Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 14

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Transformation is Not a Return. A Reading of a Poem by Witold Wirpsza (and of All Other Polish Postsecular Poems)While challenging the common view which sees postsecularism as a return to religion, this paper is an attempt to apply the main tenets of the postsecular thought to the literary criticism accompanying the Polish literature. After a brief presentation of  several Polish poets whose works meet the proposed criteria of postsecularism (T. Karpowicz, K. Miłobędzka, S. Barańczak and W. Wirpsza), the author sets forth the argument that it is the linguistic aspect of the poems that lets us read them as postsecular. The main part of the paper is a critical reading of Witold Wirpsza’s 1971 poem “Powrót w zamęcie” (“A Return in Confusion”) which is interpreted as, on the one hand, an illustration of the idea of the society being forced into secularisation and, on the other hand, an effect of an intertextual play with Jan Kochanowski’s “Hymn.” Both aspects are crucial in identifying the postsecular rhetoric of the poem as they involve an unorthodox rendering of theological motifs and structures (making it possible to approach them from the perspectives of animal studies and animal theology), the idea of the artistic potential of blasphemy, and the proposition of the vital role of the “linguistic moment” (J. Hillis Miller) in the extra-linguistic interpretation of poetic texts.
EN
This paper is an attempt to compare experimental artistic activities taken independently by the composer Bogusław Schäffer, and the poet Witold Wirpsza in the 1960s. In the works of the former the role and ways of using a word in his graphic scores are pointed out. It is argued that the score of S’alto for Alto Saxophone and Chamber Orchestra of Soloists (1963) might be recognized as the first example of concrete poetry in Poland. As far as Wirpsza’s work is concerned, two texts are discussed: a poem Południe (Noon), found in the archive in Książnica Pomorska in Szczecin, and referring to the new forms of musical notation; and an essay entitled Gra znaczeń (The Game of Meanings), important for Polish literary neo-avantgarde, and its fragments dedicated to musical notation. Following the intuitions of Gillo Dorfles, both artists’ activities are discussed as attempts to respond to postwar “semiotic crisis” previously explored in various ways by the artists of the European neo-Avantgarde.
PL
Artykuł stanowi próbę porównania eksperymentalnych działań artystycznych kompozytora Bogusława Schäffera i poety Witolda Wirpszy podejmowanych niezależnie od siebie w latach 60. XX wieku. W dorobku tego pierwszego zwrócono uwagę na rolę i sposoby wykorzystania słowa w jego graficznych partyturach; postanowiono tezę, że partyturę S·alto na saksofon altowy i solistyczną orkiestrę kameralną z 1963 roku postrzegać można jako pierwszy w Polsce przykład poezji konkretnej. W dorobku Wirpszy omówiono przede wszystkim nawiązujący do nowych form notacji muzycznej poemat Południe odnaleziony w archiwum poety w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie oraz poświęcone notacji muzycznej fragmenty ważnego dla polskiej neoawangardy literackiej eseju Gra znaczeń. Idąc za intuicjami Gillo Dorflesa, działania obu twórców omówiono jako intermedialne z ducha próby odpowiedzi na powojenny „kryzys semiotyczny”, na różne sposoby eksplorowany przez artystów europejskiej neoawangardy.
EN
The subject of the present analysis are Adam Zagajewski’s early works, written in the 1970s: the books of poems Komunikat, Sklepy mięsne and List, the novel Ciepło, zimno, the short story Boże Ciało, the critical literary texts, and finally, a little known essay W kilku punktach, published under the pen name Jan Garlicz. An attempt was made at the postsecular interpretation of these texts with particular emphasis on the analysis of the different from the author’s later works attitude toward language and the Christian symbolism. In the offered rendition a significant topic and the irreducible context turns out to be the question of the possibility of non-religious, creative use of the Christian heritage by the secularized members of the Polish People’s Republic society. In the final parts of the article Zagajewski’s theses were extended to the works of the other members of the Generation ’68, represented here primarily by the articles of S. Barańczak, and confronted with the Polish tradition of the studies on the relationship between literature and religion.
PL
Przedmiotem przedstawionych analiz jest wczesna, pochodząca z lat 70. XX wieku twórczość Adama Zagajewskiego: wiersze z tomów Komunikat, Sklepy mięsne oraz List, powieść Ciepło, zimno, opowiadanie Boże Ciało, teksty krytycznoliterackie, a w końcu mało znany, opublikowany pod pseudonimem Jan Garlicz, esej W kilku punktach. Teksty te poddane zostały próbie interpretacji postsekularnej, w której szczególny nacisk położony został na analizę odmiennego niż w późniejszej twórczości Zagajewskiego stosunku do języka i symboliki chrześcijańskiej. W zaproponowanym odczytaniu istotnym tematem i nieredukowalnym kontekstem twórczości Zagajewskiego okazuje się pytanie o możliwość niereligijnego, twórczego wykorzystania chrześcijańskiego dziedzictwa przez zeświecczonych członków społeczeństwa PRL-u. W końcowych częściach artykułu jego tezy odniesione zostały do twórczości innych reprezentantów Pokolenia 68, reprezentowanych tu głównie przez artykuły Stanisława Barańczaka, i zestawione z polską tradycją badań relacji literatury i religii.
EN
The article covers wiersze-nadsłowne [“supra-verbal” poems] by Marian Grześczak written in the period of 1959–1963, which was one of the first specimens of concrete poetry in Poland. The main part comprises an elaborate analysis of a work titled Miasto: partytura [City: score] (previously called: Miasto, parodia [City, parody]). The text becomes a springboard for the presentation of original literary theoretical ideas concerning the links between the literary text and musical notation, and in doing so refers to the findings of authors such as G. Agamben and J. Derrida, as well as G. Deleuze and F. Guattari, but predominantly to Grześczak’s own commentaries, as one of the first Polish commentators of the international concrete poetry movement. The article also mentions sixteen unpublished poems, which were found in an archive of visual poems by Grześczak, whose analysis provides a basis for rejecting the notion pervading relevant literature of the “sporadic” and “insignificant” character of the poet’s concrete works. Thus, the article is an attempt at literary historical revision and a contribution to the re-interpretation of the history of concrete and experimental poetry in Poland.
PL
The article provides an interpretation of Middle Ages, a poem from Stanisław Barańczak’s debut publication Facial Corrections (1968). Focussing on the way that numerous examples of zeugma and syllepsis are used, the author argues that this poem, which was probably inspired by the first Polish publication of the Waning of the Middle Ages by J. Huizinga, was created through the poet’s reflections on the structure of messianic time (kairos). As such it can be seen as both a polemic with materialism and a criticism of Christianity. In this way Middle Ages proves to be the first of post-secular Barańczak’s poems which herald the wealth of spiritual explorations in his later works.
EN
The paper is an attempt at reconstructing the poetics of early texts by Krystyna Miłobędzka, mostly the book of poems Spis z natury, written in 1960s – Miłobędzka’s poetic debut, unpublished at the time. By reading together the two poetic cycles comprising it – Anaglify and Małe mity – the author stresses the need to extend the non-anthropocentric reading to Anaglify with a postsecular interpretation implied by the multilevel structure of Małe mity. The paper also discusses four poems by Miłobędzka – Małże, Widziane w ogniu, Patrzące chwytliwe and Klee – published in 1960s in “Twórczość” magazine, not included in any book of poems. This allowed to identify possible relations between Miłobędzka’s early poetry and works by Francis Ponge and Paula Klee.
PL
Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji poetyki wczesnych tekstów Krystyny Miłobędzkiej. Głównym przedmiotem zamieszczonych w nim analiz jest tom Spis z natury, powstający w pierwszej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku jako poetycki debiut, lecz wówczas nieopublikowany. Podejmując łączną lekturę dwóch składających się na niego cykli poetyckich – Anaglifów i Małych mitów – autor wskazuje na konieczność uzupełnienia nasuwającego się w lekturze tego pierwszego odczytania nieantropocentrycznego o implikowaną przez wielopoziomową strukturę tego drugiego interpretację postsekularną. Analizie poddano również cztery wiersze Miłobędzkiej – Małże, Widziane w ogniu, Patrzące chwytliwe oraz Klee – opublikowane w latach sześćdziesiątych w miesięczniku „Twórczość” i niewłączone w żaden jej tom. Pozwoliło to wskazać na możliwe związki wczesnej poezji autorki Wykazu treści z twórczością Francisa Ponge’a i Paula Klee.
EN
The essay is an attempt of rethinking a mode of authorship in literary science discourse of Tadeusz Rachwał and Tadeusz Sławek. Their texts is being compared with G. Deleuze and F. Guattari's method of collective writing and interpreted according to theories of J. Derrida, P. de Man and M. Foucault. Rachwał and Sławek's strategy of double authorship (which is not the same as traditional co-authorship) underlines the impossibility of recognition who is speaking in the text; therefore their collective books may be understood as a kind of performing theses which they contain (e.g. connected with poststructuralist "death of author" or a poet and God's mystical co-writing). Furthermore, double authorship leaves its marks on structure of text. We can see a lot of techniques which make Rachwał and Sławek's texts more complicated, e.g. fragmentary style of writing, using different types of typography and even creating an elements of visual poetry. These experiments and a new way of these texts' being in academic public sphere make them rather ethical than scientific - the ethic qualities and poetic function seem to be more important than the science typical cognitive functions. Because of unceasing underlining a linguistic aspect, the texts of Rachwał and Sławek may be read as examples of rhetorical type of ethic criticism. Not only do they ask about a significance of primary ethical ideas like friendship, community or responsibility, but also about an existence of category of author in literary studies after linguistic turn.
8
Content available Cykanie i poetyka (Białoszewski – Sommer)
100%
EN
The paper is a comparative analysis and interpretation of two poetic texts: the poem Przegięcie by Piotr Sommer, from the volume Dni i noce (2009), and Miron Białoszewski’s poem from 1961, starting with the words kochać taka sztuka. In both of them, the key role is played by the metaphor of chirping-ticking, evoking the ancient metaliterary topos of the poet-cicada, but also problematizing the fact of the continuous measurement of time in modernity. Referring to the notion of chronopoetics used by Wolfgang Ernst and to the post-secular analysis of the sestina proposed by Giorgio Agamben, the paper raises a question about the relationship between the mechanical measurement of time and the temporal structure of modern free verse. The comparison of the chronopoetics in both analyzed texts focuses on the function of rhythmic devices, repetitions and, especially in Białoszewski, effects of defamiliarization. An attempt to describe their specific temporalities allows us to reinterpret the traces of existence present in the content: insomnia in Sommer and John of the Cross’ dark night of the soul in Białoszewski.
PL
Artykuł stanowi analizę porównawczą i interpretację dwóch tekstów poetyckich: wiersza Przegięcie autorstwa Piotra Sommera, pochodzącego z tomu Dni i noce (2009), oraz utworu Mirona Białoszewskiego z 1961 roku, rozpoczynającego się od słów „kochać taka sztuka”. W obu z nich kluczową rolę odgrywa metafora cykania-tykania, przywołująca antyczny metaliteracki topos poety-cykady, ale i problematyzująca fakt ciągłego pomiaru czasu w nowoczesności. Odwołując się do używanego przez Wolfganga Ernsta pojęcia chronopoetyki oraz do postsekularnej analizy sestyny zaproponowanej przez Giorgia Agambena, autor artykułu stawia pytanie o związek mechanicznego odmierzania czasu i temporalnej struktury współczesnego wiersza wolnego. Porównanie chronopoetyk obu analizowanych tekstów koncentruje się na funkcji zabiegów rytmicznych, powtórzeń i, licznych zwłaszcza u Białoszewskiego, chwytów udziwnienia. Próba opisu ich specyficznych czasowości zreinterpretować pozwala obecne w treści tropy egzystencji: bezsenności u Sommera i ciemnej nocy ducha Jana od Krzyża u Białoszewskiego.
9
Content available Słoma (dla zwierząt). Subiekcje etymologiczne
100%
EN
The article is an attempt to utilize the pre-philosophical etymological meanings of the word subject in a proposal for the reflection that fits into the discussion on the possibilities of new posthumanistic approaches to the matter of subject. Its first part comprises etymological inquiry, inspired by the philosophy of M. Heidegger and the proposal of K.Okopien, into the Greek word ὑποκείμενον, the Latin subiectum and the Polish podmiot. In the second part, three new, ethically oriented proposals for perceiving the problem in the perspective of studying animals have been derived from the three former meanings of the Polish subject – a foundling, fraud, and bedding.
EN
Name – Bonds – Cities. Witold Wirpsza’s Poetry from a Postsecular Perspective
EN
For an abstract in Polish, scroll down.Piotr BogaleckiDepartment of Comparative LiteratureInstitute of Polish LiteratureUniversity of Silesia in Katowice With the Left Hand. Polish Theoreticians of Concrete Poetry as Concrete Poets (Józef Bujnowski, Tadeusz Sławek, Piotr Rypson) Abstract: The present article, inscribing itself into the field of literary anthropology (as projected by Danuta Ulicka) and attempting at a neo-avant-guard re-interpretation of Polish post-war poetry (inspired chiefly by H. Foster's propositions), is dedicated to the oeuvre of three notable scholars of concrete poetry in Poland. Even though the theoretical propositions put forth by Józef Bujnowski (especially those presented in 1970s), Tadeusz Sławek (1980s) and Piotr Rypson (1990s) would determine the directions of the reception of concrete poetry over three subsequent decades, their intermedial, visual and auditory poetic experiments either remain unknown or have been forgotten. Bringing them back to the forefront of the academic attention and subjecting them to an analysis, the author of this article argues that taking such text into account in the diachronic study of the Polish literary culture does not only enrich the existing narratives oscillating around Polish concrete poetry and allow their reinterpretation, but also makes visible a number of research problems, of which the most important are related to the role played by authors who simultaneously are involved in literary scholarship and in writing, especially in the context of the neo-avant-guard shift of the borders between institutionalized scholarship and art.Keywords: concrete poetry, essayist literary scholarship, limits of art, limits of scholarship Piotr BogaleckiKatedra Literatury PorównawczejInstytut Nauk o Literaturze PolskiejUniwersytet Śląski w KatowicachLewą ręką. Polscy teoretycy poezji konkretnej jako konkretyści (Józef Bujnowski, Tadeusz Sławek, Piotr Rypson) Abstrakt: Wpisujący się w projektowaną przez D. Ulicką antropologię literaturoznawstwa oraz stanowiący próbę neoawangardowej reinterpretacji polskiej poezji powojennej (inspirowanej głównie propozycjami H. Fostera) artykuł Lewą ręką poświęcony jest artystycznej działalności trzech ważnych badaczy poezji konkretnej w Polsce. Chociaż ich teksty teoretyczne określały kierunki jej recepcji przez trzy kolejne dekady – propozycje Józefa Bujnowskiego zwłaszcza w latach 70., Tadeusza Sławka w 80., a Piotra Rypsona w 90. – podejmowane przez nich intermedialne, wizualne i dźwiękowe, eksperymenty poetyckie pozostają albo nieznane, albo zapomniane. Przypominając je i omawiając, autor artykułu argumentuje, że ich uwzględnienie nie tylko wzbogaca i zreinterpretować pozwala istniejące narracje poświęcone kształtowaniu się polskiego konkretyzmu, ale i uwidocznia kilka niebagatelnych problemów badawczych, spośród których najistotniejsze związane są z rolą autorów uprawiających zarówno pisarstwo literaturoznawcze, jak i literackie, w neoawangardowym przemieszczaniu zastanych granic instytucji nauki i sztuki. Słowa kluczowe: poezja konkretna, pisarstwo literaturoznawcze, granice sztuki, granice nauki 
PL
For an abstract in Polish, scroll down.Piotr BogaleckiDepartment of Comparative LiteratureInstitute of Polish LiteratureUniversity of Silesia in Katowice With the Left Hand. Polish Theoreticians of Concrete Poetry as Concrete Poets (Józef Bujnowski, Tadeusz Sławek, Piotr Rypson) Abstract: The present article, inscribing itself into the field of literary anthropology (as projected by Danuta Ulicka) and attempting at a neo-avant-guard re-interpretation of Polish post-war poetry (inspired chiefly by H. Foster's propositions), is dedicated to the oeuvre of three notable scholars of concrete poetry in Poland. Even though the theoretical propositions put forth by Józef Bujnowski (especially those presented in 1970s), Tadeusz Sławek (1980s) and Piotr Rypson (1990s) would determine the directions of the reception of concrete poetry over three subsequent decades, their intermedial, visual and auditory poetic experiments either remain unknown or have been forgotten. Bringing them back to the forefront of the academic attention and subjecting them to an analysis, the author of this article argues that taking such text into account in the diachronic study of the Polish literary culture does not only enrich the existing narratives oscillating around Polish concrete poetry and allow their reinterpretation, but also makes visible a number of research problems, of which the most important are related to the role played by authors who simultaneously are involved in literary scholarship and in writing, especially in the context of the neo-avant-guard shift of the borders between institutionalized scholarship and art.Keywords: concrete poetry, essayist literary scholarship, limits of art, limits of scholarship Piotr BogaleckiKatedra Literatury PorównawczejInstytut Nauk o Literaturze PolskiejUniwersytet Śląski w KatowicachLewą ręką. Polscy teoretycy poezji konkretnej jako konkretyści (Józef Bujnowski, Tadeusz Sławek, Piotr Rypson) Abstrakt: Wpisujący się w projektowaną przez D. Ulicką antropologię literaturoznawstwa oraz stanowiący próbę neoawangardowej reinterpretacji polskiej poezji powojennej (inspirowanej głównie propozycjami H. Fostera) artykuł Lewą ręką poświęcony jest artystycznej działalności trzech ważnych badaczy poezji konkretnej w Polsce. Chociaż ich teksty teoretyczne określały kierunki jej recepcji przez trzy kolejne dekady – propozycje Józefa Bujnowskiego zwłaszcza w latach 70., Tadeusza Sławka w 80., a Piotra Rypsona w 90. – podejmowane przez nich intermedialne, wizualne i dźwiękowe, eksperymenty poetyckie pozostają albo nieznane, albo zapomniane. Przypominając je i omawiając, autor artykułu argumentuje, że ich uwzględnienie nie tylko wzbogaca i zreinterpretować pozwala istniejące narracje poświęcone kształtowaniu się polskiego konkretyzmu, ale i uwidocznia kilka niebagatelnych problemów badawczych, spośród których najistotniejsze związane są z rolą autorów uprawiających zarówno pisarstwo literaturoznawcze, jak i literackie, w neoawangardowym przemieszczaniu zastanych granic instytucji nauki i sztuki. Słowa kluczowe: poezja konkretna, pisarstwo literaturoznawcze, granice sztuki, granice nauki 
12
Content available remote Potwór i przetwór. Ewangelia według Žižka
100%
EN
Despite the fact that the starting point of the article is an attempt to analyse the views of Slavoj Žižek presented in his discussion with a theologian John Milbank in the book The Monstrosity of Christ (2009), the articles’ main goal is to analyse Žižek’s discoursive style, and the attempt to answer the question about his popularity in contemporary humanistic discourse. The analysis of the title’s metaphor The Monstrosity of Christ and the formulations of monstrosity from the author’s previous publications – The Sublime Object of Ideology, The Fragile Absolute and The Puppet and the Dwarf – leads to an attempt to analyse the Lectures on the Philosophy of Religion by G.W. Hegel. In that light Žižek’s statements seem to be a final product of a consequent “preparation of the Gospel” – not in Hegel’s terms as preparatio evangelica, but as discourse. This suggests the necessity to abandon the question of the “monstrosity of Christ” and direct the attention towards the “monstrous” structure of the texts written by the author of Revolution at the Gates. This attempt is made by means of description a as well as parody; hence the romantic comedy Notting Hill becomes a basic text of culture which brings us closer to the understanding of the features of Žižek’s style of discourse.
13
100%
EN
The paper explores the question of autobiographism of the neo-avant-garde literary works by Witold Wirpsza, trying to determine the significance of journal as a genre to it. Wirpsza’s meta-literary comments present him as an author who rejected biographism in favor of experimenting. It is simultaneously shown that some of his poems (especially from Granica wytrzymałości and Przypomnienie Hioba) and novels (Pomarańcze na drutach, Sama niewinność) can be read as results of experimenting with life writing. The analysis of Wirpsza’s unpublished journals, especially the notebook entitled Zapiski datowane, bez porządku confirms the poet’s disdain for intimate writing and consolidating psychological states.
PL
Artykuł zadaje pytanie o autobiografizm neoawangardowej twórczości literackiej Witolda Wirpszy, próbując określić znaczenie, jakie zajmuje w niej gatunek dziennika. Wychodząc od analizy jego wypowiedzi metaliterackich, autor kreśli portret Wirpszy jako twórcy odrzucającego biografizm na rzecz eksperymentu, pokazując jednocześnie, że część jego wierszy (zwłaszcza z tomów Granica wytrzymałości i Przypomnienie Hioba) oraz powieści (Pomarańcze na drutach, Sama niewinność) czytać można jako efekt podjęcia eksperymentalnej gry z gatunkami life writing. Z kolei analiza niepublikowanych dzienników Wirpszy zachowanych w jego archiwum, zwłaszcza zeszytu zatytułowanego Zapiski datowane, bez porządku, potwierdza niechęć poety do intymistyki i utrwalania stanów psychicznych.
EN
The interview by Marta Baron-Milian and Piotr Bogalecki with Jakub Kornhauser, who has been translating Gherasim Luca’s prose works from Romanian and French and popularizing them, aims at locating the bilingual oeuvre of the author of The Passive Vampire within the field of Romanian and French literature and on the map of avant-garde practices, particularly considering the history of surrealism. The problems raised in the interview focus on the workings of history in Luca’s texts, on their political character, and the undertaken interpretations are directed at attempts to capture the oeuvre of this author inter alia through the prism of the marrano figure, economic metaphors and stammer, which is a peculiarity of Luca’s language both in poetry and in prose.
PL
Jeden z głównych tematów rozmowy Marty Baron-Milian i Piotra Bogaleckiego z Jakubem Kornhauserem, tłumaczem prozy Gherasima Luki z języka rumuńskiego i francuskiego, badaczem i popularyzatorem jego twórczości, stanowi próba usytuowania dwujęzycznej twórczości autora Biernego wampira w obszarze literatury rumuńskiej i francuskiej oraz na mapie praktyk awangardowych, ze szczególnym uwzględnieniem historii surrealizmu. Poruszona w rozmowie problematyka ogniskuje się wokół zagadnień związanych z działaniem historii w tekstach Luki, ich politycznym charakterem, a podjęte tu interpretacje zmierzają do prób uchwycenia twórczości tego artysty między innymi przez pryzmat figury marana, ekonomicznych metafor czy jąkania, stanowiącego osobliwą właściwość języka zarówno prozy, jak i poezji Gherasima Luki.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.