Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Przyczynek do dziejów Polaków w Kolumbii

100%

Zych S.

Studia Polonijne

|

2010

|

tom 31

195-201

EN

There are well-documented mentions of the Poles’ presence in today’s Columbia; they come from the beginning of the nineteenth century. One of the heroes who fought for liberation from Spanish captivity was Izydor Borowski (d. 1826), Bolivar’s adjutant, then made a general. On December 25, 1856, Rev. prelate Mieczysław Ledóchowski (1822-1902), the later primate of Poland and cardinal reached Kartagena. He arrived in Columbia as an apostolic delegate and began his ministry in 1857. Ledóchowski resided in Bogota and also represented the Holy See in Ecuador, Peru, Bolivia and Venezuela. He left his post in 1861. The presence of Poles in Columbia to such a large scale began as late as the 1920s when few emigrants arrived from Brazil and Argentina. In the end of 1938 the consulate in Bogota estimated the number of Polish citizens at 1.500, out of whom 97% were Jews. In the same year the number of Poles was estimated at circa 40. In the years of 1935-1936 the Polish Foreign Ministry together with the Sea and Colonial League made preparations the „settlement of the inteligentsia” in Columbia. The plans to establish Polish settlement in this country on other principles than before were renewed in 1939. These plans were destroyed by the outbreak of the Second World War. After the end of the war several hundred Poles arrived in Columbia, and circa 30 of them thirty had settled there. The Coumbian Polonia was not numerous; in 1970 the whole country was inhabited by 35 Poles. Further Poles came there for family reasons as spouses of Columbian citizens. This process has been going on up to now, and it was more intensive in the 1970s and 1980s. Then many grantholders arrived in the Polish People’s Republic from South America. Since 2003 there has been the Association of Poles in Columbia in Bogota.

PL

Udokumentowane wzmianki dotyczące obecności Polaków na terenie dzisiejszej Kolumbii pochodzą z pocz. XIX w. Jednym z bohaterów wojny wyzwoleńczej spod panowania hiszpańskiego był Izydor Borowski († 1826), adiutant Bolivara, mianowany generałem. 25 XII 1856 r. dotarł do Kartageny prałat ks. Mieczysław Ledóchowski (1822-1902), późniejszy prymas Polski i kardynał. Przybył do Kolumbii jako delegat apostolski. Urzędowanie rozpoczął w 1857 r. Rezydował w Bogocie, reprezentując Stolicę Apostolską również na terenie Ekwadoru, Peru, Boliwii i Wenezueli. Opuścił placówkę w 1861 r. Obecność Polaków w Kolumbii na szerszą skalę rozpoczęła się dopiero w latach 20. XX stulecia, kiedy to przybyli nieliczni emigranci z Brazylii i Argentyny. Pod koniec 1938 konsulat w Bogocie oceniał liczbę obywateli polskich na półtora tysiąca osób, z czego 97% mieli stanowić Żydzi. W tym samym roku liczbę Polaków szacowano na ok. 40 osób. W latach 1935-1936 polskie MSZ przy zaangażowaniu Ligii Morskiej i Kolonialnej, czyniło przygotowania do „osadnictwa inteligenckiego” w Kolumbii. Plany tworzenia polskiego osadnictwa w tym kraju na odmiennych niż uprzednio zasadach podjęto ponownie w 1939 r. Przekreślił je wybuch II wojny światowej. Po zakończeniu II wojny światowej do Kolumbii przybyło kilkuset Polaków, z czego osiedliło się ok. 30. Polonia kolumbijska była nieliczna, w 1970 r. w całym kraju zamieszkiwało 35 Polaków. Kolejni Polacy przybywali do tego kraju ze względów rodzinnych, jako małżonkowie obywateli kolumbijskich. Proces ten trwa do dziś, a jego nasilenie wystąpiło w latach 70. i 80. XX wieku, kiedy to do PRL przybywało wielu stypendystów z krajów latynoskich. Od 2003 r. w Bogocie funkcjonuje Stowarzyszenie Polaków w Kolumbii.

2

Zapomniany polski biblista ks. Franciszek Ksawery Pawłowski (1807–1876)

63%

Nowicki T. , Zych S.

|

nr 2

325-338

EN

The article profiles Fr Franciszek Pawłowski, a 19th-century Roman Catholic priest of the Przemyśl diocese, prelate of the local cathedral chapter and professor and rector of the major seminary in Przemyśl. This remarkable figure been noted in, among others, The Polish Biographical Dictionary and The Catholic Encyclopedia, mostly known to specialists but less familiar to the wider circle of researchers and scholars. This article not only presents Fr Pawłowski’s basic biographical data, and the ecclesiastical and academic roles he held, but also his main research interests and his many publications in theology, biblical studies and church history. Particular attention is paid to Pawłowski’s most important work, the four-volume Psalter with a commentary on the Psalms and Lamentations of the prophet Jeremiah, which was published a few years before its author’s death and constitutes his opus vitae. It was dedicated by Fr Pawłowski himself to those interested in Scripture, especially priests and seminarians preparing for the priesthood. Although the basis for his analysis of the biblical text was the Vulgate, and its late 16th-century Polish translation by Fr Jakub Wujek, the author applied modern textual criticism, including comparisons with the Greek and Hebrew texts. Fr Pawłowski’s commentary on the Psalms was highly praised from the outset, as a work testifying to the author’s immense erudition and great diligence. Notably, Fr Pawłowski was also a historian, particularly of the Church of the diocese of Przemyśl, with published sketches on the history of its parishes and monasteries and the schematism of the folk schools and their teachers. Of particular importance was his study on the history, composition and endowment of the Cathedral Chapter in Przemyśl, edited in 1853, and his work Premislia sacra [Holy Przemyśl, or the list and activities of the Roman Catholic bishops of Przemyśl], published in 1869. For such achievements, he was appointed in 1872 as an active member of the Historical-Philosophical Faculty of the newly established Polish Academy of Arts and Sciences in Kraków. Among his legacy are yet other works in the field of biblical studies, which remain to this day as manuscripts in the library of the Przemyśl Chapter, still waiting to be edited and published.

PL

W artykule została przypomniana osoba żyjącego w l. 1807-1876 ks. Franciszka Pawłowskiego, kapłana diecezji przemyskiej, prałata tamtejszej kapituły katedralnej, profesora i rektora seminarium duchownego w Przemyślu. Ta nietuzinkowa postać, choć doczekała się biogramów między innymi w Polskim Słowniku Biograficznym czy w Encyklopedii katolickiej i znana jest specjalistom, to słabiej kojarzona jest przez szersze grono badaczy i naukowców. Niniejszy artykuł ukazuje przedstawia nie tylko podstawowe dane biograficzne ks. Pawłowskiego, pełnione przez niego funkcje kościelne i naukowe, ale również wskazuje na jego główne zainteresowania badawcze, publikacje z zakresu teologii, biblistyki czy historii Kościoła. Szczególna uwaga została skupiona na najważniejszym dziele omawianego kapłana, czyli czterotomowym Psałterzu z komentarzem do psalmów i lamentacji proroka Jeremiasza, które zostały wydane kilka lat przed śmiercią autora i stanowią niejako jego opus vitae. Dzieło to zostało już przez samego autora dedykowane zainteresowanym Pismem Świętym, zwłaszcza zaś kapłanom i klerykom, przygotowującym się do kapłaństwa. Mimo, że podstawą analizy tekstu biblijnego była Wulgata i jej polskie tłumaczenie ks. Jakuba Wujka z końca XVI wieku, to jednak autor komentarza stosował nowożytną krytykę tekstu, nie stroniąc też od porównań z tekstem greckim i hebrajskim. Komentarz psalmów ks. Pawłowskiego był od początku wysoko oceniany, jako dzieło świadczące o wysokiej erudycji autora i jego wielkiej pracowitości. Należy zaznaczyć, że ks. Franciszek Pawłowski to również historyk, zwłaszcza historyk Kościoła przemyskiego. Drukiem ukazały się jego szkice dotyczących dziejów parafii i klasztorów łacińskiej diecezji przemyskiej, także schematyzm szkół ludowych i ich nauczycieli, a szczególnie ważne były studium o dziejach, składzie osobowym i uposażeniu Kapituły Katedralnej w Przemyślu opracowane w roku 1853 oraz wydane w 1869 roku dzieło Premislia sacra [Święty Przemyśl czyli seria i czynności biskupów przemyskich rzymskokatolickich]. Za te dokonania został w 1872 r. powołany na członka czynnego Wydziału Historyczno-Filozoficznego nowo utworzonej Akademii Umiejętności w Krakowie. Należy również zaznaczyć, że część publikacji z zakresu biblistyki pozostaje do dzisiaj w rękopisach przechowywanych w bibliotece Kapituły Przemyskiej i cały czas czeka na swoją edycję.

3

Dekanat rudnicki w świetle wizytacji z 1918 roku

63%

Moskal T. , Zych S.

|

tom 30

|

nr 2

316-327