Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Contrasto tra città e campagna nella Polonia rinascimentale sullo sfondo delle aspirazioni culturali degli ex‑studenti e dei viaggiatori polacchi a Padova

100%

Lenart M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2020

|

tom 20

43-58

RU

Głębokie rozumienie istoty opozycji pomiędzy światem kultury, reprezentowanym przez miasto, oraz natury, związanej z życiem na wsi, uchwycone zostało na fresku Tycjana z 1511 roku, przedstawiającym cud Świętego Antoniego, a rozgrywającym się na styku tych dwóch przestrzeni. Tak wyrafinowane postrzeganie tego kontrastu, charakterystyczne dla renesansu włoskiego, nie miało swojego odzwierciedlenia w Polsce, gdzie miasta oraz związane z nimifunkcjonowanie kultury dworskiej nie miały równie bogatej reprezentacji. Masowy kontakt studentów polskich, przybywających w okresie renesansu zwłaszcza do Padwy, z kulturą willi weneckich miał jednak ogromny wpływ zwłaszcza na ideowe próby odzwierciedlenia humanistycznych modeli obecnych w literaturze, sztuce oraz stylu życia, rozwijających się na terenie Italii. Artykuł przedstawia liczne przykłady takich inspiracji oraz wskazuje na ich wyjątkowość polegającą na dostosowaniu włoskich wzorców do realiów odmiennego świata wyobraźni i wrażliwości.

EN

A deep understanding of the contradiction between the world of culture, represented by the city, and nature, connected with village life, was captured in Titian’s fresco from 1511, illustrating the miracle of Saint Anthony, which takes place on the border of these two spaces. Such a sophisticated perception of this contrast, which is typical of Italian Renaissance, did not find its equivalent in Poland, where cities and court culture were less representative. Mass contact of Polish students, who arrived especially in Padua, with the culture of Venetian villas, during the Renaissance period, had an enormous impact on ideological attempts at reflecting humanistic models in literature, art and life, which developed in Italy. The paper presents numerous examples of such inspirations and points to their uniqueness, which consists in adapting Italian models to the reality in a different world of imagination and sensitivity.

DE

Głębokie rozumienie istoty opozycji pomiędzy światem kultury, reprezentowanym przez miasto, oraz natury, związanej z życiem na wsi, uchwycone zostało na fresku Tycjana z 1511 roku, przedstawiającym cud Świętego Antoniego, a rozgrywającym się na styku tych dwóch przestrzeni. Tak wyrafinowane postrzeganie tego kontrastu, charakterystyczne dla renesansu włoskiego, nie miało swojego odzwierciedlenia w Polsce, gdzie miasta oraz związane z nimi funkcjonowanie kultury dworskiej nie miały równie bogatej reprezentacji. Masowy kontakt studentów polskich, przybywających w okresie renesansu zwłaszcza do Padwy, z kulturą willi weneckich miał jednak ogromny wpływ zwłaszcza na ideowe próby odzwierciedlenia humanistycznych modeli obecnych w literaturze, sztuce oraz stylu życia, rozwijających się na terenie Italii. Artykuł przedstawia liczne przykłady takich inspiracji oraz wskazuje na ich wyjątkowość polegającą na dostosowaniu włoskich wzorców do realiów odmiennego świata wyobraźni i wrażliwości.

PL

Głębokie rozumienie istoty opozycji pomiędzy światem kultury, reprezentowanym przez miasto, oraz natury, związanej z życiem na wsi, uchwycone zostało na fresku Tycjana z 1511 roku, przedstawiającym cud Świętego Antoniego, a rozgrywającym się na styku tych dwóch przestrzeni. Tak wyrafinowane postrzeganie tego kontrastu, charakterystyczne dla renesansu włoskiego, nie miało swojego odzwierciedlenia w Polsce, gdzie miasta oraz związane z nimi funkcjonowanie kultury dworskiej nie miały równie bogatej reprezentacji. Masowy kontakt studentów polskich, przybywających w okresie renesansu zwłaszcza do Padwy, z kulturą willi weneckich miał jednak ogromny wpływ zwłaszcza na ideowe próby odzwierciedlenia humanistycznych modeli obecnych w literaturze, sztuce oraz stylu życia, rozwijających się na terenie Italii. Artykuł przedstawia liczne przykłady takich inspiracji oraz wskazuje na ich wyjątkowość polegającą na dostosowaniu włoskich wzorców do realiów odmiennego świata wyobraźni i wrażliwości.

2

The Idea of Knighthood in the Sermons and Speeches by Aleksander Jełowicki CR

100%

Lenart M.

Facta Simonidis

|

2023

|

tom 16

|

nr 3

IT

Nei testi dei discorsi pubblici di Aleksander Jełowicki, in particolare quelli associati alla sua pratica di predicazione, si fa notare il frequente riferimento all’idea del cavalierato cristiano. I cavalieri cristiani, nel contesto discorsivo del Resurrezionalista, sono i difensori della patria che hanno combattuto nel corso della storia, così come tutti coloro che hanno preso parte alle rivolte nazionali, e che spesso sono stati costretti ad emigrare. In termini allegorici, la stessa Polonia viene evocata come il cavaliere che si batte per i valori cristiani, distinguendosi nell’atteggiamento contro lo sfondo delle società degradanti dell’Occidente. La lunga durata del modello individuale sviluppato dopo il Concilio di Trento, descritto come miles christianus, è stata quindi inserita da Jełowicki nella corrente di formazione delle aspirazioni nazionali, caratteristica del XIX secolo. L’aspetto morale e religioso di tali aspirazioni era quello di identificarsi con i valori rappresentati dalla Chiesa cattolica, il cui rispetto, secondo il predicatore, garantiva il ripristino dell’indipendenza. Così, l’idea del cavalierato cristiano risultava complementare alla visione di uno Stato e di una nazione fortemente legati ai modelli biblici, che, inoltre, caratterizzavano la spiritualità della congregazione. Si trattava essenzialmente dell’impegno per la resurrezione personale in unione con Gesù, il quale fu anche il modello per la patria sofferente. I testi di Jełowiecki, in ultima analisi, esemplificano un tipo particolare di militarizzazione della spiritualità e della religiosità polacca, una testimonianza che è riconoscibile anche nella Chiesa cattolica contemporanea in Polonia.

EN

In the texts of Aleksander Jełowicki’s public speeches, in particular those associated with his preaching practice, attention is drawn to the frequent reference to the idea of Christian chivalry. Christian knights, in the discourse of the Resurrectionist, are the defenders of the homeland who have been fighting throughout history, as well as all those who took part in national uprisings, who were often forced to emigrate. In allegorical terms, Poland itself is recalled as the knight fighting for Christian values, distinguished by its attitude against the background of the degrading societies of the West. The long duration of the personal model developed after the Council of Trent, described as miles christianus, was therefore inserted by Jełowicki into the current of shaping national aspirations, characteristic of the 19th century. The moral and religious aspect of these was to identify with the values represented by the Catholic Church, standing by which, according to the preacher, ensured the recovery of independence. Thus, the idea of Christian chivalry was complementary to the vision of a state and nation strongly linked to biblical models, which, moreover, characterized the spirituality of the congregation. Jełowicki’s texts, ultimately, exemplify a peculiar kind of militarization of Polish spirituality and religiousness, a testimony that is also recognizable in the contemporary Catholic Church in Poland.

PL

W tekstach wystąpień publicznych Aleksandra Jełowickiego, zwłaszcza związanych z jego działalnością kaznodziejską, zwraca uwagę częste przywoływanie idei rycerstwa chrześcijańskiego. Rycerzami chrześcijańskimi są w wykładzie zmartwychwstańca walczący na przestrzeni dziejów obrońcy ojczyzny oraz wszyscy biorący udział w narodowych zrywach, których los często zmusił do emigracji. W alegorycznym odniesieniu sama Polska przywoływana jest jako walczący o wartości chrześcijańskie rycerz, wyróżniający się swoją postawą na tle degradujących się społeczeństw Zachodu. Długie trwanie wypracowanego po Soborze Trydenckim wzorca osobowego, określanego jako miles christianus, zostało wpisane tym samym przez Jełowickiego w nurt kształtowania narodowych aspiracji, charakterystycznych dla XIX stulecia. Moralno-religijnym ich wymiarem było identyfikowanie się z wartościami reprezentowanymi przez Kościół katolicki, przy którym trwanie jest zdaniem kaznodziei, gwarantem odzyskania niepodległości. Tym samym idea rycerstwa chrześcijańskiego uzupełniała wizję państwa i narodu mocno powiązanych ze wzorcami biblijnymi, charakteryzującymi zresztą duchowość zgromadzenia. Chodzi tu przede wszystkim o dążenie do osobistego zmartwychwstania w jedności z Jezusem, będącym wzorem także dla cierpiącej ojczyzny. Teksty Jełowieckiego są w końcu przykładem swoistej militaryzacji duchowości i religijności polskiej, czego świadectwa są rozpoznawalne także we współczesnym Kościele katolickim na terenie Polski.

3

Un poeta rinascimentale polacco nella città d’Antenore. Jan Kochanowski tra Padova e Czarnolas

100%

Lenart M.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

tom 41

|

nr 2/1

129-146

EN

The significance of Jan Kochanowski’s three trips to Padua has been discussed more than once in the scholarly literature. The results of these findings are especially of interest to those researchers who focus on source material analysis and recognizing the cultural atmosphere prevailing in the city often referred to as “Antenor’s city.” Padua flourished in the 16th century, influenced by the policies of the Republic of Venice, which sought to make this academic and urban center a recognizable educational destination for young men coming from all over Europe. For the latter, entering an environment of high intellectual and artistic aspirations was often the beginning of brilliant careers, developed after returning to their home countries. The memory of the experiences accumulated during Jan Kochanowski’s stay in Padua also played a major role in shaping his poetic imagination, as evidenced by many of his works, such as Satyr albo dziki mąż [Satyr or the Wild Man], Odprawa Posłów greckich [The Dismissal of the Greek Envoys], and a cycle of epigrams. In the latter, the image of a linden tree gained a special place, around which Kochanowski organized the space of the real and the poetic worlds. The author’s aim include a search for any Italian sources for this motif, and ponders other possible inspirations, which might be awaiting deeper analysis in future research, going beyond consideration of Italianism in the works of the master of Czarnolas.

IT

L’importanza del triplice viaggio di Jan Kochanowski a Padova è un tema che è stato più volte affrontato nella letteratura scientifica. I risultati di queste ricerche godono soprattutto dell’interesse di quegli studiosi che si concentrano sull’analisi dei materiali documentari e sulla ricostruzione dell’atmosfera dominante nella città chiamata spesso la rocca di Antenore. Essa conobbe nel XVI secolo il suo massimo splendore, fatto sul quale influì la politica della Repubblica di Venezia, nell’ambito della quale si cercò tra l’altro di fare di questo centro universitario e allo stesso tempo cittadino una riconoscibile meta di viaggi educativi per i giovani provenienti da tutta Europa. Per questi ultimi il contatto con un ambiente dalle alte aspirazioni intellettuali e artistiche era spesso l’inizio di una brillante carriera, sviluppata dopo il ritorno in patria. Il ricordo delle esperienze vissute durante i soggiorni a Padova ha svolto un ruolo di primo piano anche nella formazione dell’ispirazione poetica di Jan Kochanowski, ciò di cui testimoniano molti suoi testi, come ad esempio Satyr albo dziki mąż, Odprawa Posłów greckich, e il ciclo degli epigrammi. In quest’ultimo un luogo particolare è quello del tiglio attorno al quale Kochanowski organizza lo spazio del mondo reale e poetico. L’Autore dell’articolo ricerca tra l’altro le fonti italiane di questo motivo e si sofferma su altre possibili ispirazioni, che attendono analisi più approfondite in ulteriori ricerche, aldilà delle riflessioni sull’italianismo del maestro di Czarnolas.