Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Granica oligocen/miocen w polskich Karpatach zewnętrznych na podstawie nanoplanktonu wapiennego

100%

Garecka M.

|

tom nr 432

1-53

PL

Badaniami objęto utwory serii menilitowo-krośnieńskiej jednostek śląskiej i skolskiej wschodniej części polskich Karpat Zewnętrznych powyżej korelacyjnych poziomów wapienia jasielskiego i/lub wapienia z Zagórza. W jednostce śląskiej granica oligocen/miocen przebiega w wyższej części warstw krośnieńskich dolnych, w południowej części jednostki - w otryckim regionie facjalnym, w wyższej części łupkowo-piaskowcowej serii nadotryckiej warstw krośnieńskich dolnych, natomiast w południowej części leskiego regionu facjalnego jednostki śląskiej - w obrębie serii przeławicających się pakietów gruboławicowych piaskowców i drobnorytmicznych osadów turbidytowych warstw krośnieńskich dolnych. W bardziej północnej części jednostki seria ta jest zastępowana przez kompleks gruboławicowych piaskowców facji leskiej i w wyższej części tego wydzielenia stwierdzono obecność gatunków mioceńskich. W jednostce skolskiej, w jej południowej części, granica przebiega w niższej części warstw krośnieńskich dolnych, a w bardziej północnej i zachodniej części tej jednostki - w obrębie warstw menilitowych. Jako gatunki wskaźnikowe dla wyznaczenia granicy oligocen/miocen zaproponowano: Helicosphaera mediterranea Muller, Helicosphaera recta Haq, Helicosphaera scissura Miller, Dictyococcites bisectus (Hay, Mohler et Wade) Bukry et Percival, Zygrhablithus bijugatus Deflandre i Sphenolithus delphix (Bukry).

EN

The aim of this work was to establish the Oligocene/Miocene boundary in the eastern part of the Polish Outer Carpathians on the basis of calcareous nannoplankton analysis. The investigations focused on the Menilite-Krosno Series of the Silesian and Skole Units overlying the Jasło and/or Zagórz limestone chronohorizons. In the Silesian Unit, the Oligocene/ Miocene boundary is placed in the upper part of the Lower Krosno Beds. In the Otryt facial region (southern part of the Silesian Unit), this boundary runs within the upper part of the shaly-sandy Supra-Otryt series of the Lower Krosno Beds. In the southern part of the Lesko facial region, the boundary is established within a series of thick-bedded sandstones and fine-rythmical turbidite deposits of the Lower Krosno Beds. In the northern part of this region, the series is replaced by thick-bedded sandstones of the Lesko facies. Miocene taxa were recorded in the upper part of these deposits. In the southern part of the Skole Unit the Oligocene/Miocene boundary runs within the lower part of the Lower Krosno Beds, whereas in the more northern and western parts of the unit - within the Menilite Beds. Among taxa proposed as indicative for the Oligocene/Miocene boundary, Helicosphaera mediterranea Muller, Helicosphaera recta Haq, Helicosphaera scissura Miller, Dictyococcites bisectus (Hay, Mohler et Wade) Bukry et Percival, Zygrhablithus bijugatus Deflandre, Sphenolżthus delphix (Bukry) were recorded.

2

Wyniki badań biostratygraficznych miocenu zapadliska przedkarpackiego na podstawie nanoplanktonu wapiennego

63%

Garecka M. , Jugowiec M.

|

tom T.168

29--42

PL

Morskie utwory miocenu rozciągają się wzdłuż północnego brzegu Karpat. Na podstawie nanoplanktonu wapiennego rozpoziomowano osady mioceńskie w większości wyróżnionych dotychczas jednostek litostratygraficznych. Osady wschodniej części zapadliska zaliczono do poziomów od NN3 do NN6, a w zachodniej - od NN2 do NN8/9.

EN

The Carpathian Foredeep is both a tectonic unit and sedimentary basin which extends along the north margin of the Carpathians. The Foredeep is divided into the inner part located beneath the Carpathians nappes and the outer part situated to the north of these nappes. The inner part of the Carpathian Foredeep is composed of the Lower to the Middle Miocene deposits formed in different sedimentary environments, whereas the outer part is filled with the Middle Miocene deposits. In axial section the Carpathian Foredeep is divided by the Cracow bolt into the western and eastern parts.

3

Correlation of the Middle Miocene deposits in SE Poland and western Ukraine based on foraminifera and calcareous nannoplankton

63%

Garecka M. , Olszewska B.

|

tom Vol. 81, No 3

309-330

EN

The aim of this study is to compare the assemblages of foraminifera and calcareous nannoplankton from the Middle Miocene sediments from SE Poland and western Ukraine. Detailed investigations revealed a high degree of similarity of foraminiferal assemblages of the Pecten/Spirialis beds of Poland and the Kosiv Formation of Ukraine. Assemblages from both areas are characterized by numerous arenaceous species of foraminifera (Hyperammina granulosa, Ammodiscus miocenicus, Haplophragmoides indentatus, H. laminatus), radiolarians, pteropods and index planktic species Velapertina indigena. High degrees of similarity also display assemblages from the Krakowiec beds (Poland) and the Dashava Formation (Ukraine). The lower parts of both subdivisions are characterized by the presence of Anomalinoides dividens. Saccammina sarmatica, Bolivina sarmatica, Brizalina nisporenica, and Porosononion granosum occur in the upper parts. Chloropycean Halicoryne morelleti is a characteristic element of the assemblages. The calcareous nannoplankton assemblages contain almost identical species. The deposits lying above the evaporites (which belong to the NN6 zone) are included into the NN6, undivided NN6-NN7, and NN7 zones. The gradual impoverishment of the species of the upper part of NN6 and the lower part of NN7 zones is observed. The assemblages of the Krakowiec beds and the upper part of the Kosiv and Dashava formations are of low species diversity and are mainly restricted to a few species with high abundance. The assemblage is composed of placoliths (Coccolithus and Reticulofenestra species), high number of the reworked nannofossils and damaged elements.

4

Paleogene microfossils from the submarine debris flows in the Skole basin (Polish and Ukraine Outer Carpathians)

51%

Szydło A. , Garecka M. , Jankowski L. , Malata T.

Geology, Geophysics and Environment

|

2014

|

tom Vol. 40, no. 1

49--65

EN

Biostratigraphic analysis of fossils material has allowed the documentation of sediment gravity flows in the Skole basin during the Paleocene and Eocene times, and also in the Eocene-Oligocene transition. This most external basin of the NE Outer Carpathians was a marginal sea especially sensitive to geotectonic instability and relative sea-level change, favoring the development of down slope movements at these times. The dominance of calcareous forms in foraminifera, and a large share of redeposited species among the nanno- and microfossils indicate a close relationship of sediments containing them with the shelf environment and documents not too long transport. Additionally the recycled forms are often well preserved, indicating that the rock contained in flows were only plasticized and hydrated while the material itself was not a subject of significant mechanical processing in contrast to that one, which directly documented down slope moving. The latter forms are bad preserved and their fossil remains are usually corroded, partially dissolved and broken during this process. In addition, the planktonic forms including foraminifera, calcareous dinocysts and nannoplankton allow documenting the time of the final deposition of the sediment transported on slope.

5

Fossil karst in the Jurassic of Kościuszko Mound in Kraków (southern Poland)

51%

Wójcik A. , Garecka M. , Olszewska B. , Wódka M.

|

tom Vol. 59, No. 1

61--70

EN

Study of four boreholes (each 100 mdeep) drilled in the St. Bronisława Hill (a part of the horst of the Wolski Forest, Kraków area) indicated that within the Oxfordian limestone occur claystones with calcareous rubble (detritus), filling the fossil karst forms. The claystones, that in some cases show planar stratification, contain assemblages of Late Cretaceous (Campanian–Maastrichtian) foraminifers. The Middle Miocene planar laminated limestones have also been found in cavities formed in the Middle Oxfordian limestones. Miocene deposits of this type, filling the fossil karst, were not previously known from the area of Kraków. Both the Upper Cretaceous and the Middle Miocene deposits document probably marine sedimentation that resulted in the filling of the karst system. This type of karst was probably formed before the transgression of the Upper Cretaceous sea and the subsequently before the transgression of the Middle Miocene sea into the area of present horst of the Wolski Forest.

6

Lower Oligocene Menilite Beds, Polish Outer Carpathians: supposed deep-sea flysch locally reinterpreted as shelfal, based on new sedimentological, micropalaeontological and organic-geochemical data

51%

Dziadzio P. S. , Matyasik I. , Garecka M. , Szydło A.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

tom nr 213

1--120

EN

The Menilite Beds form a widespread lower Oligocene marker succession in various nappes along the Outer Carpathians in the Slovak Republic, Poland, Ukraine, Romania and the Pannonian Basin System, long analysed in detail, like other lithological divisions in the Carpathians. Although the past 80 years of regional research gave inconsistent bathymetric interpretations, the vast majority of Carpathian geologists insist that all the Jurassic to Miocene deposits are of deep-water origin. Intuitively, however, any evolving array of tectonically active thrust wedge-top basins is likely to include many transient zones of shallow-water sedimentation whose deposits, if not cannibalized by erosion, might locally be preserved within the ultimate nappe stack. This hypothesis is postulated here for the (A) Magdalena Sandstone Member of the Menilite Beds in the Silesian Nappe, and (B) Magura Beds in the adjacent/suprajacent Magura Nappe. An early Oligocene age for both units is confirmed here by micropalaeontology. Measured Section A (Gorlice, Sękówka River) in the Silesian Nappe, was deposited on the northern side of an interpreted tectonic palaeo-highland, the Silesian Cordillera. Section A exposes about 180 m of the Menilite Beds and reinterpreted here (see also [30]) as three shallow-water retrogradational parasequences bounded by marine flooding surfaces, recording an overall tectonically-forced regression, previously interpreted as deep-sea deposits.Measured Section B (Ropica Górna, Sękówka River), of the Magura Nappe (Siary Zone), is likewise interpreted here is shallow-water deposits. Both the environment and the early Oligocene age interpreted here conflict with many previous publications. Palaeogeoraphically, Section B was deposited on the southern flank of the Silesian Cordillera. About 80 m of the Magura Beds are exposed in Section B, part of a ca. 2 km-thick succession. Both sections are thought to have accumulated on a tectonically-steepened narrow shelf. The shelf on the southern flank of the Silesian Cordillera was tectonically active, of stair type, dominated by an interpreted coarse-grained shelf-margin delta. The shelf on the northern flank is interpreted as an accommodation-driven, shallow-water deltaic system. The presented work of a detailed sedimentological research programme showing a different point of view on the sedimentation of the Menilite Beds (see also [29, 30]), which are the main hydrocarbon source rock in the Carpathians and are still poorly understood. This work emphasises the global importance of the interpretation of flysch palaeobathymetry arising from sedimentologists' increasing ability to recognise combined-flow sedimentary structures in flysch. This research is a step towards understanding the facies distributions and sedimentary environments of the Menilite Beds throughout the Carpathians.

PL

Głównym zagadnieniem omawianym w niniejszej pracy jest wykształcenie facjalne oraz środowisko sedymentacji warstw menilitowych. Stanowią one regionalny marker w sukcesji utworów dolnego oligocenu występujący w różnych płaszczowinach zachodnich i wschodnich Karpat Zewnętrznych na terenie Słowacji, Polski, Ukrainy, Rumunii oraz w obszarze basenu panońskiego. Od dawna były one poddawane, tak jak i inne wydzielenia litostratygraficzne w Karpatach, szczegółowym badaniom. Jednak w ciągu ostatnich 80 lat badań prowadzonych na poziomie regionalnym nie uzyskano ich spójnej interpretacji batymetrycznej. Większość geologów badających Karpaty twierdzi, że utwory budujące Karpaty w okresie od jury do miocenu mają głębokowodną genezę. Wydaje się jednak bardzo prawdopodobne, że lokalnie – na powstających w wyniku tektonicznej ewolucji wewnątrzbasenowych wyniesieniach (zwanych również kordylierami) – mogło dochodzić do rozwoju stref z płytkowodną sedymentacją, gdy nie uległy one procesowi kanibalizacji w wyniku erozji. Dzięki temu utwory takie mogły również zachować się w obrębie struktur płaszczowinowych. Ta koncepcja poparta badaniami sedymentologicznymi, biostratygraficznymi i geochemicznymi znajduje uzasadnienie w przypadku warstw menilitowych z piaskowcami magdaleńskimi występującymi w obrębie płaszczowiny śląskiej oraz w obrębie warstw magurskich płaszczowiny magurskiej. Obie jednostki obecnie znajdują się w bliskim sąsiedztwie i w obu przypadkach badane utwory z ich obrębu są wieku dolnooligoceńskiego. Sukcesja warstw menilitowych odsłaniająca się w korycie rzeki Sękówki w Gorlicach (profil A) z obrębu płaszczowiny śląskiej ma udokumentowaną, około 180-metrową miąższość. Składa się ona z trzech retrogradacyjnych parasekwencji ograniczonych powierzchniami zalewu morskiego. Została zinterpretowana jako zestaw płytkomorskich parasekwencji powstałych w warunkach wymuszonej regresji [por. 30], a nie (jak to dotychczas było przyjmowane) jako osad głębokomorskich turbidytów. Z punktu widzenia paleogeografii profil A powstał po północnej stronie tzw. kordyliery śląskiej.Profil B (odsłaniający się w korycie rzeki Sękówki w Ropicy Górnej) należy do płaszczowiny magurskiej (strefy Siar). Zinterpretowana zmienność warunków sedymentacji wskazuje na powstanie tych utworów również w obrębie płytkowodnego systemu depozycji. Zarówno zinterpretowane środowisko sedymentacji, jak i wiek tych utworów, określony na dolny oligocen są inne niż te prezentowane w wielu poprzednich pracach. Paleogeograficznie profil B został zdeponowany po południowej stronie kordyliery śląskiej. Ma on około 80 m miąższości i stanowi dolną część mierzącej około 2000 m grubości sukcesji warstw magurskich. Oba profile zostały zinterpretowane jako powstałe na tektonicznie kontrolowanych wąskich szelfach. Szelf po południowej stronie kordyliery śląskiej był bardzo aktywny tektonicznie, miał charakter schodowy i był zdominowany prawdopodobnie sedymentacją, jaka mogła mieć miejsce w systemie gruboklastycznej delty skraju szelfu. Szelf po północnej stronie został natomiast zinterpretowany jako szelf napędzany akomodacją, na którym rozwijał się płytkowodny system deltowy. Zaprezentowane wyniki badań są kompleksowym zbiorem szczegółowych badań sedymentologicznych pokazujących odmienny punkt widzenia na sedymentację i genezę warstw menilitowych [por. 29, 30], które są główną skałą macierzystą dla węglowodorów w Karpatach, a które są wciąż słabo poznane.Niniejsza praca ma znaczenie dla nowej, choć wcześniej sygnalizowanej w kilku publikacjach, interpretacji utworów tzw. fliszu i jego paleobatymetrii oraz pokazuje szereg nierozpoznanych dotychczas struktur sedymentacyjnych. Stanowi ona krok w kierunku zrozumienia rozkładu facji i środowisk sedymentacji warstw menilitowych w obrębie Karpat.

7

Radioisotopic age and biostratigraphic position of a lower Badenian tuffite from the western Polish Carpathian Foredeep Basin (Cieszyn area)

45%

Bukowski K. , Sant K. , Pilarz M. , Kuiper K. , Garecka M.

|

tom Vol. 62, No. 2

303--318

EN

The early Badenian interval in the Central Paratethys realm is characterized by a major marine transgression into the Pannonian and Carpathian Foredeep basins. In the western part of the Polish Carpathian Foredeep, Badenian sedimentation started generally with conglomerates (Dębowiec Formation) passing into a thick succession of claystones and mudstones with rare sandstone interbeds (Skawina Formation). Profiles containing a full sequence of lower Badenian strata are relatively rare, and are mainly known from boreholes. In this paper, we present new results on samples taken from such a borehole (Kaczyce K2/07) located near the town of Cieszyn. We focus on reconstructing the chronology of the lower Badenian marine sediments at the beginning of the transgression in the Carpathian Foredeep (lower Skawina Fm.) using radio-isotopic dating (40Ar/39Ar) of a volcanoclastic layer (tuff and tuffite) and biostratigraphy of calcareous nannoplankton and foraminifera.The weighted mean 40Ar/39Ar age for sanidine separates from the tuff provided an age of 14.27 ± 0.03 Ma. This age is consistent with the NN5 and MNN5a nannofossil zones determined in this study. Our foraminiferal assemblages show that the basal beds of the Skawina Formation up to the tuffites correspond to the Orbulina suturalis–Praeorbulina glomerosa Zone (according to Cicha et al., 1975) and cover the interval of the Lower Lagenidae Zone–lowermost Upper Lagenidae Zone (Grill, 1941). The petrographic data from the tuffite allow correlation of the tuffite from the Kaczyce K2/07 borehole to the level of the Chełmek Tuffite Bed (Alexandrowicz, 1997) providing a regional correlation horizon for future studies.