Wielka przebudowa Europy Środkowo-Wschodniej po pierwszej wojnie światowej polegała w dużej mierze na budowaniu państw narodowych w miejsce wielonarodowych imperiów; aczkolwiek obejmowała także przekształcenia społeczne. Wybiórczość zmian przeprowadzanych na silnie zróżnicowanych etnicznie, a przy tym spolaryzowanych społecznie, obszarach byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów przyczyniała się do wystąpień miejscowej ludności. Ich radykalizm był często odpowiedzią na nowy ład, będący próbą reprodukcji feudalnego porządku w realiach państwa narodowego. W artykule odtwarzam trajektorię radykalizacji, jaką przeszli w nierównej walce o swoje prawa Białorusini. Próbuję wyjaśnić radykalizm społeczności białoruskiej poprzez uwarunkowania geokulturowe, które traktuję jako mechanizmy przyczynowe, powtarzające się w różnych kontekstach historycznych. Identyfikuję dwa takie mechanizmy: przymusu i blokowania zmiany. Prezentuję, w jaki sposób radykalizm warunkowany był działaniem tej binarnej sekwencji.
EN
The great reconstruction of Central-Eastern Europe after World War I mainly consisted in building national states in place of multinational empires, but it also involved social transformations. The changes carried out in highly ethnically diverse and socially polarised area of the former Polish-Lithuanian Commonwealth were selective and contributed to the contentious actions of the indigenous people. Their radicalism was often a response to a new order, created as an attempt to reproduce the feudal system in the realities of the national state. In this article I show the path of radicalisation in repressive settings, which Belarusians followed in an unequal struggle for their rights. I attempt to explain their radicalism by geocultural factors, which I regard as causal mechanisms, repeated in different historical contexts. I identify two such mechanisms, of coercion and of blocking change, and present how radicalism was generated by the operation of this binary sequence.
The text is a contribution to the studies into the problems of adoption of nationalist orientation by a newly created state. It deals with the attitude of political groups wielding power in interwar Poland towards the indigenous Belarusian population. An analysis of public discourses conducted from the sociological perspective revealed the features characteristics of a nationalising state (in Rogers Brubaker’s understanding) in the attitudes of all camps of power and the unification of structures of the discourses they held.
RU
Проблематика статьи касается принятия националистической ориентации новообразованными многонациональными государствами, к котором его элиты относятся как к государствам одной нации. Целью анализа являлся ответ на вопрос о методе, каким отдельные политические группировки, правящие во Второй Польской республике, конструировали дискурсы, определяющие националистскую политику и практику по отношении к коренному белорусскому населению, которое оказалось в границах польского государства. В исследовании, материалом для которого послужили тексты, авторства отдельных политических лагерей, дополненные историографическими и политологическими анализами, были использованы аналитические рамки, созданные Роджерсом Брубейкером. Анализу подлежали публичные дискурсы правящих партий (национально-демократической, пислудчиковской и Лагеря национального объединения) в пределах четырех тем: (1) этнической модели нации, (2) идеи, что государство – это собственности нации, (3) убеждение в угрозе интересам нации, а также (4) целесообразность действий, необходимых для надлежащей реализации национального интереса. В каждом из дискурсов было выявлено присутствие элементов характерных для национализирующего государства. Замеченные разницы касались, прежде всего, структуры дискурса, которая подлежала унификации.
PL
Tekst stanowi przyczynek do badań nad problematyką przyjmowania orientacji nacjonalistycznej przez nowo tworzone państwo i dotyczy stosunku ugrupowań politycznych sprawujących władzę w międzywojennej Polsce do autochtonicznej ludności białoruskiej. Z perspektywy socjologicznej podjęto analizę dyskursów publicznych, której wyniki wskazują na obecność elementów charakterystycznych dla państwa unaradawiającego (w rozumieniu Rogersa Brubakera) w stanowiskach wszystkich obozów władzy oraz upodabnianie struktury prowadzonych przez nie dyskursów.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.