Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Emission of airborne fibers from mechanically impacted non-asbestos fiber-containing materials : preliminary results

100%

Pastuszka J. S.

|

tom Vol. 36, no. 2

3-12

EN

The emission rate of fibers released from the new/fresh and used/worn ceramic fiber material, glass wool and man-made mineral fiber material due to mechanical impact was determined experimentally. The emission rate has been defined as a number of fibers emitted per unit mass and unit impaction energy. The averaged emission rate of short fibers (L ≤5 μm) for all studied fresh non-asbestos fiber materials ranged from 2.2 to 20 fibers/(gźJ), while the emission of long fibers (L > 5 μm) was between 2.2 and 100 fibers/(gźJ). The susceptibility of worn fiber-containing materials to emitting fibrous particles due to mechanical impaction was significantly diverse. Emission from glass wool unchanged with the exploitation, while the emission rate of the mineral fiber material increased by a factor of 104 compared to new material. The dominating population of emitted fibers from studied materials ranged from 2 to around 8 žm in length.

PL

W pracy wyznaczono doświadczalnie wskaźnik emisji włókien wydzielanych z nowych oraz zużytych materiałów włóknistych (włókna ceramiczne, wełna szklana sztuczne włókna mineralne) na skutek mechanicznej impakcji (uderzenia). Wskaźnik emisji zdefiniowano jako ilość włókien emitowanych z jednostki masy na skutek jednostkowej energii uderzenia. Średni wskaźnik emisji krótkich włókien (L ≤ 5 μm) dla wszystkich badanych nowych/świeżych materiałów nieazbestowych zawierał się w przedziale od 2,2 do 20 włókien/(gźJ), natomiast emisja długich włókien (L > 5 žm) wynosiła od 2,2 do 100 włókien/(gźJ). Podatność zużytych materiałów włóknistych do emitowania cząstek włóknistych na skutek uderzenia była znacząco zróżnicowana. Emisja z wełny szklanej nie zmieniała się na skutek eksploatacji materiału, podczas gdy wskaźnik emisji z zużytego materiału zawierającego sztuczne włókna mineralne był większy w stosunku do wskaźnika emisji z nowego materiału aż 104 razy. Dominującą populację włókien emitowanych z badanych materiałów stanowiły cząstki włókniste o długości od 2 do około 8 μm.

2

Bioareozole w pomieszczeniach

100%

Pastuszka J. S.

|

2003

|

nr 06

3

Narażenie na aerozol włóknisty w pobliżu ruchliwych dróg w województwie śląskim

100%

Pastuszka J. S.

|

nr 1

4

Radon i produkty jego rozpadu w mieszkaniach

100%

Pastuszka J. S.

|

2003

|

nr 02

5

Metody poprawy jakości zdrowotnej pomieszczeń

100%

Pastuszka J. S.

|

nr 09

6

Higiena mieszkań

100%

Pastuszka J. S.

|

2003

|

nr 01

7

Narażenie na aerozol włóknisty w pobliżu ruchliwych dróg w województwie śląskim

100%

Pastuszka J. S.

|

2010

|

tom Vol. 44 nr 1

26-34

PL

Niniejsza praca stanowi raport z badań stężeń zawieszonych w powietrzu włókien respirabilnych i ich rozkładów ziarnowych w funkcji długości włókien, otrzymanych w pobliżu ruchliwych dróg: w środowisku zewnętrznym oraz w mieszkaniach w centralnej części województwa śląskiego. Pomiary przeprowadzono przy pomocy monitora laserowego do włókien FM-7400, firmy MIE. O ile stężenie całodobowe włókien dłuższych od 5 ?m w budynkach referencyjnych, tj. bez elewacji cementowo-azbestowej i oddalonych od ruchliwych skrzyżowań, można było oszacować na około 300 m-3, to średnie stężenie całodobowe aerozolu włóknistego w budynkach mieszkalnych usytuowanych w pobliżu ruchliwych dróg wynosiło 650 m-3, a na zewnątrz tych budynków - 860 m-3.Wartości te nie odzwierciedlają jednak narażeń chwilowych. Maksymalne stężenia chwilowe -jednogodzinne, uśrednione dla wszystkich mieszkań, wynosiły 1100 m-3 dla mieszkań oraz 2350 m-3 w środowisku zewnętrznym w pobliżu dróg. Badania zależności stężenia aerozolu włóknistego od natężenia ruchu pojazdów wykazały, że maksymalne stężenia, zarówno w środowisku zewnętrznym (średnia wielogodzinna), jak i w mieszkaniach (średnia dobowa) występują dla natężenia ruchu osiągającego w godzinach szczytu wartość około 30 pojazdów/min. Należy zaznaczyć, że omawiane stężenia odpowiadały sytuacji meteorologicznej bez opadów atmosferycznych, natomiast gdy w dniu pomiarów, lub w dniach poprzedzających pomiar, występowały opady deszczu bądź mżawki, rejestrowano znacznie mniejsze wartości, znacząco redukujące narażenie. Średnie stężenie, odpowiadające takim warunkom, wynosiło 220 m-3 w mieszkaniach w pobliżu ruchliwych dróg oraz 200 m-3 na zewnątrz tych budynków. Rozkłady stężeń aerozolu włóknistego w budynkach usytuowanych w pobliżu ruchliwych dróg w funkcji długości włókna, były jednomodalne, z maksimum przypadającym na włókna o długości 3-4 ?m.

EN

The paper reports the results from the research on the concentrations of respirable fibres and their grain size distributions in the function of fibres' length. The fibres were collected in the vicinity ofroads with intensive traffic located in the central part of the Silesian Voievodeship from both outdoor and indoor (apartments) environments. The measurements were carried out using MIE FM 7400 laser monitor. The 24-hour concentration of fibers longer than 5 ?m in the reference buildings i.e. without cement-asbestos elevation and located in a distance from busy cross-roads was assessed on the level 300 m-3 while the average 24-hour concentration of fibrous aerosol inside the residential buildings located close to the roads with intensive traffic was 650 m-3 and outside them it reached 860 m-3 These values however do not reflect the momentary exposures. Maximum averaged momentary concentrations (one-hour) were 1100 m-3 for apartments and 2350 m-3 in outdoor environment close to busy roads. Investigations of the relations between the concentration of fibrous aerosol and the traffic intensity showed that the maximum outdoor concentrations (multi-hour average) and indoor concentrations (24-hour average) occurred at the traffic intensity of 30 vehicles per minute during rush hours. It should be indicated that the discussed concentrations referred to meteorological conditions without any atmospheric precipitation. When rain or drizzle occurred during the day when the measurements were made or in the preceding days, the registered values were significantly lower, reducing the exposure risk. The average concentrations observed in such conditions were: 220m-3 inside the apartments close to the busy roads and 200m-3 outside the buildings. The distributions of the fibrous aerosols in buildings located in the vicinity of the roads with intensive traffic in the function of the fiber's length were single-mode with a maximum occurring for the fibers 3-4 ?m length.

8

Wstepne badania aerozolu wloknistego w wojewodztwie katowickim

100%

Pastuszka J. S.

|

tom 29

|

nr 6

173-178

9

Badanie przemian aerozoli pylowych migrujacych ze srodowiska zewnetrznego do pomieszczen na obszarze Gornego Slaska

63%

Gorny R. L. , Pastuszka J. S.

Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów

|

1994

|

tom 28

|

nr 5

115-120

10

Effect of ambient air temperature and solar radiation on changes in bacterial and fungal aerosols concentration in the urban environment

63%

Kowalski M. , Pastuszka J. S.

|

2018

|

tom 25

|

nr 2

11

Aerozol bakteryjny i grzybowy w sali gimnastycznej

51%

Pastuszka J. S. , Wlazlo A. , Ludzien-Izbinska B. , Pastuszka K.

|

tom 38

|

nr 2

12

Narażenie na aerozol bakteryjny w niedużej hali sportowej

51%

Bragoszewska E. , Wlazlo A. , Pastuszka J. S.

|

tom 45

|

nr 1

13

Aerozol bakteryjny i grzybowy w sali gimnastycznej

51%

Pastuszka J. S. , Wlazło A. , Łudzeń - Izbińska B. , Pastuszka K.

|

2004

|

tom Vol. 38 nr 2

62-66

PL

W pracy przedstawiono wartości narażenia na aerozol bakteryjny i grzybowy w sali gimnastycznej jednej ze szkół w Katowicach. Wyniki badań wskazują, że stężenie aerozolu grzybowego w sali gimnastycznej jest niewielkie i nie przekracza poziomu tła w powietrzu zewnętrznym, natomiast stężenie aerozolu bakteryjnego jest bardzo wysokie już w trakcie pierwszej godziny zajęć i szybko narasta z lekcji na lekcję osiągając poziom powyżej 12 000 CFU/m3. Zbadany aerozol bakteryjny posiada typowy skład gatunkowy. Dominują w nim ziarniaki Gram-dodatnie, które stanowią od 79 do 88% całej flory bakteryjnej. Narażenie na aerozol bakteryjny na sali gimnastycznej nie stwarza bezpośredniego zagrożenia zdrowia, tym niemniej długookresowa inhalacja tak wysokich dawek bakterii może spowodować niekorzystne skutki zdrowotne, przede wszystkim u osób uczulonych / wrażliwych.

EN

The work presents the levels of exposure to bacterial and fungal aerosol in a gymnastic hall in one of the schools in Katowice. The obtained results indicate that the concentration of fungal aerosol in the gymnastic hall is low and does not exceed the background level in the outdoor air, while the concentration of bacterial aerosol is very high even during the first class and rapidly increases with lesson hours, finally reaching the level higher than 12,000 CFU/m3. Investigated bacterial aerosol species are typical. The contribution of the gram-positive bacteria to the total airborne bacteria is from 79 to 88%. Exposure to the bacterial aerosol in the studied gymnastic hall does not create an immediate risk of any acute health effects; however a long-term inhalation of such high doses of airborne bacteria can cause some adverse health effects, especially among sensitized persons.

14

Problemy w ocenie jakości środowiska wewnętrznego na przykładzie mieszkańców narażonych na podwyższone stężenia lotnych związków organicznych w mieszkaniach

51%

Wolany J. , Kozielska B. , Pastuszka J. S.

|

2010

|

tom Vol. 44 nr 2

62-72

PL

W artykule omówiono dwa podejścia możliwe do zastosowania przy ocenie jakości powietrza wewnętrznego. Pierwszy z nich to ocena formalno-prawna, która sprowadza się do porównania otrzymanych wyników stężeń zanieczyszczeń z wartościami dopuszczalnymi lub innymi wartościami, określonymi przez odpowiednie normy lub inne akty prawne. Drugim sposobem jest podejście naukowo-merytoryczne (eksperckie), gdzie oceny dokonuje się m.in. w oparciu o wielkość dawki lub szacowanie ryzyka (dla substancji bezprogowych), analizę stosunku stężeń wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia (tzw. stosunku I/O), występowania dodatkowych zanieczyszczeń w badanym pomieszczeniu i możliwości ich wzmożonego oddziaływania, a także przy uwzględnieniu wyników badań przeprowadzonych dla innych pomieszczeń. Na podstawie własnych badań autorów przeprowadzonych dla 11 zanieczyszczeń z grupy lotnych związków organicznych (LZO), dokonano formalno-prawnej i merytoryczno-naukowej oceny jakości powietrza w 17 mieszkaniach o podwyższonych stężeniach tych zanieczyszczeń. Pokazano, że mimo braku występowania istotnych przekroczeń poziomów dopuszczalnych oraz pozytywnej oceny w metodzie formalno-prawnej, jakość powietrza wewnętrznego może być oceniana negatywnie przy zastosowaniu podejścia naukowo-merytorycznego i uwzględnieniu w ocenie kilku dodatkowych parametrów.

EN

Two possible approaches to the indoor air quality assessment are presented in the paper. First one is the so-called "formal-legal" method in which the obtained concentration data is compared with permissible levels set in the standards or other legal acts. The other method is based on professional expertise. Here, the air quality assessment includes not only the concentration levels but also the dose of a compound and the risk of illness, Indoor/Outdoor ratio (I/O), occurrence of other compounds due to the additive or synergie interactions and results of similar measurements done in other rooms. Based on the authors' measurement results of 11 VOC compounds, the "formal-legal" method and the professional expertise approach were applied to assess indoor air quality of 17 domestic environments. It was proved that despite a lack of serious exceedances of VOC permissible concentration levels and an overall positive assessment based on the "formal-legal" method the quality of the indoor air may still be assessed negatively when using the professional expertise based approach in which additional aspects and other relevant factors were taken into account.

15

Concentration level and surface chemical composition of urban airborne particles near crossroads in Zabrze, Poland

51%

Rogula W. , Pastuszka J. S. , Talik E.

|

tom Vol. 33, no. 2

23-34

EN

The paper presents results of investigations carried out in 2005 at six crossroads in Zabrze. The investigations comprised determinations of vehicular traffic intensity, observations of meteorological conditions and, as a main subject, determinations of concentrations of PM2.5 and PM10 at all observed sites. Structure of ambient aerosol in the vicinity of crossroads was compared with the structure of aerosol at a reference measuring point, located beyond effects of vehicular traffic, by determining a share of PM2.5 in PM10 for each site. At a selected crossroad the measurements lasted 11 days and the sampled dust was analyzed for chemical composition of surface of its particles with the use of the X-ray photoelectron spectroscopy (XPS). Both the most abundant and trace elements in the surface layer of dust sampled at the crossroads were identified.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań prowadzonych w 2005 r. przy sześciu skrzyżowaniach w Zabrzu. Pomiary dotyczyły określenia natężenia ruchu na skrzyżowaniach, obserwacji parametrów meteorologicznych i przede wszystkim wyznaczenia stężeń pyłu PM2,5 i PM10 we wszystkich badanych punktach. Porównano strukturę aerozolu w okolicy skrzyżowań ze strukturą aerozolu w punkcie odniesienia oddalonym od wpływu komunikacji poprzez wyliczenie udziału PM2,5 w PM10 w każdym punkcie. W jednym z punktów pomiarowych pomiary prowadzono kilkanaście dni, a pobrane próby PM 10 poddano analizie składu chemicznego powierzchniowej warstwy pyłu metodą XPS. Zidentyfikowane zostały główne oraz występujące w śladowych ilościach pierwiastki na powierzchni pyłu pobranego przy skrzyżowaniu.

16

Influence of vehicular traffic on concentration and particle surface composition of PM10 and PM2.5 in Zabrze, Poland

51%

Regula-Kozlowska W. , Pastuszka J. S. , Talik E.

|

nr 4

539-548

EN

The results of the PM10 and PM2.5 study in Zabrze, Upper Silesia, Poland, near a very busy city street intersection and in a site representing urban background air are presented. Airborne particles were sampled at both sites in parallel, three or five times a month from April to December 2005. Concentration of the ambient aerosol was determined gravimetrically. It has been found that the mean of the 24-hour concentration of PM10 and PM2.5 near the crossroads was 55 µg/m³ and 32 µg/m³ , respectively; significantly higher than at the background site, where the mean concentration of PM10 and PM2.5 reached the level of 37 µg/m³ and 22 µg/m³ , respectively. Five pairs of PM10 and four pairs of PM2.5 samples were selected for analysis of elemental composition of surface layer of collected particles. This analysis, performed using X-ray photoelectron spectroscopy (XPS), showed that the main components of the surface layer of all studied airborne particles were carbon, nitrogen and oxygen. Besides, the typical surface layer is composed of sodium, potassium, silicon, magnesium and aluminum. In some samples zinc and calcium also occurred. It has been documented that the surface layer of the airborne particles near the crossroads contained more carbon and less oxygen compared with particles from the background site.

17

Współczynnik absorbcji aerozolu atmosferycznego w pobliżu ruchliwej drogi jako wskaźnik oddziaływania drogi na środowisko

51%

Pastuszka J. S. , Grynkiewicz-Bylina B. , Rakwic B.

|

2004

|

tom Vol. 38 nr 5

161-166

PL

Praca przedstawia wyniki badań pilotowych poziomu stężeń pyłu zawieszonego (PM10) i pyłu całkowitego (TSP), oraz współczynnika absorpcji aerozolu w pobliżu ruchliwej drogi w Gliwicach w okresie wiosennym. Natężenie ruchu na badanej drodze w godzinach od 9 do 18 wynosiło około 1400 pojazdów/h. Ustalono, że w kanionie ulicy średnio-dobowe stężenie PM10 wzrasta o 40 žg/m3 w stosunku do miejsc oddalonych od drogi o 100 m, co dla osób mieszkających przy tej ulicy oznacza między innymi wzrost ryzyka zachorowań na choroby górnych dróg układu oddechowego. Zmierzony współczynnik absorpcji cząstek aerozolu (ap) przy badanej drodze zmieniał się w przedziale od 6,54 x 10-5 m-1 (w nocy) do 15,75 x 10-5 m-1 (w dzień), podczas, gdy w odległości 100 m od drogi ap wynosił od 4,42 x 10-5 m-1 do 9,03 x 10-5 m-1. Otrzymane wyniki wskazują, że ruchliwa droga jest znaczącym emitorem cząstek pyłu zawierających pierwiastkowy węgiel. Wykazano, że współczynnik absorpcji aerozolu atmosferycznego mógłby być zastosowany do oceny zasięgu oddziaływania na środowisko cząstek pyłu pochodzących z ruchu ulicznego.

EN

This work presents the results of a pilot study on the concentration levels of suspended particles (PM10), total suspended particles (TSP) and absorption coefficient values of the aerosol particles close to a busy street in Gliwice in the spring season are presented. Traffic density in the investigated street between 9 a.m. and 6 p.m. was 1400 vehicles per hour. It was found that average daily concentration of PM10 increases by 40 ?g/m3 in the street canyon in relation to places in a distance of 100 m from the road, what for inhabitants who live in this street means, among others, the increase of risk of respiratory diseases. It was obtained that the absorption coefficient of the aerosol particles (ap) near the studied road ranged from 6.54 x 10-5 m-1 (night) to 15.75 x 10-5 m-1 (day) while at the distance of 100 m from this street ap ranged from 4.42 x 10-5 m-1 to 9.03 x 10-5 m-1. The obtained results indicate that the busy street is a significant emitter of elemental carbon-containing particles. It has been shown that the absorption coefficient of atmospheric aerosol could be applied for the assessment of the influence range of the airborne particles traffic origin on the environment.

18

Aerozol bakteryjny w autobusach i tramwajach komunikacji miejskiej

51%

Pastuszka J. S. , Słoka J. , Wlazło A.

|

2004

|

tom Vol. 38 nr 4

146-150

PL

W pracy przedstawiono wyniki pomiarów stężeń aerozolu bakteryjnego w autobusach i tramwajach komu-nikacji miejskiej na obszarze Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Średnie stężenie w badanych autobu-sach i tramwajach było rzędu 103 CFU/m3, przy czym w okresie wiosennym, w niektórych pojazdach stęże-nie było dziesięciokrotnie większe osiągając poziom rzędu 104 CFU/m3. Zauważono, że stężenie aerozolu bakteryjnego w autobusach było wyraźnie większe niż w tramwajach. W składzie gatunkowym aerozolu bakteryjnego w badanych pojazdach zdecydowanie dominowały Gramdodatnie ziarniaki (przede wszyst-kim, bakterie z rodzaju Kocuria, a następnie Staphylococcus), stanowiące 74-76% stężenia całego aerozolu bakteryjnego. Zidentyfikowano także pałeczki Gramujemne, ale ich względne stężenie nie przekraczało 6,5%. Praca ta zapoczątkowuje cykl badań dotyczących monitoringu aerozolu bakteryjnego w pojazdach komunikacji miejskiej.

EN

The study presents the concentration levels of airborne bacteria in municipal buses and trams in the Upper Silesia, Poland. It was found that the average concentration of airborne bacteria in the investigated means of public transportation was about 103 CFU/m3, however in spring the concentration level was found to be ten times higher, reaching 104 CFU/m3 in some vehicles. It was observed that the bacterial concentration level in buses was significantly higher than in trams. The Gram-positive cocci group (mainly Kocuria followed by Staphylococcus) dominated in the studied vehicles, contributing 74-76% of the total bacteria concentration. Gram-negative rods have been also identified there; however their relative concentration has not exceeded 6.5%. The presented work opens the studies on the monitoring of bacterial aerosol in public transport vehicles.

19

Czastki pylu i metale w powietrzu zewnetrznym i w pomieszczeniach na Gornym Slasku

51%

Gorny R. , Jedrzejczak A. , Pastuszka J. S.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

1995

|

tom 46

|

nr 2

151-161

PL

Na podstawie badań rozkładów masowych cząstek aerozolu zewnętrznego (atmosferycznego) i wewnętrznego (w pomieszczeniach) stwierdzono, że głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza wnętrz pyłami na obszarze Górnego Śląska jest mocno zanieczyszczone powietrze zewnętrzne oraz palenie papierosów w pomieszczeniach. Wielkości stężeń metali ciężkich oraz ich rozklady masowe otrzymane dla aerozolu atmosferycznego i wewnętrznego wskazują na proces migracji cząstek ze środowiska zewnętrznego oraz na niektóre wewnętrzne emitory (np. dywany, piece węglowe, farby do malowania ścian) jako główne źródła metali ciężkich w pomieszczeniach.

EN

This work contains the results of the aerosol mass size distribution and preliminary studies on concentrations and size distribution of heavy metals (Pb, Zn, Cu, Mn, Fe and Cd) in indoor and outdoor environment in Upper Silesia (the highly industrialized region in the southern part of Poland). In studies, the measurements of aerosol concentration, mass size distrubution, and evaluation of heavy metals concentration were made from December 1992 to April 1994 in some apartmens in five towns in Upper Silesia and in one village in the Beskidy Mountains in both indoor and outdoor environments. The particles were fractionated in Andersen cascade impactor. The sampling time was 6-7 days and 4-5 days for indoor and outdoor respectively. Aerosol particulates were collected on A-type glass fiber collection substrate used later for determination of heavy concentrations by atomic absorption spectrophometer (AAS 3, Carl Zeiss Jena). The dust was mineralized by the means of the mixture of hydrofluoric and nitric acids. The results of mass size distribution as well as the measurements of TSP for indoor and outdoor aerosol show that the main source of particulate matter indoors, in this region, are heavy polluted outdoor air and cigarette smoking. It can be said that, except homes in Knurów and Sosnowiec with hard smokers, the indoor levels of particulate pollution were significant lower than the outdoors levels. Whenever in the indoor environment appeare additional source of particulate emission situation can changed. When we compare mass size distribution for outdoor aerosol and indoor aerosol contaminated by tobacco smoke, we can observed considerable increase of indoor aerosol level in the 0.33-0.54 /mi size range. Besides, indoor aerosol status may be changed by coal stove emission (displacement of maximum peak to direction of coarse particles). The observed differences in concentration of pariculate matter may also indicate the important differences in chemical and physical nature of particles caused by the air filtration and absorption during migration of ambient air into the indoor environment. On the base of comparison of the heavy metals concentrations of fine and coarse fraction and their indoor /outdoor ratio in five selected towns in Upper Silesia it can be said that the level of heavy metals in indoor aerosol is lower than in outdoor (except Pb and Cd) what suggest that migration of ambient air into the homes is a major process which give indoor air contamination of heavy metals. With reference to cadmium and lead the indoor/outdoor ratio for coarse fraction of particles (from 2,6 to 28 µm size range) is above l what suggest the presence of an additional indoor emission. However, no dominant source of cadmium and lead was identified, although existing minor source like carpet wear, paints and coal stove can emit some load of these metals. The coarse/fine heavy metal concentrations ratio for both indoor and outdoor air is in all cases lower than l, indicating that these metals are mainly associated with the fine particle mode.

20

Concentration level and surface chemical composition of urban airborne particles near crossroads in Zabrze, Poland

51%

Rogula W. , Pastuszka J. S. , Talik E.

|

tom 33

|

nr 2