Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zastosowanie metod fizycznych w celu określenia rodzaju sztucznych włókien mineralnych długotrwale użytkowanych jako izolacja termiczna

100%

Sąkol G.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2016

|

tom 19

|

nr 3

47-57

EN

Background. Asbestos and artificial mineral (ceramic, glass and rock) fibers are used as thermal insulating materials; both are agents harmful to human health. The current exposure limit values for respirable ceramic fibers are twice sharper than for glass- and rock fibers. Fibrous materials used for a long time at elevated temperatures wear out and require replacement. The aim of the study was to establish physical characteristics enabling identification of the types of thermally destroyed man-made mineral fibers. No such data are available in the literature. Materials. Bulk samples of thermal insulating fibrous material were investigated in this study. One sample was unknown. Methods. Microscopic determination of artificial mineral fibers was performed by assessment of a number of physical properties, such as crystallinity and refractive index. Crystallinity of fibrous materials was estimated using an X-ray diffractometer. Morphological and optical observations were achieved with a phase contrast and a polarized light microscope. The refractive index of fibers was assessed by observing relief and Becke line. It was evaluated by using immersion liquids controlled with an Abbe refractometer. Results. Compared to new man-made mineral fibers, those which had been used at high temperature for long time performance changed color and gloss, and their refractive indices were increased. So was their fragility. Conclusions. Optical properties alone may not be sufficient to distinguish between non-crystalline glass or ceramic man-made fibers. Identification requires significant operator training and experience.

PL

Wstęp. Do izolacji termicznej urządzeń przemysłowych są stosowane, oprócz azbestów, sztuczne włókna mineralne, także niebezpieczne dla zdrowia ludzi. Obowiązujące wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń włókien respirabilnych dla włókien ceramicznych są dwukrotnie ostrzejsze niż dla włókien szklanych i bazaltowych (skalnych). Po wielu latach użytkowania w podwyższonych temperaturach materiały włókniste zużywają się i wymagają wymiany. Celem pracy było znalezienie cech fizycznych, pozwalających na identyfikację rodzajów zużytych włókien mineralnych, innych niż azbestowe. W piśmiennictwie brak takich danych. Materiały. Próbka warstwy włókien z izolacji rurociągu ciepłowniczego od zleceniodawcy i próbki masowe materiałów włóknistych do termoizolacji zgromadzone w Instytucie Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego (IMPiZŚ). Metody. dyfrakcja rentgenowska, mikroskopia świetlna z wykorzystaniem mikroskopu polaryzacyjnego i z kontrastem fazowym. Wyniki. W porównaniu z włóknami nowymi, długotrwałe użytkowanie w wysokiej temperaturze sztucznych włókien mineralnych zmieniło ich barwę i połysk oraz współczynnik załamania światła. Wzrosła również ich kruchość. Wnioski. Współczynnik załamania światła sztucznych włókien mineralnych pod wpływem wieloletniego dzia- łania temperatury około 500°C zwiększa się i nie jest już charakterystyczny dla danego rodzaju. Brak wyraźnych różnic we właściwościach morfologicznych i optycznych zużytych włókien ceramicznych i szklanych może uniemożliwić ich rozróżnienie, jeśli analityk nie dysponuje dużą wiedzą i doświadczeniem.

2

Usuwanie płyt azbestowo-cementowych a narażenie zawodowe i środowiskowe na azbest

63%

Sąkol G. , Muszyńska-Graca M.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2017

|

tom 20

|

nr 3

21-35

EN

Background: Workers’ exposure to asbestos and ambient air pollution were investigated during the removal of asbestos-cement sheets from blocks of flats and cooling towers. The results of personal measurements for respirable fibers and the total dust exposure were compared to the current MAC values to assess the exposure to asbestos in this group of construction workers. The assessment of asbestos fiber contamination in ambient air was based on stationary air measurements performed near workplaces. Material and methods: The analysis was based on over 180 personal sampling results of total dust and respirable fibres collected among workers who removed a-c sheets from blocks of flats or from cooling towers between January 2000 and November 2007. Additionally, 86 ambient air samples were taken. The counts of respirable fibers were analyzed by the PCM method. Additional information about workplaces and the circumstances of measurement was also taken into consideration. Results: : For workers removing a-c sheets from blocks of flats, the concentration of chrysotile respirable fibers was 0.24 f/cm3, and the concentration of total dust was 3.7 mg/m3. Workers removing a-c sheets from cooling towers were exposed to concentrations of respirable chrysotile, crocidolite, and amosite fibres of 0.06 f/cm3; the concentration of total dust for this group of workers was 9.8 mg/m3. The time-weighted average for 8-hour shift was 0.6 times the MAC value for respirable fibers and 19.7 times the MAC value for total dust. The environment around blocks of flats was more heavily contaminated with asbestos than that around cooling towers. Conclusions: During the removal of a-c sheets, workers were exposed to excessive concentrations of dust containing asbestos. Over 90% of the results exceed the current MAC values. Removal of a-c sheets polluted ambient air to the level of 1000 f/m3.

PL

Wstęp: Remonty obiektów z usuwaniem płyt azbestowo-cementowych stwarzają zagrożenie pyłem azbestowym dla zdrowia pracowników budowlanych i osób znajdujących się w pobliżu. Celem pracy było oszacowanie narażenia zawodowego pracowników, usuwających materiały a-c oraz narażenia środowiskowego w pobliżu prowadzonych prac. Materiał i metody: Wyniki stężeń respirabilnych włókien i pyłu całkowitego azbestu z ponad 180 pomiarów osobistych na stanowiskach pracy przy demontażu płyt a-c z obiektów mieszkalnych (bloki) i przemysłowych (chłodnie wody), przeprowadzonych zgodnie z obowiązującymi normami, opracowano statystycznie i przyrównano do obowiązujących obecnie normatywów higienicznych. Opracowano także ponad 80 wyników pomiarów stacjonarnych obok remontowanych obiektów, przeprowadzonych równocześnie z pomiarami osobistymi. Wykorzystano wyniki z lat 2000-2007 oraz informacje dotyczące okoliczności pomiarów. Wyniki: Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego podczas usuwania płyt a-c z bloków mieszkalnych mieściło się w granicach 1000–8000 wł./m3, a w zakresie 1000–7000 wł./m3, gdy azbest usuwano z chłodni wody. Dla pracowników zdejmujących płyty a-c ze ścian budynków mieszkalnych stężenie respirabilnych włókien azbestu chryzotylowego wynosiło 0,31 wł./cm3, a stężenie pyłu całkowitego – 2,7 mg/m3. Pracownicy, odnoszący odpady a-c do kontenerów, narażeni byli na stężenia 0,27 wł./cm3 respirabilnych włókien i 5,7 mg/m3 pyłu całkowitego. Średnia krotność NDS wynosiła 1,2 dla respirabilnych włókien oraz 7,8 dla pyłu całkowitego. Stężenie włókien chryzotylu, amozytu i krokidolitu podczas usuwania płyt a-c z chłodni wynosiło 0,05 wł./cm3, a podczas odnoszenia ich do kontenerów 0,10 wł./cm3. Stężenia pyłu całkowitego mieściły się w zakresie 7,3–12,4 mg/m3. Średnia krotność NDS wynosiła 0,6 dla respirabilnych włókien oraz 19,7 dla pyłu całkowitego. Wnioski: Pracownicy, usuwający płyty a-c z bloków mieszkalnych, pracowali w narażeniu na pyły zawierające włókna azbestu chryzotylowego 1,2 razy przekraczającym NDS. Usuwanie płyt z chłodni wody powodowało narażenie na włókna chryzotylu, krokidolitu oraz amozytu, które w 2,6% przypadków przekraczało NDS. Poziom stężeń włókien azbestu w powietrzu atmosferycznym podczas remontów bloków mieszkalnych był wyższy niż przy remontach chłodni.

3

Określenie rodzaju azbestu w izolacji termicznej metodą proszkową (DSH) dyfrakcji rentgenowskiej

51%

Sąkol G. , Brewczyński P. Z. , Bienek M.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2012

|

tom 15

|

nr 3

72-77

EN

Background: Twenty years ago Institute of Occupational Medicine in Sosnowiec put into practice an X-ray powder method (DSH) for qualitative analysis of asbestos in bulk samples. This method allows for precise determination of asbestos presence. Purpose: Exploring DSH method for identification of asbestos by examination of a sample of inorganic mate-rial for industrial use. Materials and methods: Asbestos is the most important material for technological applications due to its flexible and tensile fibers and its chemical resistance. The determination of types of asbestos are based on the crystalline structure. A diffraction pattern is uniquely characteristic for each type. Detection of asbestos in bulk insulation samples required special preparation of samples and step-scanning analysis. XRD scans of analyzed material were compared with standard reference powder diffraction patterns of asbestos. Conclusions: Bulk insulate sample was layered. Chrysotile, amosite and crocidolite was determined in separated layers. Asbestos was not detected in one of the layers.

PL

Wstęp: Przed dwudziestu laty Instytut Medycyny Pracy w Sosnowcu wdrożył metodę proszkową dyfrakcji rentgenowskiej. Metoda pozwala identyfikować różne rodzaje azbestu. Cel pracy: Zastosowanie metody DSH do identyfikacji azbestów w próbce materiałów izolacyjnych stosowanych w przemyśle. Materiał i metody: Azbesty do roku 1997 były szeroko stosowane ze względu na swoje właściwości techniczne. Mają one budowę krystaliczną i dają charakterystyczne wzory dyfrakcyjne. Pozwala to określić ich obecność w wyrobach. Badania metodą proszkową dyfrakcji rentgenowskiej próbki materiałów stosowanych do izolacji termicznej wykonano przy wykorzystaniu dyfraktometru DRON 4S. Na uzyskanych dyfraktogramach oznaczono refleksy od faz krystalicznych minerałów obecnych w badanych materiałach. Obecność włóknistych form azbestów potwierdzono obserwacjami mikroskopowymi. Wnioski: W próbce izolacji termicznej, złożonej z kilku warstw, stwierdzono azbesty: chryzotyl, amozyt oraz krokidolit. Jedna z warstw izolacji termicznej wykonana była z substancji amorficznej.