Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Errata do… autobiografii. Mankamenty Lebensbeschreibung Carla Dittersa von Dittersdorfa

100%

Fatalski T.

|

nr 2(49)

5-24

EN

Lebensbeschreibung an autobiography by appreciated composer Carl Ditters von Dittersdorf (1739–1799) is an intriguing source of knowledge about musical life and the realities for the era for this outstanding artist. Unfortunately, it contains errors in chronology, inconsistencies, and mistakes which influenced all studies concerning Dittersdorf’s music and life. However, the autobiography lacks reliable information, concerning the origins of his father, Paul Ditters, the circumstances of hiring a young violinist for the court orchestra of prince Joseph Friedrich von Hildburghausen, and the chronology of the composer’s trip to Italy in 1763. There is also a lack of biographical details of Wrocław/Breslau bishop Philipp Gotthard von Schaffgotsch, financial matters of Dittersdorf’s activity in Vienna, circumstances of success of the singspiel Doktor und Apotheker, relations with Wrocław music society, and with the court of Friedrich August von Braunschweig in Oleśnica/Oels, the composer’s family circle, and his activity in the field of sacred music. According to a legend, Dittersdorf finished his autobiography two days before his death, but there are indications that he started writing his autobiography a year earlier. The aim of this article is to point out the flaws of Lebensbeschreibung, and to supplement the knowledge about Dittersdorf with verified information from historical records.

2

„Nestor muzyków polskich”? Józef Brzowski i jego rodzina w świetle dokumentów metrykalnych

100%

Fatalski T.

Muzyka

|

2022

|

tom 67

|

nr 3

151-162

EN

Józef Brzowski (1805–88) was a major figure in nineteenth-century Warsaw’s musical life. His date of birth has not been confirmed in sources to date. Research in the registers of Warsaw’s Parish of St Andrew has revealed Brzowski’s birth certificate dated 18th April 1805, along with place of birth: a house at 703, Leszno Street (mortgage repertory number, corresponding to the later No. 62). Enclosed with this certificate is a correction dated 1835, concerning erroneous spelling of the musician’s surname in the original document. The composer’s parents, Karol Brzowski (ca 1768–1831?) and Tekla née Przeździecka (ca 1773–1851), had, apart from this son, also probably four daughters, for three of whom we have personal data: Karolina (1798?–1813), student at the Drama School, Zofia (1800–79), actress at the National Theatre, married to Karol Kurpiński, and Tekla Klementyna (1809–11). In 1835 Józef Brzowski got married to Anna Elżbieta Dückert née Ketschon (1795?–1843), widow of Karol Fryderyk Dückert (ca 1764–1834); the Brzowskis had a daughter, Jadwiga Wawrzyna (1830–after 1892), baptised only after their parents’ wedding. In 1849, the musician got married again, this time to Florentyna Górecka (1819?–1905), with whom he had a son, Alexander (1843–58), a Drama School student, baptised (like his elder sister) after his parents had married. Józef Brzowski died on 3rd or 4th December 1888; the date on the death certificate differs from those on the composer’s grave and announced in the press. Jadwiga Wawrzyna Brzowska grew up to be a pianist of international fame; she gave concerts from 1840 onwards. During her 1860 stay in New Orleans, she got married to the French consul Eugène August Méjan (1814–74). Brzowska-Méjan died after 1892, possibly even after 1903. Brzowski, one of the most prominent Warsaw musicians, was forgotten soon after his death. It is possible that it was his social and family connections (he was Karol Kurpiński’s brother-in-law as well as a friend to Fryderyk Chopin) rather than the composer’s own talent that helped him launch his career.

PL

Józef Brzowski (1805–1888) był jedną z ważniejszych postaci warszawskiego życia muzycznego XIX wieku. Dotychczas data jego urodzenia nie była potwierdzono źródłowo. W wyniku kwerendy w księgach metrykalnych warszawskiej parafii św. Andrzeja odnalazłem metrykę chrztu Brzowskiego z 18 kwietnia 1805 roku, urodzonego w domu przy ulicy Leszno pod numerem hipotecznym 703, odpowiadający późniejszemu numerowi domu 62. Do metryki chrztu załączone zostało sprostowanie z 1835 roku dotyczącego błędnego zapisu nazwiska muzyka w pierwotnym dokumencie. Rodzice kompozytora, Karol Brzowski (ok. 1768 – 1831?) i Tekla z domu Przeździecka (ok. 1773 – 1851), mieli oprócz syna prawdopodobnie cztery córki (personalia trzech z nich są znane): Karolinę (1798?–1813), uczennicę Szkoły Dramatycznej, Zofię (1800–1879), aktorkę Teatru Narodowego zamężną z Karolem Kurpińskim, oraz Teklę Klementynę (1809–1811). Józef Brzowski ożenił się w 1835 roku z Anną Elżbietą Dückert z domu Ketschon (1795?–1843), wdową po Karolu Fryderyku Dückercie (ok. 1764 – 1834); córką Brzowskiego była Jadwiga Wawrzyna (1830 – po 1892), ochrzczona dopiero po ślubie rodziców. Muzyk w 1849 roku zawarł drugie małżeństwo z Florentyną Górecką (1819?–1905), z którą miał syna Aleksandra (1843–1858), ucznia Szkoły Dramatycznej, ochrzczonego – podobnie jak jego starsza siostra – po ślubie rodziców. Józef Brzowski zmarł 3 lub 4 grudnia 1888 roku; rozbieżności wynikają z różnych dat zapisanych w akcie zgonu i na nagrobku kompozytora oraz podanych w prasie. Jadwiga Wawrzyna Brzowska była pianistką międzynarodowej sławy, koncertującą od 1840 roku. Podczas pobytu w Nowym Orleanie w 1860 roku Brzowska wzięła ślub z francuskim konsulem Eugène’em Augustem Méjanem (1814–1874). Brzowska-Méjan zmarła po 1892 roku, być może po 1903 roku. Brzowski był jednym z ważniejszych muzyków w Warszawie, jednak krótko po śmierci został zapomniany. Być może relacje rodzinno-towarzyskie (choćby powinowactwo z Karolem Kurpińskim czy przyjaźń z Fryderykiem Chopinem), a nie talent kompozytorski, otworzyły mu drogę do kariery.

3

„Podług mojej metryki jest już ze mnie dobrze stare chłopisko”. Odnaleziona metryka chrztu Wincentego Lessla

100%

Fatalski T.

Muzyka

|

2023

|

tom 68

|

nr 2

119-126

EN

Wincenty Lessel was a pianist and composer born in Bohemia, conductor of the Czartoryski Princes’ court orchestra in Puławy. Based on the scanty information found in his biography and correspondence, Hanna Rudnicka-Kruszewska hypothesised that he was born around 1740–50 in Jílové u Prahy. Archival research has revealed the musician’s baptismal certificate. He was born in Riegersdorf (now Modrá, a district of the town Jílové u Děčína) as the son of Hans Christoph Lössel (an outworker, not a burgrave, as Lessel himself claimed) and his wife Rosina. Baptised on 17th June 1756 in the parish church in Jílové u Děčína (Germ. Eulau), Wincenty had seven siblings: Hans Joseph, Christoph, Anton, Hans Franz, Franz (Anton), Ignatz, and Maria Theresia, born in 1738–53. Their parents probably died in 1759–60. Most likely after the Seven Years’ War, the Lössels moved from Jílové to Dresden, joining their family in that city, which included Georg Albert Lössel, the would-be founder of the famous Lessel coffee house in Warsaw’s Saxon Palace. Along with his successors, Wincenty Lessel applied for an indygenat (granting nobility to foreign nobles) for his family in 1819.

PL

Wincenty Lessel, pianista, kompozytor i dyrygent nadwornej kapeli książąt Czartoryskich w Puławach, urodził się w Czechach. Na podstawie skąpych informacji zawartych w życiorysie i korespondencji Wincentego Lessla Hanna Rudnicka-Kruszewska przedstawiła hipotezę, że przyszedł on na świat około 1740–1750 roku w mieście Jílové u Prahy. W wyniku kwerendy archiwalnej udało się odnaleźć metrykę chrztu muzyka, który przyszedł na świat w miejscowości Riegersdorf (dziś Modrá, dzielnica miasta Jílové u Děčína) jako syn Hansa Christopha Lössla, chałupnika – nie burgrabiego, jak podawał sam Lessel, i jego żony Rosiny. Został ochrzczony 17 czerwca 1756 roku w kościele parafialnym w Jílové u Děčína (Eulau). Wincenty miał siedmioro rodzeństwa. Byli to Hans Joseph, Christoph, Anton, Hans Franz, Franz (Anton), Ignatz, Maria Theresia, urodzeni w latach 1738–1753. Ich rodzice zmarli prawdopodobnie w latach 1759–1760. Najpewniej podczas wojny siedmioletniej lub niedługo po niej Lesslowie przenieśli się z Jílovégo do Drezna i dołączyli do zamieszkującej tam rodziny, w tym do Georga Alberta Lössla, późniejszego założyciela słynnej cukierni Lesslów w warszawskim Pałacu Saskim. Wraz z jego potomkami Wincenty Lessel w 1819 roku wystąpił o nadanie ich rodzinie indygenatu szlacheckiego.