Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Extra Medicinam Nulla Salus. Medicine as a Secular Religion

100%

Domaradzki J.

|

tom 181

|

nr 1

21-38

EN

Ever since sociology emerged as a scientific discipline, its founding fathers have stressed that modernisation will result in secularisation. The belief in the ‘death of God’ as a sine qua non condition for social progress has also been prevalent during the past 100 years and has resulted in the popularity of the secularisation thesis. In contrast this paper argues that religion has not disappeared in the Western World but is being transformed. It is argued that modern medicine reflects the religious heritage of Western culture: its ideology, myths, dogmas, symbols, beliefs, rituals, practices, hopes and fears. Even more, it is a form of secular religion. The analysis is based on functional, phenomenological and cultural approaches toward religion. The paper focuses on three components of the religion of health: 1) its general structure; 2) the morality of health and 3) the Church of medicine.

2

100%

Domaradzki J.

|

2021

|

tom 215

|

nr 3

281-310

EN

Although the past few decades have been marked by a rapid development of biotechnologies, it significantly precedes the social understanding of genetic phenomena. At the same time, as biotechnologies have become an object of public interest, popular culture, particularly movies, plays an increasingly important role in shaping the public attitudes towards biotechnologies. Thus, by stressing the impact of popular culture on the social understanding of science, this paper aims to describe the dominant genetic tropes portrayed in the cinema. By analysing 175 movies that relate to biotechnologies produced between 1953 and 2018, it analyses seven main themes: 1) the general image of genetics, 2) genetic procedures 3) mutations, 4) DNA, 5) genetic essentialism, 6) the nature versus nurture debate, and 7) biofears generated in the movies.

3

Genetyka, esencjalizm i tożsamość

100%

Domaradzki J.

|

2017

|

nr 1(224)

297-328

PL

Jednym z symptomów nowoczesności jest dekonstrukcja tożsamości jako kategorii stabilnej i danej obiektywnie, co sprawia, że jednostki zostają pozbawione stałych odniesień, a tożsamość staje się czymś płynnym: wymaga ciągłego (re)konstruowania i (re)negocjowania. U niektórych jednostek może to powodować zwrot ku genetyce, która dla wielu staje się źródłem upodmiotowienia. Fakt, że genom przypisuje się odpowiedzialność za wiele chorób, zachowań i cech osobowości, wzmacnia esencjalne myślenie o tożsamości człowieka, która ponownie zyskuje zakorzenienie w biologii człowieka. Genetyzacja tożsamości umożliwia bowiem konstrukcję własnego ja jako „ja genetycznego”. Celem tekstu jest ukazanie, jak obecna w dyskursie genetycznym retoryka tożsamości kształtuje esencjalne myślenie o człowieku na trzech poziomach: indywidualnym, wspólnotowym i gatunkowym. Analizując trojakiego rodzaju źródła: publikacje prasowe i naukowe oraz materiały promocyjne firm biotechnologicznych świadczących usługi z zakresu medycyny personalizowanej, podejmuję próbę ukazania, że myślenie w kategoriach genetycznego esencjalizmu nie jest zjawiskiem generowanym wyłącznie przez media, a w proces genetyzacji tożsamości zaangażowanych jest wielu różnych aktorów, którzy wspólnie przyczyniają się do wykreowania nad- miernego szumu medialnego wokół genetyki. Celem pobocznym jest zwrócenie uwagi na społeczne implikacje genetyzacji tożsamości.

EN

One of the symptoms of modernity is deconstruction of identity understood as a solid and objective category. Consequently, as individuals lack points of firm reference, identity itself becomes fluid: it requires permanent (re)construction and (re) negotiation. For some individuals, this may result in a turn towards genetics, which for many becomes a source of empowerment. Because genes are ascribed responsibility for many diseases, behaviours and personality traits, essentialist thinking about human identity is reinforced, which again becomes rooted in human biology. Thus, geneticization of identity makes a construction of one’s self as ‘genetic self’ possible. This paper aims to describe how the rhetoric of identity that is present in genetic discourse shapes the essentialist thinking about human being on three levels: the individual, the collective and the species. By analyzing three types of sources (press articles, scientific papers and advertising materials from biotechnological companies which offer personalized genetics services), I will show that thinking in terms of genetic essentialism is not generated solely by the media and that there are many other actors who are engaged in the process of geneticization of identity. This article concludes with a brief discussion of the social implications of geneticization of identity.

4

O definicjach zdrowia i choroby

100%

Domaradzki J.

Folia Medica Lodziensia

|

2013

|

tom 40

|

nr 1

5-29

EN

Health and disease play an important role in the history of medicine. Both terms are also crucial for the organization and functioning of medicine and a society at large. Nevertheless, although attempts to define health and disease have been made by physicians, philosophers, sociologists and psychologists, they have failed to succeed. Thus, the question arises whether semantic pluralism makes it possible to answer the question what health and disease are. The article aims at analysing the existing typologies of definitions of both the issues and supporting the argument that while many claim that the ongoing discussion on the meaning of both terms is purely academic, the concepts of health and disease are crucial for clinical practice and the organization of medicine and a society as a whole.

PL

Zdrowie i choroba odgrywają ważną rolę w historii medycyny. Oba pojęcia są również istotne dla organizacji i funkcjonowania medycyny i społeczeństwa. Niemniej jednak, choć próby definiowania obu pojęć podejmowali lekarze, filozofowie, socjologowie czy psychologowie to do dziś nie zakończyły się one sukcesem. Pytaniem fundamentalnym jest więc kwestia, czy panujący pluralizm znaczeniowy czyni możliwym odpowiedź na pytanie o to, czym zdrowie i choroba są. Celem tekstu jest analiza istniejących typologii definicji zdrowia i choroby oraz dostarczenie argumentacji na rzecz tezy, że wbrew twierdzeniom, iż dyskusja nad oboma pojęciami ma charakter czysto akademicki, to koncepcje zdrowia i choroby są kluczowe dla praktyki klinicznej, organizacji medycyny i społeczeństwa.

5

Geneticization and Biobanking

100%

Domaradzki J.

|

2019

|

tom 205

|

nr 1

103-117

EN

While biobanks constitute an indispensable source of scientific data, they also generate many concerns related to the ethical, legal and social aspects of acquiring and storing of human biological material, particularly when it comes to the matters of privacy and confidentiality of data and commercialization of research results. It is important as social perception of biobanking may have a bigger impact on the donors than real scientific achievements, while negative images of biobanks may negatively influence the readiness to donate. This, in turn, may impede the functioning of biobanks. Thus, the aim of this paper is to describe the main social anxieties related to gathering and usage of human biological material. Beginning with the concept of geneticization, the paper will tackle the most important social concerns regarding biobanking: creation of a unique genohype, geneticization of diagnostics and identity, the risk of genetic discrimination and commercialization of genetics and gene patenting.

6

Genetyzacja społeczeństwa. Społeczne konsekwencje nowej genetyki

100%

Domaradzki J.

Studia Socjologiczne

|

2012

|

nr 2(205)

9-26

EN

The 20th century witnessed the emergence of a new paradigm: genetic determinism which permeates biology, medicine and Western culture. It is commonly believed that the answer to questions regarding human health, personality traits, behavior and human nature in general can be found in human genome. The paper aims to look beyond the medicalization thesis toward the process of genetisation of society. Its main tenet is that the development of new genetics transforms social relations, culture, society and politics. Therefore, the objectives of the author are: 1) to discuss the impact of the new genetics on the emergence of new expressions of personal and collective identities, new forms of biopolitics and governmentality as well as the transformation of the idea of citizenship and ethos of duty, and 2) to present a critical analysis of the discourse of the new genetics.

PL

Wiek XX był świadkiem narodzin nowego paradygmatu: genetycznego determinizmu, który przenika biologię, medycynę i kulturę Zachodu. Powszechnie uważa się, że w genach tkwi odpowiedź na pytania o ludzkie choroby, cechy osobowości i zachowania, a nawet na- turę ludzką. Tematem tekstu jest wyłaniająca się z tezy o medykalizacji życia społecznego genetyzacja społeczeństwa. Podstawowym twierdzeniem tekstu jest założenie, że rozwój no- wej genetyki przekształca relacje międzyludzkie, społeczeństwo, kulturę i politykę. Cel jest dwojaki: 1) ukazanie wpływu, jaki nowa genetyka wywiera na wyłonienie się nowych form ryzyka, etyki, indywidualnych i zbiorowych tożsamości, biopolityki i obywatelstwa oraz 2) krytyczna analiza dyskursu nowej genetyki.

7

Genetyka, prywatyzacja ryzyka i polityka kozła ofiarnego

100%

Domaradzki J.

Diametros

|

2012

|

nr 32

1-18

PL

Koncepcja ryzyka należy do podstawowych kategorii współczesnej medycyny. Wskazując na trzy typy ryzyka: środowiskowe, związane ze stylem życia i genetyczne, medycyna podkreśla zarazem osobistą odpowiedzialność za zdrowie i zarządzanie ryzykiem. Efektem jest redukcja złożonych problemów społecznych do perspektywy jednostkowej. Taka polityka kozła ofiarnego jest wzmacniana przez genetykę, która kreuje swoistą „optykę molekularną”. Akcentuje ona genetyczne predyspozycje chorób organicznych, zaburzeń psychicznych i zachowań ludzkich, przerzucając odpowiedzialność za zdrowie z państwa na jednostki. Twierdzi bowiem, że zdrowie czy choroba zależą zarówno od praw biochemicznych i genetycznych, jak i od osobistych wyborów. Powszechność informacji sprawia, że trudno być nieświadomym ryzyka, zaś bierność i obojętność uznaje się za przejaw nieodpowiedzialności. I tak medycyna szerzy ideę, że choroby można uniknąć, i obliguje w ten sposób jednostki do poszukiwania wiedzy i niwelacji ryzyka. Odwraca to jednak uwagę od społecznych uwarunkowań chorób i maskuje konieczność reform.

EN

The concept of risk is one of the key categories of modern medicine. By stressing its three types, environmental risk, risk associated with lifestyle and genetic risk, medicine emphasizes personal responsibility for health and the management of risk. This results in bringing complex social problems down to the personal level. Such politics of “victim blaming” is reinforced by genetics, which emphasizes inherited predispositions to diseases, thus shifting responsibility for health from the government toward the individual. Medicine argues that health and illness depend on biochemical laws and personal lifestyle. Because information regarding risks is omnipresent it is impossible to be unaware of them. Ignorance and negligence are treated as irresponsibility. Consequently, medicine promotes the idea that disease can be prevented. It obliges individuals to look for information and to manage personal risk. Yet, it masks the social determinants of health and the necessity of social reforms.