Artykuł niniejszy poświęcony jest wykorzystaniu kategorii sprawstwa w badaniach migracyjnych. Przyjmuję w nim założenie sprawstwa w ramach struktury społecznej oraz dualizmu struktury i sprawstwa wywiedzione z koncepcji Margaret Archer. Wskazuję na różne sposoby rozumienia i przejawiania się strukturalnych uwarunkowań zarówno na poziomie makrospołecznym (polityka migracyjna, polityka edukacyjna), jak i na poziomie mezo- i mikrospołecznym (uwarunkowania lokalne, rodzinne) oraz intrapsychicznym, a także ukazuję próby uzyskania lub odzyskania sprawstwa przez uczestników badania. Koncentrując się na subiektywnym aspekcie sprawstwa, analizuję pod tym kątem biografie wielokrotnych migrantów. Wykorzystane w artykule wywiady biograficzne pochodzą z projektu badawczego poświęconego słabo znanej w polskiej literaturze kategorii migrantów, jaką są osoby migrujące w dzieciństwie ze swoimi rodzicami dyplomatami, pracownikami międzynarodowych korporacji czy specjalistami wyjeżdżającymi na zagraniczne kontrakty. Osoby te, określane w literaturze mianem Third Culture Kids, coraz częściej stają się przedmiotem zainteresowania badaczy migracji.
EN
This paper is focused on the use of the notion of “agency” in migration studies. I take the perspective of “agency in the frames of social structure” and of the dualism of agency and structure inspired by Margaret Archer’s theory. I indicate different ways of understanding structural conditions and their manifestations on the macro-, meso- and micro level, as well as in the intrapsychic dimension. I also analyse diverse ways ofgaining and keeping sense of agency in one’s life. Concentrating on the subjective aspect of agency I explore biographies of serial migrants. The narrative interviews analysed in this paper were conducted in the frames of a research project dedicated to Third Culture Kids, i.e. people who migrated in childhood and youth with their parents, who followed mobile careers. This category of migrants, rather unknown in Poland, attracts more and more interest on the part of researchers.
Z uwagi na trudności z konceptualizacją, osobisty, a zarazem polityczny charakter, pojęcie domu nie było szczególnie często wykorzystywane w naukach społecznych. Paradoksalnie, zainteresowanie kategorią domu nastąpiło w ostatnich dekadach w ramach badań nad mobilnością i transnarodowością oraz w odniesieniu do migrantów, u których jego tradycyjne rozumienie zostaje w pewien sposób sproblematyzowane. Z jednej strony wskazuje się na wykorzenienie migrantów, ich poczucie bezdomności i zagubienia, z drugiej natomiast, w ramach studiów feministycznych czy transnarodowych, dokonywano dekonstrukcji tradycyjnie pojmowanego pojęcia domu i przywiązania do miejsca. W niniejszym artykule próbuję prześledzić tę ewolucję i wskazać na różne konceptualizacje domu w naukach społecznych. Następnie, opierając się na wywiadach biograficznych z osobami, które od dzieciństwa migrowały ze swoimi rodzicami (Third Culture Kids) i kontynuują mobilny styl życia w dorosłości, analizuję różne sposoby ujmowania domu. Wskazuję na wyłanianie się innych niż terytorialne definicji domu, związanych z bliskimi osobami, określonym momentem życia czy pewnymi rutynowymi działaniami. Część wywiadów ilustruje również pozytywne aspekty „bezdomności” i nomadyczności, związane przede wszystkim z transgresją i wolnością.
EN
Because of the difficulties with conceptualization and its intimate as well as political character, the notion of home was not often used in social sciences. Paradoxically, the interest in “home” in the last several decades appeared mainly in the frames of mobility and transnational studies or with reference to migrants, whose understanding of home is often problematized. On the one hand, research suggest uprooting of migrants, their sense of homelessness and disorientation, on the other however in the frames of feminist or postmodern studies we could witness a deconstruction of traditionally defined home or place attachment. Thus, this article is aimed first at analysing this evolution and discussing different conceptualizations of home in social sciences. Subsequently, based on biographical interviews with people who have since childhood migrated with their parents (Third Culture Kids) and followed mobile lifestyle in their adult life, different ways of describing home are considered. They include other than territorial definitions, referring to significant others, certain period of life or particular routines. Some interviews demonstrate positive aspects of “homelessness” and nomadic attitude connected primarily with freedom and transgression.
This article offers a two-fold contribution. On the one hand, it includes a review of the key junctions in the research landscape related to migrant children and youth by bringing together youth studies, migration studies and a child-centered paradigm with the focus on the meso-level and the concept of belonging. On the other hand, by seeing belonging as a valuable analytical framework for the integration of approaches at the tripartite analysis favoring the meso-level, the paper encourages studies to dynamically overcome the dichotomy, incompleteness and a static nature of the research conducted separately on either macro or micro levels.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.