Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Nuklidy promieniotwórcze w wodach pochodzących z podziemnych zakładów górniczych

100%

Chmielewska I. , Czerwiński S. , Chmiela A.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2024

|

tom Vol. 13, iss. 2

145--153

PL

Górny Śląsk jest specyficznym regionem na mapie Polski, gdzie od bardzo dawna prowadzona jest intensywna działalność górnicza. Nierozerwalnie z wydobyciem węgla, związana jest konieczność odwadniania zakładów górniczych bez względu na to czy jest to kopalnia podziemna czy odkrywkowa. Wody pochodzące z odwadniania kopalń to w dużej mierze solanki o znacznym stopniu mineralizacji, charakteryzujące się bardzo zróżnicowanym składem chemicznym. Dominujące jony to chlorki, siarczany, sód, potas oraz bar, a dodatkowo solanki pochodzące z głębszych wyrobisk mogą zawierać podwyższone stężenia naturalnych nuklidów promieniotwórczych. Zazwyczaj wody kopalniane odprowadzane są na powierzchnię i zrzucane do lokalnych potoków, rzek czy cieków wodnych, tym samym mogą powodować skażenia chemiczne i promieniotwórcze środowiska naturalnego. Śląskie Centrum Radiometrii Środowiskowej GIG-PIB od kilkudziesięciu lat prowadzi regularny monitoring wód kopalnianych pod kątem zawartości izotopów radu 226Ra i 228Ra. W pracy zostaną omówione metody stosowane do celów badawczych oraz przedstawione wyniki otrzymane w trakcie prowadzonego monitoringu.

EN

Upper Silesia is a unique region on the map of Poland, where very intensiva mining activity has been carried out for a very long time. Coal mining is inextricably connected with the need to dewater mining plant, regardless of weather it is an underground or open-pit mine. Mine effluents are largely brines, heavily mineralised , characterised by diverse chemical composition. The most freaquently found ions are: chlorides, sulphates, sodium, potassium and barium. Additionally, brines from deep workinings may contain enhanced concentration of natural radionuclides. Usually mining waters are discharged to surface ones like local streams, creeks or rivers, thus causing chemical or radioactive contamination of the natural environment. Silesian Centre for Environmental Radioactivity has been performing regular monitoring of mining water for the content of radium isotopes 226Ra and 228Ra for several decades. In the frame of paper applied research methods and the results obtained during monitoring will be presented.

2

Radium removal from mine waters with the application of barium chloride and zeolite: comparison of efficiency

100%

Chałupnik S. , Wysocka M. , Chmielewska I. , Samolej K.

Journal of Sustainable Mining

|

2019

|

tom Vol. 18, iss. 4

174--181

EN

In several coal mines in the Upper Silesian Coal Basin (USCB), in Poland, radium removal from mine water was necessary in order to mitigate the negative results of radium release with mine effluents. The most efficient method of radium removal was based on the application of barium chloride, implemented in full technical scale in two Polish collieries. Removal efficiency exceeding 95% of the initial activity was achieved. The technology was implemented in full technical scale in two collieries. The problem was that barium chloride is dangerous to health and moreover continuous use of the powdered chemical was required to achieve good results. Therefore, the possible application of zeolite for radium removal was tested in laboratory experiments. This passive technique would be less hazardous for miners and would not require full-time supervision meaning it would enable a reduction in workload. The main goal of the investigations described in this paper was to check the capability of zeolites to remove natural radionuclides from mine waters and compare the removal efficiency of radium isotopes with the results obtained from the application of barium chloride solution for the same purpose.

3

Sezonowy monitoring skażeń promieniotwórczych wód kopalnianych i ich wpływ na jakość wód powierzchniowych pogranicza polsko-czeskiego

100%

Chmielewska I. , Wysocka M. , Drobek L. , Dombek V.

Przemysł Chemiczny

|

2021

|

tom T. 100, nr 6

569--572

PL

Wody dołowe odprowadzane z podziemnych zakładów górniczych na powierzchnię oraz zrzucane do wód powierzchniowych charakteryzują się znacznym stopniem zasolenia, wynoszącym nawet do 120 g/L. Wraz ze wzrostem zasolenia obserwuje się wzrost stężenia naturalnych nuklidów promieniotwórczych, głównie izotopów radu ²²⁶Ra i ²²⁸Ra. Przedstawiono wyniki okresowych pomiarów stężenia radu w wodach kopalnianych oraz w wodach powierzchniowych rzeki Odry, do której zrzucane są wody dołowe.

EN

In 2010-2019, the concn. of ²²⁶Ra and ²²⁸Ra isotopes was detd. in groundwater discharged from mining plants and in the surface waters of the Odra River behind the groundwater discharge zone. The concns. of the natural radionuclides ²²⁶Ra and ²²⁸Ra in underground mine waters were 0.06-170 and 0.08-92 Bq/L, resp. and in the surface waters of the Odra river, 10-60 and 30-70 mBq/L, resp.

4

Oczyszczanie wód z nuklidów promieniotwórczych z wykorzystaniem zeolitów

100%

Chałupnik S. , Wysocka M. , Chmielewska I. , Samolej K.

Przegląd Górniczy

|

2019

|

tom T. 75, nr 7

11--19

PL

Zeolity są uwodnionymi, krystalicznymi glinokrzemianami metali, w szczególności Na, K, Mg, Ca, Sr i Ba, I i II grupy układu okresowego. Obecnie znane jest ponad 35 zeolitów naturalnych i ponad 150 zeolitów syntetycznych. Wśród zeolitów syntetycznych do najważniejszych można zaliczyć zeolity typu NaP i Na-X, Na-Y, 4A-X a do naturalnych mordenit, klinoptylolit i chabazyt. Jedną z możliwości zastosowań zeolitów jest usuwanie z wód zanieczyszczeń promieniotwórczych. Podjęto badania dotyczące możliwości wykorzystania tych substancji do oczyszczania wód kopalnianych z nuklidów promieniotwórczych z wykorzystaniem zeolitów naturalnych i sztucznych. W badaniach skoncentrowano się na usuwaniu z wód naturalnych nuklidów promieniotwórczych. Prezentowane badania polegały na przepuszczaniu przez kolumny(ę) z zeolitami oczyszczanej wody i odbieraniu na wylocie z kolumny kolejnych porcji wody oczyszczonej. W ten sposób otrzymywano dla każdej z badanych mieszanin serię próbek, które następnie były poddawane preparatyce chemicznej i pomiarom z wykorzystaniem techniki spektrometrii ciekłoscyntylacyjnej. W badaniach wykorzystano zeolit syntetyczny typu NaP1. Zeolity typu NaP1 otrzymywane są w wyniku reakcji hydrotermalnej odpadów (popiołów lotnych – powstających w wyniku energetycznego spalania węgla) z ługiem sodowym (NaOH). Badania wykazały wysoką efektywność usuwania izotopów radu z wód przeznaczonych do spożycia oraz kopalnianych.

EN

Zeolites are hydrated, crystalline aluminosilicate minerals, containing metals from I and II group of periodic table of elements, especially Na, K, Mg, Sr, Ca and Ba. Nowadays more than 35 different natural zeolites are known as well as 150 synthetic ones. Among the latter zeolites, the most important are zeolites of NaP1 and Na-X types, Na-Y and 4A-X, while among natural zeolites best known are clinoptylolite, chabazite and mordenite. One of the possibilities of zeolite application is removal of radioactive contamination from water. For removal of radionuclides from mine waters the investigations on use of natural and synthetic zeolites have been undertaken, aimed on removal of radium isotopes. Laboratory experiments were performed with use of columns, filled with zeolite materials, through which treated water was percolating and aliquots of purified water were collected at outlet. For each of zeolite bed a series of samples (aliquots) were analysed – the radiochemical preparation of samples was done to retrieve radium isotopes. The prepared samples were measured with use of liquid scintillation spectrometry. The tested zeolite materials were synthetic zeolite NaP1, produced in the hydrothermal reaction of fly ash and sodium base (NaOH) and clinoptylolite. The high efficiency of radium removal with application of this technique was found not only for mine waters but also for potable waters.

5

National comparison of methods for determination of radon in water

39%

Mazur J. , Kozak K. , Grządziel D. , Guguła S. , Mroczek M. , Kozłowska B. , Walencik-Łata A. , Podgórska Z. , Wołoszczuk K. , Przylibski T. A. , Kowalska A. , Domin E. , Wysocka M. , Chałupnik S. , Chmielewska I. , Długosz-Lisiecka M. , Szajerski P. , Chau N. D. , Krakowska P. , Pliszczyński T. , Ośko J. , Dymecka M. , Mazurek D.

Nukleonika

|

2020

|

tom Vol. 65, No. 2

77--81

EN

The article describes three interlaboratory experiments concerning 222Rn determination in water samples. The first two experiments were carried out with the use of artificial radon waters prepared by the Laboratory of Radiometric Expertise (LER), Institute of Nuclear Physics, Polish Academy of Sciences in Kraków in 2014 and 2018. The third experiment was performed using natural environment waters collected in the vicinity of the former uranium mine in Kowary in 2016. Most of the institutions performing radon in water measurements in Poland were gathered in the Polish Radon Centre Network, and they participated in the experiments. The goal of these exercises was to evaluate different measurement techniques used routinely in Polish laboratories and the laboratories’ proficiency of radon in water measurements. In the experiment performed in 2018, the reference values of 222Rn concentration in water were calculated based on the method developed at LER. The participants’ results appeared to be worse for low radon concentration than for high radon concentrations. The conclusions drawn on that base indicated the weaknesses of the used methods and probably the sampling. The interlaboratory experiments, in term, can help to improve the participants’ skills and reliability of their results.