Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Mazuelloidy - apatytowe glony z dolnego paleozoiku Gór Bardzkich (Sudety) -

100%

Porębska E. , Koszowska E.

Przegląd Geologiczny

|

2001

|

tom Vol. 49 nr 11

1050-1060

PL

Mazuelloidy - nieformalna pod względem taksonomicznym grupa jednokomórkowych glonów - została udokumentowana w pelagicznych fosforytowych osadach syluru i dolnego dewonu Gór Bardzkich (Sudety). Organizmy te są zbudowane z kulistego ciała centralnego wielkości 100200 :m zaopatrzonego w wyrostki długości odpowiadającej maksymalnie średnicy tego ciała do 1/20 jej długości. Mineralno-organiczna ściana mazuelloidów jest zmineralizowana najczęściej apatytem pręcikowym. Mniej liczne są przypadki jej mineralizacji apatytem słupkowym, krzemionką, jarosytem lub diadochitem. Najwcześniejsza mineralizacja apatytem pręcikowym zachodziła w szczególnych okolicznościach bardzo wczesnodiagenetycznych, wykreowanych przez bentosowe maty bakteryjne i zapewne poprzedzona była mineralizacją amorficznym prekursorem apatytu, jeszcze w kolumnie wody. Mineralizacja apatytem słupkowym miała miejsce po przysypaniu mazuelloidów i mat bakteryjnych osadem. Sylifikacja ścian mazuelloidów oraz ich wnętrza była natomiast konsekwencją diagenezy wynikającej z głębokiego pogrzebania mazuelloidów. Mineralizacja jarosytem i diadochitem została spowodowana najmłodszymi wietrzeniowymi przeobrażeniami. Mazuelloidy były przystosowane do życia w strefie fotycznej oceanicznych obszarów wczesnego paleozoiku, co sugeruje ich udokumentowana adaptacja do względnie oligotroficznych warunków strefy fotycznej pelagicznego środowiska bardzkiego paleozoiku. W tym środowisku mazuelloidy pojawiały się podczas przejścia od transgresywnego do wysokiego stanu oceanu. Okoliczności te eliminowały lub bardzo redukowały frekwencję innych grup planktonu roślinnego i zwierzęcego, a wywoływały zakwity mazuelloidów. Występowanie mazuelloidów w okolicznościach najprawdopodobniej stresu środowiskowego, sposób mineralizacji i morfologia wskazują na ich duże podobieństwo do wapiennych dinoflagellata.

EN

Mazuelloids - a taxonomicaily informal group of unicellular algae were documented in Silurian-Lower Devonian, pelagic phosphate deposits in the Bardzkie Mts (Sudetes). These organisms consist of a spheroidal central body as much as 10-200 pm in diameter, provided in processes that range in size from 1/20 to maximum diameter. A maziielloid wall is mineralized most commonly by a rod-like apatite. Prismatic apatite, silica, jarosite and diadochite are scarce. The earliest rod-like apatite mineralization took place in very early diagenetic conditions created by benthonic bacterial mats, and was probably preceded by formation of an amorphous apatite precursor in the water column. The prismatic apatite was formed after the mats and mazuelloids had been buried by sediment. Silicification of maziielloid walls followed a deep burial. The jarosite and diadochite mineralization occurred during the youngest stages under subaerial conditions. Mazuelloids thrived within photic zone of Early Paleozoic oceans, which is indicated by their documented adaptations to relatively oligotrophy conditions in the photic zone of the pelagic basinal setting. Mazuelloids appeared in this environment during the transition from a late transgression to highstand. Such conditions apparently led to a reduction or total elimination of other planktonie groups, thus promoting maziielloid blooms. The occurrence of mazuelloids in overall stressful conditions, together with their morphology and mode of mineralization, indicates their great similarity to calcareous dinoflagellata.

2

Mineralogical and geochemical study of thermally altered country rocks of granodiorite intrusion in the Będkowska Valley near Kraków (S Poland)

100%

Koszowska E. , Wolska A.

|

tom Vol. 70, No. 3-4

261-281

EN

Extensive zone of thermally altered sedimentary rocks occurring in the contact aureole of granodiorite intrusion has been described from the boreholes in the Będkowska Valley near Kraków. Depending on the composition of primary rocks and the distance from the intrusion the following metamorphic rocks were formed: fine-grained cordierite hornfelses, macroscopically spotted andalusite hornfelses, chlorite-bearing spotted rocks, metaconglomerates, metasandstones and metamudstones. These rocks consist of various neogenic minerals: cordierite, andalusite, biotite, muscovite, feldspars and corundum. The rocks and neogenic minerals have been investigated in details using optical and electron microscopy, X-ray diffraction, EDS and chemical methods (ICP, INAA, XRF). Characteristic contact metamorphic mineral paragenesis suggests that the most altered rocks in question were formed within temperature range from 580 to 630°C and pressure about 1-2 kbar under conditions corresponding to the orthoclase-cordierite hornfels facies of thermal metamorphism.

PL

Rozległa strefa przeobrażonych termicznie skał osadowych tworzących aureolę kontaktową dookoła intruzji granodiorytu została opisana z wierceń (otwory DB-5 i WB-102A) usytuowanych w Dolinie Będkowskiej (na północny zachód od Krakowa). W zależności od odległości od intruzji oraz pierwotnego składu mineralnego i chemicznego skał osadowych, podczas metamorfizmu kontaktowego powstały następujące skały: drobnoziarniste hornfelsy kordierytowe, makroskopowo plamiste hornfelsy andaluzytowe, skały plamiste z chlorytem, metazlepieńce, metapiaskowce i metamułowce. W badanych skałach stwierdzono występowanie następujących neogenicznych minerałów: kordierytu, andaluzytu, biotytu, muskowitu, skaleni i korundu. Skały przeobrażone termicznie, oraz ich neogeniczne minerały zostały szczegółowo przebadane mikroskopowo (mikroskop polaryzacyjny i elektronowy), metodą rentgenowską oraz metodami chemicznymi (klasyczna analiza chemiczna, ICP, INAA, XRF oraz EDS i mikrosonda). Obecność w badanych skałach paragenez mineralnych charakterystycznych dla facji ortoklazowo-kordierytowo-hornfelsowej metamorfizmu kontaktowego (według terminologii Winklera) może sugerować zakres temperatur (580-630°C) i ciśnień (1-2 kbar), w którym doszło do najintensywniejszej termicznej transformacji skał osadowych.

3

Nowe dane o wieku i petrologii kenozoicznych bazaltoidów dolnośląskich

61%

Badura J. , Pécskay Z. , Koszowska E. , Wolska A. , Zuchiewicz W. , Przybylski B.

|

tom Vol. 54, nr 2

145-153

EN

Fifteen samples of basaltoid rocks have been analysed from the Lower Silesia, SW Poland, some of them from localities close to the Sudetic Marginal Fault. K-Ar datings have been made on whole rock samples, using the methodology applied by the Institute of Nuclear Research, Hungarian Academy of Sciences, Debrecen, Hungary. Most of the samples give ages ranging between 21- 38 Ma, whereas that derived from a borehole in the Mokrzeszów Graben has been dated to 44 Ma. Another borehole sample (Jeżów Sudecki B-5), close to the Intrasudetic Fault, is of 59 Ma age. On the other hand, the supposedly "Quaternary" basaltoids from Dębowiec area fall into the interval of 29–30 Ma. The southeasternmost occurrences of the Lower Silesian basaltoids at Nowa Cerekiew display two generations of effusive activity: the older lava flows (26 Ma) are cut by plugs dated to 22 Ma. The Oligocene–Lower Miocene (26-33 Ma, 20'24 Ma) rocks represent alkali basalts and basanites. The alkali basalts consist of phenocrysts of olivine (chrysolite), altered to a different degree, and clinopyroxene (salite). In the matrix, clinopyroxene (Ti-salite), olivine (hyalosiderite), plagioclases (labradorite–andesine), and opaque minerals (titanomagnetite, ilmenite) occur. The basanites contain phenocrysts of altered olivine (chrysolite) and clinopyroxene (salite). Their matrix consists of clinopyroxene (Ti-salites), olivine (hyalosiderite), nepheline, plagioclases (bytownite–andesine), and opaque minerals. On the TAS diagram, samples of the studied basaltoids plot mainly in the fields of basalts and basanites/tephrites. The bimodality of some samples falling into two fields of basalts and basanites/nephelinites on the TiO2/Zr-Nb/y diagram results from their distinct geochemical signature.