Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ksiądz Stanisław Kozierowski – prekursor badań onomastycznych zachodniej Słowiańszczyzny

100%

Mądry W.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2019

|

tom 54

EN

Father Stanisław Kozierowki (1874–1949) – a Forerunner of the Onomastic Research on Western SlavsFather Stanisław Kozierowski was one of the outstanding Polish researchers of Slavic onomastics in the first half of the twentieth century. He published numerous works on, often already forgotten, names of villages, lakes, rivers and marshes, particularly in the region of Greater Poland and the area historically inhabited by Slavic peoples, stretching as far as the river Elbe. His studies were part of the research stream described as “Western thought” (myśl zachodnia, followed at the University of Poznań after the First World War), a dispute with German scholars pursued with the aim of proving Poland’s right to the territories on the Baltic Sea which had been historically populated by West Slavic tribes. After the Second World War, Kozierowski contributed to setting Polish names of villages and railways stations in the so-called Recovered Territories. Ksiądz Stanisław Kozierowski (1874–1949) – prekursor badań onomastycznych Zachodniej SłowiańszczyznyKsiądz Stanisław Kozierowski był jednym z wybitnych polskich badaczy onomastyki słowiańskiej pierwszej połowy XX wieku. Opublikował liczne prace, w których przypomniał dawne, często już zapomniane nazwy miejscowości, jezior, rzek i bagien, zwłaszcza z terenu Wielkopolski oraz terenów zamieszkałych niegdyś przez ludność słowiańską do rzeki Łaby. Jego badania naukowe były częścią prowadzonych na Uniwersytecie Poznańskim w okresie międzywojennym badań określanych jako „myśl zachodnia”. Stanowiły one polemikę z badaczami niemieckimi i miały wykazać prawa Polski do ziem leżących nad Bałtykiem, zamieszkałych niegdyś przez plemiona zachodniosłowiańskie. Po II wojnie światowej ksiądz Stanisław Kozierowski przyczynił się do ustalenia polskich nazw miejscowości i stacji kolejowych na tzw. Ziemiach Odzyskanych.

2

Polish-Jewish Relations at Poznan University, 1919-1939, in Light of Archival Materials

100%

Mądry W.

Sprawy Narodowościowe

|

2020

|

nr 52

PL

Artykuł ten ukazuje stosunki polsko-żydowskie na Uniwersytecie Poznańskim w latach 1919–1939, tj. w okresie od założenia Uniwersytetu do wybuchu II wojny światowej, w świetle nieopublikowanych dotychczas dokumentów znajdujących się w zbiorach archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zwraca uwagę na sytuację demograficzną oraz stosunki pomiędzy ludnością polską i żydowską w Poznaniu w 1919 roku, tj. w momencie odzyskania przez Wielkopolskę niepodległości i utworzenia Uniwersytetu Poznańskiego. Następnie na podstawie analizy dokumentów przedstawiona jest w nim zmieniającą się z biegiem lat sytuacja młodzieży żydowskiej studiującej na Uniwersytecie Poznańskim oraz jej przyczyny, z podkreśleniem roli, jaką odegrały organizacje młodzieżowe, a zwłaszcza Młodzież Wszechpolska. Celem ich było całkowite wyeliminowanie Żydów z tej uczelni. Na uwagę zasługuje także stosunek niektórych profesorów do Żydów zarówno pod kątem ich poglądów, jak i prowadzonych badań. Przeprowadzona analiza materiałów w archiwum UAM jest pierwszym krokiem do zapisania wielu dotychczas jeszcze białych kart w dziejach tej uczelni. Pełne wyjaśnienie przyczyn konfliktu pomiędzy studentami narodowości polskiej i żydowskiej na UP wymaga podjęcia dalszych szeroko zakrojonych badań interdyscyplinarnych zarówno przez historyków, jak i przez specjalistów z takich dziedzin nauki, jak psychologia, socjologia, etnologia czy kulturoznawstwo.

EN

This article covers Polish-Jewish relations at Poznań University between 1919 and the outbreak of the Second World War in 1939, in light of unpublished documents from the archives of the University (since renamed Adam Mickiewicz University). It begins by describing the demographics of Poznań and the relationship between the Jewish and Polish populations of the city in 1919, the year which marked both Greater Poland (Wielkopolska) regaining its independence and the founding of Poznań University. Based on the evidence provided by the unpublished archival documents, the article then assesses how and why the situation of Jewish students at the University changed over time. Particular attention is paid to the role of youth organisations, especially All Polish Youth (Młodzież Wszechpolska), the aim of which was to entirely ban Jews from attending the institution. The article also examines the attitudes of University professors towards Jews, both in terms of their personal views and the research they conducted. Analysing the unpublished documents from the University’s archives serves as the first step towards filling in the many blank pages in the history of this institution of higher education. Having said this, further inter-disciplinary studies are needed by historians and specialists in fields such as psychology, sociology, ethnology and cultural studies, before a complete explanation can be provided as to why a conflict between Polish and Jewish students broke out at Poznań University.

3

Charakterystyka postaci i dorobku Andrzeja Wędzkiego (1927–2017), slawisty, regionalisty i kolekcjonera

100%

Mądry W.

|

2023

|

nr 4(39)

140-162

EN

Profile of Andrzej Wędzki (1927–2017), a Slavist, regionalist, and collector. This article analyses the directions of Andrzej Wędzki’s scholarly activities, his contribution to the study of early Slavic history, settlement, and the formation of cities in Central Europe.

4

Physiological basis in the assessment of myocardial mechanics using speckle-tracking echocardiography 2D. Part I

63%

Mądry W. , Karolczak M. A.

Journal of Ultrasonography

|

2016

|

tom 16

|

nr 65

135-144

EN

In this paper, the authors attempt to concisely present the anatomical and pathophysiological bases as well as the principles for echocardiographic evaluation of mechanical aspects of cardiac function based on speckle tracking method. This technique uses a phenomenon involving the formation of characteristic image units, referred to as speckles or acoustic markers, which are stable during cardiac cycle, on a two-dimensional echocardiographic picture. Changes in the position of these speckles throughout the cardiac cycle, which are monitored and analyzed semi-automatically by a computer system, reflect deformation of both, cardiac ventricle as a whole as well as its individual anatomical segments. The values of strain and the strain rate, as well as the range and velocity of the movement of these markers, which are in close relationship with multiple hemodynamic parameters, can be visualized as various types of charts – linear, two- and three-dimensional – as well as numerical values, enabling deeper insight into the mechanical and hemodynamic aspects of cardiac function in health and disease. The use of information obtained based on speckle tracking echocardiography allows to understand previously unclear mechanisms of physiological and pathophysiological processes. The first part of the study discusses the formation of a two-dimensional ultrasound image and the speckles, as well as the technical aspects of tracking their movement. The second part presents in more detail the methodology of speckle-tracking echocardiography, the characteristic abnormalities of cardiac mechanics presenting in different clinical entities, and the limitations related to given clinical and technical issues.

PL

W niniejszej pracy autorzy podejmują próbę zwięzłego przedstawienia anatomicznych i patofizjologicznych podstaw oraz zasad echokardiograficznej oceny mechanicznych aspektów pracy serca w oparciu o metodę śledzenia markerów akustycznych. Metoda ta wykorzystuje zjawisko powstawania w dwuwymiarowym obrazie echokardiograficznym charakterystycznych, niezmieniających się w czasie jednostek obrazowych, określanych mianem plamek lub markerów akustycznych. Zmiany położenia plamek, obserwowane i analizowane półautomatycznie w trakcie całego cyklu serca przez system komputerowy, odzwierciedlają odkształcenie zarówno całej komory, jak i jej poszczególnych segmentów anatomicznych. Wartości odkształcenia, tempa odkształcenia oraz zakresu i prędkości ruchu markerów, pozostające w ścisłym związku z różnorodnymi parametrami hemodynamicznymi, mogą być prezentowane graficznie jako różnego rodzaju wykresy (liniowe, dwu- i trójwymiarowe) oraz wartości liczbowe, co umożliwia pogłębiony wgląd w mechaniczne i hemodynamiczne aspekty funkcji serca w stanach zdrowia i choroby. Wykorzystanie informacji płynących ze śledzenia markerów akustycznych umożliwia zrozumienie dotychczas niejasnych procesów fizjologicznych i patofizjologicznych. W pierwszej części pracy omówiono powstawanie ultrasonograficznego obrazu dwuwymiarowego i markerów akustycznych oraz techniczne aspekty analizy ich ruchu. W drugiej części przedstawiono bardziej szczegółowo metodykę badania za pomocą techniki śledzenia markerów akustycznych, omówiono charakterystyczne zaburzenia mechaniki mięśnia serca w różnych stanach klinicznych, a także wskazano ograniczenia metody spowodowane kwestiami technicznymi oraz problemami występującymi specyficznie w niektórych chorobach

5

Echokardiograficzne rozpoznanie slingu płucnego ze zwężeniem początkowego odcinka lewej gałęzi tętnicy płucnej i drożnym przewodem tętniczym

63%

Mądry W. , Karolczak M. A.

Journal of Ultrasonography

|

2013

|

tom 13

|

nr 52

104-110

EN

Authors discuss methods of echocardiographic diagnosis of the pulmonary sling with stenosis and hypoplasia of the left pulmonary artery and patent arterial duct with massive left‑to‑right shunt, based on a case of the newborn with resistant to treatment heart failure, with initial diagnosis of patent ductus arteriosus, referred to surgical treatment. The optimal echocardiographic views permitting establish diagnosis of the pulmonary sling were suggested. The special attention was paid to high parasternal and suprasternal views visualizing vessels of the upper mediastinum as well as characteristic differences between the normal and pathologic picture. The typical features of the echocardiogram suggesting pulmonary sling, like the lack of the left pulmonary artery in its expected position, and the abnormal branching pattern of the right pulmonary artery were indicated. The greatest diagnostic difficulties in visualization of the abnormal route of the left pulmonary artery were related to the presence of air‑containing tissues, like lungs and central airways between the ultrasound probe and area of interest. The other was the masking influence of the large patent arterial duct, that may mimic the left pulmonary artery arising from the pulmonary trunk. The other entities requiring differentiation with sling, like aplasia of the left lung, the direct or indirect aortic origin of the left pulmonary artery, were discussed. The role of other visualization technics, like computed 3D tomography, and magnetic nuclear resonance, as well as direct visualization of central airways with bronchoscopy in establishing precise diagnosis were stressed.

PL

Autorzy przedstawiają metodykę badania echokardiograficznego slingu płucnego z towarzyszącym zwężeniem i hipoplazją lewej gałęzi tętnicy płucnej, z drożnym przewodem tętniczym oraz masywnym przeciekiem aortalno‑płucnym na przykładzie noworodka z oporną na leczenie zachowawcze niewydolnością krążeniowo‑oddechową. Pacjenta skierowano do Kliniki Kardiochirurgii celem leczenia operacyjnego, ze wstępnym rozpoznaniem drożnego przewodu tętniczego. W prezentowanej pracy przedstawiono optymalne projekcje echokardiograficzne ułatwiające ustalenie rozpoznania. Zwrócono szczególną uwagę na przydatność wysokich projekcji przymostkowych i projekcji nadmostkowych obrazujących naczynia górnego śródpiersia. Wymieniono elementy obrazu echokardiograficznego, które powinny nasuwać podejrzenie slingu, a także sposoby ich uwidocznienia. Należą do nich brak lewej gałęzi tętnicy płucnej w typowej lokalizacji – w przedłużeniu pnia płucnego oraz obecność dodatkowej gałęzi odchodzącej od prawej tętnicy płucnej w połowie jej długości. Wskazano na możliwe trudności diagnostyczne wynikające z obecności powietrznej tkanki płucnej oraz centralnych dróg oddechowych przesłaniających struktury naczyniowe, a także na problem maskującego wpływu przewodu tętniczego, który może imitować prawidłowy przebieg lewej gałęzi tętnicy płucnej. Przedstawiono jednostki chorobowe wymagające różnicowania ze slingiem, takie jak agenezja lewego płuca i różne postaci odaortalnego ukrwienia lewego płuca, oraz główne cechy umożliwiające ich wykluczenie. Podkreślono znaczenie innych metod diagnostyki obrazowej, takich jak tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny, a także metody bezpośredniego obrazowania centralnych dróg oddechowych przy użyciu bronchoskopii.

6

Całkowicie nieprawidłowy spływ żył płucnych – typ nadsercowy: diagnostyka echokardiograficzna uwarunkowanego anatomicznie zwężenia żyły pionowej drenującej spływ płucny

63%

Mądry W. , Karolczak M. A.

Journal of Ultrasonography

|

2012

|

tom 12

|

nr 51

479-486

EN

The diagnosis of the congenital heart defects, among others totally anomalous pulmonary venous drainage, is based on echocardiography. While the visualization of intracardiac structures rarely causes significant difficulties, the vessels positioned outside the heart, e.g. the pulmonary veins, are often hidden behind tissues impermeable to ultrasounds, which may necessitate the use of other imaging methods, such as computer tomography, nuclear magnetic resonance or angiocardiography. The serious limitation of these techniques, especially in pediatric age, is the necessity to administer general anesthesia and contrast media. In order to obtain clear images, the appropriate concentration of a contrast agent in the vessels is necessary, which is not always possible in a patient with severe circulatory failure. Therefore, every effort should be made to obtain as much information necessary for treatment determination as possible from echocardiography, in spite of its limitations. A significant morphological factor of totally anomalous pulmonary venous drainage is the connection between the pulmonary and systemic veins, which in the supracardiac type is the vertical vein draining into the left brachiocephalic vein. The narrowing of this connection impedes the return of the blood from the lungs, which leads to the secondary edema and severe, abrupt cardiorespiratory insufficiency. Such a narrowing should be sought for in every case of totally anomalous pulmonary venous drainage since it constitutes an indication for an urgent surgery. On the basis of own experience and information obtained from the pertinent literature, the authors describe the rules and criteria of the diagnosis of this rare supracardiac form of the heart defect with the presence of the vertical vein which may undergo stenosis due to a phenomenon called the anatomical or bronchoarterial vise. It is formed when the vessel “pushes through” a narrow opening bordered by the left pulmonary artery from the inferior side as well as the left main bronchus and the arterial duct or ligament from the superior side. This article describes a technique of echocardiographic test enabling the precise visualization of the vessel’s course and the differentiation from a more common variant of the defect – without external stenosis.

PL

Diagnostyka wrodzonych wad serca, także całkowicie nieprawidłowego spływu żył płucnych, opiera się na badaniu echokardiograficznym. O ile zobrazowanie struktur wewnątrzsercowych rzadko nastręcza istotnych trudności, o tyle leżące poza sercem naczynia, np. żyły płucne, wielokrotnie bywają przesłonięte tkankami źle przewodzącymi ultradźwięki, co sprawia, że do ich uwidocznienia wykorzystuje się inne metody obrazowania – tomografię komputerową, magnetyczny rezonans jądrowy czy angiokardiografię. Do poważnych ograniczeń możliwości ich stosowania w pediatrii należą konieczność znieczulenia ogólnego oraz użycie środków kontrastujących. Warunkiem uzyskania czytelnego obrazu jest osiągnięcie wystarczającego stężenia kontrastu w naczyniach, co nie zawsze jest możliwe u pacjenta w stanie ciężkiej niewydolności krążenia. Należy dołożyć wszelkich starań, aby uzyskać z badania echokardiograficznego jak najwięcej informacji niezbędnych do planowania terapii – pomimo ograniczeń. Istotnym elementem morfologicznym całkowicie nieprawidłowego spływu żył płucnych jest połączenie pomiędzy układem żył płucnych i systemowych – w postaci nadsercowej najczęściej za pośrednictwem żyły pionowej uchodzącej do żyły ramienno‑głowowej lewej. Zwężenie tego połączenia utrudnia odpływ krwi z płuc, co prowadzi do wtórnego obrzęku i ciężkiej, gwałtownie postępującej niewydolności krążeniowo‑oddechowej. W każdym przypadku całkowicie nieprawidłowego spływu żył płucnych należy poszukiwać takiego zwężenia, gdyż stanowi ono wskazanie do pilnej operacji. Autorzy, opierając się na danych z piśmiennictwa oraz na własnym doświadczeniu, opisują zasady i kryteria rozpoznawania tej rzadkiej nadsercowej odmiany wady serca, z obecnością żyły pionowej, za której zwężenie odpowiada zjawisko tzw. imadła anatomicznego (anatomical vise). Powstaje ono, gdy naczynie to przeciska się przez wąskie okno ograniczone od dołu przez lewą tętnicę płucną, a od góry przez lewe główne oskrzele i przewód lub więzadło tętnicze. W prezentowanej pracy opisano metodykę badania umożliwiającą precyzyjne uwidocznienie przebiegu naczynia oraz różnicowanie z częściej występującym wariantem wady, w którym nie dochodzi do jego ucisku z zewnątrz.

7

Mieszany częściowo nieprawidłowy spływ żył płucnych współistniejący z wadą zastawki aortalnej – studium diagnostyki ultrasonografi cznej 10-letniej pacjentki z zespołem Turnera

51%

Mądry W. , Karolczak M. A. , Komarnicka J. , Mirecka M.

Journal of Ultrasonography

|

2014

|

tom 14

|

nr 56

94-103

EN

The authors present a case of echocardiographic diagnosis of a rare congenital cardiovascular anomaly in the form of mixed partial anomalous pulmonary veins connection in a 10-year-old girl with Turner syndrome and congenital mild stenosis of insuffi cient bicuspid aortic valve, made while diagnosing the causes of intestinal tract bleeding. The article presents various diagnostic diffi culties leading to the delayed determination of a correct diagnosis, resulting from the absence of symptoms of circulatory failure in the early stage of the disease and the occurrence of severe and dominant auscultatory phenomena typical for congenital aortic valve defect which effectively masked the syndromes of increased pulmonary fl ow. The authors discuss the role of the impact of phenotypic characteristics of the Turner syndrome, in particular a short webbed neck restricting the suprasternal echocardiographic access and the presence of psychological factors associated with a long-term illness. The importance of indirect echocardiographic symptoms suggesting partial anomalous pulmonary veins connection in the presence of bicuspid aortic valve, e.g. enlargement of the right atrium and right ventricle, and paradoxical interventricular septum motion were emphasized in patients lacking ASD, pulmonary hypertension or tricupid and pulmonary valve abnormalities. The methodology of echocardiographic examination enabling direct visualization of the abnormal vascular structures was presented. Special attention was paid to the signifi - cance of highly sensitive echocardiographic projections: high right and left parasternal views in sagittal and transverse planes with patient lying on the side, with the use of two-dimensional imaging and color Doppler. Finally, the limitations of echocardiography resulting from the visualization and tracking of abnormal vascular structures hidden behind ultrasound non-conductive tissues were indicated, as was the role of other diagnostic modalities, such as angio-CT and/or nuclear magnetic resonance.

PL

Autorzy prezentują przypadek echokardiografi cznego rozpoznania rzadkiej wrodzonej anomalii układu sercowo-naczyniowego pod postacią mieszanego częściowo nieprawidłowego spływu żył płucnych u 10-letniej dziewczynki z zespołem Turnera oraz wrodzonym zwężeniem dwupłatkowej, niedomykalnej zastawki aorty, dokonanego w trakcie diagnostyki prowadzonej w celu ustalenia przyczyny krwawienia z przewodu pokarmowego. Omówiono trudności diagnostyczne prowadzące do opóźnionego ustalenia właściwego rozpoznania, wynikające z braku objawów niewydolności krążenia we wczesnym okresie choroby oraz występowania nasilonych i dominujących zjawisk osłuchowych związanych z wadą zastawki aorty, skutecznie maskujących syndromy zwiększonego przepływu płucnego. Poruszono rolę wpływu cech fenotypowych zespołu Turnera, a w szczególności krótkiej, płetwiastej szyi, ograniczającej dostęp nadmostkowy, oraz obecności czynników psychologicznych wiążących się z długotrwałą chorobą. Wskazano na pośrednie objawy echokardiografi czne nasuwające podejrzenie częściowo nieprawidłowego spływu żył płucnych i nakazujące rozszerzenie zakresu badania, takie jak powiększenie prawego przedsionka i prawej komory serca oraz paradoksalny ruch przegrody międzykomorowej u osoby bez ASD, cech nadciśnienia płucnego, wady zastawki trójdzielnej lub płucnej. Przedstawiono metodykę badania echokardiografi cznego, umożliwiającą bezpośrednią wizualizację nieprawidłowych struktur naczyniowych, podkreślając znaczenie projekcji echokardiografi cznych wykazujących najwyższą czułość: wysokich projekcji przymostkowych prawostronnych i lewostronnych – w płaszczyznach strzałkowych i poprzecznych, w ułożeniu pacjentki na boku, z zastosowaniem prezentacji dwuwymiarowej oraz kolorowego dopplera. Wskazano na ograniczenia badania echokardiografi cznego, wynikające z konieczności uwidocznienia i prześledzenia przebiegu struktur naczyniowych przesłoniętych tkankami nieprzewodzącymi ultradźwięków, a w związku z tym także na rolę innych metod wizualizacji, takich jak tomografi a komputerowa i/lub magnetyczny rezonans jądrowy.

8

Double-chambered right ventricle in a 16-year-old patient with Williams syndrome

51%

Mądry W. , Karolczak M. A. , Zacharska-Kokot E.

Journal of Ultrasonography

|

2017

|

tom 17

|

nr 71

289-293

EN

We present a case of double-chambered right ventricle diagnosed during preparation for colonoscopy due to gastrointestinal bleeding in a 16-year-old, mentally disabled boy with Williams syndrome. The patient was previously diagnosed with ventricular septal defect and mild pulmonary stenosis. Echocardiography performed under general anesthesia revealed hypertrophied muscular bundles in the right ventricle with the maximum gradient of 100 mmHg, causing severe outflow obstruction. This type of defect is extremely rare in patients with Williams syndrome, with only one case, which was diagnosed during invasive angiocardiography, described in world literature. A successful total surgical correction was performed based on echocardiography data.

PL

Prezentujemy przypadek dwujamowej prawej komory rozpoznany u głęboko upośledzonego umysłowo 16-letniego chłopca z zespołem Williamsa. W przeszłości stwierdzono ubytek w przegrodzie międzykomorowej i łagodne zwężenie zastawki pnia tętnicy płucnej. Dwujamową prawą komorę rozpoznano w trakcie przygotowywania pacjenta do kolonoskopii w znieczuleniu ogólnym z powodu krwawienia z przewodu pokarmowego. W wykonanej w znieczuleniu ogólnym echokardiografii stwierdzono ciężkie mięśniowe zwężenie śródkomorowe prawej komory z maksymalnym gradientem 100 mm Hg. Jest to wada niezwykle rzadka u pacjenta z zespołem Williamsa – w analizowanym piśmiennictwie światowym autorzy odnaleźli tylko jeden podobny przypadek, rozpoznany podczas inwazyjnej angiokardiografii. Na podstawie wyłącznie danych z badania echokardiograficznego przeprowadzono pełną korekcję kardiochirurgiczną. Artykuł w wersji polskojęzycznej jest dostępny na stronie http://jultrason.pl/index.php/wydawnictwa/volume-17-no-71