W artykule prezentowana jest geomorfologiczna i geobotaniczna klasyfikacja małych zagłębień bezodpływowych. Badaniami została objęta wschodnia część Wysoczyzny Białostockiej, położona około 40 km na wschód od Białegostoku. Obszar badań (576 km2) wyznaczono na podstawie granic mapy topograficznej w skali 1: 50 000 - arkusz Michałowo. Celem pracy była inwentaryzacja niewielkich zagłębień bezodpływowych oraz określenie stopnia przekształcenia tych form w krajobrazie leśnym i rolniczym. Wytypowano 271 naturalnych obniżeń i sklasyfikowano je w trzech grupach genetycznych: ˇ zagłębienia wytopiskowe, ˇ nierówna akumulacja glacjalna, ˇ zagłębienia deflacyjne. Określono zagęszczenie tych form, użytkowanie i warunki hydrologiczne. Szczegółowe badania zostały przeprowadzone w 28 najbardziej uwodnionych obiektach. Zidentyfikowano 25 zbiorowisk roślinnych i 6 klas roślinności oraz określono stopień zniekształcenia każdego obiektu. Najbardziej naturalne były zagłębienia zlokalizowane na terenach leśnych, z racji występowania mniejszej liczby stresorów. Te, które występowały na terenach rolniczych charakteryzowały się większym zróżnicowaniem roślinności. Badania wykazały, że najlepiej zachowane są ekosystemy torfowisk wysokich (bory bagienne) i przejściowych. Jako optymalny sposób ochrony konserwatorskiej zagłębień bezodpływowych proponowany jest użytek ekologiczny.
EN
This article presents geomorfological and geobotanical classification of small hollows with no outlet. The study area was situated in the eastern part of Bialystok Plateau about 40 km east of Bialystok. The aim of the study covering an area of 576 sq km, i.e. a map-sheet in the scale of 1 : 50 000 was inventory-making of small hollows without outflow and defining the extent to which they transformed in agriculture and forest landscape. 271 natural depressions were found and classified into three groups: ˇ melt-out hollow (186), ˇ uneven glacier accumulation (57), ˇ blow-out hollow (8). Their congestion, use and hydrological conditions were surveyed. Detailed research was carried out on 28 most hy-drogenous sites .Not only were 25 plant communites and 6 categories of vegetation identified but also the degree of anthro-popressure within each hollow was defined. The hollows in forest grounds , where the number of stress-causing factors was fewest , were most natural. The ones in agricultural land, however, featured a greater diversity of vegetation. The research proved that the ecosystems of highmoor (marshy coniferous forests) and transitional moor were preserved best and most numerously. Ecological utilisation land was suggested as the optimal way of the hollows' preservation.