Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Kortyzol – hormon o charakterze antyanabolicznym

100%

Jonczyk P.

Edukacja Biologiczna i Środowiskowa

|

2014

|

nr 4

17-26

PL

Kortyzol to syntetyzowany w korze nadnerczy hormon steroidowy, który pełni wiele istotnych funkcji w organizmie człowieka, przede wszystkim umożliwiając adaptację ustroju do zmieniających się warunków środowiska. W sytuacjach stresowych modyfikuje on m.in. metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów, pracę układu sercowo-naczyniowego, gospodarkę wodną, równowagę mineralną, funkcje układu immunologicznego oraz ośrodkowego układu nerwowego (OUN). W pracy opisano etapy jego syntezy, regulację wydzielania, sposoby transportu, a także mechanizm działania oraz fizjologiczne funkcje w organizmie.

EN

Cortisol is a steroid hormone synthesized in the adrenal cortex that performs many important functions in the human body. First of all it regulates the adaptation to changing environmental conditions. In stressful situations it modifies, among others, metabolism of carbohydrates, proteins and fats, the activity of cardiovascular system, water and mineral balance, the immune system and the central nervous system (CNS). The article describes the steps of the synthesis, regulation of secretion, transport methods, as well as the mechanism of action and physiological functions in the body.

2

Rumień guzowaty – jeden objaw, wiele przyczyn?

51%

Potempa-Jeziorowska M. , Sedlaczek K. , Jonczyk P. , Kucharzewski M.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2018

|

tom 14

|

nr 4

381-385

EN

Erythema nodosum is a skin lesion most often located on the anterior surface of the lower extremities. It initially appears as rounded nodules with a vivid red or purplish colour. Erythema nodosum may often be a predictive sign of systemic infectious or autoimmune diseases. Group A streptococcal infections, virological infections (cytomegalovirus and Epstein–Barr virus) and sarcoidosis are the most common aetiological factors of erythema nodosum. Certain drugs also may be the cause, whereas erythema nodosum is often idiopathic in clinical practice. It is more common in women. Erythema nodosum rarely affects children, but with equal prevalence in both sexes. It is important to note that basic diagnostic process should be performed in all cases of erythema nodosum. The diagnosis involves laboratory tests (complete blood count with differential, C-reactive protein levels, presence of rheumatoid factor, hepatic enzyme level) and medical imaging (chest radiograph, abdominal and thyroid ultrasound). Depending on the suspected etiological factor, the diagnostic process should be extended to include other, additional laboratory investigations. Erythema nodosum is caused by type IV delayed hypersensitivity reaction to a wide variety of possible stimuli. Additionally, circulating immune complexes cause complement activation in patients with erythema nodosum. The histopathological picture of skin lesions shows septal panniculitis (inflammation of subcutaneous fat tissue) with associated Miescher’s radial granulomas – aggregates of small histiocytes arranged around a central cleft. The most important therapeutic approach in erythema nodosum is the treatment of underlying disorders, if identified. If this is not possible, less potent topical corticosteroids and heparinoid ointments are used.

PL

Rumień guzowaty jest zmianą skórną występującą głównie na przedniej powierzchni podudzi w postaci małych guzków o barwie początkowo czerwonofioletowej. Jego pojawienie się jest często objawem predykcyjnym w kierunku rozpoznania wielu różnych chorób, najczęściej o podłożu infekcyjnym lub autoimmunologicznym. Do najczęstszych przyczyn występowania rumienia guzowatego należą infekcja paciorkowcowa typu A, infekcje wirusowe (cytomegalowirus i wirus Epsteina–Barr) oraz sarkoidoza. Wystąpienie rumienia guzowatego niejednokrotnie wiąże się także z przyjmowaniem różnych leków. Jednak w praktyce klinicznej występowanie rumienia guzowatego o nieustalonej etiologii nie należy do rzadkości. Zmiana ta zdecydowanie częściej występuje u kobiet. U dzieci pojawia się z równą częstością u obu płci, lecz znacznie rzadziej niż u dorosłych. W przypadku pojawienia się rumienia guzowatego obowiązkowo należy przeprowadzić podstawową diagnostykę, obejmującą badania laboratoryjne (morfologia z rozmazem ręcznym, pomiar stężenia białka ostrej fazy, czynnika reumatoidalnego, stężenia enzymów wątrobowych) oraz obrazowe (radiologiczne klatki piersiowej, ultrasonograficzne jamy brzusznej oraz gruczołu tarczowego). W zależności od podejrzewanego czynnika etiologicznego diagnostykę należy poszerzyć o badania dodatkowe. Rumień guzowaty powstaje w wyniku reakcji nadwrażliwości typu IV wg Coombsa, tj. komórkowej odpowiedzi na szeroki wachlarz antygenów. Dochodzi także do aktywacji układu dopełniacza przez krążące we krwi kompleksy immunologiczne. Badanie histopatologiczne zmian skórnych charakteryzuje się odczynem zapalnym przegród łącznotkankowych zrazików tłuszczowych w tkance podskórnej z występowaniem w ich centralnej części skupisk histiocytów, tzw. ziarniniaków Mieschera. W terapii najważniejsze jest leczenie choroby podstawowej. Jeżeli nie uda się znaleźć przyczyny pojawienia się rumienia guzowatego, stosuje się leczenie miejscowe przy użyciu glikokortykosteroidów o słabej sile działania oraz maści z heparynoidów.

3

Analiza stopnia odżywienia i zaburzeń odżywiania oraz charakterystyka przyzwyczajeń żywieniowych i aktywności fizycznej wśród dzieci w wieku 6–13 lat uczęszczających do wybranych szkół podstawowych na terenach wiejskich województw śląskiego i opolskiego

51%

Jonczyk P. , Potempa M. , Kajdaniuk D.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

tom 12

|

nr 2

177-193

EN

Aim of the study: Analysis of nutrition disorders, learning about eating habits and characterising physical activity among primary school children at the age of 6–13, living in the rural areas of Silesia and Opole Provinces in Poland. Material and methods: The study included the parents of children at the age 6–13 attending selected primary schools and living in rural areas of Silesia (Wielowieś, Boruszowice, Wojska, Potępa, Świerklaniec) and Opole (Kielcza) Provinces. The research group comprised 410 pupils: 217 boys (52.93%) and 193 girls (47.07%). On the basis of obtained data, BMI index was calculated and a nutritional level was assessed. Moreover, the statistical analysis of dietary habits and physical activity of studied children was also performed. Results: Nearly 38% of studied children are overweight or obese. Furthermore, 17% are malnourished. Every second child has a proper number of meals per day. Above 60% of pupils eat first and second breakfast every day. Merely 3.66% of children eat five or more portions of fruit and vegetables daily. Less than 62% of students declare to drink milk or eat dairy products. Over 83% of the respondents declare that their children eat meat several times a week. Over 28% of children have sweets or salty snacks every day. As for physical activity, about 59% of children prefer spending free time outdoors but approximately 22% of pupils practise sport regularly. Conclusion: This study revealed that students attending primary schools in selected rural areas are characterised by improper dietary habits. Their way of eating is not balanced in a right way – it is mainly based on meat and snacks like sweets. Furthermore, children eat few fruit and vegetables, highfibre products and drink little milk. Behaviours connected with physical activity are also inappropriate – children dedicate too little time to physical activity a week.

PL

Celem pracy była analiza zaburzeń odżywiania i poznanie nawyków żywieniowych oraz scharakteryzowanie aktywności fizycznej dzieci szkolnych w wieku 6‒13 lat zamieszkałych na terenach wiejskich województw śląskiego i opolskiego. Materiał i metody: W badaniu wzięli udział rodzice dzieci z wybranych szkół podstawowych na terenach wiejskich województw śląskiego (Wielowieś, Boruszowice, Wojska, Potępa, Świerklaniec) oraz opolskiego (Kielcza). Badanie objęło 410 osób: 217 chłopców (52,93%) oraz 193 dziewczynki (47,07%). Na podstawie otrzymanych danych obliczono wartości współczynników BMI oraz dokonano analizy stopnia odżywienia. Wykonano analizy statystyczne dotyczące zwyczajów żywieniowych oraz aktywności fizycznej badanych dzieci. Wyniki: Prawie 38% badanych dzieci dotyczył problem nadwagi lub otyłości, natomiast aż 17% okazało się niedożywionych. Prawie co drugie z badanych dzieci spożywa prawidłową liczbę posiłków w ciągu doby. Ponad 60% uczniów codziennie je I i II śniadanie. Zaledwie 3,66% z nich zjada każdego dnia pięć lub więcej porcji warzyw i owoców. Tylko około 62% uczniów codziennie spożywa mleko lub jego przetwory. Ponad 83% respondentów deklaruje, że ich dziecko kilka razy w tygodniu je mięso. Ponad 28% dzieci codziennie sięga po słone przekąski lub słodycze. Około 59% w ramach aktywności fizycznej wybiera ruch na świeżym powietrzu, natomiast prawie 22% regularnie uprawia jakiś sport. Wniosek: Badania pozwoliły ustalić, że uczniowie szkół podstawowych mają niewłaściwe nawyki żywieniowe. Ich dieta jest nieodpowiednio zbilansowana, oparta głównie na produktach mięsnych oraz przekąskach – słodyczach. Ponadto dzieci spożywają niewystarczające ilości warzyw i owoców, ryb oraz mleka i wysokobłonnikowych produktów zbożowych. Zachowania zdrowotne w zakresie aktywności fizycznej wśród badanych uczniów również są nieodpowiednie – dzieci poświęcają zbyt mało czasu na aktywność fizyczną.

4

Analiza stopnia odżywienia i zaburzeń odżywiania oraz charakterystyka przyzwyczajeń żywieniowych i aktywności fizycznej wśród dzieci szkolnych w wieku 6–13 lat w mieście Piekary Śląskie

51%

Jonczyk P. , Potempa M. , Kajdaniuk D.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2015

|

tom 11

|

nr 3

302-314

EN

Aim: The aim of the paper was to analyse nutrition disturbances, determine dietary habits and characterise physical activity among school children at the age of 6–13 in the Polish city of Piekary Śląskie. Material and methods: The study involved children aged 6–13 attending primary schools in Piekary Śląskie. There were 508 participants: 252 boys (49.61%) and 256 girls (50.39%). On the basis of the data collected, BMI was established and the level of nutrition was analysed. Additionally, dietary habits and the amount of physical activity were analysed statistically. Results: Obesity and overweight is present in nearly 38% of children. Simultaneously, every fifth child is malnourished. Slightly more than 45% of children have a proper number of meals per day. Approximately 67% of respondents have first and second breakfast every day. Only about 5% of pupils eat five or more portions of fruit or vegetables a day. Merely 53% of children consume milk and milk products regularly. Over 82% of pupils declare that they eat meat a few times a week. Nearly every third child eats sweets or salty snacks every day. About 60% of children prefer outdoor physical activity, and more than 21% systematically practise sport. Conclusions: The children examined – pupils attending primary schools – have improper dietary habits. They consume excess amounts of certain foods (mostly sweets), but too few vegetables and fruit, fish, milk and high-fibre grain products. Moreover, it was observed that physical activity in adolescence is inappropriate.

PL

Cel pracy: Celem pracy była analiza zaburzeń odżywiania, poznanie nawyków żywieniowych oraz scharakteryzowanie aktywności fizycznej dzieci szkolnych w wieku 6–13 lat w mieście Piekary Śląskie. Materiał i metody: Badaniu poddane zostały dzieci w wieku 6–13 lat w mieście Piekary Śląskie. W badaniu wzięło udział 508 osób: 252 chłopców (49,61%) oraz 256 dziewczynek (50,39%). Na podstawie otrzymanych danych obliczono wartości współczynników BMI oraz dokonano analizy stopnia odżywienia. Ponadto przeprowadzono analizy statystyczne dotyczące zwyczajów żywieniowych oraz aktywności fizycznej badanych dzieci. Wyniki: Prawie 38% badanych dzieci dotyczył problem nadwagi lub otyłości. Jednocześnie co piąte dziecko okazało się niedożywione. Niewiele ponad 45% uczniów spożywa prawidłową liczbę posiłków w ciągu doby. Około 67% ankietowanych codziennie je pierwsze i drugie śniadanie. Tylko niespełna 5% respondentów zjada każdego dnia pięć lub więcej porcji warzyw i owoców. Zaledwie 53% dzieci codziennie spożywa mleko lub jego przetwory. Ponad 82% uczniów deklaruje, że kilka razy w tygodniu zjada mięso. Prawie co trzecie dziecko codziennie sięga po słone przekąski lub słodycze. Około 60% dzieci w ramach aktywności fizycznej preferuje „ruch na świeżym powietrzu”, a ponad 21% regularnie uprawia jakiś sport. Wnioski: Badani uczniowie szkół podstawowych mają niewłaściwe nawyki żywieniowe. Spożywają nadmierne ilości niektórych produktów spożywczych (przede wszystkim słodyczy), natomiast zbyt małe ilości warzyw i owoców, ryb oraz mleka i wysoko błonnikowych produktów zbożowych. Poza tym zauważono, że zachowania zdrowotne w zakresie aktywności fizycznej wśród badanych dzieci we wczesnym okresie dorastania są niewłaściwe.

5

Grelina – niewielki peptyd, WIELKIE możliwości

51%

Jonczyk P. , Potempa M. , Janerka M. , Kucharzewski M.

|

2015

|

nr 2

38-50

PL

Grelina jest hormonem polipeptydowym, syntezowanym głównie w dnie i trzonie żołądka przez komórki neuroendokrynne X/A. Swoje działanie wywiera za pośrednictwem receptorów GHS-R1a, które zlokalizowane są w większości narządów organizmu. Sekrecja greliny jest wieloczynnikowa, a zależy od szeregu endo- i egzogennych bodźców. Stanowi ona jeden z głównych związków regulujących funkcje metaboliczne ustroju. Grelina silnie wpływa na stymulację apetytu, przez co nazywana jest „hormonem głodu”. Poza tym hormon ten współdziała w regulacji gospodarki węglowodanowo-lipidowej organizmu, zmniejszając sekrecję insuliny w trzustce, oraz nasila proces adipogenezy. Oprócz tego, istotne są własności przeciwzapalne greliny oraz jej wpływ na osteogenezę, układ sercowo-naczyniowy, pokarmowy czy procesy reprodukcyjne. Udowodniono również pozytywny wpływ greliny na procesy pamięci długoterminowej oraz przestrzennej.

EN

Ghrelin is a polypeptide-like hormone, synthesized mainly in stomach fundus and body by the neuroendocrine X/A cells. It works via GHS-R1a receptors, which are localized in numerous organs. Ghrelin secretion is multifactorial and depends on plenty of endo- and egzogenous conditions. As investigated, ghrelin is one of the most significant compounds taking part in human metabolism. It was nicknamed “the hunger hormone” after its role in appetite stimulation. Moreover, ghrelin interacts with carbohydrate and lipid metabolism, decreasing insulin secretion and intensifies adipogenesis process. Other functions of ghrelin are inter alia the anti-inflammatory effect, the role in osteogenesis process, alimentary and reproductive processes and its influence on the cardio-vascular system. It was also found that ghrelin is involved in positive impact on long-term and spatial memory.

6

Rzadkie przypadki bezoarów w drogach moczowych u dzieci w okresie noworodkowym i niemowlęcym – przegląd doniesień kazuistycznych

38%

Jonczyk P. , Szczerba K. , Kandefer B. , Potempa M. , Tynior W. , Kajdaniuk D.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

tom 12

|

nr 3

326-336

EN

Bezoars are foreign bodies in the form of round balls typically found in the alimentary tract, in the area of the stomach. They are created from residual material, e.g. from accidentally swallowed objects (buttons, coins) or some medicines as well as hair and vegetable fibres. Bezoars increase in size as the result of accumulation of undigested food wastes and are unable to pass through the subsequent alimentary tack sections. Bezoars mostly cause nonspecific abdominal pain. In rarer cases, they can be found in the urinary tract. In this case, they develop in the course of a fungal infection within the urinary tract or generalised infection. Their mass is usually made of Candida albicans hyphae. The major factor strongly predisposing to severe fungal infections is host immunosuppression caused by iatrogenic action of medicines that block the immune system as well as different diseases that weaken immunity. In this review, the authors present selected clinical cases of urinary tract bezoars along with the diagnostic and therapeutic management.

PL

Bezoary to ciała obce, kuliste twory występujące zazwyczaj w przewodzie pokarmowym, w obrębie żołądka. Powstają najczęściej z zalegającego w nim materiału, tj. połkniętych przypadkowo przedmiotów (guziki, monety) lub niektórych leków, a oprócz tego włosów i włókien roślinnych. Na skutek odkładania się na ich powierzchni niestrawionych resztek pokarmowych bezoary powiększają swoje rozmiary i nie przedostają się do kolejnego odcinka przewodu pokarmowego. Pod względem klinicznym jednym z symptomów tej patologii są niespecyficzne dolegliwości bólowe brzucha. W znacznie rzadszych przypadkach bezoary mogą występować w obrębie układu moczowego. Jednak wówczas powstają one wskutek trwającej infekcji grzybiczej dróg moczowych lub uogólnionego procesu, a masa bezoaru składa się najczęściej ze strzępek grzybni, głównie Candida albicans. Do czynników wysoce predysponujących do poważnych infekcji grzybiczych należy przede wszystkim stan immunosupresji organizmu, wywołany jatrogennym działaniem leków hamujących aktywność układu immunologicznego lub różnych stanów chorobowych, w których dochodzi do obniżenia odporności. W niniejszej pracy przedstawione zostały wybrane przypadki kliniczne występowania bezoarów w obrębie dróg moczowych wraz z zastosowanym postępowaniem diagnostycznym i terapeutycznym.