Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Diagnostyka ultrasonograficzna chorób jelit u dorosłych

100%

Smereczyński A. , Kołaczyk K.

|

nr 1

78-86

EN

Ultrasonography is the first step in the diagnosis of acute and chronic diseases of the abdominal cavity by imaging methods. In an increasing number of cases ultrasound examination is used to diagnose lesions located in the intestines, which beside the mesenteries and the omentum are an important part of the abdomen. The aim of this overview paper is to present the current possibilities of ultrasonography in the assessment of pathologies of the gastrointestinal tract. Currently it is possible to present the anatomy of the intestinal wall, vascular network and the surrounding tissue with a great precision, even through transabdominal access. It is facilitated by digital sonograms, especially using harmonic imaging, spatial and XRES imaging as well as variable transducer pressure. Even better results can be obtained using endoscopic ultrasound, which can be equipped with a Doppler blood flow imaging facility and elastography. In addition, endoscopic ultrasound can be used to guide the collection of material for cytology or pathomorphology examination and the performance of various medical procedures. Over the recent years the diagnostic value of ultrasound increased following the introduction of intestinal hydrosonography and ultrasound contrast media, which also work very well in fistulography. Therefore, it is not surprising that ultrasonography used by an experienced practitioner makes it possible to diagnose the vast majority of intestinal pathologies and their complications as well as the results of the treatment applied. This is especially applicable to infectious, inflammatory, ischaemic and various neoplastic diseases. In the case of neoplastic lesions the stage of local advancement of the process can be determined, especially using endosonography. In a transabdominal examination this method achieves high efficacy in the diagnosis of acute appendicitis and in diverticulitis of the large intestine, which is decisive for the selection of the method of treatment. Its value was also demonstrated in bowel obstruction and in less frequently occurring lesions such as epiploic appendagitis or greater omental infarction. Ultrasonography has little importance in the diagnosis of gastrointestinal tract bleeding in patients with a substantial amount of gas in the digestive tract, obese patients and uncooperative ones.

PL

Ultrasonografia stanowi pierwszy krok w diagnostyce obrazowej ostrych i przewlekłych chorób jamy brzusznej. Coraz częściej dotyczy to zmian położonych w jelitach, które wspólnie z krezkami i siecią są istotną składową brzucha. Celem tego opracowania przeglądowego jest zaprezentowanie aktualnych możliwości ultrasonografii w ocenie patologii przewodu pokarmowego. Obecnie można z dużą dokładnością przedstawić budowę ściany jelit, ich unaczynienie oraz otaczającą tkankę nawet z dostępu przezbrzusznego. Ułatwiają to ucyfrowione sonogramy, szczególnie z użyciem obrazowania harmonicznego, złożonego przestrzennie i techniką XRES oraz dozowanego ucisku głowicą. Jeszcze lepsze wyniki uzyskuje się dzięki ultrasonografii endoskopowej, która może być wyposażona w dopplerowskie wersje odwzorowania przepływu krwi oraz w elastografię. Ponadto pod jej kontrolą można pobrać materiał do badania cytologicznego lub patomorfologicznego oraz wykonać różne procedury zabiegowe. W ostatnich latach wartość diagnostyczna ultrasonografii wzrosła po wprowadzeniu hydrosonografii jelit oraz ultrasonograficznych środków kontrastujących, które doskonale przydają się też przy fistulografii. Nie może więc dziwić fakt, że ultrasonografia w doświadczonych rękach pozwala rozpoznać zdecydowaną większość patologii jelit, ich powikłań oraz skutków zastosowanej terapii. Dotyczy to przede wszystkim: chorób infekcyjnych, zapalnych, niedokrwiennych oraz różnego rodzaju nowotworów jelit. W przypadku zmian nowotworowych można z dużą dokładnością określić stopień miejscowego zaawansowania procesu, zwłaszcza dzięki endosonografii. W badaniu przezbrzusznym metoda ta uzyskuje wysokie wskaźniki diagnostyczne w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego oraz w zapaleniu uchyłków jelita grubego, co decyduje o wyborze metody leczniczej. Ponadto wykazano jej wartość w niedrożności jelit i w rzadziej występujących zmianach, takich jak zapalenie przyczepków sieciowych oraz zawał sieci większej. Ultrasonografia ma niewielkie znaczenie w diagnostyce krwawienia z przewodu pokarmowego u pacjentów zagazowanych, otyłych i niewspółpracujących.

2

Detailed EFSUM recommendations on the scope of ultrasound assessment in patients with portal hypertension considering the diagnostic reference level

100%

Smereczyński A. , Kołaczyk K.

|

nr 69

113-115

EN

An important paper describing the Standards of the Polish Ultrasound Society regarding the assessment of portal and hepatic vasculature was published in the Journal of Ultrasonography. Due to the multiplicity of morphological and hemodynamic data required, the time needed to obtain these data and the legal responsibility of doctors for the results, there seems to be a need to determine a clear range of the assessed parameters depending on the reference level of a given healthcare facility. Therefore, the aim of the paper was to present the EFSUMB recommendations on the range of the evaluated ultrasonographic parameters in portal hypertension depending on the reference level. European healthcare institutions are characterized by a clear three-level reference network. Due to the lack of a similar division in Poland, we propose our own classification of the competence of medical entities. The first reference level: ultrasound assessments in a primary health care setting (performed by GPs, emergency physicians, non-specialist private practice physicians, non-specialist practice physicians); at least one mid-class ultrasound scanner with pulsed and color Doppler options, equipped with convex 3–5 MHz and linear 7–12 MHz transducers should be available at physician’s disposal. The second reference level: ultrasound assessments in the hospital setting and specialist outpatient clinics, performed by specialist private practice physicians, radiologists, gastroenterologists and hepatologists; top class (premium) digital ultrasound scanner should be available at physician’s disposal. Third reference level: ultrasound assessments performed in gastroenterology, hepatology and liver surgery departments as well as their specialist outpatient clinics; physicians should use top class digital ultrasound equipment. At every reference level, physicians performing abdominal ultrasound should have the appropriate certification to perform such an assessment or specialize in gastrointestinal diagnosis.

PL

W „Journal of Ultrasonography” została opublikowana ważna praca opisująca standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego dotyczące oceny układu wrotnego i naczyń wątroby. Z uwagi na mnogość koniecznych do określenia danych morfologicznych i hemodynamicznych, czas potrzebny do ich uzyskania oraz odpowiedzialność prawną lekarzy za ich wynik wydaje się, że konieczne jest sporządzenie dokładnego zakresu ocenianych parametrów w zależności od referencyjności ośrodka. Celem pracy jest więc zaprezentowanie rekomendacji Europejskiej Federacji Towarzystw Ultrasonografii w Medycynie i Biologii określających zakres badanych parametrów ultrasonograficznych dotyczących nadciśnienia wrotnego w odniesieniu do referencyjności ośrodka. W wielu krajach europejskich istnieje wyraźna trójstopniowa referencyjność ośrodków medycznych. W związku z tym, że w Polsce taki podział nie obowiązuje, autorzy tej pracy proponują własną klasyfikację kompetencyjności podmiotów medycznych. I stopień referencyjności: badania USG wykonywane w ramach podstawowej opieki medycznej (przez lekarza rodzinnego, lekarza SOR, lekarza zajmującego się niespecjalistyczną praktyką prywatną, lekarza pracującego w przychodni niespecjalistycznej); do dyspozycji lekarza powinien być co najmniej aparat cyfrowy klasy średniej z opcją impulsowego i kolorowego dopplera oraz dopplera mocy, wyposażony w głowicę konweksową 3–5 MHz i liniową 7–12 MHz. II stopień referencyjności: badania wykonywane w warunkach szpitalnych, w przychodniach specjalistycznych, przez lekarzy wykonujących specjalistyczną praktykę prywatną oraz przez radiologów, gastrologów i hepatologów; do dyspozycji lekarza powinien być aparat cyfrowy najwyższej klasy (premium). III stopień referencyjności: badania ultrasonograficzne wykonywane w klinikach o profilu gastrologicznym, hepatologicznym i chirurgii wątroby oraz w przychodniach specjalistycznych tych placówek; lekarz powinien badać na aparacie cyfrowym najwyższej klasy. Na każdym etapie ośrodka referencyjnego lekarz wykonujący badania USG jamy brzusznej powinien legitymować się odpowiednim certyfikatem uprawniającym do wykonywania takich badań lub specjalizacją z zakresu diagnostyki przewodu pokarmowego. Artykuł w wersji polskojęzycznej jest dostępny na stronie http://jultrason.pl/index.php/wydawnictwa/volume-17-no-69

3

Diagnostyka ultrasonograficzna chorób jelit u dorosłych

100%

Smereczyński A. , Kołaczyk K.

|

nr 2

157-165

EN

Ultrasonography is the first step in the diagnosis of acute and chronic diseases of the abdominal cavity by imaging methods. In an increasing number of cases ultrasound examination is used to diagnose lesions located in the intestines, which beside the mesenteries and the omentum are an important part of the abdomen. The aim of this overview paper is to present the current possibilities of ultrasonography in the assessment of pathologies of the gastrointestinal tract. Currently it is possible to present the anatomy of the intestinal wall, vascular network and the surrounding tissue with a great precision, even through transabdominal access. It is facilitated by digital sonograms, especially using harmonic imaging, spatial and XRES imaging as well as variable transducer pressure. Even better results can be obtained using endoscopic ultrasound, which can be equipped with a Doppler blood flow imaging facility and elastography. In addition, endoscopic ultrasound can be used to guide the collection of material for cytology or pathomorphology examination and the performance of various medical procedures. Over the recent years the diagnostic value of ultrasound increased following the introduction of intestinal hydrosonography and ultrasound contrast media, which also work very well in fistulography. Therefore, it is not surprising that ultrasonography used by an experienced practitioner makes it possible to diagnose the vast majority of intestinal pathologies and their complications as well as the results of the treatment applied. This is especially applicable to infectious, inflammatory, ischaemic and various neoplastic diseases. In the case of neoplastic lesions the stage of local advancement of the process can be determined, especially using endosonography. In a transabdominal examination this method achieves high efficacy in the diagnosis of acute appendicitis and in diverticulitis of the large intestine, which is decisive for the selection of the method of treatment. Its value was also demonstrated in bowel obstruction and in less frequently occurring lesions such as epiploic appendagitis or greater omental infarction. Ultrasonography has little importance in the diagnosis of gastrointestinal tract bleeding in patients with a substantial amount of gas in the digestive tract, obese patients and uncooperative ones.

PL

Ultrasonografia stanowi pierwszy krok w diagnostyce obrazowej ostrych i przewlekłych chorób jamy brzusznej. Coraz częściej dotyczy to zmian położonych w jelitach, które wspólnie z krezkami i siecią są istotną składową brzucha. Celem tego opracowania przeglądowego jest zaprezentowanie aktualnych możliwości ultrasonografii w ocenie patologii przewodu pokarmowego. Obecnie można z dużą dokładnością przedstawić budowę ściany jelit, ich unaczynienie oraz otaczającą tkankę nawet z dostępu przezbrzusznego. Ułatwiają to ucyfrowione sonogramy, szczególnie z użyciem obrazowania harmonicznego, złożonego przestrzennie i techniką XRES oraz dozowanego ucisku głowicą. Jeszcze lepsze wyniki uzyskuje się dzięki ultrasonografii endoskopowej, która może być wyposażona w dopplerowskie wersje odwzorowania przepływu krwi oraz w elastografię. Ponadto pod jej kontrolą można pobrać materiał do badania cytologicznego lub patomorfologicznego oraz wykonać różne procedury zabiegowe. W ostatnich latach wartość diagnostyczna ultrasonografii wzrosła po wprowadzeniu hydrosonografii jelit oraz ultrasonograficznych środków kontrastujących, które doskonale przydają się też przy fistulografii. Nie może więc dziwić fakt, że ultrasonografia w doświadczonych rękach pozwala rozpoznać zdecydowaną większość patologii jelit, ich powikłań oraz skutków zastosowanej terapii. Dotyczy to przede wszystkim: chorób infekcyjnych, zapalnych, niedokrwiennych oraz różnego rodzaju nowotworów jelit. W przypadku zmian nowotworowych można z dużą dokładnością określić stopień miejscowego zaawansowania procesu, zwłaszcza dzięki endosonografii. W badaniu przezbrzusznym metoda ta uzyskuje wysokie wskaźniki diagnostyczne w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego oraz w zapaleniu uchyłków jelita grubego, co decyduje o wyborze metody leczniczej. Ponadto wykazano jej wartość w niedrożności jelit i w rzadziej występujących zmianach, takich jak zapalenie przyczepków sieciowych oraz zawał sieci większej. Ultrasonografia ma niewielkie znaczenie w diagnostyce krwawienia z przewodu pokarmowego u pacjentów zagazowanych, otyłych i niewspółpracujących.

4

Difficulties in differentiating the nature of ascites based on ultrasound imaging

80%

Smereczyński A. , Kołaczyk K. , Bernatowicz E.

|

nr 69

96-100

EN

Transabdominal ultrasound not always allows to determine the nature of ascites based solely on its characteristics. Aim: The aim of the study was to present difficulties in determining the nature of ascites using transabdominal ultrasonography solely based on extra-organ lesions as well as, after the inclusion of the overall abdominal assessment and the clinical picture. Materials and methods: A total of 18 patients with non-neoplastic ascites and 62 patients with neoplastic ascites whose final diagnosis was based on cytological and histopathological findings were evaluated between 2005 and 2015. Abdominal ultrasound was performed to detect the presence of fluid in all accessible spaces, and, additionally, to determine the presence of potential peritoneal tumor implants as well as to evaluate the parietal peritoneum and the greater omentum. Different digital ultrasound machines equipped with 3–6 MHz and linear 7–12 MHz transducers were used in the study. Double-sided Fisher’s exact test with statistical significance at p < 0.05 was used for the analysis of the obtained results. Results: Statistically significant differences between benign and neoplastic ascites were found for: anechoic peritoneal fluid (<0.0001); fluid and thickened omentum with smooth surface (<0.0001); fluid and thickened omentum with smooth surface and varices (0.01); fluid and thickened omentum with hypoechoic foci (0.049); fluid and thickened omentum with tumor implants (0.009). The inclusion of the overall assessment of abdominal organs and the clinical data allowed for an improvement in ultrasonographic diagnostic accuracy in benign and neoplastic ascites from 83.3% and 67.7% to 94.4% and 93.5%, respectively. Conclusions: When used alone, an assessment of acoustic fluid characteristics and extra-organ peritoneal lesions limits the possibility to differentiate between benign and malignant ascites. These results improve after the inclusion of sonographic assessment of all abdominal organs in combination with clinical data.

PL

W badaniu ultrasonograficznym w wersji przezbrzusznej nie zawsze można określić charakter wodobrzusza wyłącznie na podstawie jego cech. Cel: Celem pracy było przedstawienie trudności w określeniu charakteru wodobrzusza za pomocą ultrasonografii przezbrzusznej jedynie na podstawie zmian pozanarządowych i osobno na podstawie całościowej oceny jamy brzusznej oraz obrazu klinicznego. Materiał i metoda: W latach 2005–2015 zgromadzono 18 chorych z wodobrzuszem nienowotworowym oraz 62 chorych z wodobrzuszem nowotworowym, u których ostateczne rozpoznanie ustalono na podstawie wyników cytologiczno-histopatologicznych. W badaniach ultrasonograficznych jamy brzusznej poszukiwano płynu we wszystkich dostępnych miejscach, dodatkowo oceniając obecność ewentualnych wszczepów otrzewnowych oraz analizując stan otrzewnej ściennej i sieci większej. Do badań stosowano różne aparaty cyfrowe wyposażone w głowice o częstotliwości w zakresie 3–6 MHz i liniowe 7–12 MHz. Do opracowania wyników użyto dokładnego, dwustronnego testu Fishera, przy granicy istotności statystycznej p < 0,05. Wyniki: Istotne statystycznie różnice między wodobrzuszem łagodnym a nowotworowym dotyczyły: bezechowego płynu w otrzewnej (<0,0001), płynu i pogrubiałej sieci o gładkiej powierzchni (<0,0001), płynu i pogrubiałej sieci o gładkiej powierzchni z żylakami (0,01), płynu i pogrubiałej sieci z ogniskami hipoechogenicznymi (0,049), płynu i pogrubiałej sieci z obecnością implantów (0,009). Uwzględnienie całościowej oceny narządów wewnątrzbrzusznych i danych klinicznych pozwoliło zwiększyć trafność rozpoznania ultrasonograficznego wodobrzusza łagodnego i nowotworowego z odpowiednio 83,3% i 67,7% do 94,4% i 93,5%. Wnioski: Sama ocena cech akustycznych płynu i zmian pozanarządowych w jamie otrzewnej stwarza ograniczone możliwości różnicowania między łagodnym a złośliwym wodobrzuszem. Wyniki te poprawia sumaryczna ocena sonograficzna wszystkich narządów wewnątrzbrzusznych w powiązaniu z danymi klinicznymi. Artykuł w wersji polskojęzycznej jest dostępny na stronie http://jultrason.pl/index.php/wydawnictwa/volume-17-no-69

5

Rola ultrasonografii w ocenie powikłań po laparoskopowym usunięciu pęcherzyka żółciowego

80%

Smereczyński A. , Starzyńska T. , Kołaczyk K. , Kładny J.

|

nr 57

152-162

EN

Laparoscopic cholecystectomy, which was introduced to the arsenal of surgical procedures in the middle of the 1980s, is a common alternative for conventional cholecystectomy. Its primary advantage is less invasive character which entails shorter hospitalization and faster recovery. Nevertheless, the complications of both procedures are comparable and encompass multiple organs and tissues. The paper presents ultrasound presentation of the surgical bed after laparoscopic cholecystectomy and of complications associated with this procedure. In the first week following the surgery, the presence of up to 60 ml of fluid in the removed gallbladder bed should be considered normal in certain patients. The fluid will gradually absorb. In single cases, slight amounts of fluid are detected in the peritoneal cavity, which also should not be alarming. Carbon dioxide absorbs from the peritoneal cavity within two days. Ultrasound assessment of the surgical bed after cholecystectomy is inhibited by hemostatic material left during the surgery. Its presentation may mimic an abscess. In such cases, the decisive examination is magnetic resonance imaging but not computed tomography. On the other hand, rapidly accumulating fluid around the liver is an alarming symptom, particularly when there is inadequate blood supply or when peritoneum irritation symptoms develop. Depending on the suspected cause of the patient’s deteriorating condition, it is essential to perform urgent computed tomography angiography, celiac angiography or endoscopic retrograde cholangiopancreatography or magnetic resonance cholangiopancreatography. The character of the fluid collection may be determined by its ultrasound-guided puncture. This procedure allows for aspiration of fluid and placement of a drain. Moreover, transabdominal ultrasound examination after laparoscopic cholecystectomy may contribute to the identification of: dropped stones in the right hypochondriac region, residual fragment of the gallbladder with possible concretions, undiagnosed choledocholithiasis, existing cholestasis, pseudoaneurysm of the hepatic artery, portal vein thrombosis and hematoma as well as hernias of the abdominal walls. Moreover, ultrasound examination helps to identify optimal sites in the abdominal integuments, which enables collision-free access to the peritoneal cavity.

PL

Cholecystektomia laparoskopowa, wprowadzona do arsenału leczenia chirurgicznego w połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, uchodzi obecnie za powszechną alternatywę dla cholecystektomii klasycznej. Jej podstawową zaletą jest mniejsza inwazyjność, a przez to skrócenie hospitalizacji oraz szybsza rekonwalescencja. Niemniej jednak powikłania po obu rodzajach operacji są porównywalne i obejmują wiele narządów i tkanek. W pracy przedstawiono obraz ultrasonograficzny tkanek loży po cholecystektomii laparoskopowej i powikłań związanych z tym zabiegiem. W pierwszym tygodniu po operacji za obraz prawidłowy u niektórych pacjentów należy przyjąć obecność do 60 ml treści płynnej w loży po usuniętym pęcherzyku żółciowym, która stopniowo zostaje zresorbowana. W pojedynczych przypadkach stwierdzana jest niewielka ilość płynu w jamie otrzewnej, co zazwyczaj także nie powinno niepokoić. Dwutlenek węgla wchłania się z jamy otrzewnej w ciągu dwóch dób. Ocenę ultrasonograficzną loży po cholecystektomii komplikuje pozostawiony w czasie zabiegu materiał hemostatyczny, obrazem przypominający ropień. W takich przypadkach badaniem rozstrzygającym o rozpoznaniu powinien być rezonans magnetyczny, a nie tomografia komputerowa. Alarmującym objawem będzie gromadzący się w szybkim tempie płyn wokół wątroby, zwłaszcza przy współistniejącej anemizacji chorego lub przy pojawieniu się objawów podrażnienia otrzewnej. W zależności od podejrzewanej przyczyny pogorszenia stanu chorego należy pilnie wykonać tomografię komputerową w wersji angiograficznej lub celiakografię, ewentualnie endoskopową wsteczną cholangiopankreatografię lub cholangiopankreatografię rezonansu magnetycznego. Charakter zbiornika płynu można określić, wykonując jego nakłucie pod kontrolą obrazu ultrasonograficznego. Procedura ta pozwala na aspirację płynu i założenie drenażu. Ponadto ultrasonografia przezpowłokowa po cholecystektomii laparoskopowej może pomóc w rozpoznaniu: wypadniętych kamieni w nadbrzuszu prawym, pozostawionego fragmentu pęcherzyka żółciowego z ewentualnymi złogami, nierozpoznanej kamicy przewodowej, istniejącej cholestazy, tętniaka rzekomego tętnicy wątrobowej, zakrzepicy żyły wrotnej i krwiaka oraz przepukliny powłok brzusznych. Ultrasonografia pozwala ponadto na identyfikację optymalnych miejsc w powłokach brzusznych, co umożliwia bezkolizyjne wniknięcie laparoskopem do jamy otrzewnej.

6

Odczyny tkankowe powłok brzusznych na szwy chirurgiczne w badaniu ultrasonograficznym

80%

Smereczyński A. , Starzyńska T. , Kołaczyk K. , Kładny J.

|

nr 56

21-27

EN

Classical abdominal surgeries usually require long incisions of the abdominal integuments followed by tight closure with adequate suturing material. Nonabsorbable sutures may cause various reactions, including granuloma reactions, both sterile and infl ammatory. The aim of the study was to analyze prospective ultrasound examinations of the abdominal integuments in order to detect tissue reactions to surgical sutures. Material and methods: For 10 years, ultrasound examinations of the abdominal integuments involved the assessment of surgical scars in all patients who underwent open or closed surgeries for various reasons (in total 2254 patients). Ultrasound examinations were performed only with the use of linear probes with the frequency ranging from 7 to 12 MHz. Each scar in the abdominal integuments was scanned in at least two planes. When a lesion was detected, the image was enlarged and the transducer was rotated by approximately 180° in order to capture the dimensions of the granuloma and the most characteristic image of the suture. Moreover, vascularization of the lesion was also assessed with the use of color Doppler mode set to detect the lowest fl ows. Results: All granulomas (19 lesions, two in one patient) created hypoechoic oval or round nodules, were relatively well-circumscribed and their size ranged from 8 × 4 mm to 40 × 14 mm. In the center of the lesion, it was possible to notice a thread that was coiled to various degrees and presented itself as a double, curved hyperechoic line. In 9 out of 19 granulomas, slight peripheral vascularization was observed. The substantial majority of the lesions (n = 15) were in contact with the fascia. In seven patients, compression with the transducer induced known local pain (n = 4) or intensifi ed pain that had already been present (n = 3); all of these granulomas infi ltrated the fascia and showed slight peripheral vascularization. Cutaneous fi stulae developed in two patients with purulent reactions to the running stitch (in one patient – two fi stulae). Conclusions: Suture granulomas in the abdominal integuments manifest themselves as nodular hypoechoic lesions, usually localized at the edge of the fascia – subcutaneous fat. A pathognomonic sign of this type of granulomas is the presence of a thread in their center that usually manifests itself as a chaotically shaped, double hyperechoic line. In some granulomas, particularly those with clinical presentation, slight peripheral vascularization is observed.

PL

Klasyczne operacje brzuszne zazwyczaj wymagają długich nacięć powłok, a następnie ich szczelnego zamknięcia za pomocą odpowiedniego materiału szewnego. Głównie niewchłanialne szwy mogą powodować różne reakcje, w tym odczyny ziarniniakowe o charakterze jałowym lub zapalnym. Celem pracy jest analiza prospektywnych badań ultrasonografi cznych powłok brzusznych ukierunkowanych na wykrycie odczynów tkankowych na zastosowane nici chirurgiczne. Materiał i metoda: Przez 10 lat w badaniach powłok brzusznych każdorazowo oceniano ultrasonografi cznie stan blizny pooperacyjnej u wszystkich pacjentów leczonych z różnych przyczyn chirurgicznie metodą otwartą albo zamkniętą (łącznie 2254 chorych). Badania ultrasonografi czne przeprowadzano wyłącznie głowicami liniowymi o częstotliwości w zakresie 7–12 MHz. Każdą bliznę powłok brzusznych skanowano co najmniej na dwóch przekrojach. W momencie wykrycia zmiany powiększano obraz i wykonywano obrót głowicą w granicach 180°, aby uchwycić największe wymiary ziarniniaka i najbardziej charakterystyczny obraz zwoju nici, a także oceniano jej unaczynienie, używając skali kolorowego dopplera ustawionego na najniższe przepływy. Wyniki: Wszystkie ziarniniaki (łącznie 19, u jednego pacjenta dwa) tworzyły guzki hipoechogeniczne kształtu owalnego lub okrągłego, dość dobrze odgraniczone, wielkości od 8 × 4 mm do 40 × 14 mm. W centralnej części zmiany udawało się wypatrzyć w różnym stopniu zwiniętą nić w formie podwójnej, zakrzywionej linii hiperechogenicznej. W 9 z 19 ziarniniaków zarejestrowano zazwyczaj niewielkie unaczynienie na obwodzie. Zdecydowana większość zmian (n = 15) miała kontakt z powięzią. U siedmiu pacjentów ucisk guzka głowicą wyzwalał znaną bolesność miejscową (n = 4) albo nasilał istniejący ból (n = 3); wszystkie te ziarniniaki naciekały powięź i wykazywały niewielkie unaczynienie na obwodzie. U dwóch osób z ropnym odczynem na założony szew ciągły wystąpiły przetoki skórne (u jednej osoby dwie). Wnioski: Ziarniniaki wokół szwów chirurgicznych w powłokach brzusznych manifestują się jako guzkowa zmiana hipoechogeniczna, najczęściej położona na granicy powięź – tłuszcz podskórny. Patognomonicznym objawem tego rodzaju ziarniniaka jest wykazanie w jego centralnej części nici, która zazwyczaj objawia się bezładnie ukształtowaną, podwójną linią hiperechogeniczną. W części ziarniniaków, zwłaszcza z kliniczną prezentacją, obserwuje się niewielkie unaczynienie obwodowe.

7

Mesenteric changes in an ultrasound examination can facilitate the diagnosis of neuroendocrine tumors of the small intestine

80%

Smereczyński A. , Starzyńska T. , Kołaczyk K.

|

tom 15

|

nr 62

274-282

EN

Neuroendocrine tumors make up an interesting pathology of a variable clinical picture, prognosis, localization, endocrine activity and degree of malignancy. Aim: The aim of this paper is to assess whether ultrasonography can be helpful in diagnosing neuroendocrine tumors in the small intestine by analyzing changes in the mesentery. Material and methods: From 1996 to 2013, we encountered 17 patients (9 women and 8 men at the mean age of 57) with a neuroendocrine tumor in the small intestine. The diagnosis was confirmed in all patients by pathomorphological examinations. All retrospectively analyzed patients (n =17) had an abdominal US examination conducted in accordance with the previously mentioned protocol. Results: Primary neuroendocrine tumors were visualized ultrasonography in 13 of 17 patients (76.5%). In the remaining 4 patients, tumors in the small bowel were diagnosed in CT enteroclysis (n = 3) and conventional enteroclysis (n = 1). Somatostatin receptor scintigraphy and CT enteroclysis supplemented the ultrasound result by providing information about the stage of the disease in 7 cases. In most of the 17 patients with a neuroendocrine tumor diagnosed by ultrasound (n = 11, 64.7%), changes in the mesentery were prevailing pathological signs that raised suspicion and, consequently, helped localize the primary lesion. The hypoechoic mesenteric lymph nodes were the greatest (9–18 mm), well-circumscribed, and the largest of them showed signs of vascularization. The size of hypoechoic lesions in the mesentery ranged from 25 to 53 mm. These lesions showed moderate blood flow. All of them were single, usually poorly circumscribed; two lesions showed slight calcifications. Conclusions: In an abdominal US examination, 2/3 of patients with neuroendocrine tumors in the small bowel manifest secondary lesions in the mesentery which are easier to visualize than the primary focus. 30% of them are manifested as hypoechoic masses. The detection of such lesions should prompt the search for the primary focus in the small intestine.

PL

Nowotwory neuroendokrynne to ciekawy dział patologii o zróżnicowanym obrazie klinicznym, rokowaniu, umiejscowieniu, czynności wydzielniczej i stopniu złośliwości. Cel pracy: Celem pracy jest ocena możliwości diagnostyki nowotworów neuroendokrynnych jelita cienkiego przy użyciu ultrasonografii poprzez identyfikację zmian w krezce. Materiał i metoda: W okresie od 1996 do 2013 roku zgromadzono 17 chorych (9 kobiet i 8 mężczyzn w średnim wieku 57 lat) z nowotworem neuroendokrynnym w jelicie cienkim. U wszystkich pacjentów potwierdzono rozpoznanie nowotworu neuroendokrynnego na podstawie badań patomorfologicznych. Wszystkie objęte retrospektywną analizą osoby (n = 17) miały wykonane badanie USG jamy brzusznej według protokołu opisanego wcześniej. Wyniki: W badaniu ultrasonograficznym udało się uwidocznić pierwotny nowotwór neuroendokrynny u 13 z 17 chorych (76,5%). U pozostałych 4 osób guz zlokalizowany w jelicie cienkim został rozpoznany na podstawie enteroklizy TK (n = 3) i enteroklizy klasycznej (n = 1). Somatostatynowa scyntygrafia receptorowa i enterokliza TK dostarczyły dodatkowych informacji co do stopnia zaawansowania procesu chorobowego w stosunku do wyników badania USG w 7 przypadkach. Wśród 17 chorych z rozpoznanym ultrasonograficznie nowotworem neuroendokrynnym jelita cienkiego u większości (n = 11, 64,7%) zmiany w krezce jelita były dominującym objawem patologicznym, który pozwolił podejrzewać, a następnie zlokalizować zmianę pierwotną. Hipoechogeniczne węzły chłonne krezkowe miały największe wymiary (9–18 mm), były dobrze odgraniczone, a większe z nich wykazywały unaczynienie. Wielkość hipoechogenicznej masy w krezce wahała się od 25 do 53 mm. Zmiany tego typu wykazywały umiarkowane unaczynienie. Wszystkie były pojedyncze, przeważnie nieostro odgraniczone, a w dwóch zmianach obecne były niewielkie zwapnienia. Wnioski: W badaniu USG przezbrzusznym u 2/3 chorych z guzem neuroendokrynnym w jelicie cienkim występują wtórne zmiany w krezce, które są łatwiejsze do zobrazowania niż samo ognisko pierwotne. W 30% manifestują się jako masy hipoechogeniczne. Wykrycie takich zmian powinno skłonić do poszukiwania ogniska pierwotnego w jelicie cienkim.

8

Chest wall – underappreciated structure in sonography. Part I: Examination methodology and ultrasound anatomy

80%

Smereczyński A. , Kołaczyk K. , Bernatowicz E.

|

nr 70

197-205

EN

Chest wall ultrasound has been awarded little interest in the literature, with chest wall anatomy described only in limited extent. The objective of this study has been to discuss the methodology of chest wall ultrasound and the sonographic anatomy of the region to facilitate professional evaluation of this complex structure. The primarily used transducer is a 7–12 MHz linear one. A 3–5 MHz convex (curvilinear) transducer may also be helpful, especially in obese and very muscular patients. Doppler and panoramic imaging options are essential. The indications for chest wall ultrasound include localized pain or lesions found or suspected on imaging with other modalities (conventional radiography, CT, MR or scintigraphy). The investigated pathological condition should be scanned in at least two planes. Sometimes, evaluation during deep breathing permits identification of pathological mobility (e.g. in rib or sternum fractures, slipping rib syndrome). Several structures, closely associated with each other, need to be considered in the evaluation of the chest wall. The skin, which forms a hyperechoic covering, requires a high frequency transducer (20–45 MHz). The subcutaneous fat is characterized by clusters of hypoechoic lobules. Chest muscles have a very complex structure, but their appearance on ultrasound does not differ from the images of muscles located in other anatomical regions. As far as cartilaginous and bony structures of the chest are concerned, the differences in the anatomy of the ribs, sternum, scapula and sternoclavicular joints have been discussed. The rich vascular network which is only fragmentarily accessible for ultrasound assessment has been briefly discussed. A comprehensive evaluation of the chest wall should include the axillary, supraclavicular, apical and parasternal lymph nodes. Their examination requires the use of elastography and contrast-enhanced ultrasound.

PL

Ultrasonografia ściany klatki piersiowej nie znalazła większego zainteresowania w piśmiennictwie, również jej anatomia została opisana w ograniczonym zakresie. Celem pracy jest przedstawienie metodyki badania i anatomii ultrasonograficznej ściany klatki piersiowej, których znajomość pozwoli na profesjonalną ocenę tej złożonej struktury. Za podstawowe narzędzie należy uznać głowicę liniową o częstotliwości 7–12 MHz; niekiedy jest przydatna głowica konweksowa 3–6 MHz – głównie u osób otyłych i silnie umięśnionych. W wyposażeniu aparatu nie może zabraknąć opcji dopplerowskich i obrazowania panoramicznego. Wskazanie do tego badania stanowią zlokalizowany ból lub zmiany wykazane bądź podejrzewane w innych technikach obrazowych (badanie rentgenowskie, tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego, scyntygrafia). Wykrytą nieprawidłowość należy ocenić co najmniej w dwóch płaszczyznach. Niekiedy obserwacja przy głębokich oddechach pozwala uchwycić istnienie patologicznej ruchomości (w złamaniach żeber, mostka, w zespole ślizgających się żeber). W ocenie budowy ściany klatki piersiowej należy uwzględnić kilka ściśle ze sobą powiązanych struktur. Skóra, tworząca hiperechogeniczną powłokę, wymaga użycia głowicy wysokiej częstotliwości (20–45 MHz). Warstwa tłuszczu podskórnego charakteryzuje się skupiskiem hipoechogenicznych zrazów. Budowa mięśni ściany klatki piersiowej jest bardzo złożona, ale ich ultrasonograficzny wygląd nie odbiega od obrazów mięśni szkieletowych położonych w innych okolicach ciała. W zakresie chrzęstno-kostnego rusztowania klatki piersiowej omówiono różnice w budowie żeber, mostka, łopatki i stawów mostkowo-obojczykowych. Wspomniano również o bogatym unaczynieniu ściany klatki piersiowej, które ultrasonograficznie jest dostępne tylko fragmentarycznie. W ocenie nie można pominąć węzłów chłonnych w dołach pachowych, nadobojczykowych, podobojczykowych i przy naczyniach piersiowych wewnętrznych, w których przypadku zastosowanie znalazły elastografia i ultrasonografia wzmocniona kontrastem. Artykuł w wersji polskojęzycznej jest dostępny na stronie http://jultrason.pl/index.php/wydawnictwa/volume-17-no-70

9

Zrosty wewnątrzbrzuszne w ultrasonografii. Część II: Morfologia zmian

61%

Smereczyński A. , Starzyńska T. , Kołaczyk K. , Bojko S. , Gałdyńska M. , Bernatowicz E. , Walecka A.

|

nr 52

93-103

EN

Despite their frequent appearance, intra-abdominal adhesions are rarely the subject of clinical studies and academic discussions. For many years the operators have been trying to reduce such unfavourable consequences of interventions in the abdominal structures. The aim of this article is to present the possibilities of intra-abdominal adhesion diagnostics by means of ultrasound imaging based on authors’ own experience and information included in pertinent literature. The anatomy and examination technique of the abdominal wall were discussed in Part I of the article. In order to evaluate intraperitoneal adhesions, one should use a convex transducer with the frequency of 3.5–6 MHz. The article provides numerous examples of US images presenting intra-abdominal adhesions, particularly those which appeared after surgical procedures. The significance of determining their localisation and extensiveness prior to a planned surgical treatment is emphasized. Four types of morphological changes in the ultrasound caused by intra-abdominal adhesions are distinguished and described: visceroperitoneal adhesions, intraperitoneal adhesions, adhesive obstructions as well as adhesions between the liver and abdominal wall with a special form of such changes, i.e. hepatic pseudotumour. Its ultrasound features are as follows: 1. The lesion is localised below the scar in the abdominal wall after their incision. 2. The lesion is localised in the abdominal part of the liver segments III, IV and V. 3. With the US beam focus precisely set, the lack of fascia – peritoneum complex may be noticed. An uneven liver outline or its ventral displacement appears. 4. A hepatic adhesion-related pseudotumour usually has indistinct margins, especially the posterior one, and, gradually, from top to bottom, loses its hypoechogenic nature. 5. In a respiration test, this liver fragment does not present the sliding movement – a neoplastic tumour rarely shows such an effect. The immobility of the liver is a permanent symptom of subdiaphragmatic abscess which needs to be included in the differentiation process. 6. In case of doubts, the suspicious liver area may be examined without the consideration of the scar in the abdominal wall. In the differentiation of visceroperitoneal adhesions, firstly, one needs to exclude the peritoneum infiltration in the course of inflammation and neoplastic spreading, which may be very difficult in patients who have undergone a surgery. Pseudomyxoma peritonei constitutes a source of errors much more rarely.

PL

Mimo częstego występowania zrosty wewnątrzbrzuszne rzadko są przedmiotem rozważań klinicznych i opracowań naukowych. Od wielu lat operatorzy starają się w różny sposób ograniczać takie niekorzystne następstwa interwencji w struktury wewnątrzbrzuszne. Niniejszy artykuł ma na celu zaprezentowanie możliwości ultrasonografii w diagnostyce zrostów wewnątrzbrzusznych w oparciu o własne doświadczenia i dane z piśmiennictwa. Anatomię i technikę badania ultrasonograficznego powłok brzusznych omówiono w I części pracy. Do oceny zrostów wewnątrzotrzewnowych należy wykorzystać głowicę konweksową o częstotliwości 3,5–6 MHz. W artykule zaprezentowano liczne przykłady obrazów ultrasonograficznych zrostów wewnątrzbrzusznych, szczególnie tych powstałych po operacjach, i podkreślono znaczenie określenia ich umiejscowienia i rozległości przed planowanym leczeniem chirurgicznym. Wyróżniono i opisano cztery rodzaje zmian morfologicznych w ultrasonografii spowodowanych przez zrosty wewnątrzbrzuszne: zrosty trzewno-otrzewnowe, zrosty wewnątrzotrzewnowe, niedrożność zrostową oraz zrosty wątroby z powłokami, ze szczególną postacią tych zmian, jaką jest guz rzekomy wątroby. Jego cechy sonograficzne przedstawiają się następująco: 1. Zmiana znajduje się pod blizną w powłokach po ich nacięciu. 2. Lokalizacja zmiany dotyczy brzusznej części segmentów III, IV i V wątroby. 3. Przy dokładnym ustawieniu ogniska wiązki ultradźwiękowej daje się wykazać brak kompleksu powięź – otrzewna, w tym miejscu pojawia się nierówny zarys powierzchni wątroby lub jej dobrzuszne podciągnięcie. 4. Guz rzekomy wątroby zrostopochodny ma zwykle zatarte zarysy, zwłaszcza tylną granicę, i stopniowo od góry do dołu traci swój charakter hipoechogeniczny. 5. W teście oddechowym ten odcinek wątroby nie wykazuje ruchu ślizgowego – guz nowotworowy rzadko powoduje taki efekt. Unieruchomienie wątroby jest stałym objawem w ropniu podprzeponowym, który również należy uwzględnić w różnicowaniu. 6. W przypadku niejasności podejrzaną okolicę wątroby można obrazować z pominięciem blizny w powłokach. W różnicowaniu zrostów trzewno-otrzewnowych należy w pierwszym rzędzie wykluczyć naciek otrzewnej w przebiegu jej zapalenia oraz rozsiew procesu nowotworowego drogą otrzewnej, co może być bardzo trudne u osób wcześniej operowanych. Zdecydowanie rzadziej przyczyną pomyłki jest śluzak rzekomy otrzewnej.