Since 12th century British universities have functioned as small, hermetic, autonomous and, above all, elitist institutions. However, over the last fifty years this model has undergone fundamental transformations and British universities lost their elitist, class-based nature, turning into mass education establishments. This change has been accompanied by commercialisation of knowledge and academic institutions as well as the gradual adoption of commercial organisational patterns along with corporate governance culture. As universities gradually opened to the outside world and the research community became more active, this process turned out to be the key driver of change. The opening-up process did not always win the support and enthusiasm in the academic community and many changes were made against firmly opposed academicians. However, subsequent governments, whether conservative or labour, showed strong political determination in overturning traditional patterns and in modernising the governing mechanisms of university life. The author discusses reforms in the UK higher education, aimed at redefining the place and role of universities in the society.
PL
Od XII wieku uniwersytety brytyjskie były instytucjami niewielkimi, hermetycznymi, funkcjonującymi w sposób autonomiczny, a przede wszystkim elitarnymi. W ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat model ten uległ fundamentalnym przekształceniom, a brytyjskie uczelnie utraciły elitarny (klasowy) charakter, przekształcając się w instytucje o charakterze masowym. Tej zmianie towarzyszy też proces komercjalizacji wiedzy i instytucji akademickich oraz stopniowego przyjmowania przez uczelnie wzorów funkcjonowania organizacji komercyjnych wraz korporacyjną kulturą zarządzania. Głównym motorem zmian było stopniowe otwieranie się uczelni na świat zewnętrzny i aktywizacja środowiska naukowego. Uspołecznienie uniwersytetów nie zawsze odbywało się przy poparciu i entuzjazmie środowiska akademickiego, a wiele zmian zostało dokonanych przy stanowczym sprzeciwie uczonych. Jednak kolejne rządy - czy to konserwatywne, czy też laburzystowskie - wykazywały silną determinację polityczną w przełamywaniu tradycyjnych wzorów i modernizacji mechanizmów funkcjonowania uczelni. Autor omawia reformy w brytyjskim szkolnictwie wyższym, których celem była redefinicja miejsca i roli uniwersytetów w społeczeństwie.
The aim of the paper is to explore the use of the new institutional perspective in the research of transformation of the Polish higher education. The paper viewpoint is that world society exercises massive influence on national systems of higher education and they tend to evolve into system convergence. This process is particularly well observed in countries like Poland that after decades of isolation became widely exposed to transnational trends which in the past had shaped higher education systems in western countries. The paper tries to demonstrate that a) the Polish higher education system creates a unique opportunity for neo-institutional theory to be critically tested in situation of rapid, spontaneous and dynamic changes that is taking place in the country of long and well-established academic tradition as well as a strong position of the academic community; b) the paper also makes a methodological claim by stating that any analysis that aspire to understand current discussions, conflicts and developments in the Polish higher education cannot ignore its past legacy. To contrary, they need to take seriously into account well institutionalized academic institutions, customs and habits that helped academics to keep universities going under undemocratic conditions.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie neoinstytucjonalnej perspektywy analiz procesów zachodzących w polskim szkolnictwie wyższym. Pod wpływem działania społeczeństwa światowego (Meyer i in., 1997) narodowe systemy (w tym polski) stopniowo zmierzają w kierunku konwergencji. Jest to szczególnie widoczne w takich krajach, jak Polska, które po dłuższym okresie izolacji zostały wystawione na działanie procesów globalnych, przez dekady kształtujących systemy krajów Europy Zachodniej. W artykule starano się pokazać, że: a) polskie przemiany w szkolnictwie wyższym stwarzają okazję do przetestowania, a nawet rozbudowania neoinstytucjonalnej teorii w warunkach głębokich i dynamicznych przeobrażeń, które miały miejsce w kraju o bogatej tradycji akademickiej i silnej pozycji społeczności naukowej; b) badania nad współczesnymi przemianami w polskim szkolnictwie wyższym nie mogą dokonywać się w oderwaniu od jego historycznego dziedzictwa, a także politycznych warunków jego funkcjonowania przez niemal cały XX wiek. Istotnie zwiększyły one znaczenie nieformalnych, akademickich czy uczelnianych zwyczajów i obyczajów, które w trudnym okresie niedemokratycznych rządów pozwalały uczelniom w miarę normalnie funkcjonować.
This article contains the author’s reflections about the book The Enterprising University. Reform, Excellence and Equity. A set of articles gathered and edited by Gareth Williams, a leading British researcher into problems with higher education, is incorporated into the body of a discussion on the future of universities, their shape, functions and models of activity. The first part of the book is an attempt to diagnose the situation with higher education in the United Kingdom and in the Commonwealth in the face of a parallel propagation of higher education and a gradual reduction in public spending on academic education. The second part is entirely devoted to changes in the organisation and management of the higher education institutions which lie at the centre of the processes of liberalisation of higher education. In his review the author pays special attention to the higher education institutions cooperating with the sector of enterprises, as well to threats to the development of the universities as a result of a process of their commercialisation, and to the necessity to redefine the role of scientist.
PL
W artykule zawarte są refleksje Autora na temat książki The Enterprising University. Reform, Excellence and Equity (Open University Press, Buckingham 2003). Zbiór tekstów zebranych i opracowanych przez czołowego brytyjskiego badacza problemów szkolnictwa wyższego - Garetha Williamsa - wpisuje się w nurt dyskusji na temat przyszłości uniwersytetu, jego kształtu, funkcji oraz wzorów działania. Książka, zawierająca czternaście opracowań autorów związanych ze szkolnictwem wyższym, poświęcona jest wieloaspektowej analizie procesu urynkowienia uniwersytetów w Wielkiej Brytanii i krajach Commonwealthu. Autorzy opracowań zawartych w pierwszej części tomu podejmują próbę diagnozy sytuacji szkolnictwa wyższego w Wielkiej Brytanii w perspektywie równoległych procesów upowszechnienia studiów wyższych oraz stopniowego ograniczania środków publicznych przeznaczanych na szkolnictwo akademickie. Część druga jest poświęcona zmianom w organizacji i zarządzaniu instytucji akademickich, które znajdują się w centrum procesu liberalizacji szkolnictwa wyższego. Autor recenzji zwraca szczególną uwagę na nowe formy współpracy między szkołami wyższymi a sektorem przedsiębiorstw, a także na zagrożenia rozwoju uniwersytetu wynikające z urynkowienia instytucji akademickich oraz na konieczność redefinicji roli uczonego.
Modern multifunctional areas are designed to host a wide range of various events and provide comfortable space for both football fans and other guests. Modern arenas are places where ‚multi-sensory’ and ‚omnivorous’ needs of fans are met: As such, stadiums have become ‚machines for living’. This has serious social consequences for the segregation of fans – hardcore vs. casual consumer fans – that is built in the arena. This article analyzes the role of modern sport arenas in shaping the commercial dimension of contemporary football. Architects of stadiums, and the people who are in charge of marketing and management of the space of these arenas, play essential roles in the process of commercializing the sports space. The analysis is based on material obtained from archival research and in-depth interviews (IDI) with these key actors.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.