Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Silicified shallow-water ostracodes from the Early Carboniferous of South China

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1999

|

tom 44

|

nr 4

383-436

EN

Well preserved silicified ostracodes have been found in a presumably allochthonous detrital limestone lens within argillaceous limestones of the Muhua Formation of the Muhua section in Guizhou Province, South China. Some 32 species have been identified and assigned to 24 genera. Houhongfeiella microspinosa gen. et sp. n., Gortanella ruggierii sp. n., Coryellina grammi sp. n., Coryellina advenoides sp. n., Guerichiella coeni sp. n., Knightina jiqiangi sp. n., Hypotetragona? sinica sp. n., Cavellina robinsoni sp. n., Cavellina guizhouensis sp. n., Sulcella jonesi sp. n., Bairdia cheni sp. n., and Bairdiacypris wangi sp. n. are proposed. Similarity at the generic level exists between ostracode faunas of the Early Carboniferous formations of China, Australia, Europe, Asia and North America. Unlike the ostracodes from the underlying nodular limestones of the Wangyou Formation that represent the basinal 'Thuringian ecotype' fauna, the ostracode assemblage of the studied interval belongs to the 'Eifelian ecotype' and is indicative of a well-oxygenated, normal salinity, high-energy shallow-water environment. The term calcified internal rim is proposed for the internal structure developed along the free margin in some palaeocopid ostracodes. It differs from the calcified inner lamella of podocopids mainly in the lack of marginal pore canals, lack of vestibulae and lack of clear separation from the outer lamella.

PL

Profil osadów późnego dewonu i wczesnego karbonu (turneju) w odsłonięciu Muhua, w prowincji Guizhou, w południowych Chinach, reprezentuje niskoenergetyczne środowiskoz dominacją fauny planktonicznej i nektonicznej (Hou et al. 1985). W soczewce wapieni w górnej części Formacji Muhua znaleziono bogaty zespół skrzemionkowanych płytkowodnych małżoraczków turnejskich. Ogółem oznaczono 32 gatunki, z których 12 jest nowych, oraz wyróżniono 3 nowe rodzaje. Opisany zespół reprezentuje tzw. "eifelski ekotyp'' małżoraczkowy, wskazujący na środowisko płytkowodne, dobrze natlenione o normalnym zasoleniu. Prawdopodobnie jest to zespół allochtoniczny, przeniesiony wzdłuż skłonu basenu na miejsce depozycji w środowisku głębszym.W odróżnieniu od opisanego zespołu, fauna małżoraczkowa w niższej części profilu reprezentuje tzw. "furyngijski ekotyp'' małżoraczkowy z przewagą kolczastych podokopidów, wsazujący na spokojne środowisko głębszego morza. W pracy przedyskutowano występowanie, budowę oraz znaczenie dla taksonomii wewnętrznych struktur dotychczas określanych jako "zwapniała blaszka wewnętrzna'', występujących wzdłuż brzegu wolnego u niektórych małżoraczków tradycyjnie zaliczanych do rzędu Palaeocopida Henningsmoen, 1953. Dla struktur tych wprowadzono nowy termin "zwapniała obręcz wewnętrzna", uznając, że nie jest to struktura analogiczna do "zwapniałej blaszki wewnętrznej'' występujacej u małżoraczków z rzędu Podocopida Müller, 1894. Opisana struktura ma więc mniejsze znaczenie dla taksonomii paleozoicznych paleokopidów niż to było dotychczas uznawane przez niektórych badaczy.

2

Górnoeoceńskie numulity z wiercenia Damasławek w północno-zachodniej Polsce

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1973

|

tom 18

|

nr 2

PL

Opisano dwa gatunki małych promienistych numulitów, Nummulites orbignyi (Galeotti) i Nummulites concinnus Jarzeva, z górno eoceńskich piasków glaukonitowych północno-zachodniej Polski. Zrewidowano dotychczasowe poglądy na temat występowania numulitów na Niżu Polskim, oraz przeprowadzono próbę korelacji występowania tych numulitów z obszarem północno-zachodniej Europy i Ukrainy.

EN

Described are two species of small radiate nummulites: Nummulites orbignyi (Galeotti) and N. concinnus Jarzeva. Both derive from the Upper Eocene glauconitic sandstone from the Damasławek borehole (Northwestern Poland). So far it is the only site in which nummulites occur within the area of the Polish Lowland. The views concerning the occurrence of nummulites in the Polish Lowland are revised and an attempt is done to correlate the occurrence of those nummulites with the area of Northwestern Europe and Ukraine. The problem of the validity of Nummulites concinnus Jarzeva is dealt with here because this species was regarded by many as a synonymy of Nummulites germanicus (Born.). Some doubt are expressed about the stratigraphic classification of N. concinnus to the Upper Eocene and Lower Oligocene. Finding of N. orbignyi proves the Upper Eocene age of the sediments at Damasławek.

RU

В статье описаны два вида радиальных нуммулитов: Nummulites orbignyi (Galeotti) и Nummulites concinnus Jarzeva из верхнеэоценовых глауконитовых песков, вскрытых скважиной Дамаславек в северо-западной Польше. До сих пор это единственная находка нуммулитов на территории Польской низменности. Пересмотрены взгляды относительно распространения нуммулитов на Польской низменности и осуществлена попытка корреляции этих нуммулитов с нуммулитами северо-западной Европы и Украины. Обосновывается также необходимость выделения Nummulites concinnus Jarzeva, который многими авторами признается синонимом Nummulites germanicus (Born.). Высказываются сомнения относительно интервала распространения N. concinnus: ограничено ли его распространение верхним эоценом или же охватывает и нижний олигоцен. Найденный в исследованных отложениях района Дамаславек вид N. orbignyi определяет достоверно их верхнеэоценовый возраст.

3

Endolithic microorganisms in Ordovician ostracod valves

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1986

|

tom 31

|

nr 3-4

EN

The ostracod valves from Middle Ordovician limestones, the profile of Mójcza, Holy Cross Mts., Poland, have been found to contain a new morphologic type of microbial borings. These are phosphate fillings of tunnels (9—13 µm in diameter) parallel to the valve surface, with bottle-like terminal swellings. They occur mainly in big and smooth ostracod valves.

PL

W skorupkach małżoraczków ordowickich z profilu Mójczy w Górach Świętokrzyskich stwierdzono obecność długich, cienkich rurek, będących fosforanowymi wyściółkami tuneli wykonanych przez mikroorganizmy borujące. Są to cienkie rurki o średnicy 9—13 µm, równoległe do powierzchni skorupek małżoraczków, zakończone nieregularnymi lub buteleczkowatymi rozszerzeniami o średnicy 25—40 µm. Z uwagi na średnicę rurek, jej pewną zmienność w poszczególnych rurkach, brak rozgałęzień, wydaje się, że formy te bardziej zbliżone są do form uważanych przez większość badaczy za powstałe w wyniku działalności borujących alg niż grzybów. Od większości ilustrowanych endolitycznych mikro-drążeń opisane formy różni obecność buteleczkowatych rozszerzeń na końcach rurek. W skorupkach ordowickich małżoraczków mikro-drążenia występują najczęściej w skorupkach różnych gatunków podokopidów o dość dużych, około 1 mm i większych, gładkich skorupkach. W skorupkach o bogatszej rzeźbie powierzchni spotyka się je rzadko, sporadycznie występują w małych skorupkach o długości poniżej 1 mm. Praca została wykonana w ramach problemu MR II 6.

4

Mojczella, a new genus of Ostracoda from the Ordovician of the Świętokrzyskie Mts., Poland

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1988

|

tom 33

|

nr 2

EN

A new genus Mojczella, including three new species: Mojczella polonica sp. n., M. jaanussoni sp. n. and M. sanctacrucensis sp. n. have been described from the Lower and Middle Ordovician from Mójcza in the Świętokrzyskie Mts. The stratigraphical range, geographical distribution and relationships of the new genus are discussed.

PL

Wśród bogatego zespołu małżoraczków występujących w osadach ordowiku w profilu Mójczy pod Kielcami, Góry Świętokrzyskie, stwierdzono występowanie form zaliczonych do nowego rodzaju Mojczella gen. n. Wyróżniono trzy nowe gatunki: Mojczella polonica sp. n. stwierdzona w osadach poziomu Amorphognathus variabilis (pogranicze Arenigu i Lanwirnu), Mojczella jaanussoni sp. n. stwierdzona w osadach poziomu Pygodus serra — Pygodus anserinus (Lanwirn — Landeilo), oraz Mojczella sanctacrucensis sp. n. występująca w osadach poziomu Amorphognathus tvaerensis — Amorphognathus superbus (Karadok). Biometryczne badania zmienności morfologicznej dorosłych oraz młodocianych osobników wyróżnionych gatunków są przedmiotem oddzielnego opracowania (Olempska, 1989). Praca wykonana w ramach problemu CPBPO4.

5

The uppermost Devonian foraminifers of the Swietokrzyskie (Holy Cross) Mts., Poland

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1983

|

tom 28

|

nr 3-4

EN

Thirty-one species of silicified foraminifers, representing thirteen genera, are described from the uppermost Devonian deposits of Kowala locality, Świętokrzyskie (Holy Cross) Mts. Two species are new: Hyperammina eickhoffi sp. n. and Toiypammina minuta sp. n. Most species belong to the agglutinating genera Hyperammina, Thurammina and Tolypammina. The stratigraphic position of this fauna coresponds to the upper part of the ostracod hemisphaerica-dichotoma Zone and conodont costatus Zones.

PL

Praca zawiera opisy 31 gatunków skrzemionkowanych otwornic. Pochodzą one ze skondensowanych utworów najwyższego famenu, reprezentowanych przez wapienie przeławicające się z łupkami ilastymi. Osady te należą do górnej części małżoraczkowego poziomu hemisphaerica-dichotoma oraz konodontowych poziomów costatus. Wyróżniono dwa nowe gatunki otwornic — Hyperammina eickhoffi sp. n. i Tolypammina minuta sp. n. Większość badanych otwornic należy do aglutynujących rodzajów Hyperammina, Thurammina i Tolypammina. Przedyskutowano znaczenie stratygraficzne opisanego zespołu otwornic. Otwornice występują w badanych osadach wspólnie z pelagicznymi małżoraczkami z rodziny Entomozoidae (“Entomozoen Ökotyp” wg Beckera in: Bandel and Becker 1975, Becker 1979) oraz bentonicznymi małżoraczkami (“Thuringer Ökotyp”: Becker 1979). Małżoraczki obydwu wymienionych typów zamieszkiwały prawdopodobnie spokojne, a przypuszczalnie głębsze i zimniejsze, wody otwartego morza (Becker 1979). Stwierdzono również występowanie skupień otwornic tworzących tzw. „mikro-rafy”, których powstawanie było zapewne, możliwe dzięki bardzo zwolnionemu tempu sedymentacji (Schneider 1970, Wendt 1969).

6

Shell structure of the entomozoaceans: allegedly planktonic ostracodes of the Palaeozoic

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1991

|

tom 36

|

nr 4

EN

The prominent external ornamentation of the entomozoacean shells arises from the thin outer layer. The much thicker and structurally complicated inner layer is rarely well preserved. Three microstructural types of the inner layer are recognized: (1) poorly calcified with residual remnants of the original organic matter, (2) better calcified with oval in transverse section cavities that possibly were originally empty, or filled with an organic matter, longitudinal canals, (3) heavily calcified, in some specimens with sparite-filled remnants of cavities, which may represent only artifacts of recrystallization. The outer layer may correspond to the epicuticle and the inner layer to the endocuticle of Recent ostracodes. A hinge, slight left over right valve overlap, and marginal sculpture are identified for the first time in Famennian entomozoaceans. The mode of life remain unknown. Richterina (Fossirichterina) uffenordeae sp. n. and R. (R.) goodayi sp. n. are proposed.

PL

Dewońskie małżoraczki z rodziny Entomozoidae znajdowane są najczęściej jako odciski skorupek, w związku z czym zarówno ich budowa jak i pozycja systematyczna nie są w pełni jasne. Szlify cienkie wykonane z unikalnie zachowanych wapiennych skorupek i pancerzyków górnodewońskich entomozoidów z Gór Świętokrzyskich wykazały, że skorupki te zbudowane są z dwu wyraźnie różniących się warstw. Bardzo cienka warstwa zewnętrzna tworzy rozbudowaną ornamentację typu "finger-print" na powierzchni skorupek entomozoidów. Pomiędzy wysokimi żebrami warstwa zewnętrzna osiąga grubość 1-2 µm u R. (R.) striatula i R. (R.) cf. tenuistriata, 5-6 µm u M. hemisphaerica i M. dichotoma oraz 2 µm u ‘E. ’ (N.) pseudorichterina. Pod warstwą zewnętrzną znajduje się gruba warstwa wewnętrzna osiągająca 20-30 µm u R. (R.) striatula, 40-60 µm u M. hemisphaerica i R. (F.) semen oraz 30-40 µm u ‘E. ’ (N.) pseudorichterina. Górna powierzchnia warstwy wewnętrznej pokryta jest delikatną ornamentacją odpowiadającą ornamentacji zewnętrznej. Warstwa wewnętrzna różni się budową oraz stopniem kalcyfikacji u poszczególnych gatunków. Przez porównanie ze współczesnymi małżoraczkami z rzędu Myodocopa wysunięto hipotezę, że zewnętrzna warstwa skorupek entomozoidów odpowiada epikutikuli współczesnych małżoraczków, natomiast warstwa wewnętrzna endokutikuli. Występowanie zwapniałej epikutikuli poza nielicznymi wyjątkami nie było dotychczas znane u kopalnych małżoraczków. Opisano po raz pierwszy struktury zawiasowe, struktury marginalne oraz sposób obejmowania się skorupek entomozoidów, cechy mające istotne znaczenie taksonomiczne. Zasugerowano pochodzenie entomozoidów od dolnopaleozoicznych małżoraczków z rzędu Palaeocopida. Model życia entomozoidów jest w literaturze przedmiotem wielu kontrowersji przy przeważającym poglądzie o planktonicznym trybie życia większości gatunków. Budowa skorupek entomozoidów przemawia za planktonicznym trybem życia gatunków o słabo zwapniałej warstwie wewnętrznej (R. (R.) striatula, R. (R.) cf. tenuistriata, R. (F.) costata, R. (F.) unispinosa, R. (F.) uffenordeae) oraz nekto-bentonicznym dla gatunków o większym stopniu kalcyfikacji tej warstwy (M. hemisphaerica, M. dichotoma).

7

Zapis zmian w zespołach małżoraczkowych w osadach granicy fran-famen w Górach Świętokrzyskich

100%

Olempska E.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

tom Vol. 51, nr 11

948-986

PL

: W Górach Świętokrzyskich badania nad zmianami zespołów małżoraczkowych na granicy fran-famen prowadzone były w facjach umiarkowanie głębokiego basenu śródszelfowego w profilu Płucki (Olempska 2002) oraz płytszych środowiskach w profilu Kostomłoty (Casier i in., 2000) i profilu Psie Górki w Kielcach (Casier i in., 2002). Gatunki planktonowych małżoraczków z rodziny Entomozoidae występują licznie w późnofrańskich i wczesnofameńskich wapienno-marglistych osadach w profilu Płucki. Zmiany w zespole małżoraczkowym na granicy fran-famen w tym profilu wykazują wyraźne zubożenie zespołu w tzw. interwale kryzysowym i następują w dwu etapach. Część gatunków wymiera u podstawy wapienia głowonogowego (Górny Horyzont Kellwasser), natomiast główny etap wymierania następuje w trakcie sedymentacji wapienia głowonogowego. Pojawienie się w wapieniu głowonogowym gatunku Entomoprimitia (Entomoprimitia) kayseri,'egzotycznego' dla tego obszaru, wiąże się z krótkotrwałym pulsem transgresywnym mającym miejsce w poziomie linguiformis. Główny puls wymierania entomozoidów wiąże się prawdopodobnie z krótkotrwałym pulsem regresywnym. Entomozoidy powracają na ten obszar jako nowe gatunki z obszarów refugiów z początkiem pulsu transgresywnego w środkowym poziomie triangularis. Zespół fameński zdominowany jest przez masowo wystepujacy gatunek Franklinella (Franklinella) sigmoidale. Badania prowadzone nad zmianami zespołów bentosowych małżoraczków w profilach Kostomłoty (Casier i in., 2000) i Psie Górki (Casier i in., 2002) wykazały, że około 75% gatunków małżoraczków bentosowych wymarło na granicy fran-famen w rejonie kostomłockim i ponad 70% w profilu Psich Górek. Zdaniem badaczy tych sekwencji, decydującym czynnikiem powodującym wymieranie fauny małżoraczków na tych obszarach było ochłodzenie oraz zmiany poziomu morza.

EN

The entomozoacean ostracod species are common in late Frasnian to early Famennian rhythmic calcareous-marly sequence in the Plucki section, Holy Cross Mts., Poland. The entomozoacean faunal change across the Frasnian-Famennian boundary shows the overall reduction in species number in two steps in the latest Frasnian. A few species became extinct at the base of the Upper Kellwasser Horizon, and the main extinction was within the UKWH. The appearance of E. (E.) kayseri in the UKWH coincides with a short-term transgressive pulse in the linguiformis Zone. The final extinction of entomozoaceans at the boundary, coincides with the short-term regressive pulse. The entomozoaceans reappear as new species from refugia lineages at the beginning of the transgressive pulse in the Middle triangularis Zone. The results of the Frasnian-Famennian extincion and recovery of benthic ostracods in the Kostomłoty and Psie Górki sections presented by Casier et al. (2000) and Casier et al. (2002) are briefly summarized.

8

The genus Discocyclina (Foraminiferida) from the Eocene of the Tatra Mts, Poland

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1973

|

tom 18

|

nr 1

EN

Twelve species of the genus Discocydina Gümbel, 1868 from a series of dolomitic sandstones and siltstones are described, along with Upper Lutetian and Lower Bartonian organodetrital limestones from the area of Mt. Hruby Regiel in the Tatra Mts. The mode of life and environment of discocyclines are dealt with and burrows of crabs encased by tests of discocyclines described.

PL

Opisano rodzaj Discocyclina Gümbel, 1868 z eocenu Tatr (głównie z obszaru Hrubego Regla, okolice Zakopanego), oraz poruszono niektóre zagadnienia trybu życia i środowiska dyskocyklin. Badaniami została objęta seria piaskowców dolomitowych i wapieni organodetrytycznych zawierających faunę otwornicową górnego lutetu i dolnego bartonu w profilach Hrubego Regla, Staników Potoku i Doliny Kościeliskiej. Seria ta stanowi część utworów tzw. eocenu numulitowego, ciągnącego się wzdłuż północnego brzegu Tatr. Eocen numulitowy w rejonie Hrubego Regla osiąga największą miąższość z całego obszaru Tatr i reprezentuje pełen profil stratygraficzny. W eocenie tatrzańskim Bieda (1963) wydzielił cztery podpoziomy numulitowe. Autorka stwierdziła, że kolejność występowania dwóch pierwszych podpoziomów na obszarze Hrubego Regla nie jest zachowana. Nummulites perforatus (Montfort) występuje tu łącznie z Nummulites brongniarti d’Archiac et Haime już w I podpoziomie numulitowym, dlatego nie jest możliwe dokładne rozpoziomowanie górnego lutetu na tym obszarze. Stwierdzono, że środowisko które zasiedlały dyskocykliny było prawdopodobnie znacznie spokojniesze i nieco głębsze niż to, w którym żyły numulity. Wskazuje na to drobniejsza frakcja osadu, oraz bardzo delikatna budowa skorupek dyskocyklin. Nie zaobserwowano również aby skorupki dyskocyklin podkreślały zarysy warstwowania skośnego, co u skorupek numulitów jest zjawiskiem dość częstym, nie występują one również w osadach skośnie warstwowanych czy mających inne cechy wskazujące na ruchliwe wody. Według Biedy (1963) siodłowaty kształt niektórych dyskocyklin związany jest z warunkami ekologicznymi i miał umożliwiać utrzymywanie się skorupek na roślinach. Wydaje się, że deformacje te mają raczej charakter mechaniczny. Siodłowato wygięte są skorupki cienkie, nie soczewkowate. Być może wyginały się siodłowato, leżąc na dnie, pod wpływem własnego ciężaru. W wapieniach dolomitycznych na wschodnim zboczu Doliny Małej Łąki oraz w mułowcach dolomitowych poczynając od Hrubego Regla aż po Dolinę Kościeliską występują charakterystyczne ułożenia skorupek dużych otwornic, głównie dyskocyklin. Skorupki wchodzą w skład obudowy podłużnych norek, pionowych i ukośnych w stosunku do powierzchni warstwy. Ścianki norki zbudowane są z jednej warstwy dachówkowato na siebie nałożonych skorupek dyskocyklin o wielkości 8-12 mm. Najczęściej są to makrosferyczne formy gatunków Discocyclina discus, D. ephippium, D. pratti, D. fortisi. Organizmy, które zbudowały opisane tu norki odznaczały się wysoką sprawnością ruchową. Sądząc po wielkości norek osiągały wielkość kilku centymetrów. Do budowy schronienia wybierały płaskie elementy, dające się z łatwością układać. Mogły to być skorupiaki, być może kraby (Roniewicz 1969, 1970).

RU

В работе дано описание рода Discocyclina Gümbel, 1868 из эоцена Татр (главным образом из района Грубы-Регель близ Закопане) и рассмотрены некоторые вопросы, касающиеся образа жизни и условий обитания дискоциклин. Исследования охватывали толщу доломитовых песчаников и органогенно-обломочных известняков, содержащих фораминиферовую фауну верхнелютетского и нижнебартонского возраста, по обнажениям Грубы-Регель, Станикув-Поток и Косцелиская долина. Эта толща входит в состав так наз. нуммулитового эоцена, распространенного вдоль северного края Татр. В районе Грубы-Регель наблюдается самая большая на всей территории Татр мощность и полный стратиграфический разрез нуммулитового эоцена. Весь эоцен Татр подразделяется Бедой (1963) на четыре нуммулитовых подзоны. Автором констатировано, что в районе Грубы-Регель не сохранена последовательность в распространении двух первых подзон. В этом районе Nummulites perforatus (Montfort) встречается совместно с Nummulites brongniarti d’Archiac et Haime уже в I нуммулитовой подзоне и поэтому детальное расчленение верхнелютетского подъяруса в этом районе невозможно. Предполагается, что дискоциклины обитали в более спокойной и более глубоководной среде, по сравнению со средой обитания нуммулитов. Такой вывод можно сделать на основании мелкозернистого состава осадков и очень нежного строения раковин дискоциклин. Не наблюдалось также явление распределения раковинок дискоциклин согласно с косой слоистостью, что представляет довольно частый признак в распространении раковин нуммулитов. Кроме того, дискоциклины не встречаются в осадках с косой или другой слоистостью, показывающей условия подвижных вод. По мнению Веды (1963), седловидная форма некоторых идскоциклин отражает экологические условия. Она способствовала прикреплению раковин к растениям. Однако, автор предполагает, что эти деформации образовались механическим путем. Седловидные изгибы наблюдаются у тонких, не линзообразных раковин. Возможно, что они изгибались покоясь на дне под влиянием собственного веса. В доломитовых известняках восточного склона долины Мала-Лонка и в доломитовых алевролитах, на протяжении от района Грубы-Регель по Косцелискую долину, наблюдается характерное распределение раковин крупных фораминифер, главным образом дискоциклин. Раковины величиной 8-12 мм слагают здесь стенки каналов, ориентированных перпендикулярно или косо к напластованию. Стенки этих каналов состоят из одного слоя раковин, чрепитчатым образом перекрывающих друг друга. Как правило, они представлены макросферическими формами видов Discocyclina discus, D. ephippium, D. pratti, D. fortisi. Организмы, которые просверлили упомянутые каналы, отличались большой подвижностью и, судя по размерам каналов, достигали по величине несколько сантиметров. Для постройки своего укрытия они использовывали пластинчатые обломки, дающиеся легко укладывать. Педполагается, что этими организмами были ракообразные, возможно крабы (Роневич, 1969, 1970).

9

Lower Carboniferous ostracodes of the Holy Cross Mountains, Poland

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1981

|

tom 26

|

nr 1

10

An ostracod assemblage from late Visean shales of the Cracow area

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1993

|

tom 38

|

nr 1-2

93-107

EN

Late Visean ostracod assemblages from three regions of southern Poland strongly differ in contribution of species and specimens of the three main superfamilies. In the Cracow area, ostracods from the clays of Orlej are basically different from those from the limestone section of Czerna located only ten kilometers eastward but are similar to ostracods from the Lublin region. The kloedenellacean-bairdiacean dominant fauna of Czerna is representative of nearshore conditions, as opposed to the offshore Orlej bairdiacean-kirkbyacean fauna.

PL

Z odsłonięcia późnowizeńskich osadów w przekopie Orlej koło Krakowa, opisano bogaty zespół ponad 30 gatunków małżoraczków. Zespół ten porównany został z równowiekowym zespołem małżoraczków z pobliskiego odsłonięcia w Czernej opisanym przez Jeziorowską (1983) oraz późnowizeńskimi małżoraczkami obszaru Lubelszczyzny opracowanymi przez Woszczyńską (1981). Zespoły te różnią się między sobą w proporcjach pomiędzy gatunkami należącymi do trzech głównych nadrodzin małżoraczków: Kloedenellacea, Kirkbyacea i Bairdiacea. W rejonie Krakowa, malżoraczki z łupków w Orleju różnią się zdecydowanie od zespołu opisanego z wapieni w Czernej, wykazują jednak podobieństwo do małżoraczków z regionu Lubelszczyzny. W odsłonięciu w Czernej dominują gatunki z nadrodzin Kloedenellacea i Bairdiacea (Jeziorowska 1983), podczas gdy w odsłonięciu Orlej przeważają gatunki z nadrodzin Kirkbyacea i Bairdiacea. Zespół z Czernej jest charakterystyczny dla płytkowodnego (nearshore) środowiska w przeciwieństwie do zespołu z odsłonięcia w Orleju gdzie przewagą kirkbyidów i bairdidów wskazuje na środowisko bardziej głębokowodne (offshore) (cf. Bless 1983; Becker & Bless 1990). Zespół późno wizeńskich małżoraczków z Orleja można określić jako zespół typu „turyngijskiego”, który zdefiniowany został przez Bandela & Beckera (1975) jako charakterystyczny dla środowisk zarówno głęboko jak i płytkowodnych lecz o zdecydowanie niskiej energii środowiska.

11

Changes in benthic ostacod assemblages across the Devonian-Carboniferous boudary in the Holy Cross Mountains, Poland

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1997

|

tom 42

|

nr 2

291-332

EN

The Kowala section situated in the southern part of the Holy Cross Mountains represents continuous sedimentation in almost the same facies across the Devonian-Carboniferous (D-C) transition. The D-C boundary has been identified about two meters above the top of the cephalopod nodular limestone with Wocklumeria. In the transitional deposits of the latest Famennian (Prothognathodus kockeli Zone) several faunally distinct units that correspond to relative sea level changes in the area have been identified. Ostracods are abundant in the Kowala sequence. Their assemblages contain well known index species and new ones of the Thuringian and Entomozoacean ecotypes. A total of 15 probably planktonic entomozoaceans, and 64 benthic species have been identified. Healdia shangquii sp. n. and Mauryella polonica sp. n. are proposed. A major change in the ostracod fauna takes place above the limestone with Wocklumeria within the transitional interval represented by clays and claystones with tuffites in its middle part. Thuringian and Entomozoacean ecotype ostracods disappear and are replaced by more shallow water 'exotic' assemblaged ominated by Healdia, Mauryella and Monoceratina species. In the early Tournaisian rocks Thuringian-, Entomozoacean- and Bairdin-type ostracods reappear with some of the same species as before, and with new Carboniferous index taxa.

PL

Profil utworów późnego dewonu i wczesnego karbonu w miejscowości Kowala w południowej części Gór Świętokrzyskich zachowuje ciągłość na granicy dewon-karbon. Granica ta została określona na podstawie konodontów (Dzik 1997) i małżoraczków, około 2 m powyżej stropu wapieni głowonogowych z Wocklumeria. W osadach najwyższego famenu (poziom Prothognathodus kockeli) stwierdzono szereg zmian fauny, które prawdopodobnie wywołane zostały względnymi zmianami poziomu morza. Zespół małżoraczków z Kowali zawiera dobrze znane gatunki przewodnie jak również nowe formy małżoraczków bentosowych reprezentujących tzw. ekotyp turyngijski, składający się głównie z kolczastych podokopidów oraz planktonicznych małżoraczków ekotypu entomozoidowego. Stwierdzono występowanie 15 gatunków planktonicznych entomozoidów oraz 64 gatunki małżoraczków bentosowych. Opisano dwa nowe gatunki Healdia shangquii sp. n. i Mauryella polonica sp. n. Główną zmianę składu gatunkowego w zespole małżoraczkowym stwierdzono powyżej stropu wapieni głowonogowych z Wocklumeria, w osadach przejściowych reprezentowanych przez mułowce z tufitami w części środkowej. Małżoraczki typu turyngijskiego i entomozoidowego są zastąpione w tych osadach przez zespół bardziej płytkowodny, zdominowany przez gatunki rodzajów Healdia, Mauryella i Monoceratina. We wczesnym turneju powracają zespoły typu turyngijskiego, entomozoidowego oraz liczne gatunki rodzaju Bairdia. Fauna wczesnego turneju reprezentowana jest zarówno przez gatunki dewońskie jak i nowe forrny typowe dla wczesnego karbonu.

12

Exceptional soft-tissue preservation in boring ctenostome bryozoans and associated “fungal” borings from the Early Devonian of Podolia, Ukraine

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2012

|

tom 57

|

nr 4

EN

Colonies of boring ctenostome bryozoans and microborings of “fungi” that occur in the Early Devonian (Lochkovian, ~416 Ma) of Podolia, western Ukraine, have soft−tissue preserved by phosphatization. These comprise exceptional three−dimensional body walls of feeding zooids with probable parietal muscles inserted on the cystid wall, and setigerous collars twisted within the vestibulum. The presence of collars in this Early Devonian ctenostomes proves the existence of this feature for more than 416 Ma of ctenostome evolution. Phosphatized remains of the zooid walls are interpreted as relicts of the originally chitinous cystid walls. This is the first record of soft−tissue fossilization in a boring bryozoan. The presence of cavities (specialized heterozooids), empty or filled with laminated calcium phosphate, is also documented in bryozoans for the first time. These cavities are interpreted as “store−rooms” in which the bryozoans accumulated nutrients. The new taxon, Podoliapora doroshevi gen. et sp. nov. is described. In additional, phosphatised fungi−like endoliths co−occur with bryozoans.

13

Beyrichiacea from the Givetian of the Holy Cross Mts, Poland

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1974

|

tom 19

|

nr 4

EN

Four new species of the ostracods of the family Beyrichiacea from the marly limestones of the Upper Givetian (= Stringocephalus burtini Beds) of the SE part of the Holy Cross Mts have been described and assigned to the genera Kozlowskiella (Přibyl), Reversoscapha Rozhdestvenskaja, Welleria Ulrich & Bassler and Welleriella Abushik. The ostracods, trilobits, Conchostraca and Charophyta are found in the marly limestone intercalations in the stromatoporoid-coral limestone series.

PL

Opisano cztery nowe gatunki małżoraczków nadrodziny Beyrichiacea z wapieni górnego żywetu (= Stringocephalus burtini Beds) z miejscowości Jurkowice - Budy w Górach Świętokrzyskich. Gatunki zaliczono do rodzajów Kozlowskiella (Přibyl), Reversoscapha Rozhdestvenskaja, Welleria Ulrich & Bassler, Welleriella Abushik. Podano wstępne obserwacje paleoekologiczne całego zespołu małżoraczków, związane z występowaniem w zespole wapieni, obok warstw z bogatą fauną morską, przeławiceń marglistych wapieni zawierających jedynie małożraczki, trylobity, Conchostraca i Charophyta. Zubożenie zespołu być może związane było ze zmianami zasolenia wód w żywecie na tym obszarze.

RU

Описаны четыре новых вида остракод надсемейства Beyrichiacea из верхне-живетских известняков (= Stringocephalus burtini Beds) местности Юрковице-Буды в Свентокшиских горах. Рассмотренные виды относятся к родам Kozlowskiella (Pribyl), Reversoscapha Rozhdestvenskaja, Welleria Ulrich & Bassler, Welleriella Abushik. Представлные общие палеоэкологические данные по всему сообществу остракод. Они состоят в том, что в толще известняков, наряду со слоями с богатой морской фауной, представлены прослои мергелистых известняков, содержащих единственно остракоды, трилобиты, Conchostraca и Chrophyta. Обеднение сообещства было очевидно обусловлено изменением солености вод в жи-ветском веке в этой части бассйена.

14

40 years of the Institute of Paleobiology of the Polish Academy of Sciences

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1992

|

tom 37

|

nr 1

15

The Late Devonian Upper Kellwasser Event and entomozoacean ostracods in the Holy Cross Mountains, Poland

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2002

|

tom 47

|

nr 2

EN

Late Frasnian–Early Famennian entomozoacean ostracod assemblages from the Płucki section in the Holy Cross Mountains were studied to establish the effect of the “Kellwasser bio−event” on the planktonic biodiversity and faunal content. The composition of ostracod assemblages changes from a moderately diverse (10 species) Entomoprimitia–Richterina– Nehdentomis–Nandania dominated “background” assemblage characterising a pre−event interval, to an Entomoprimitia−assemblage during the event interval, and finally to a Franklinella−dominated post−event assemblage in the Middle Palmatolepis triangularis conodont Zone. The Frasnian–Famennian extinction caused substantial losses among entomozoacean lineages. In the Płucki section it occurred in two closely spaced steps within the Palmatolepis linguiformis conodont Zone. The first step, at the base of the dark cephalopod limestone (Upper Kellwasser Horizon), reduced the abundance and the species diversity of entomozoaceans to only two Entomoprimitia species. The vacant niche was then filled by the new, immigrant species Entomoprimitia (Entomoprimitia) kayseri which is dominant in the Upper Kellwasser interval. All these species were lost at the second step within the Upper Kellwasser Horizon. The entomozoaceans remained virtually absent during a long time interval between the end−Frasnian crisis and the Middle Pa. triangularis Zone. They reappear as new species from refugia lineages (Franklinella, Nehdentomis) and became widespread, indicating favourable ecological conditions. Some 13 species have been identified and assigned to seven genera. Rabienella? lagowiensis sp. nov. is proposed.

16

Late Triassic spinicaudatan crustaceans from Southwestern Poland

100%

Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2004

|

tom 49

|

nr 3

EN

An assemblage of well−preserved spinicaudatan crustaceans (“conchostracans”) is described from lacustrine late Carnian claystone at Krasiejów in southwestern Poland. Their shell microstructure is similar to that in extant spinicaudatans. Five species identified there are assigned to the genera Laxitextella, Menucoestheria (first record in the European Triassic), and Menucoestheria bocki sp. nov. and Krasiestheria parvula gen. et sp. nov. are erected. Specimens of Laxitextella laxitexta are the most abundant, comprising nearly half of the assemblage, those of Menucoestheria bocki one quarter, Laxitextella sp. A, Menucoestheria? sp., and Krasiestheria parvula form a minor component. Their ecological setting was probably similar to Recent relatives: temporary ponds of fresh water. The Late Triassic fauna in the German part of the same basin is closely similar to that in Poland. In Europe, the stratigraphic range of Laxitextella laxitexta is limited to the Middle Keuper (middle–late Carnian).

17

Recent ostracods from Admiralty Bay, King George Island, West Antarctica

63%

Majewski W. , Olempska E.

Polish Polar Research

|

2005

|

tom 26

|

nr 1

13-36

EN

Ostracods from Admiralty Bay on King George Island (South Shetland Islands) represent 29 podocopid species, belonging to 19 genera, one cladocopid and six myodocopid species. They were recovered from Recent marine and/or glacio-marine sediment samples from water depths of up to 520 m. These ostracods constitute a variable assemblage, which is overall typical for the Antarctic environment. Shallow-water assemblages tend to be more variable in terms of frequencies and species richness than deep-water assemblages. The later are low in numbers and remain relatively high diversities. Overall, no linear relation between ostracod assemblage-composition and environmental features analyzed was recognized.

18

Early Frasnian ostracods from the Arche quarry (Dinant Synclinorium, Belgium) and the Palmatolepis punctata Isotopic Event

63%

Casier J.-G. , Olempska E.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2008

|

tom 53

|

nr 4

EN

Ostracods from the Arche quarry at Frasnes are analysed. Twenty−seven species are recognised in the Chalon Member and in the very base of the Arche Member of the Moulin Liénaux Formation. Three new species: Scrobicula gracilis, Microcheilinella archensis, and Bairdia (Rectobairdia) chalonensis, and one subspecies Plagionephrodes laqueus praelaqueus, are proposed. The fauna is in the Favulella lecomptei Zone based on metacopid ostracods and belongs to the Eifelian Mega−Assemblage. Ostracods are indicative of a regressive trend from a moderately deep poorly oxygenated marine environment below fair weather wave base to very shallow well oxygenated and agitated environments. Comparison of the ostracod fauna present in the Arche quarry with faunas described from the Frasnes railway section and from the Lion quarry shows that ostracods did not suffer a crisis during the Palmatolepis punctata Conodont Zone and close to the Early–Middle Frasnian boundary.

19

Ostracods from Permian of Spitsbergen

63%

Olempska E. , Blaszyk J.

Polish Polar Research

|

1996

|

tom 17

|

nr 1-2

20

A boreal ostracod assemblage from the Callovian of the Lukow area, Poland

63%

Olempska E. , Blaszyk J.

Acta Palaeontologica Polonica

|

2001

|

tom 46

|

nr 4

EN

Excellently preserved ostracods from large blocks of the late Callovian (Quenstedtoceras lamberti Zone) black clays occurring within glacial drift near Łuków, eastern Poland, are described. Unlike coeval faunas from other localities in Poland, the Łuków ammonite assemblage exhibits boreal affinities. The ostracod fauna broadly resembles those of the British Isles and northwestern Germany, there are also some similarites to Central Russia and northwestern Poland. Seventeen ostracod species are reported, and Schuleridea (Eoschuleridea) lukoviensis sp. n. is proposed. The ostracod assemblage is dominated by large number of specimens of Nophrecythere and Schuleridea (Eoschuleridea). The ostracods are of late Callovian age as indicated by the presence of Nophrecythere triebeli, Progonocythere callovica and advanced evolutionary forms of Nophrecythere intermedia and Terquemula lutzei. The most probable source of the Łuków clay blocks seems to be from the bed of the Baltic Sea north of Gdańsk.

PL

Kelowejskie kry glacjalne z okolic Łukowa są słynne z wyjątkowo pięknie zachowanych amonitów o aragonitowych ściankach muszli i pustych fragmokonach (Makowski 1952, 1962; Kulicki 1974, 1979; Dzik 1990) oraz wielu innych grup skamieniałości o niespotykanym stanie zachowania. Makrofauna ta zachowana jest w wapiennych konkrecjach występujących wśród czarnych iłów. W iłach z obrzeża konkrecji oraz w próbkach iłów pobranych z płytkich wierceń (Mizerski & Szamałek 1985), stwierdzono występowanie zespołu małżoraczków liczącego 17 gatunków naleążcych do 16 rodzajów. Utworzono jeden nowy gatunek Schuleridea (Eoschuleridea) lukoviensis. Zespół ten potwierdzający późno kelowejski wiek osadów z których zbudowane są kry łukowskie (poziom Quenstedtoceras lamberti) wykazuje duże podobieństwo do późnokelowejskich zespołów małżoraczkowych z północno-zachodnich Niemiec i Wielkiej Brytanii, w mniejszym stopniu do zespołów małżoraczkowych keloweju Centralnej Rosji i północno-zachodniej Polski. Obszarem źródłowym dla kier łukowskich było prawdopodobnie dno Bałtyku na północ od Gdańska: Skorupki małżoraczków cechują się wyjątkowo dobrym stanem zachowania, pozwalającym na obserwacje wielu cech morfologicznych dotychczas słabo poznanych u kelowejskich małżoraczków z innych obszarów Europy. Zespół małżoraczków z kier łukowskich zdominowany jest przez okazy gatunków rodzaju Nopherythere i Schuleridea (Eoschuleridea).