Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Bezkontaktowa optoelektroniczna metoda oceny kinematyki szybkozmiennych przemieszczeń punktów materialnych

100%

Stempień Z.

Techniczne Wyroby Włókiennicze

|

2000

|

tom R. 8, nr 1

25-28

2

Strukturalna barierowość balistyczna tekstyliów

100%

Stempień Z.

|

2009

|

tom Z. 383

3-206

PL

Dotychczasowe badania i rozwój skuteczności włókienniczych barier balistycznych opierają się przede wszystkim na doskonaleniu własności wytrzymałościowych surowca użytego do ich budowy. Używane powszechnie płaskie bariery włókiennicze są to tkaniny, w których struktura geometryczna może odgrywać istotną rolę w wytrzymałości balistycznej zbudowanego z nich wyrobu. W zależności od struktury geometrycznej tkaniny, zdefiniowanej tzw. splotowymi modułami strukturalnymi, badano prędkość propagacji fali naprężeń w tkaninie przyjmując hipotezę, że ma ona wpływ na sposób i ilość pochłanianej energii kinetycznej lecącego pocisku podczas uderzenia. Zaproponowano oryginalną metodę pomiarową, dla której sformułowano równanie przetwarzania analizując zjawiska z dziedziny optyki i optoelektroniki. Stwierdzono, że w tkaninach prędkość propagacji fali naprężeń jest 2 do 5 razy mniejsza w stosunku do prędkości propagacji fali w nitce zastosowanej do jej wykonania. Istotną rolę odgrywa tutaj efekt przeplatania się nitek wątku i osnowy. Na tej podstawie zaproponowano zastosowanie struktur nieprzeplatanych o splotowym module strukturalnym typu SMS 4 do zastosowania jako warstwy w pakietach balistycznych. Opracowano stanowisko do formowania struktur arkuszowych o splotowym module strukturalnym typu SMS 4, a do ich realizacji zastosowano przędzę aramidową Twaron CT Microfilament 930 dtex. W dalszej kolejności, pakiety przeciwuderzeniowe złożone z arkuszy o strukturze typu SMS 4 poddano testom balistycznym w Laboratorium Badań Balistycznych powstałym w Katedrze Automatyzacji Procesów Włókienniczych Politechniki Łódzkiej w ramach realizacji badań w celu oceny ich własności. Zaprojektowano i wykonano tunel balistyczny do badań własności balistycznych pakietów przeciw-uderzeniowych zawierający: działo balistyczne do wystrzeliwania pocisków, system bramek do pomiaru prędkości uderzenia i prędkości resztkowej pocisku, systemy mocowania pakietu balistycznego. Dodatkowo w ramach realizacji badań zaprojektowano i wykonano kamerę do szybkiej rejestracji stożka odkształcenia pakietu balistycznego podczas uderzenia pocisku w czasie rzeczywistym. Metoda pomiarowa nie bazuje na rejestracji ciągu obrazów, lecz na ciągłym numerycznym zapisie wielkości przemieszczenia wybranej tworzącej stożka odkształcenia w stosunku do początkowej płaszczyzny próbki. Zobrazowanie stożka odkształcenia dokonuje się w procesie rekonstrukcji poprzez zastosowanie algorytmów aproksymujących, bazujących na sztucznych sieciach neuronowych. Weryfikację balistyczną opracowanych pakietów balistycznych, przeprowadzono w trzech wariantach, stosując w warstwach uzyskane arkusze o strukturze typu SMS 4 oraz w celu porównania, tkaninę o strukturze typu SMS l wykonaną w splocie płóciennym. Obie struktury zostały wykonane z tej samej przędzy aramidowej typu Twaron CT Microfilament 930dtex/flOOO. Zachowano porównywalny poziom liczności nitek dla obu kierunków pasm w strukturze typu SMS 4 oraz wątku i osnowy w tkaninie tak, aby masy powierzchniowe obu tych struktur były na zbliżonym poziomie. Poszczególne warianty złożone były z następujących warstw: - Wariant l - pakiety balistyczne złożone z warstw typu SMS 4, - Wariant 2 - pakiety balistyczne złożone z warstw typu SMS l, - Wariant 3 - pakiety balistyczne złożone naprzemian z warstw typu SMS 1 i SMS 4. W każdym wariancie próbki pakietów złożone były z następującej liczby warstw: 6, 8, 10, 12, 16, 24. Dla tak przygotowanych pakietów balistycznych, wykonano badania stożka odkształcenia i ilości pochłanianej energii kinetycznej pocisku w Laboratorium Badań Balistycznych. W badaniach zastosowano pociski typu Parabellum FMJ 9x19 mm o prędkości uderzeniowej (360110) m/s. Na podstawie wyników pomiarów opracowano charakterystyki absorbowanej energii oraz maksymalnej deformacji w funkcji masy powierzchniowej i określono granice bezpieczeństwa wynikające z I i II kryterium bezpieczeństwa pakietów balistycznych. Dodatkowo za pomocą kamery do szybkiej rejestracji analizowano rozwój stożka odkształcenia w czasie rzeczywistym. Analizując granice bezpieczeństwa wynikające z nieprzestrzelenia oraz maksymalnej wysokości stożka odkształcenia poniżej 44 mm dowiedziono, że dla pakietów balistycznych wykonanych ze struktur nieprzeplatanych SMS 4 jednoczesne spełnienie obu kryteriów podczas ostrzału pociskami występuje przy znacząco mniejszej masie powierzchniowej w stosunku do pakietów balistycznych wykonanych z tkanin o splocie płóciennym (moduł SMS 1). Tym samym zweryfikowano pozytywnie hipotezę o związku pomiędzy prędkością propagacji fali naprężeń a efektywnością balistyczną pakietów przeciwuderzeniowych. Mając na uwadze minimalizację udaru balistycznego na ciało człowieka podczas niepenetrującego uderzenia pocisku, analizowano również obszar niezerowego ciśnienia oraz prędkość deformacji pakietu balistycznego. Stwierdzono, że w chwili zatrzymania pocisku dla pakietu balistycznego typu SMS 4 obszar niezerowego ciśnienia jest dla danej liczby warstw najmniejszy w stosunku do wartości tego parametru w pozostałych badanych pakietach przy równocześnie najmniejszej wysokości stożka odkształcenia. Również maksymalna prędkość deformacji pakietu w punkcie uderzenia pocisku jest najmniejsza w pakietach typu SMS 4 przy porównywalnej masie powierzchniowej pakietów.

EN

Up till now research on flat textile ballistic barriers and improving their effectiveness was mainly based on improving strenght of raw material used for their production. However, the commonly used flat textile barriers are woven fabrics, in case of which geometrical structure may play an important role in the ballistic resistance of the product built of them. Depending on the geometrical structure of the woven fabric, defined by the so-called weave structural modules, the velocity of propagation of the tension wave was tested, as it was assumed that it can influence the amount of kinetic energy of the bullet absorbed during the stroke and the way of absorption. An original measuring method was proposed, for which a conversion equation was formed, analyzing optical and optoelectronic phenomena. Taking into account research results of velocity of propagation of the tension wave and fabric classification with a module model it was found out that two optimum fabric structures for ballistic barriers can be distinguished: - for fabrics characterized with unstable structure the ballistic barrier should take the for of a packet consisting of non-interlaced structures of the weave structural module of the type SMS 4, - for fabrics characterized with stable structure the ballistic barrier should take the for of a packet consisting of fabrics of the weave structural module of the type SMS 1 (plain weave), with maximum density of warp and weft threads. On that basis, a stand for forming sheet structures of the weave structural module of the type SMS 4 was constructed. Taking into account the investigation into the influence of the weave structural modules of the fabric on the velocity of propagation of the tension wave, such a structure should be characterized with maximum propagation velocity of the tension wave for the chosen raw material and density of threads in individual warps. Then, in the Laboratory of Ballistic Research established at the Department for Automation of Textile Processes of the Technical University of Lodz the ballistic packets consisting of sheets of the SMS 4 structure underwent ballistic tests, which helped to evaluate their ballistic properties. For that purpose a ballistic tunnel was designed and constructed for testing properties of ballistic packets, which may potentially be applied in bullet-proof vests. The properties of the ballistic tunnel: - the ballistic gun may shoot bullets which refer to testing ballistic packets in bullet-proof class II, Ha, III i Ilia, - a system of gates was installed within the tunnel for measuring the impact velocity and the residual velocity of the bullet, - the ballistic tunnel fulfills the safety criteria determined in the Act on Weapons and Ammunition, - a required permission for the ballistic tests was obtained from the Lodz Police Station. The research concerning ballistic verification of developed packets was devoted to testing the absorbed amount of kinetic energy of the bullet and forming the deformation cone during the stroke in real time. A novel, three-dimensional registering of the deformation of the ballistic packet during the stroke in real time was proposed. The measuring method is not based on registering a series of images but on a continuous numerical recording of the displacement of the selected element of the deformation cone in relation to the initial plane of the sample. Reconstruction of the deformation cone is performed by using approximation algorithms based on artificial neural networks. Three variants of the ballistic verification of the ballistic packets were carried out using: - sheets of the SMS 4 structure, - sheets of the SMS 1 structure. Both structures were made of para-aramid yarns of third generation of the type Twaron CT Microfilament 930 dtex/f 1000. A comparable density of threads for both warps in the SMS 4 structure and the density of warp and weft in the woven fabric were kept, so that the area densities of both structures remained similar. The tested variants consisted of the following layers: - Variant 1 - ballistic packets consisting of layers of the SMS 4 type, - Variant 2 - ballistic packets consisting of layers of the SMS 1 type, - Variant 3 - ballistic packets consisting alternately of layers of the SMS 1 and SMS 4 type. In each variant the sample packets consisted of 6, 8, 10, 12, 16 and 24 layers. After the ballistic packets were prepared as described above, tests were made of the deformation cone and absorbed kinetic energy of the bullet at the Laboratory of Ballistic Research. In the tests Parabellum FMJ 9x19 mm bullets of the impact speed (360+10) m/s were used. On the basis of the measurements results ballistic characteristics of the packets were determined, establishing security limits resulting from the I and II safety criterion of ballistic packets. Analyzing the security limit according to criterion I for packets of the type SMS 4, SMS 1 and SMS 1- SMA 4 it has been discovered that all types of the packets can be used for ballistic barriers. Packet SMS 1, for which the security limit is ten layers, possesses the best properties. For the remaining two types of packets the security limit is determined by packets consisting of 12 layers. Analyzing the security limit according to safety criterion II it was found out that only packets of the structure SMS 4 and SMS 1-SMS 4 fulfill the criterion for the adopted measuring conditions and boundary conditions. Ballistic packets containing layers of maximum propagation velocity of the tension wave of the SMS 4 type posses the minimum level of the maximum heights of the deformation cone in the function of the number of layers. Thus, analyzing the security limits resulting from not shooting through and maximum height of the deformation cone below 44 mm it was proven, that for ballistic packets made of non-interlaced structures SMS 4 it is possible to simultaneously fulfill both criteria during the fire by much smaller area density, comparing to ballistic packets made of fabrics with plain weave (module SMS 1). Thus, the hypothesis concerning connection between the propagation velocity of the tension wave and ballistic efficiency of the developed packets was positively verified. Apart from the maximum cavity resulting from the height of the cone in the point where the bullet strikes, another issue which is important from the point of view of the possible injuries one can suffer as a result of a non-penetrating stroke is the interaction range of the non-zero pressure on the affected object and the maximum deformation speed. Because of the elastic properties of different parts of human body, the tensions that occur inside it during a non-penetrating stroke depend not only on the depth of the deformation but also on the deformation speed. It was found out that at the moment the bullet is stopped by the ballistic packet SMS 4 the non-zero pressure zone is for the given number of layers the smallest of all the tested types of packets. Similarly, the analysis of the maximum deformation velocity has shown that in SMS 4 packets the maximum deformation speeds are the smallest. It has to be taken into consideration, that the tests were conducted without the object which is affected, which means that during a non-penetrating stroke into a human body the maximum deformation speeds are going to be smaller. However, the proportion of speed in relation to the type of the packet will be kept. Final conclusions from the conducted research. 1. Propagation velocity of the tension wave along the warp and weft threads in classic woven fabrics depends on the geometrical structure parameters of these fabric such as: weave, density of warp and weft threads. Depending on these parameters it is from 2 to 5 times smaller than the propagation velocity of the tension weave in the thread of which the fabric is made. 2. Maximum propagation velocity of the tension wave comparable to the propagation velocity of the tension wave in the thread can be observed in non-interlaced structures of a weave structural module of the type SMS 4. In case of woven structures, the largest propagation velocity of tensions can be observed in fabrics of a structural model of the SMS 1 type (plain weave), by a maximum density of warp and weft threads. 3. There are two optimum fabric structures that can be applied for the layers of a textile ballistic packet: - non-interlaced structure of a weave structural module SMS 4, - fabric of a weave structural module SMS 1 (plain weave) with maximum density of warp and weft threads. 4. For ballistic packets made of non-interlaced structures SMS 4 both safety criteria are fulfilled during fire by a significantly smaller aera density in relation to ballistic packets made of fabrics with plain weave. 5. At the moment the bullet is stopped by a ballistic packet SMS 4 the nonzero pressure zone is for the given number of layers the smallest in relation to all the other tested packets, and at the same time the deformation cone is the smallest. 6. Maximum deformation speed of the packet in the point where the bullet strikes is the lowest in SMS 4 packets, and at the same time the deformation cone is in that case the smallest, which minimizes the danger of a ballistic stroke for the human body.

3

Influence of a Woven Fabric Structure on the Propagation Velocity of a Tension Wave

100%

Stempień Z.

|

tom Vol. 15, no. 5-6 (64)

174--178

EN

This article presents the results of research into the propagation velocity of a tension wave in a woven fabric with dependence on the parameters of its structure, such as the weave and the density of weft insertion. The investigation carried out allowed the selection of woven fabric structures which are characterised by the highest velocity of propagation of a tension wave. This velocity has decisive importance in the case of woven fabrics used as anti-impact barriers in bulletproof vests. Methods of investigation used in this work are presented, as well as a discussion of the results obtained.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań prędkości propagacji fali napięciowej w tkaninach w zależności od parametrów ich struktury, którymi były splot tkaniny oraz gęstość wątkowania. Przeprowadzone badania pozwoliły na wyodrębnienie struktur tkanin, charakteryzujących się największą prędkością rozchodzenia się fali napięciowej. Ma to decydujące znaczenie w przypadku tkanin używanych jako bariery przeciwuderzeniowe w kamizelkach kuloodpornych. Przedstawiono również metodę badawczą oraz dyskusję wyników badań.

4

Kinematyka przekroju poprzecznego w lepko-sprężystych liniowych wyrobach włókienniczych

63%

Szosland J. , Stempień Z.

Przegląd Włókienniczy + Technik Włókienniczy

|

1998

|

tom nr 10

3-6

5

Modelowanie numeryczne i analiza kuloodporności wielowarstwowych pakietów wykonanych z włókien paraaramidowych

63%

Dominiak J. , Stempień Z.

|

tom Vol. 7, Nr 1 (23)

43--59

PL

Dobór odpowiedniej liczby warstw tekstylnego pakietu balistycznego, tak aby spełnić wymagane kryteria bezpieczeństwa stosownie do przyjętej klasy kuloodporności, realizowany jest głównie w oparciu o badania eksperymentalne w tunelu balistycznym z użyciem znormalizowanego podłoża. W pracy przedstawiono podejście doboru odpowiedniej liczby warstw pakietu poprzez modelowanie zjawiska uderzenia pocisku w pakiet balistyczny metodą elementów skończonych, co pozwala na ograniczenie zakresu badań eksperymentalnych. W przeprowadzonych badaniach analizowano metodą elementów skończonych uderzenie pocisku Parabellum 9 x 19 mm FMJ, składającego się z ołowianego rdzenia i płaszcza, w wielowarstwowy pakiet balistyczny złożony z tkanin paraaramidowych Twaron CT709. W pierwszym etapie badań, w celu doboru parametrów modelu pocisku, analizowano jego deformację wyznaczoną symulacyjnie i eksperymentalnie podczas uderzenia z różną prędkością w nieodkształcalną płytę. W następnym etapie, w celu doboru i weryfikacji parametrów modelu materiałowego tkaniny paraaramidowej Twaron CT709, wyznaczano symulacyjnie przy prędkości uderzenia pocisku 366 m/s wysokość stożka odkształcenia w pakietach tekstylnych o różnej liczbie warstw i prędkość resztkową po przejściu pocisku przez pakiet. Rezultaty tych badań weryfikowano następnie z publikowanymi wynikami badań eksperymentalnych. Ostatni etap badań symulacyjnych polegał na ocenie kuloodporności wielowarstwowych pakietów złożonych tkanin paraaramidowych Twaron CT709 podczas uderzenia pocisku Parabellum 9 x 19 mm z różnymi prędkościami. Przeprowadzono symulacje komputerowe uderzenia pocisku w pakiet balistyczny składający się z 8, 12, 16, 20 i 24 warstw dla zakresu prędkości uderzania 300-460 m/s, obejmującego klasy kuloodporności II-A, II i III-A. W wyniku przeprowadzenia badań uzyskano zweryfikowane eksperymentalnie modele materiałowe dla pocisku Parabellum 9 x 19 mm FMJ i tkaniny paraaramidowej Twaron CT709. Badania symulacyjne wielowarstwowych pakietów wykazały, że ich kuloodporność zależy od liczby warstw tkanin oraz prędkości uderzenia pocisku. Stwierdzono, że klasa kuloodporności II-A jest spełniona dla pakietu złożonego przynajmniej z 10 warstw tkaniny Twaron CT709. W przypadku klasy kuloodporności II, pakiet musi być złożony przynajmniej z 12 warstw, a w przypadku klasy kuloodporności III-A - przynajmniej z 16 warstw. Taka konfiguracja warstw dla poszczególnych klas kuloodporności zapewnia nieprzestrzelenie pakietu i maksymalną poprzeczną deformację mniejszą niż 44 mm.

EN

The selection of the appropriate number of layers of textile ballistic package, in order to meet the required safety criteria according to the accepted class of bulletproofness, is implemented mainly on the basis of experimental research in the ballistic tunnel using a normalised ballistic substrate. The paper presents an approach to the selection of the appropriate number of layers of the package by modelling the phenomenon of ballistic impact into the package by using the finite element method, which allows us to limit the scope of experimental research. In the research, the ballistic impact of the 9 x 19 mm FMJ Parabellum bullet consisting of a lead core and jacket into the multi-layer ballistic package submitted from a fabric of para-aramid Twaron CT709 was analysed by using the finite element method. In the first stage of the research, for the selection of model parameters of the bullet, the deformation was analysed and designated by simulation and experiment during the impact at different speeds in the non-deformable plate. In the next step, for the selection and verification of material parameters of paraaramid fabric Twaron CT709, determined by simulation at an impact speed of the bullet of 366 m/s, the height of the cone deformation of textile package and the residual velocity of the bullet after puncturing the package. The results of the research were verified with the published experimental results. The last stage of simulation research included the evaluation of bullet-proof multi-layer packages composed of para-aramid fabric Twaron CT709 during the impact of 9 x 19 mm Parabellum bullet at different speeds. The bullet impact into the ballistic package consisting of 8, 12, 16, 20, 24 layers, at the speed range of 300-460 m/s, including bullet-proofness class II-A, II, and III-A was carried out. The material models 9 x 19 mm Parabellum bullet FMJ and para-aramid fabric Twaron CT709 were verified with the results published in literature. The simulation research of multilayer packets have shown that the bulletproofness depends on the number of layers of fabric and the velocity of bullet impact. It has been found that the bullet-proofness class II-A is obtained for the package composed of at least 10 layers of Twaron CT709. In the case of bullet-proofness class II, the package must be composed of at least 12 layers but in the case of bullet-proofness class III-A, of at least 16 layers. Such a configuration of layers, for particular classes of bullet-proofness, provides nopenetration packages and maximum perpendicular deformation of less than 44 mm.

6

UV radiation measurement system for the UV curing of fluids disposed on textiles

51%

Stempień Z. , Tokarska M. , Gniotek K.

Fibres & Textiles in Eastern Europe

|

2010

|

tom Vol. 18, no. 1 (78)

59--62

EN

Processes of the latticing of polymer overprints functionalizing textiles in the presence of photoinitiators require using high-energy UV radiation sources. However, the values of radiation intensities and UV doses used should be controlled so that they are no greater than those required by the proper course of the latticing process, on account of the high degrading impact of UV radiation on the fibre structure. In this article a mathematical model of intensity and UV dose radiation measurement constructed on the basis of the analysis of the phenomenon and catalogue information given by the producers of the radiation source, the UV filter and the sensor. The model of UV intensity measurement was analyzed with regard to inaccuracy on the basis of the uncertainty theory; the relative uncertainty of the measurement obtained was of an order of 3%.

PL

Procesy sieciowania polimerowych nadruków funkcjonalizujących tekstylia z wykorzystaniem fotoinicjatorów wymagają zastosowania wysokoenergetycznych źródeł z promieniowaniem UV. Jednakże wartości stosowanych natężeń promieniowania i dawek promieniowania UV powinny być kontrolowane tak, aby nie były większe niż wymaga tego poprawny przebieg procesu sieciowania ze względu na duże degradacyjne oddziaływanie promieniowania UV na strukturę włókna. W artykule przedstawiono model matematyczny pomiaru natężenia i dawki promieniowania UV skonstruowany na podstawie analizy zjawiska i informacji katalogowych podanych przez producentów: źródła promieniowania, filtra UV i sensora. Model pomiaru natężenia promieniowania UV poddano analizie niedokładności w oparciu o teorię niepewności uzyskując niepewność względną pomiaru rzędu 3%.

7

Measuring Method of Multidirectional Force Distribution in a Woven Fabric

51%

Frontczak-Wasiak I. , Snycerski M. , Stempień Z. , Suszek H.

|

2004

|

tom Vol. 12, no. 2 (46)

48--51

EN

In recent years, flat structures of textile products have undergone intense development, and their ranges of application have broadened significantly. This has result in a need arising to estimate the isotropy of their mechanical properties. In this article, we present a method of estimating the uniformity of force distribution in a woven fabric loaded by a central and concentrated force applied perpendicular to the fabric’s surface.

PL

W związku z rozwojem struktur płaskich wyrobów włókienniczych i rozszerzaniem się obszaru ich zastosowań, zachodzi potrzeba oceny izotropii ich właściwości mechanicznych. Przedstawiono metodę oceny równomierności rozkładu sił w tkaninie, obciążonej skupioną siłą centralną prostopadłą do jej powierzchni.

8

Woven Fabrics Containing Hybrid Yarns for Shielding Electromagnetic Radiation

38%

Marciniak K. , Grabowska K. , Stempień Z. , Ciesielska-Wróbel I. , Rutkowska A. , Taranek D.

|

tom Vol. 24, no. 6 (120)

109--115

EN

The aim of the study was to verify whether the construction of a specific hybrid yarn containing a ferromagnetic core and electroconductive wire introduced into woven fabric will improve the shielding effectiveness (SE) in comparison with reference fabrics made of the same raw materials but introduced into woven fabrics as plain wefts, not twisted into the hybrid yarn. Hybrid yarn made of electroconductive materials allows the creation of a set of solenoids with a ferromagnetic core made of steel yarn and a solenoid of conductive effect yarns made of copper. The woven fabric made of these yarns placed into an alternating electromagnetic field (EMF) exhibits a phenomenon where an alternating electric voltage is generated between the ends of the copper solenoid, and alternating magnetisation of the ferromagnetic core takes place. Twelve fabrics were produced, nine of which differed in the density with which the hybrid yarns were introduced as wefts, i.e. once every 25×2 tex cotton yarn, every two cotton yarns, and every three cotton yarns, and the remaining three were reference fabrics, without hybrid yarn. It was found that if measured at a frequency of 30 MHz, the fabrics containing hybrid yarns had 60% higher SE than the reference ones.

PL

Celem pracy była weryfikacja czy budowa wybranych przędz hybrydowych zawierających materiał ferromagnetyczny, wprowadzonych do tkanin może poprawić skuteczność ekranowania (EE) tych tkanin w porównaniu do tkanin referencyjnych wykonanych z tych samych surowców co tkaniny zawierające przędzę hybrydową, jednak niezawierających przędz hybrydowych a jedynie materiały, z których przędza hybrydowa jest wykonana, a zostały one wprowadzone do tkanin jako niepołączone z sobą w hybrydę wątki. Przędze hybrydowe zostały wykonane z materiałów elektroprzewodzących w taki sposób, że na swej powierzchni mają zestaw solenoidόw posiadających jako rdzeń materiał ferromagnetyczny –stal nierdzewną, natomiast oplotem przędzy był składnik wykonany z materiału elektroprzewodzącego-miedzi. Tkaniny wykonane z tych przędz, umieszczone w zmiennym polu elektromagnetycznych (PEM) wykazują zjawisko indukowania prądu zmiennego w komponencie wykonanym z miedzi oraz zmiennego magnetyzowania elementu wykonanego ze stali nierdzewnej. Wykonano dwanaście tkanin, spośród których dziewięć charakteryzowało się różną częstotliwością wprowadzania przędz hybrydowych jako wątków do tych tkanin, np. jedna przędza hybrydowa co każdą przędzę bawełnianą 25x2 tex, jedna przędza hybrydowa, co dwie i co trzy przędze bawełniane. Pozostałe trzy tkaniny referencyjne, nie posiadały wątków w postaci przędz hybrydowych. Stwierdzono, iż przy pomiarze w zmiennym polu elektromagnetycznych o częstotliwości 30 MHz, tkaniny posiadające przędzę hybrydową wykazują o 60% większą ogólna zdolność ekranowania niż w przypadku tkanin referencyjnych.

9

Using Vacuum Deposition Technologyfor the Manufacturing of Electro-Conductive Layers on the Surface of Textiles

32%

Pawlak R. , Korzeniewska E. , Frydrysiak M. , Zięba J. , Tęsiorowski Ł. , Gniotek K. , Stempień Z. , Tokarska M.

Fibres & Textiles in Eastern Europe

|

2012

|

tom Vol. 20, no. 2 (91)

68-72

EN

Work associated with obtaining an electroconductive layer on the surface of selected textile structures using vacuum deposition technology is described in the paper. The vacuum deposition method gives the opportunity to receive products if the metal layers obtained have good electrical conductivity with just the adhesion of particles to the textile substrate. The experimental work on the application of metallic layers on fabric samples were divided into three stages. At each stage, the conductivity of the layers obtained was investigated. A microscopic examination was carried out using optical microscopy and scanning electron microscopy in order to evaluate the continuity of the electroconductive layers deposited. Based on the work, it was found that the sputtered layers are characterised by an electrical conductivity depending on the process parameters.

PL

W artykule opisano prace związane z uzyskaniem warstw elektroprzewodzących na powierzchni wybranych struktur tekstylnych z zastosowaniem technologii napylania próżniowego. Prace eksperymentalne dotyczące nanoszenia warstw metalicznych na próbkach tkanin obejmowały 3 etapy. W każdym etapie przeprowadzono ocenę przewodności uzyskanych warstw. W celu oceny ciągłości osadzanych warstw elektroprzewodzących, prowadzono badania mikroskopowe z wykorzystaniem mikroskopii optycznej i skaningowej mikroskopii elektronowej. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że napylane warstwy charakteryzują się przewodnością elektryczną zależną od parametrów procesu. Możliwość uzyskania przewodzącej warstwy metalicznej jest również silnie zależna od rodzaju podłoża.