Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Libri promotionum et diligentiarum from the Donation of Father Grzegorz Jan Zdziewojski of Łask (1609–ca. 1685) in the Collection of the Jagiellonian Library

100%

Rodak J. , Smycz J.

|

tom Special Issue

231-267

EN

The collections of the Jagiellonian Library contain valuable, lavishly painted manuscripts, commissioned in the middle of the 17th century by father Grzegorz Jan Zdziewojski of Łask (1609 – around 1685), an extraordinary person unjustly forgotten by the subsequent generations. He was one of the luminaries of his time. The lower classes of the Kraków society appreciated him above all for his oratory skills. He was known as an excellent preacher who gave his sermons in the churches of St. Mary and St. John. He supported students and provided them with scholarships. He was also concerned about the future of the University, to which he donated capital funds. The little known Libri promotionum and Libri diligentiarum are the most significant of his donations surviving to our times.

PL

W zbiorach Biblioteki i Uniwersytetu Jagiellońskiego zachowały się bogato zdobione dekoracjami malarskimi cenne księgi rękopiśmienne. W połowie XVII wieku ufundował je ks. Grzegorz Jan Zdziewojski z Łasku (1609–ok. 1685) – postać wyjątkowa, niesłusznie zapomniana przez kolejne pokolenia. Należał on do światłych umysłów epoki. Wśród plebejskich warstw Krakowa ceniono przede wszystkim jego talent krasomówczy. Uchodził za znakomitego kaznodzieję, głoszącego kazania w kościele Mariackim, jak i u św. Jana. Wspierał materialnie uczącą się młodzież, dla której fundował stypendia. Łożył przy tym koszt na ubranie i wyżywienie najuboższych studentów. Wykazywał także żywą troskę o los Alma Mater zapisując na jej rzecz fundacje kapitałowe. Najcenniejszą darowizną, jaka pozostała po nim do dziś, są mało znane Libri promotionum i Libri diligentiarum.

2

The Collection of Jan Ponętowski. An Introduction to the Description of its Contents

100%

Hordyński P. , Smycz J.

|

tom Special Issue

137-152

EN

Jan Ponętowski (ca. 1530–1598), abbot of Hradište (Moravia) from 1577 to 1587, was a collector who managed to bring together one of the most valuable Polish art collections of his time. Of this collection, about 900 prints bound in volumes, a number of books illustrated with engravings and woodcuts, as well as three rolls of etchings are now held by the Jagiellonian Library. All of these are sixteenth-century prints, made for the most part using metal techniques. Four fifths of them come from the Netherlands and the rest from Italy. Part of Ponętowski’s library has also survived, including several manuscripts and incunables. Some of these books have extremely fine artistic bindings made of materials such as silk or velvet and adorned with pearls and coral, while others – made of leather – are mostly decorated with plaques. Most of the bindings come from Bohemia. Unfortunately, a large part of Ponętowski’s collection – including fabrics, paintings on canvas and on wooden boards, as well as most of the church paraments – has not survived. Additionally, most of the library has been dispersed. Ponętowski, who strongly wished to be remembered by future generations, used several supralibros and bookplates. He also liked to highlight the beauty and costly nature of the artworks in his possession. The subjects which prevail among Ponętowski’s etchings are religion and history, the latter concerning recent events. It is also evident that the abbot was very fond of allegories. His artistic taste is unquestionable, as no poor quality works can be found in his collection. The aim of this publication is to make a complete list of both the preserved and the lost items from Ponętowski’s collection. The article contains a list of objects held by the Jagiellonian Library (according to the shelf marks). It also mentions several items that are to be found in other locations as well as the list of Ponętowski’s donation to the University of Kraków (written by the donator in 1592). The present list is not a detailed one. Certain objects are mentioned collectively – some in a very brief manner. Where possible and where necessary, the author has added appropriate explanations (which in some cases are only hypothetical). These mostly concern the entries on lost objects.

PL

Jan Ponętowski (ok. 1530–1598) w latach 1577–1587, opat w Hradište na Morawach, zgromadził jedną z najcenniejszych polskich kolekcji sztuki swego czasu. W Bibliotece Jagiellońskiej zachował się zbiór około 900 grafik w oprawnych tomach, ponadto książki ilustrowane rycinami i 3 akwafortowe rolki. Jest to grafika z XVI wieku, niemal wyłącznie w technikach metalowych, w 4/5 pochodzenia niderlandzkiego, w drugiej kolejności włoskiego. Zachowała się też część biblioteki, w tym kilka rękopisów średniowiecznych i inkunabułów. Zwracają uwagę cenne oprawy artystyczne między innymi z aksamitu i jedwabiu, zdobione perłami lub koralami, zaś inne, skórzane, zdobione są najczęściej plakietami. Większość opraw powstała w Czechach. Znaczna część kolekcji, w tym tkaniny, obrazy na płótnie lub desce i większość paramentów liturgicznych nie dochowała się do naszych czasów, również większość biblioteki uległa rozproszeniu. Ponętowski dbał bardzo o upamiętnienie swej osoby, używał kilku superekslibrisów i ekslibrisów, lubił podkreślać drogocenność i urodę posiadanych dzieł. W kolekcji grafiki przeważa tematyka religijna i historyczna, zwykle dotycząca nieodległej przeszłości i widoczne jest upodobanie do alegorii. Nie można odmówić Ponętowskiemu smaku artystycznego: nie spotyka się w zbiorze dzieł o niskiej jakości. Celem publikacji jest ustalenie listy zachowanych obiektów z kolekcji i dostępnych informacji o obiektach zaginionych. Artykuł zawiera zestawienie obiektów przechowywanych w Bibliotece Jagiellońskiej (w porządku sygnatur), wspomniano też o kilku znajdujących się w innych miejscach. Uwzględniono też spis daru Ponętowskiego dla krakowskiego uniwersytetu sporządzony przez ofiarodawcę w 1592 roku. Spis nie jest precyzyjny: pewne obiekty traktuje tylko zbiorczo, niektóre bardzo skrótowo. Tam gdzie było to możliwe i potrzebne dodano uzupełnienia lub objaśnienia – niekiedy tylko hipotetyczne – zapisów dotyczących przeważnie obiektów, które się nie zachowały.

3

The Five Stages of Grief in Horace’s Ode I.24

100%

Pypłacz J. , Smycz J.

|

tom Special Issue

5-12

EN

Long before modern psychology classified and explained the five stages of mourning, the Roman poet Horace made an intuitive portrayal of these stages in his Ode I.24, which was written on the death of his friend Quintilius Varus. In this poem, Horace describes the consecutive phases of grief in bereavement – nowadays defined as depression, denial, bargaining, anger and acceptance – with remarkable accuracy.

PL

Na długo przed wyszczególnieniem przez psychologów pięciu etapów żałoby rzymski poeta Horacy instynktownie uczynił to w swojej Odzie 1.24, napisanej po śmierci przyjaciela, Kwintyliusza Warusa. W utworze tym poeta bardzo trafnie scharakteryzował kolejno stadia depresji, zaprzeczenia, negocjowania, gniewu oraz akceptacji.