Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

On the some solution of the L-Y equation

100%

Biernat G.

Prace Naukowe Instytutu Matematyki i Informatyki Politechniki Częstochowskiej

|

2007

|

tom Vol. 6, nr 1

15-18

EN

In the article I have given the some solution of the Laplace-Young equation describing the shape of capillary surface.

2

Diorygma atrypophilia n. gen., n. sp. - a parasitic organism of Atrypa zonata Schnur

100%

Biernat G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1961

|

tom 06

|

nr 1

EN

A boring annelid- like parasite associated with Atrypa zonata Schnur from the Givetian shales of the Holy Cross Mountains (Góry Świętokrzyskie, Poland) is described under new generic and specific name - Diorygma atrypophilia.

PL

raca dotyczy śladow po organizmach drążących w postaci kanałów w muszlach brachiopodów. Ślady te zostały dotychczas zaobserwowane wyłącznie w skorupkach wentralnych Atrypa zonata Schnur, pochodzących z łupków żyweckich z miejscowości Skały w Górach Świętokrzyskich. Na podstawie dokładnych badań oraz dostępnej literatury została stwierdzona ich odrębność w porównaniu z dotychczas opisanymi śladami form pasożytntczych. Pasożyty Atrypa zonata Schnur musiały być zwierzętami małych rozmiarów, należącymi prawdopodobnie do grupy Polychaeta (Annelida). Dla tego problematycznego organizmu proponowana jest nazwa: Diorygma atrypophilia n. gen., n. sp. Badane ślady przed stawiają się jak nastepuje: 1. Wewnętrzne delikatne kanały, rozwidlone w kształcie przypominającym na przekroju podłużnym literę V, których ramiona są położone blisko siebie, często oddzielone tylko cienką scianką kanalika. Kanały te przebijają ukośnie całą grubość skorupki wentralnej brachiopoda w kierunku jej wnetrza. Obecność kanalików może być też obserwowana na zewnętrznej powierzchni skorupki wentralnej, po zaatakowaniu jej bardzo rozcieńczonym kwasem solnym. 2. Grube wałeczki wydzielane przez płaszcz brachiopoda na wewnętrznej stronie skorupki wentralnej, umieszczone zawsze symetrycznie z jednej lub obu stron pola mięśniowego skorupki, całkowicie z nią zrośnięte. Przednie końce wałczków są wzniesione ku górze w kierunku skorupki dorsalnej. W wałeczkach tych kontynuują się kanaliki, otwierające się dwoma ujściami na ich końcach. Wygląd zarówno kanalików, jak i wałeczków we wszystkich obserwowanych przypadkach jest jednakowy; ewentualne rożnice są znikome. Należy więc przypuszczać, że były one drążone przez organizmy jednego tylko gatunku. Obecność obcego organizmu nie zakłócała normalnego wzrostu muszli brachiopoda. Okazy Atrypa zonata ze śladami kanalików nie wykazują żadnych rożnic ani w wyglądzie zewnętrznym, ani w stopniu wykształcenia strukturalnych elementów wewnętrznych w porównaniu z tymi, w których pasożyty się nie osiedliły. Pasożyt zamieszkujący wydrążone przez siebie kanali i stwarzał sobie w ten sposób sprzyjające warunki życia oraz odpowiednie zabezpieczenie przed ewentualnymi wrogami.

3

Silurian iInarticulate brachiopods from Poland

100%

Biernat G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1984

|

tom 29

|

nr 1-2

EN

Members of four families are recognized from etched Wenlockian carbonates from the eastern Poland. The acrotretids are of special interest as being recorded in the Polish Silurian for the first time. Of two acrotretid species, Opsiconidion podlasiensis is described as new. The dorsal median septum of the genus Opsiconidion is discussed in detail.

PL

Opisane ramienionogi pochodzą z węglanowych skał osadowych (wenlok), z otworów wiertniczych: Sobótka IG-1, z głębokości 478—521 m oraz Widowo IG-1 z głębokości 583—594 m, w najbardziej na wschód położonej części regionu podlaskiego (Podlasie Depression w/g Tomczykowej i Tomczyka 1979) w okolicy Bielska Podlaskiego. Ramienionogi bezzawiasowe należą do rzadkich skamieniałości zarówno pod względem taksonomicznym, jak i ilości okazów. W opracowanym materiale są one reprezentowane przez 5 rodzajów: Craniops, Dinobolus, Opsiconidion, Orbiculoidea, Schizotreta; zachowane są przeważnie jako fragmenty skorupek. Występujące w zespole akrotrety, po raz pierwszy stwierdzone w polskim sylurze, reprezentowane są przez dwa gatunki rodzaju Opsiconidion Ludvigsen (O. podlasiensis sp. n. oraz O. aff. celloni (Cocks 1979). Rodzaj ten charakterem dorsalnego septum jest zbliżony zwłaszcza do europejskich przedstawicieli rodzaju Torynelasma (i.e. T. rossicum Goryanski) i może być uznany w tej linii za formę filogenetycznie pochodną. Praca była finansowana przez Polską Akademię Nauk w ramach problemu MR П. 6.

4

The infinity phenomenon for polynomial mapping

100%

Biernat G.

Prace Naukowe Instytutu Matematyki i Informatyki Politechniki Częstochowskiej

|

2004

|

tom Vol. 3, nr 1

9--12

EN

In the present paper I give the formula for the residue at infinity of polynomial mapping with n-variables in the case when the numerator degree in the formula defining residuum is not smaller than the sum of degrees of mapping components - n.

5

The residue at infinity and Bezout's theorem

100%

Biernat G.

Prace Naukowe Instytutu Matematyki i Informatyki Politechniki Częstochowskiej

|

2002

|

tom Vol. 1, nr 1

25--27

EN

In this paper we give an alternative proof, based on properties of the residue at infinity, of Bezout’s theorem in C2.

6

On Peregrinella multicarinata (Lamarck) (Brachiopoda)

100%

Biernat G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1957

|

tom 02

|

nr 1

EN

Numerous specimens of Peregrinella multicarinata (Lamarck) have been studiedon Polish and French material, with consideration to the ontogeny and individual variability of this form. The Polish material was collected from the vicinity of Wieliczka and abounds in young individuals, that from France was lent to the author from the collection of the Palaeontological Museum of the Humboldt University in Berlin .

PL

Praca dotyczy Peregrinella multicarinata (Lamarck) - brachiopoda dolno-kredowego ważnego z uwagi na znaczenie stratygraficzne, jego rozwoju ontogenetycznego i zmienności osobniczej. Badania oparto na obfitującym w osobniki młode materiale polskim, odkrytym przez dr J . Burtan w okolicach Wieliczki w postaci kilku luźnych bloków skały ilasto-wapiennej , oraz na okazach z Francji wypożyczonych przez autorkę z Muzeum Paleontologicznego Uniwersytetu im. Humboldta w Berlinie. Zbadany tu rodzaj, spotykany zarówno w facji czysto wapiennej jak i wapienno-piaszczystej , ma duże rozprzestrzenienie geograficzne . Notowany jest w płd- zachodniej Francji , we Włoszech (Monte Gargano) , na Morawach i na Śląsku Cieszyńskim, w Rumunii (Siedmiogród), na Kaukazie (płn.-zachodnia część Kubania) oraz - poza Europą - w Ameryce Północnej , w zachodniej części Kalifornii. Typowa Peregrinella została opisana po raz pierwszy z wapieni hoterywskich płd.- zachodniej Francji (okolice Chatillon) pod dwiema nazwami gatunkowymi: w 1819 r . jako Terebratula multicarinata Lamarck, a w 1835 r. jako T . peregrina. Buch. Nazwa gatunkowa- L. Bucha przyjęła się w literaturze późniejszej , chociaż prawo pierwszeństwa przysługuje bezsprzecznie nazwie Lamarcka. W 1847 r ,A. d'Orbigny zaliczył tę formę do wydzielonej już wówczas grupy rynchonel ,a w 1887 r . D. P . Oehlert ustanowił dla niej nowy rodzaj - Peregrinella. Z przeprowadzonych badań porównawczych wynika, że okazy polskie należy uznać za przynależne do gatunku P. multicarinata (Lamarck). Cechy, odróżniające polską formę od francuskiej typowej czy też od innych, pochodzących z Rumunii , Kaukazu itp. , nie są znaczne. Materiał osobników dorosłych , pochodzący z Polski, jest zresztą niewystarczający, aby ewentualnie występujące drobne różnice uznać za cechy mające znaczenie systematyczne. Możliwe, że zbadanie dużej ilości okazów różnego pochodzenia geograficznego pozwoliłoby na wyróżnienie, w obrębie rodzaju Peregrinella, gatunków czy też odmian zdefiniowanych dokładniej , niż to uczyniono dotychczas. Badania rozwoju ontogenetycznego przeprowadzone na okazach od 3,8 mm długości wykazały, że zmiany morfologiczne, jakim podlega muszla w ciągu jej rozwoju osobniczego, są bardzo znaczne. Okazy najmłodszych osobników mają wygląd niepodobny zupełnie do dorosłych . Odbiegają od nich w wielu cechach zewnętrznych tak, że dysponując tylko takimi okazami nie byłoby możliwe ich oznaczenie gatunkowe, a oznaczenie rodzajowe sprawiałoby wielką trudność, Dużym zmianom w ontogenezie podlegają następujące cechy: 1) zarys zewnętrzny muszli, zmieniający się od pięciobocznego poprzez trójkątny do okrągłego; 2) największa szerokość muszli , znajdująca się przy brzegu przednim - w najmłodszych stadiach rozwojowych , a przesuwająca się ku środkowi muszli w kierunku brzegu zawiasowego - u osobników dorastających ; 3) stosunek długości do szerokości, długość bowiem osobników młodocianych jest większa niż szerokość, u dorastających zaś różnica ta się wyrównuje i długość muszli równa się jej szerokości lub też w wielu przypadkach jest od niej mniejsza. Zmienia się, również urzeźbienie radialne na powierzchni muszli , począwszy od delikatnych prążków u okazów najmłodszych , poprzez fałdki, do grubych, wyraźnych fałdów. Urzeźbienie radialne we wszystkich stadiach rozwojowych jest na ogół bardzo prawidłowe. Nowe fałdy pojawiają się, niezależnie od grubości muszli , tylko na bocznych skłonach skorupek, zazwyczaj po 2 lub 4 na każdej. Zaobserwowana duża zmienność osobnicza Peregrinella dotyczy tylko cech zewnętrznych muszli. Elementy struktury wewnętrznej, jak septum dorsalne i krura, ulegają jak się zdaje tylko zmianom wzrostowym, powiększa się bowiem ich długość oraz nieco szerokość i grubość, Duża zmienność osobnicza świadczyć może o wielkiej plastyczności gatunku, zależnie od drobnych odchyleń środowiskowych. Zmienność ta dotyczy prawie wszystkich cech morfologii zewnętrznej, a w szczególności urzeźbienia, tj. liczby fałdów oraz ich grubości. Zmienność zarysu zewnętrznego u okazów dorosłych jest również dość duża , u młodszych - mniejsza. Z pomiarów, wykonanych na 16 okazach młodych o długości muszli dochodzącej do 13 mm oraz na 25 okazach dorosłych, wynika, że stosunek szerokości muszli do długości okazów młodych waha się w granicach od 0,8 do 0,9, przy czym najczęstszy jest 0,9. Stosunek grubości do szerokości mieści się w granicach 0,3-0,5, najwięcej zaś okazów grupuje się przy wskaźniku 0,4. U okazów dorosłych natomiast wskaźnik szerokość i znajduje się w granicach 0,9-1,4, najczęstszy jest 1,0. Wskaźnik grubości waha się od 0,4 do 0,7 i przy wskaźniku 0,5 grupuje się najwięcej osobników. Bardzo częste są przyżyciowe deformacje muszli. Dotyczą one jej zarysu zewnętrznego, wyrażonego niekiedy silną asymetrią. Zachodzi to głównie wśród okazów młodych, u których trwa jeszcze proces wzrostu muszli. Prócz tego obserwuje się je na powierzchni skorupek, bez wyraźnego zniekształcenia wyglądu zewnętrznego muszli , zarówno u osobników młodych jak też u dorosłych i starych. Deformacje te są wynikiem uszkodzeń zachodzących przeważnie w okolicach brzegów bocznych i przednich muszli, a wiec w częściach najmłodszych, a tym samym stosunkowo najcieńszych. Uszkodzenia te można ująć w trzy grupy: 1)w miejscu uszkodzenia widoczna jest na muszli blizn a w postaci niewielkiego zgrubienia (text-pl. II, fig . 4 a; text-pl. III, fig . 1 a, 3 a) . W dalszym tworzeniu radialnego urzeźbienia nastąpiło zaburzenie, przebieg więc fałdów jak i same fałdy są nieco inne, biegną bowiem faliście, są grubsze i mniej liczne; 2) na muszli widnieją ślady uszkodzenia w kształcie niekiedy mocno zaznaczonego zgrubienia (text- pl. II, fig. 2; text-pl. III, fig. 1 b). Prawdopodobnie w tym miejscu wydzielanie węglanu wapnia przez brzegi płaszcza było intensywniejsze. W dalszym tworzeniu się fałdów nie było jednak dłuższej przerwy i były one kontynuowane w sposób prawie zupełnie regularny; 3) krótkotrwałe zahamowanie w tworzeniu dalszego radialnego urzeźbienia, co zachodzi na niewielkiej przestrzeni (text - pl . II , fig .1). Na podstawie dokonanych obserwacji można twierdzić, że dalszy wzrost w uszkodzonej części muszli, w przypadku uszkodzeń w okolicach brzeżnych, odbywał się na ogół prawie normalnie. Działo się to być może dlatego, że zranienie przypadło na brzeżną część muszli , a wiec tam, gdzie brzeg płaszcza wydziela ciągle substancję skorupkową. Prócz wymienionych uszkodzeń, można zaobserwować dość liczne ślady wgnieceń skorupki w różnych miejscach na powierzchni okazów. Nie zawsze jednak można odróżnić wgniecenia przyżyciowe od tych , które powstały w procesie diagenezy. Wgniecenia przyżyciowe przypisać należy zapewne nadmiernemu zgęszczeniu osobników młodych w pewnych niszach ekologicznych.

7

Parametrizations of integrals

100%

Biernat G.

Prace Naukowe Instytutu Matematyki i Informatyki Politechniki Częstochowskiej

|

2005

|

tom Vol. 4, nr 1

8-12

EN

In the present paper I give parametric formulas of integrals of meromorphic forms in the case of C2.

8

Theoreme des residus dans C2

100%

Biernat G.

Prace Naukowe Instytutu Matematyki i Informatyki Politechniki Częstochowskiej

|

2002

|

tom Vol. 1, nr 1

19--24

FR

Dans cet article on propose la demonstration alternative du theoreme des residus dans C2.

9

Lower Famennian brachiopods from the Holy Cross Mountains, Poland

100%

Biernat G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1970

|

tom 15

|

nr 1

EN

The Lower Famennian brachiopods from the southern part of the Holy Cross Mountains (Góry Świętokrzyskie) are described. Two new species: Orbiculoidea kadzielniensis and Tenuisinurostrum subcrenulatum are proposed, the latter taxon considered as an index fossil. Remarks on the shell exterior and interior, growth changes and individual variations are included.

PL

Zbadane w niniejszej pracy brachiopody (około 1000 okazów) pochodzą z kilku odsłonięć w Górach Świętokrzyskich: Kielce - kamieniołom Kadzielnia, Jabłonna, Zaręby, z warstw dolnego famenu odpowiadających poziomowi “quadrantinodosa". Fauna brachiopodowa jest na ogół słabo zróżnicowana taksonomicznie, gatunki są niejednakowo licznie reprezentowane; kilka form reprezentowanych jest przez nieliczne fragmenty pojedynczych skorupek lub pojedyncze ośródki, co uniemożliwiło ich identyfikację gatunkową. Ogółem opisano 4 gatunki: 3 należące do Inarticulata i 1 do Articulata, w tym 2 nowe. Z Inarticulata stosunkowo licznie występują orbikuloidy (kamieniołom Kadzielnia w Kielcach), reprezentowane przez jeden gatunek - Orbiculoidea kadzielniensis n.sp. Są one zachowane jako oddzielne skorupki muszli, najczęściej połamane lub pogniecione. Mimo tego stanu zachowania, udało się częściowo zbadać ich budowę wewnętrzną. Do rzadkich należą okazy rodzajów Lingulipora Girty i Lingula Burguière. Z Articulata opisano jeden gatunek - Tenuisinurostrum subcrenulatum n.sp. Na uwagę zasługuje fakt, że gatunek ten: 1) występuje masowo w kamieniołomie Kadzielnia w Kielcach i w Jabłonnej, 2) ma wąski zasięg stratygraficzny (dolny famen - poziom “quadrantinodosa”) i ograniczony jest do niewielkiej miąższości warstw, np. w kamieniołomie Kadzielnia do warstwy 42, którą stanowią szare margliste łupki; sporadycznie występuje też w wapieniach pozostałej części profilu; w Jabłonnej znajduje się w marglach o czerwonawym zabarwieniu; 3) został uznany za gatunek przewodni dla dolnego famenu Gór Świętokrzyskich. Analogicznie, w Belgii, typowy gatunek tego rodzaju - Tenuisinurostrum crenulatum (Goss.) ograniczony jest w swym zasięgu pionowym do dolnego famenu, w obrębie którego wydzielony został nawet poziom “crenulatus”, jako wyraźne ogniwo stratygraficzne. Należy dodać, że Tenuisinurostrum subcrenulatum n.sp. charakteryzuje się zaawansowaną symplifikacją morfologiczną w stadium dorosłym, co stanowi jedną z jego cech gatunkowych. Występowanie okazów powyższego gatunku różnego wieku osobniczego pozwoliło na poczynienie pewnych obserwacji dotyczących zmian wzrostowych. Na podstawie pojawiania się kilku cech morfologicznych (np. wentralna zatoka, dorsalny fałd, formowanie się linii komisury przedniej) wyróżniono 3 kolejne stadia wzrostowe, z których najbardziej charakterystycznym okazało się stadium młodociane o spłaszczonym profilu bocznym i gładkiej powierzchni.

RU

Работа посвящена результатам исследования брахиопод (около 1000 экземпляров), происходящих из слоев нижнего фамена, эквивалентных горизонту ,,quadrantinodosa", из следующих обнажений в Свентокшиских горах: карьер Кадзельня в г. Кельце, Яблонна и Зарембы. Брахиоподовая фауна таксономически довольно однообразна, отдельные виды представлены в весьма неравном количестве. Некоторые формы представлены лишь в виде единичных створок или редких ядер, что не позволило определить их до вида. Всего описано 4 вида, три из которых относятся к Inarticulate, а один к Articulate; два вида новые. Среди Inarticulate в довольно большом количестве встречены орбикулоиды (карьер Кадзельня в Кельце), принадлежащие одному виду - Orbiculoidea kadzielniensis n. sp. Они представлены обычно раздробленными или раздавленными отдельными створками раковин. Несмотря на плохую сохранность удалось частично изучить их внутреннее строение. Редко встречаются экземпляры рода Lingulipora Girty и рода Lingula Burguière. Из Articulata описан один вид - Тenuisinurostrum subcrenulatum n. sp. В отношении этого вида необходимо отметить следующее: 1) он представлен в массовом количестве в карьере Кадзельня и в обнажении Яблонна; 2) характеризуется узким стратиграфическим распространением (нижний фамен - горизонт „quadrantinodosa”) и приурочен к слоям небольшой мощности. В карьере Кадзельня его распространение ограничивается слоем 42, сложенным серыми мергелистыми сланцами; спорадически он встречается и в известняках остальной части разреза. В обнажении Яблонна этот вид приурочен к мергелям красноватого цвета; 3) этот вид признан руководящим для нижнего фамена Свенто-кшиских гор. В Бельгии типовой вид этого рода - Tenuisinurostrum crenulatum (Goss.) - в своем вертикальном распространении также ограничен нижним фаменом, в пределах которого даже выделен в качестве отчетливой стратиграфической единицы горизонт „crenulatus". Следует отметить, что Tenuisinurostrum subcrenulalufn n. sp. характеризуется сильным морфологическим упрощением в зрелой стадии, что является одним из его видовых признаков. Благодаря наличию экземпляров этого вида в разных стадиях развития можно было проследить некоторые закономерности в эволюции этого рода. На основании появления ряда морфологических признаков, таких как вентральный синус, дорсальная складка, формирование линии передней комиссуры, выделяются 3 последовательных стадии роста, из которых наиболее характерной оказалась юношеская стадия, отличающаяся сплюснутым боковым профилем и гладкой поверхностью.

10

The jacobians of lower degrees

100%

Biernat G.

Prace Naukowe Instytutu Matematyki i Informatyki Politechniki Częstochowskiej

|

2003

|

tom Vol. 2, nr 1

19--24

EN

In the present paper we give some relation of the number of zeros of a polynomial mapping in C2 with a jacobian of non-maximal degree and the number of branches at infinity of one coordinate of this mapping.

11

Middle Devonian Atrypacea (Brachiopoda) from the Holy Cross Mountains, Poland

100%

Biernat G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1964

|

tom 09

|

nr 3

EN

20 species of the superfamily Atrypacea (6 new) belonging to 5 genera from the Middle Devonian of Łysogóry region, the localities of Wydryszów, Skały, Miłoszów and Pokrzywianka-Kamieniec, in the Holy Cross Mountains (Góry Świętokrzyskie), are described. Two species axe of Lower Eifelian age, the remaining ones are of ?Upper Eifelian and Givetian. A morphological analysis of the interior and exterior is carried out and the growth stages of the shells of some species are studied.

PL

Dewon środkowy Gór Świętokrzyskich regionu łysogórskiego zawiera bogatą faunę atryp, które są przedmiotem niniejszego opracowania. Grupie tych brachiopodów poświęcano dotychczas mało uwagi. Obecnie odczuwa się brak dokładnej rewizji atryp, szczególnie z Nadrenii, skąd pochodzi szereg gatunków utworzonych w ubiegłym i na początku obecnego stulecia. Jedną z ostatnich większych prac w tej dziedzinie są wyniki badań nad dewońskimi atrypami Uralu (Aleksejeva, 1962). Atrypy opisane w niniejszej pracy pochodzą z odsłonięć w Wydryszowie, Skałach, Miłoszowie i Pokrzywiańce-Kamieńcu (fig. 1). Zasięgiem stratygraficznym obejmują one eifel dolny (warstwy okolic Wydryszowa), żywet dolny lub przypuszczalnie eifel górny (warstwy skalskie) oraz żywet górny (warstwy pokrzywiańskie). Wiek warstw skalskich jak dotychczas nie jest dokładnie sprecyzowany. Na ogół zalicza się je obecnie do dolnego żywetu (Pajchel, 1957). Obecność pewnych gatunków atryp wspólnych dla Polski i Niemiec, jak Spinatrypa fasciplicata (Struve, 1961) - przewodnia dla górnego eiflu, czy Gruenewaldtia latilinguis latilinguis (Schnur, 1851), pochodząca z górno-eifelskich warstw Nadrenii, sugerują dla warstw skalskich wiek górno-eifelski. Dowód ten nie jest jednak wystarczający. Być może opracowanie dalszych grup brachiopodów ułatwi wyjaśnienie problemu wieku stratygraficznego warstw skalskich. Wiek żywecki (górny żywet) warstw pokrzywiańskich zdaje się nie ulegać wątpliwości. Potwierdza to zespół atryp dużych rozmiarów rodzaju Desquamatia, charakteryzujących żywet Nadrenii (Bilveringsen, Reffrath; Leidhold, 1928; Torley, 1934; Schlotheim, 1822) oraz Uralu i Chin (Aleksejeva, 1962; Grabau, 1931). W pracy tej ogółem opisano 20 gatunków należących do 2 rodzin: Atrypiidae Gill i Paraferellidae Spriesterbach (nadrodziny Atrypacea). Gatunki te należą do 5 rodzajów: Atrypa, Spinatrypa, Desquamatia, Carinatina i Gruenewaldtia. Wydzielono 6 gatunków nowych: Atrypa subtrigonalis, Spinatrypa dorsata, S. asperoides, Desquamatia subzonata, D. zonatoides i D. circulareformis. Trzy gatunki (Atrypa sp., Carinatina sp. i Gruenewaldtia sp.), prawdopodobnie nowe, nie otrzymały nazwy gatunkowej z powodu niedostatecznej ilości materiału. Dobry na ogól stan zachowania okazów pozwolił na przeprowadzenie badań dotyczących morfologii zewnętrznej i wewnętrznej poszczególnych gatunków. Dla 3 gatunków: Atrypa subtrigonalis n.sp., Spinatrypa aspera (Schlotheim) i Desquamatia subzonata n.sp., reprezentujących 3 rodzaje, przeprowadzono analizę zmian wzrostowych na podstawie zachowanych serii okazów, o długości od ca. 0,6 do 26,0 mm. W wyniku tych badań stwierdzono, że rodzaje Atrypa i Spinatrypa oraz Desquamatia są ze sobą spokrewnione. Szczególnie duże podobieństwo istnieje między rodzajami Atrypa i Spinatrypa, zwłaszcza w stadiach młodocianych (okazy do ca. 3 mm długości), wyrażone głównie w kształcie muszli, stopniu wykształcenia dzioba skorupki brzusznej i charakterze urzeźbienia muszli. Natomiast rodzaj Desquamatia wykazuje dość dużą odrębność w porównaniu z Atrypa i Spinatrypa. Zaznacza się ona w kształcie muszli, obecności arei, w wystającym ponad brzeg zawiasowy dziobie skorupki brzusznej oraz w urzeźbieniu. Różnice potęgują się w stadiach dorosłych. Jedną z cech diagnostycznych dla tych 3 rodzajów jest stopień wykształcenia płytek zębowych (p. 289). Cecha ta posłużyła, między innymi, do wydzielenia przez Aleksejewą (1961) podrodzaju Atrypa (Desquamatia). Wydaje się prawdopodobne, że Spinatrypa i Desquamatia pojawiły się niemal jednocześnie w dolnym eiflu regionu łysogórskiego (warstwy wydryszowskie) jako odgałęzienie rodzaju Atrypa.

RU

Отложения среднего девона в Лысогорском районе Свентокржиских Гор содержат обильную фауну атрып, которые являются предметом настоящей работы. До сих пор исследователи не обращали должного внимания на эту группу плеченогих. В настоящее время необходима тщательная ревизия атрып, а в особенности рейнских форм, среди которых многие виды установлены в минувшем столетии или в начале настоящего. Одной из последних работ, большего объема, являются в этой области исследования над девонскими атрыпами Урала (Алексеева, 1961). Атрыпы описанные в настоящей работе происходят из обнажений в Выдры-шове, Скалах, Милошове и Покрживянке-Каменьце. (стр. 279, фиг. 1). Стратиграфическим распространением они охватывают низы эйфельского яруса (выдрышовские слои), нижнюю часть живетского яруса или быть может верхи эйфельского (скальские слои) и верхнюю часть живетского яруса (покржи-вянские слои). Возраст скальских слоев до сих пор не является точно определенным. В общем их причисляют к нижней части живетского яруса (Пайхель, 1957). Присутствие некоторых видов атрып общих для Польши и Германии, как на-пример Spinatrypa fasciplicata (Struve, 1961), руководящего ископаемого верхнего Эйфеля, или Gruenewaldtia latilinguis latilinguis (Schnur, 1851), из верхне-эй-фельских слоев Рейнских сланцевых гор, говорит в пользу верхне-эйфель-ского возраста скальских слоев. Однако это не является достаточным доказательством. Возможно, что изучение других групп плеченогих облегчит решение вопроса стратиграфического возраста скальских слоев. Живетский (верхне-жи-ветский) возраст покрживянских слоев кажется быть вне сомнения. Это подтверждается присутствием комплекса больших атрып рода Desquamatia, характерных для живетского яруса Рейнских сланцевых гор (Bilveringsen, Reffrath; Leidhold, 1928; Torley, 1934; Schlotheim, 1822), Урала и Китая (Алексеева, 1962; Grabau, 1931). В настоящей работе описано 20 видов принадлежащих 2 семействам: Atrypiidae Gill и Paraferellidae Spriestersbach, надсемейства Atrypacea Schuchert Эти виды принадлежат 5 родам: Atrypa, Spinatrypa, Desquamatia, Carinatina и Gruenewaldtia. Установлено 6 новых видов: Atrypa subtrigonalis n. sp.. Spinatrypa dorsata n. sp., S. asperoides n .sp., Desquamatia subzonata n. sp., D. zonatoides n. sp, D. circulareformis n. sp.; 3 вида (Atrypa sp., Carinatina sp., Gruenewaldtia sp.) являются по всей вероятности новыми, но не получили видового названия ввиду недостаточного количества материала. Хорошая по большей части сохранность образцов дала возможность изучить внешнюю и внутреннюю морфологию отдельных видов. Для 3 видов: Atrypa subtrigonalis n. sp., Spinatrypa aspera (Schlotheim) и Desquamatia subzonata n. sp., являющихся представителями трех родов, проведен анализ возрастных изменений пользуясь сохранившимися сериями образцов, длиною примерно в 0,6 - 26 мм. В итоге этих исследований установлено, что роды Atrypa, Spinatrypa и Desquamatia являются родственными. В особенности большое сходство обнаруживают роды Atrypa и Spinatrypa, особенно на ранних стадиях развития (длина образцов ок. 3 мм), выраженное главным образом в форме раковины, степени развития макушки брюшной створки и характере скульптуры. Одновременно род Desquamatia обнаруживает довольно большую обособленность. Это намечается в форме раковины, присутствии ареи, макушки выступающей далеко за пределы замкового края брюшной створки и в скульптуре. Различия усиливаются во взрослых стадиях. Одним из диагностических признаков этих 3 родов является степень развития зубных пластинок (стр. 289). Этот признак послужил, рядом с другими, для выделения Алексеевой (1961) подрода Atrypa (Desquamatia). Кажется весьма вероятным, что Spinatrypa и Desquamatia появились почти одновременно в нижнем эйфеле Лысогорского района (выдрышовские слои), как ответвление рода Atrypa.

12

New data on the genus Dzieduszyckia Siemiradzki, 1909 (Brachiopoda)

100%

Biernat G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1967

|

tom 12

|

nr 2

EN

The Upper Devonian genus Dzieduszyckia Siemiradzki is revised. On the base of a detailed study of the specimens from the newly discovered locality Ruda Strawczyńska (vicinity of Kielce) the systematic range of this genus is changed; it is removed from spiriferoids family Athyrisinidae Grabau, 1931, and assigned to rhynchonelloids. The familial assignment of the genus Dzieduszyckia Siemiradzki remains uncertain until a revision of the Moroccan and Russian species of this genus is completed. Dzieduszyckia kielcensis (F. Roemer) is redescribed.

PL

Praca dotyczy rodzaju Dzieduszyckia Siemiradzki, górno-dewońskiego przedstawiciela brachiopodów. Badania oparto na materiale pochodzącym z rdzenia otworu wiertniczego w Rudzie Strawczyńskiej koło Kielc oraz na kilku okazach z kolekcji Puscha, pochodzących z kamieniołomu Kadzielnia w Kielcach, zebranych tam w roku 1825. Typowy gatunek Dzieduszyckia kielcensis (F. Roemer, 1866) został opisany po raz pierwszy z muszlowca, znalezionego w kamieniołomie Kadzielnia w Kielcach, jako Terebratulites lacunoides Pusch (Pusch, 1833). W nieco późniejszej literaturze był on cytowany i opisywany jako: Terebratula amphitoma Bronn (v. Buch, 1834, 1839; Pusch, 1837), T.? kielcensis (F. Roemer, 1866; Gürich, 1896), Dzieduszyckia kielcensis (F. Roemer) (Siemiradzki, 1909). Typowy okaz gatunku Dz. kielcensis nie został wyznaczony przez F. Roemera w 1866 r., w obecnej więc pracy wybrano jeden okaz z zachowanej fragmentarycznie kolekcji Puscha, pochodzącej z Kadzielni, i wyznaczono go jako neotyp. Znajduje się on w zbiorach Zakładu Paleozoologii PAN w Warszawie (numer inwent. Bp. X/17), i jest ilustrowany na Pl. I, fig. 1. Stanowisko systematyczne rodzaju Dzieduszyckia było dotychczas błędnie interpretowane z powodu przypisania typowemu gotunkowi Dz. kielcensis (F. Roemer) nie istniejącej u niego struktury wewnętrznej, a mianowicie spiralnego brachidium (Pusch, 1837; Siemiradzki, 1909). Struktura wewnętrzna Dz. kielcensis nie była nigdy zbadana z braku materiału. W wyniku tego, rodzaj Dzieduszyckia był błędnie uznawany za przedstawiciela rodziny Atrypidae Gill, 1871 (Roger, 1952; Rzonsnickaja, 1960), a w roku 1965 umieszczony został w obrębie rodziny Athyrisinidae Grabau, 1931 (Boucot, Johnson et al., 1965). Na podstawie przeprowadzonych badań struktury wewnętrznej, w niniejszej pracy stwierdzono, że rodzaj Dzieduszyckia. Siemiradzki należy uznać za przedstawiciela paleozoicznych Rhynchonellacea (rodzina jeszcze nie ustalona). Dowodem tego jest typowo rynchonellowa budowa wewnętrzna: małe zęby i podpory zębowe, dorsalne septum, septalium, płytki zawiasowe rozdzielone. Na żadnym z wykonanych szlifów seryjnych nie stwierdzono jakichkolwiek nawet śladów spiralnego brachidium. Poza tym stwierdzono ogromną zmienność interspecyficzną u wszystkich przedstawicieli rodzaju Dzieduszyckia, dotyczącą głównie cech morfologii zewnętrznej muszli (elementy struktury wewnętrznej zachowują charakter dość stały). Wzmiankowana zmienność dotyczy szczególnie urzeźbienia radialnego muszli, w mniejszym stopniu - jej kształtu i rozmiarów. Obok tej dużej zmienności, istnieją także cechy stałe, powtarzające się u wszystkich przedstawicieli tego rodzaju, a mianowicie: duże - w porównaniu z innymi przedstawicielami paleozoicznych Rhynchonellacea - rozmiary muszli oraz mały dziób wentralny, słabo rozwinięta wentralna area, bisulkacja muszli, mniej lub bardziej wcięta i asymetryczna komisura przednia muszli, charakter żeber radialnych (pojedyncze lub rozgałęziające się, na ogół dość grube). Zbadany rodzaj ma duże rozprzestrzenienie geograficzne i spotykany jest w facji wapiennej i wapienno-marglistej. Przedstawiciele rodzaju Dzieduszyckia występują w Polsce, Góry Świętokrzyskie (Dz. kielcensis (F. Roemer)), w Z.S.R.R., południowa część Uralu i Kazachstanu (Dz. baschkirica (Tschernyschew)), w Afryce Północnej, centralna część Maroka (Dz. intermedia (H. Termier), Dz. crassicostata (H. G. Termier, Dz. tenuicostata (H. Termier) i Dz. semialata (H. Termier)).

RU

Настоящая работа посвящена роду Dzieduszyckia Siemiradzki, 1909-верхнедевонскому представителю брахиопод. Изучения основаны на материале из керна буровой скважины в Рудзе Стравчиньской около Кельц, а также на нескольких образцах из коллекции Пуша (Pusch), происходящих из каменоломни Кадзельня в Кельцах, собранных там в 1825 году. Типичный вид Dzieduszyckia kielcensis (F. Roemer, 1866) был описан впервые из ракушечника, найденного в каменоломне Кадзельня в Кельцах, как Теrеbrаtulites lacunoides Pusch (Pusch, 1833). Немного позже в литературе форму эту цитировано и описывано как; Terebratula amphitoma Bronn (v. Buch, 1834, 1839; Pusch, 1837), Terebratula? kielcensis (F. Roemer, 1866; Gürich 1896) и Dzieduszyckia kielcensis (F. Roemer) (Siemiradzki, 1909). Голотип вида Dz. kielcensis не был определен Ремером в 1866 г., поэтому в настоящей работе выбрано 1 образец из частично сохраненной коллекции Пуша, происходящей из Кадзельни и принято его как неотип. Находится он в фондах Института Палеозоологии ПАН, инвентарный номер Bp. Х/17, иллюстрированный на Пл. I, фиг. 1. Систематическая ,позиция рода Dzieduszyckia была до сих пор ошибочно интерпретирована по поводу приписывания типичному виду Dz. kielcensis (F. Roemer) не существующего у него внутреннего строения, именно спирального бра-хидиума (Pusch, 1837; Siemiradzki, 1909). Внутренняя структура Dz. kielcensis никогда не была изучена за отсутствием материала. В результате род Dzieduszyckia считался неправильно представителем семейства Atrypidae Gill, 1871 (Roger, 1952; Ржонсницкая, 1960), а в 1965 году был вмещен в пределы семейства Athyrisinidae Grabau, 1931 (Boucot, Johnson и ин., 1965). На основании проведенных изучений внутреннего строения, в настоящей работе констатировано, что род Dieduszyckia Siemiradzki следует признать представителем палеозойских Rhynchonellacea (семейство еще не определено). Доказательством этого является внутреннее строение, типичное для рынхонеллид: мелкие зубы и зубные пластины, дорсальная септа, септалиум, разделенные замочные пластины. Ни на одном из серийных шлифов не констатировано каких либо даже следов спирального брахидиума. Кроме этого констатировано значительную интерспецифическую изменчивость у всех представителей рода Dzieduszyckia, относящуюся главным образом к признакам внешней морфологии раковины при довольно устойчивом внутреннем строении. Указанная изменчивость особенно касается радиальной скульптуры раковины, в меньшей степени её формы и размеров. Наряду с этой большой изменчивостью существуют также устойчивые признаки, которые повторяются у всех представителей этого рода, а именно: крупные, по сравнению с иными представителями палеозойских Rhynchonellacea, размеры раковины и малая вентральная макушка, слабо развита вентральная арея, бисулькация раковины, менее или более врезанная и асимметрическая передняя комиссура раковины, характер радиальных ребер (единичные или разветвляющиеся, в общем довольно крупные). Изученный род имеет широкое географическое распространение и встречается в известняковых и мергелистых породах. Представители рода Dzieduszyckia известны в Польше, Свентокржиские Горы (Dzieduszyckia kielcensis (F. Roemer), в СССР, южная часть Урала и Казахстана (Dz. baschkirica (Tschernyschew)), в северной Африке, центральная часть Марокка (Dz. intermedia (Н. Termier), Dz. crassicostata (H. G. Termier), Dz. tenuicostala (H. Termier) и Dz. semialata (H. Termier)).

13

On the Frasnian brachiopod genus Fitzroyella veevers from Poland

100%

Biernat G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1969

|

tom 14

|

nr 3

EN

Fitzroyella alata n.sp. from the Frasnian of the Holy Cross Mountains (Góry Świętokrzyskie) is described. A cardinal process, previously unknown for the genus, has been observed in the new species and considered as characteristic of the genus Fitzroyella. Special attention is paid to the external morphology of F. alata n.sp. A new term "marginal pseudospines", a feature characteristic of uncinuloids, is proposed.

PL

Rodzaj Fitzroyella Veevers, przedstawiciel rodziny Uncinulidae Ržons., odznacza się bardzo charakterystyczną morfologią zewnętrzną. Zespół kilku cech zewnętrznych, mianowicie: ornamentacja powierzchni muszli składająca się z grubych żeber, małe rozmiary muszli oraz w dużym stopniu jej kształt i zarys - stałe w obrębie rodzaju, nadają tej jednostce taksonomicznej specyficzny charakter. Ponadto, rodzaj ten ma, jak dotychczas, zasięg stratygraficzny ograniczony do franu (ewentualnie granicy żywet-fran) oraz duże rozprzestrzenienie geograficzne (Anglia, Niemcy, Polska i Australia). Powyższe dane stawiają Fitzroyella w rzędzie ważnych stratygraficznie brachiopodów. Rodzaj Fitzroyella był dotychczas w Polsce nie znany. Obecnie reprezentowany jest przez jeden gatunek - Fitzroyella alata n. sp. Okazy jego pochodzą z dolnego franu facji kieleckiej w Górach Świętokrzyskiej, gdzie występują w biostromalnych wapieniach dwóch odsłonięć: w Kowali i w kamieniołomie Kadzielnia w Kielcach. Fitzroyella alata n.sp. różni się od innych przedstawicieli rodzaju przede wszystkim swym spiriferowo-uncinulusowym wyglądem, który polega na tym, że brzeg zawiasowy jest „alate” - typu spiriferowego, część przednia muszli jest genikulowana - typu uncinulusowego. Ponadto, brzegi przednioboczne muszli dorosłej są zaopatrzone w „kolce marginalne”. Dla tych elementów strukturalnych został wprowadzony nowy termin: „marginalne pseudokolce”, w celu odróżnienia ich od kolców sensu stricto. Cecha ta, nie obserwowana dotychczas u Fitzroyella, została obecnie stwierdzona również u okazów typowego gatunku - Fitzroyella primula Veevers z Australii, wypożyczonych z Muzeum Instytutu Geologicznego w Canberra. Cechę tę uważa się obecnie za charakterystyczną dla całego rodzaju Fitzroyella. Posiadane okazy F. alata n.sp. pozwoliły na przeprowadzenie obserwacji dwóch stadiów wzrostowych: breficznego i post-breficznego, bardzo odmiennych, podobnie jak u większości uncinulidów. Dodatkowo, w stadium post-breficznym, pojawia się u F. alata n.sp. ważna cecha gatunkowa, mianowicie lateralny wzrost brzegów zawiasowych muszli, wyciągniętych skrzydełkowato. Jedną z cech wewnętrznych, stwierdzonych u F. alata n.sp., jest wyrostek zawiasowy typu uncinulusowego. Cechy tej dotychczas nie obserwowano u F. primula Veevers - typowego gatunku rodzaju, wskutek prawdopodobnie braku okazów z dobrze zachowanymi wnętrzami. Inne cechy wewnętrzne F. alata n.sp.: zęby, płytki zębowe, płytki zawiasowe i krura - są analogiczne do tychże elementów u F. primula Veevers. Należy stwierdzić, że F. alata n.sp. - przez swe małe rozmiary, mniejsze niż przeciętne u innych gatunków rodzaju, a przede wszystkim brzeg zawiasowy typu „alate”- jest bardzo charakterystyczna i może być łatwo rozpoznana w terenie. Ponadto, jej ograniczony zasięg stratygraficzny, niemal analogiczny do zasięgu innych przedstawicieli Fitzroyella, podnosi znaczenie opisanego gatunku, jako przewodniego dla dolnego franu.

RU

Род Fitzroyella Veevers является представителем семейства Uncinulidae Ržons.; он отличается очень характерной внешней морфологией. Такие внешние признаки, как скульптура поверхности раковины, образованная толстыми ребрами, ее малые размеры, а также, в значительной степени, ее форма и очертания, являющиеся постоянными для рода, придают этой таксономической единице особый характер. Кроме того, этот род в своем распространении ограничен франским ярусом (или, быть может, границей живета и франа) и имеет широкое географическое распространение (Англия, Германия, Польша и Австралия). Это свидетельствует о том, что род Fitzroyella принадлежит к брахиоподам, имеющим большое стратиграфическое значение. Род Fitzroyella до сих пор в Польше не был известен. Сейчас он представлен одним видом - F. alata n. sp., происходящим из келецкой фации нижнего франа в Свентокшиских Горах, где он встречен в биостромовых известняках в двух обнажениях: в Ковали и в каменоломне Кадзельня в Кельцах. F. alata n. sp. отличается от других представителей рода главным образом своим спириферово-унцинулусовым видом, заключающимся в том, что кардинальный край раковины является „alatus” - типа спириферов, передняя же часть раковины коленчатая - типа унцинулусов. Кроме того, передне-боковые края взрослой раковины имеют маргинальные шипы. Для этих элементов (автором введен новый термин - „маргинальные псевдошипы” - для отличения их от шипов sensu stricto. Этот признак до сих пор не наблюдавшийся у Fitzroyella, в настоящее время констатирован также у особей типичного вида - F. primula Veevers из Австралии, присланных автору из Музея Геологического института в Канберра (Canberra). Этот признак характерен для всего рода Fitzroyella. Имеющиеся образцы F. alata n. sp. позволили провести наблюдения над двумя стадиями роста: юной и взрослой, очень различных, как и у большинства унцинулидов. Кроме того, у F. alata n. sp. во взрослой стадии появляется важный видовой признак, а именно рост в стороны кардинальных краев раковины, вытянутых крылообразно. Одним из внутренних признаков, установленных у F. alata n. sp., является кардинальный отросток типа унцинулуса. Этот признак до сих пор не наблюдался у F. primula Veevers, повидимому из-за недостатка образцов с хорошо сохраненными внутренними частями. Другие внутренние признаки F. alata п. sp. - зубы, зубные пластины, замочные пластины и крура - аналогичны таким же элементам у F. primula Veevers. Автор констатирует, что F. alata n. sp. характеризуется малыми размерами, меньшими чем средние у других видов рода, и главным образом кардинальным краем типа „alatus”. Этот вид можно легко определить в поле. Ограниченное стратиграфическое распространение, почти аналогичное распространению других представителей рода, придает этому нижнефранскому виду стратиграфическое значение.

14

A new Jurassic discinid brachiopod from Spitsbergen

100%

Biernat G.

Polish Polar Research

|

1995

|

tom 16

|

nr 1-2

37-46

15

The polynomial interpolation for technical experiments

63%

Biernat G. , Ciekot A.

Prace Naukowe Instytutu Matematyki i Informatyki Politechniki Częstochowskiej

|

2007

|

tom Vol. 6, nr 1

19-22

EN

In the article there are the interpolation of the empirical processes by polynomials of several variables.

16

Inarticulate brachiopods from the Lower Ordovician of the Holy Cross Mountains, Poland

63%

Bednarczyk W. , Biernat G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1978

|

tom 23

|

nr 3

EN

Two inarticulate brachiopod assemblages are recognized in the Lower Ordovician of the Holy Cross Mountains, Poland, as characteristic of the local Lingulella zejszneri and Acontiodus rectus sulcatus zones. They occur with conodonts typical of the Scandinavian Paltodus deltifer and Baltoniodus navis + Baltoniodus triangularis Zones. One new genus (Quasithambonia) and five new brachiopod species: Rowellella distincta, Quasithambonia rarispinosa, Spondylotreta maior, Scaphelasma bukowkense, Eoconulus dyminensis are established from the Acontiodus rectus sulcatus zone.

PL

Opisany w pracy zespół brachiopodów bezzawiasowych pochodzi z szarobrunatnych wapieni należących do lokalnej zony Acontiodus rectus sulcatus (arenig), nawierconych i okresowo odsłoniętych w kamieniołomie na górze Bukówce koło Kielc (Bednarczyk 1971: fig. 1, 2). Zespół ten składający się z 10 gatunków, w tym 6 nowych, charakteryzuje się przewagą przedstawicieli rodziny Acrotretidae, którą reprezentuje 7 rodzajów (tabela 1). Rodzinę Obolidae sygnalizują dwa rodzaje, w tym jeden nowy, a rodzinę Eoconulidae jeden rodzaj i jeden gatunek. Współwystępujące z brachiopodami konodonty (tabela 2) umożliwiają korelację tej części zony Acontiodus rectus sulcatus ze skandynawską zoną Baltoniodus trangularis + Baltoniodus navis (Lindström 1971). Starszy od wymienionego zespół brachiopodów napotkano w mułowcach i chalcedonitach miejscowej zony Lingulella zejszneri (Bednarczyk 1971; Biernat 1973). Jest on bardziej zróżnicowany niż zespół z arenigu gdyż obejmuje 21 gatunków należących do 16 rodzajów i 6 rodzin. Dominują w nim gatunki z rodziny Obolidae. Jest ich w zespole 11 zgrupowanych w 5 rodzajów. Drugą co do stopnia zróżnicowania jest rodzina Acrotretidae licząca 5 rodzajów i 6 gatunków. Pozostałe rodziny reprezentowane przez pojedyńcze gatunki to: Acrothellidae, Discinidae i Paterulidae (tabela 1). Towarzyszące brachiopodom tej zony konodonty (tabela 2) wskazują, że jej dolna część, podzona Thysanotos siluricus, odpowiada skandynawskiej zonie Paltodus deltifer (Lindström 1971). Brachiopody bezzawiasowe żyjące w zbiorniku świętokrzyskim były formami epibiotycznymi, przytwierdzającymi się do alg, wraz z którymi mogły być przenoszone przez prądy. Niektóre z nich np: Acrotretidae przytwierdzały się do alg rosnących na dnie basenu przy pomocy nóżki, inne jak np. Siphonotretidae dodatkowo za pośrednictwem często rozgałęzionych kolców. Niewykluczone, że pewne brachiopody mogły przytwierdzać się do bentonicznych dendroidów. Wydaje się, że Eoconulidae żyły na lokalnych twardych dnach tworzących się we wstępnym stadium diagenezy (Rowell i Krause 1973). Na dnie leżały swobodnie, lub były doń przycementowane co sugeruje duża ilość zachowanych w stanie kopalnym skorupek z uszkodzonym umbo.

RU

В статье описан сбор беззамковых брахиопод из серобурых известняков, принадлежащих к локальной зоне Acontiodus rectus sulcatus (арениг) и пробуренных и частично обнажённых в каменоломнях на горе Букувка около Кельц (Bednarczyk 1971: фиг. 1, 2). Сбор состоит из 10 видов, в том 5 новых и характеризуется преобладанием семейства Acrotretidae, которые представляют собой 7 родов (таблица 1). Семейство Obolidae представлено двумя родами, из них один новый, а семейство Eoconulidae одним родом и одним видом. Совместно выступающие с брахиоподами конодонты (таблица 2) позволяют сделать корреляцию этой части зоны Acontiodus rectus sulcatus со скандинавской зоной Baltoniodus triangularis + Baltoniodus navis (Lindström 1971). Более старый по сравнению с выше указанным сбор брахиопод обнаружен в аргилитах и халцедонитах местной зоны Lingulella zejszneri (Bednarczyk 1971; Biernat 1973). Он является более разнородным по сравнению со сбором из аренига, так как он содержит 21 видов, принадлежащих до 16 родов и 6 семейств. В нём преобладают виды семейства Obolidae в количестве 11, группирующих 5 родов. Другим по степени разнородности является семейство Acrotretidae, включающие 5 родов и 6 видов. Остальные семейства представлены единичными видами, а именно: Acrothellidae, Discinidae, Paterulidae (таблица 1). Сопутствующие бра-хиоподам конодонты в этой зоне (таблица 2) указывают, что её нижняя часть, субзона Thysanotos siluricus, соответствует скандинавской зоне Paltodus deltifer (Lindstrom 1971). Беззамковые брахиоподы, живущие в свентокшиском бассейне были эпибионтными формами, прикреплёнными к альгам, совместно с которыми могли быть несены течениями. Некоторые из них, например Acrotretidae, прикреплялись ножкой к альгам, живущим на дне бассейна, другие, как например Siphonotretidae дополнительно используя широкоразветвлённые шипы. Неисклю-чено, что некоторые брахиоподы могли прикрепляться к бентонным дендроидам. Возможно, что Eoconulidae жили на локальных твёрдых днах, образовавшихся в начальных стадиях диагенеза (Krause и Rowell 1973). Они лежали свободно на дне или были к нему прицементированы. Указывает на это большое количество створок с повреждённым умбом.

17

A lingulate brachiopod Acrotretella: new data from Ordovician of Poland

63%

Biernat G. , Harper D. A. T.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1999

|

tom 44

|

nr 1

83-92

EN

A new record of the phosphate microbrachiopod genus Acrotretella Ireland, 1961 from the Lower Ordovician of the Baltic syneclise, in north-east Poland is the oldest known species of the genus. Acrotretella goldapiensis sp. n. co-occurs with conodonts in shallow-water facies of Late Llanvirn age. The new data from Poland extend the statigraphical range of the genus from the Llanvirn to the middle Silurian (Ludlow); during the later Ordovician and Early Silurian Acrotretella apparently migrated westwards to sequentially occupy shallow-water facies on the palaeocontinents of Baltoscandia (Poland and Sweden), Avalonia (England), Laurentia (North America) and Australasia (Australia) with relatively little morphological change.

PL

Ramienionóg Acrotretella heland, 1961 nie jest, jak to przez długi okres przypuszczano monospecyficznym rodzajem ograniczonym do późnego syluru Ameryki Północnej, i ewentualnie Europy (Wielka Brytania: Ireland 1961; Satterfield & Thomas 1969; Rowell 1965). Ma on znacznie szerszy zasięg paleogeograficzno-stratygraficzny. Rodzaj ten został znaleziony również w górnosylurskich osadach Zachodniej Australii (Dean-Jones 1975) oraz w ordowickich osadach Szwecji (Holmer 1986, 1989) i Polski (obecna praca). Jak dotąd, rodzaj ten obejmuje cztery udokumentowane gatunki, w tym trzy ordowickie. Nowy gatunek Acrotretella goldapiensis z ordowiku Polski (Synekliza Bałtycka - wiercenie Gołdap-IG, opisany w niniejszej pracy jest, jak dotąd, najstarszym przedstawicielem rodzaju Acrotretella. Współwystępujące konodonty określają wiek gatunku na późny lanwirn.

18

A rhynchonellid-dominated Late Famennian brachiopod assemblage from the Holy Cross Mountains (Poland)

63%

Biernat G. , Racki G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1986

|

tom 31

|

nr 1-2

EN

Late Famennian brachiopods are described for the first time from the Holy Cross Mts. (Góry Świętokrzyskie), Poland. Six taxa belong to two families, the Rhynchonellidae and the Cranaenidae; the new genus Pugnaria and three new species (Rozmanaria magna, Pugnaria plana and Cranaena lgaviensis) are proposed. The brachiopods are dominated by the smooth and comparatively large sulcate R. magna and the uniplicate P. plana. This macrobenthic assemblage, called Rozmanaria magna assemblage, is interpreted here as having successfully colonized deep-water habitats typical of the Chęciny-Zbrza intrashelf basin on the rising slope of the submarine ridge in the Kielce region.

PL

Późnofameńskie ramienionogi Gór Świętokrzyskich są niezbyt liczne i stosunkowo słabo poznane. W niniejszej pracy po raz pierwszy opisano ramienionogi późnofameńskie (? do III—IV) z synkliny gałęzickiej (głównie rejon Kowala—Bolechowice; fig. 1—8, pl. 35—46. Opracowana kolekcja jest liczna (220 okazów) a zespół zróżnicowany taksonomicznie. Udokumentowano występowanie sześciu taksonów należących do dwóch rodzin, Rhynchonellidae i Cranaenidae, przy czym zaproponowano jeden nowy rodzaj Pugnaria, i trzy nowe gatunki: Rozmanaria magna, Pugnaria plana i Cranaena Igaviensis. Zdecydowanie dominującymi elementami opisanej fauny są gładkie i stosunkowo duże rynchonellidy o zmiennie wykształconym fałdzie brzegu przedniego, R. magna (sinus w skorupce grzbietowej!) i P. plana (sinus w skorupce brzusznej). Występowanie form „przejściowych” tj. o prostym brzegu przednim (Pugnaria (?) sp.) świadczy, że sposobowi wykształcenia fałdu przedniego nie można przypisywać dużej wartości taksonomicznej. Opisana fauna została zinterpretowana jako zespół makrobentosu (zespół Rozmanaria magna) sukcesywnie zasiedlający stosunkowo głębokomorskie biotopy typowe dla chęcińsko-zbrzańskiego basenu wewnątrzszelfowego. W miarę spłycenia się basenu ku zachodowi, na skłonie podmorskiego grzbietu należącego do regionu kieleckiego, następowało pogarszanie się warunków rozwoju ramienionogów, wyrażone m.in. ich mniejszymi frekwencjami i spadkiem średniej wielkości skorupek.

19

The non-Keller mapping with one zero at infinity

63%

Biernat G. , Ciekot A.

Journal of Applied Mathematics and Computational Mechanics

|

2016

|

tom Vol. 15, nr 4

5--10

EN

In this paper the polynomial mapping of two complex variables having one zero at infinity is considered. Unlike with Keller mapping, if determinant of the Jacobian of this mapping is constant then it must be zero.

20

Finite difference method in Fourier equation internal case : direct formulas

63%

Biernat G. , Siedlecka U.

Prace Naukowe Instytutu Matematyki i Informatyki Politechniki Częstochowskiej

|

2011

|

tom Vol. 10, nr 2

11-16

EN

In the paper we present the method of calculating the matrix block determinant which characterizes internal heat conduction in the (x, y, t) case.