniejącymi elementami krajobrazu historycznego. Informują one o przejawach dawnej działalności ludzkiej, zwłaszcza o gospodarce, technice wytwarzania narzędzi i dóbr konsumpcyjnych. Szczególne zainteresowanie budzą badania dotyczące prahistorii i historii górnictwa. Współpraca górnictwa i archeologii górniczej rzuca dziś nowe światło na tysiące lat istnienia cywilizacji górniczej, na wielkie umiejętności pozyskiwania i obróbki surowców, na stosowane w starych kopalniach technologie wydobycia. W ciągu tysięcy lat górnictwo odegrało ogromną rolę w rozwoju człowieczeństwa i było "zaczynem" postępu technicznego. To jemu swoje powstanie zawdzięcza wiele osad i miast. Burzliwy rozwój górnictwa przyczynił się do bogactwa społeczeństw, państw i narodów. Wiele tajemnic związanych z dawnym górnictwem dzięki badaniom archeologii górniczej nadal odkrywanych jest.
EN
The subject of archeology is the research of excavations and finds, as well as studies on the surviving elements of the historical landscape. They provide information on aspects of past human activity, especially with regard to economy and the technology of producing tools and consumer goods. Research concerning prehistory and the history of mining stirs particular interest. Today, the cooperation between mining engineering and mining archeology casts new light on the thousands of years of the mining civilization's existence, on the great skills of acquiring and processing raw materials, on mining technologies applied in old mines. Over thousand-year-long history of mankind, mining has always initiated technological progress. Also, many villages and towns owe their establishment to mining. Due to research in the field of mining archeology, many secrets related to ancient mining are still being uncovered.
Bogata, tysiącletnia historia przemyskiego grodu ukryta jest pod ziemią. Obecny wtórny układ odpowiadający zabudowie pochodzącej przeważnie z XIX i początku XX wieku nie pokrywa się z układem architektonicznym miasta sprzed kilkuset lat. Pierwotny układ średniowiecznych kamienic posiada autentyczne piwnice jedno- i dwukondygnacyjne. Ich udostępnienie i połączenie w cały podziemny system komunikacyjny wraz z towarzyszącym mu średniowiecznym kamiennym kolektorem sanitarnym stanowić może atrakcyjny ciąg turystyczny, handlowo-gastronomiczny oraz dydaktyczno-poznawczy. Tej idei zagospodarowania historycznych podziemi Przemyśla poświęcona jest niniejsza praca.
EN
Rich and a thousand-year-old history of "Przemyski" settlement is hidden underground. The present, secondary system corresponds to the buildings coming from 19th and 20th century, but it does not fit the architectonic system that existed a few centuries ago. The original system of the medieval houses has the authentic single and double floor cellars. Its availability to the visitors and linking into the whole underground communication system with the accompanying medieval sanitary collector can constitute an attractive commercial, gastronomic and didactic tourist trail. This project is devoted to the idea of the development of the historical undergrounds of Przemyśl.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Głównym celem niniejszej publikacji jest przedstawienie ciekawych zakątków i form geologicznych Pustyni Wschodniej w Egipcie. Autorzy wspominają również na temat przeprowadzonych badań mineralogicznych drewna spetryfikowanego, którego próbki pobrane zostały na terenie Pustyni Wschodniej, oddalonej 0 ok. 30 km od Kairu. Tego typu fragmenty skamieniałego drewna spotykane są w wielu stanowiskach archeologicznych. Przeprowadzone badania ujawniły obecność wtórnej sylifikacji, objawiającej się w postaci zróżnicowanych faz, a także mineralizacji tlenkami żelaza i manganu. Podsumowując, rejon Pustyni Wschodniej, jak i cała Sahara jest terenem interesującym zarówno z geologicznego punktu widzenia jak i pod względem szeroko rozumianej turystyki.
EN
The main aim of this paper is presentation of interesting sites and geological formations of the Eastern Desert in Egypt. The authors mention also samples of petrified wood, which were collected from an area of the Eastern Desert, about 30 km away from Cairo. Samples of wood were subjected to a series of mineralogical studies under the microscope. It appeared that fragments of wood were mineralized with secondary silica as well as iron and manganese compounds. The area of the Eastern Desert, like the whole Sahara Desert, is interesting for geologists and tourists.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Głównym celem niniejszej publikacji jest przedstawienie Czytelnikom kwartalnika "Geoturystyka" terenów południowego Uralu, jego położenia geograficznego i różnorodnych, bogatych złóż surowców mineralnych. Ponadto Autorzy zaprezentowali w sposób szczegółowy, rejon Kargały, gdzie trwają obecnie intensywne prace archeologiczne na terenie prehistorycznego ośrodka wydobycia i przerobu rud miedzi. Z zalanych wyrobisk prakopalń miedzi wydobyte zostały zmineralizowane kości zwierzęce. Autorzy artykułu przeprowadzili badania mineralogiczne wydobytych fragmentów kostnych, poddawanych przez tysiące lat mineralizacji związkami miedzi. Wspomniany materiał kostny należy do grupy materiałów kruchych, charakteryzujących się zmiennymi parametrami fizyko-mechanicznymi. Zdaniem Autorów teren południowego Uralu jest miejscem atrakcyjnym pod względem geoturystycznym i edukacyjnym, a także może przyczynić się do promocji nauk geologiczno-górniczo-archeologicznych.
EN
The main aim of this paper is to present to the Readers the southern part of the Ural Mts. including geography, geology and abundatn mineral deposits. Moreover, the authors describe poorly known, ancient copper mining and processing centers in the vicinity of Kargaly, where intensive archaeological excavations are recently carried on. In old, watered copper mines the animal bones mineralized with copper compounds were encountered. Samples were examinated in the laboratories of the AGH- University of Science and Technology in Kraków. It was found that bones have been mineralized with copper solutions for thousands of years. Bones belong to fragile materials. A long-lasting mineralization resulted in a noticeable changes in physico-mechanical parameters The Southern Ural Mts., including the area of Kargaly can be an interesting region for geotourists and for any other persons who would like to gain knowledge on geology, mining engineering and/or archeology.
Wiele zabytkowych podziemi należy do najbardziej znanych i najczęściej zwiedzanych obiektów na świecie. Rośnie też światowe zapotrzebowanie na turystykę podziemną - rodzi się specyficzna moda na zwiedzanie tajemniczych bądź "sentymentalnych" podziemi, które zawsze będą przyciągać ludzką wyobraźnię swoją osobliwością, historią bądź związanymi z nimi wspomnieniami. Miliony ludzi na całym świecie corocznie zwiedza zarówno podziemia powstałe w sposób naturalny (jamy, kawerny, groty, jaskinie), jak też będące efektem pracy człowieka (miasta jaskiniowe, podziemne grobowce, klasztory skalne i świątynie pieczarowe). Stare, historyczne wyrobiska górnicze w postaci komór, chodników i składów oraz kilkusetletnie zabytkowe kopalnie cieszą się wielkim zainteresowaniem zwiedzających. Trend ten obserwuje się również w naszym kraju. Z dostępnych informacji wynika, że łączna długość tych tras w Polsce dawno przekroczyła 35 km w ponad 30 dostępnych obiektach i zwiedza je rocznie ponad 2 mln osób. Ciągle odkrywane i udostępniane są nowe podziemia. Rodzi to wiele problemów technicznych. W przeciągu setek lat obiekty podziemne ulegały częściowej lub całkowitej destrukcji, co powodowało powstawanie różnego typu zapadlisk na powierzchni terenu, które w konsekwencji były przyczyną uszkodzenia lub zniszczenia budowli zabytkowych. Prace naukowe i ekspertyzy dotyczące zabezpieczenia pod względem górniczym i budowlanym prowadzone są na Wydziale Górniczym od ponad 40 lat. Wieloletnie doświadczenia budownictwa podziemnego i geotechniki Wydziału Górniczego AGH w Krakowie zmierzają do przywrócenia tym obiektom dawnych wartości historycznych bądź użytkowych, np. w postaci udostępnienia zwiedzającym podziemnych tras turystycznych, podziemnych komór-sanatoriów itp. Treścią tego artykułu są problemy techniczne związane z adaptacją i zabezpieczeniem tych obiektów.
EN
Many antique subterranean structures belong to the most frequently visited objects in the world. Demand for underground tourism is growing all over the world, visiting mysterious or sentimental underground monuments is coming into a special fashion. Such things will always attract human imagination by their mysteriousness, peculiarity, history or personal recollections. Millions of people all over the world every year visit both the undergrounds created in a natural way (pits, cavities, caves, grottos) and those being the result of man's work (cave cities, underground tombs, rock-cloisters, and cavern-temples). The old, historical mining workings in the form of chambers, galleries, and stores and several hundred years old antique mines are of great interest among the visitors. This trend can also be observed in our country. From the available sources of information it is known that the total length of these routes in Poland long time ago exceeded 35 km in over 30 available objects which are visited-by over 2 million people yearly. New underground objects are still being discovered and opened to the public. It creates a lot of technical problems. Within hundreds years the underground structures have been submitted to partial or total destruction which on the surface of the terrain caused formation of various types of sink holes. The latter, in consequence, have been the cause of damage or destruction of the ancient monuments. Research work and expertises at the Mining Faculty concerning the mining and building protection have been carried on for over 40 years. Many years' experience in underground building engineering and geotechnics of the mining faculty of AGH in Cracow aim at restoration of the old historic and useful values of the objects e.g. in the form of opening underground tourist routes, underground chambers-sanatoriums and the like, to the visitors. This article concerns the technical problems related to the adaptation and protection of these objects.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł zawiera informacje o nieznanych i dotąd nieudostępnionych obiektach podziemnych na Ukrainie. Rozpatrywany obiekt stanowi kompleks historycznych budowli podziemnych o niewiadomym dotąd przeznaczeniu i czasie jego wykonania.
EN
Information about unknown and so far inaccessible underground objects in Ukraine is given in his paper. The considered object consists of historical underground constructions of unknown destination and time of development.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Problemy ratowania, zabezpieczania i adaptacji podziemnych pomników kultury materialnej w Polsce - stanowią jedną z najbardziej nietypowych dziedzin działalności budownictwa górniczego i geotechniki na Wydziale Górnictwa i Geoinżynierii AGH w Krakowie. Idea kompleksowej ochrony podziemnych i naziemnych obiektów zabytkowych powstała na Wydziale ponad 60 lat temu. Od wielu lat koncepcja ta jest w szerokim zakresie wykorzystywana w praktyce. Prace naukowe i ekspertyzy dotyczące zabezpieczenia pod względem górniczym i budowlanym prowadzone są na Wydziale od ponad 40 lat. Wieloletnie doświadczenia budownictwa podziemnego i geotechniki zmierzają do przywrócenia tym obiektom dawnych wartości historycznych bądź użytkowych np. w postaci udostępnienia zwiedzającym podziemnych tras turystycznych, podziemnych komór - sanatoriów itp.
EN
The problems of preservation and adaptation of underground monuments of our material culture are one of the most atypical spheres of mining construction activity and geo-techniqcs at the Faculty of Mining and Geoengineering, AGH in Cracow. The concept of a complex surface and underground historic structures' protection has been created at our University more than 60 years ago. For many years this idea widely has been applied in practice. The research and assessment project concerning protection of sites from mining-engineering and construction points of view have been run at the faculty for more than 40 years. The long-term experience in the underground building and geo-technology aim to restore these former historical or utilitarian values, of for example as underground routes, chambers available objects - sanatoriums, etc.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.