Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 14

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
The 15th century was a period during which knightly culture as a whole, and not just in England, faced a series of challenges and changes. Chivalry remained a popular benchmark for behavior and a cultural model of masculinity and nobility. Th ese assumptions, however, were oft en undermined by increasingly brutal battlefi eld experiences that, along with changes in warring practices, revolutionized the way warfare was conducted. Th e article focuses on the aspect of violence during warfare and presents a specifi c erosion of the chivalric ethos, using the Wars of the Roses as an example. Th e evidence presented in this paper indicates that this experience of carnage led to a surge in violence throughout England during this period, including unchivalrous behavior. Moreover, the relationship between warfare and knightly culture has been thoroughly documented among others in numerous chronicles.
DE
Nicht nur in England war das 15. Jahrhundert ein Zeitalter, in dem die ritterliche Kultur insgesamt mit einer Reihe von Herausforderungen und Veränderungen konfrontiert war. Das Rittertum blieb ein beliebter Bezugspunkt für Verhaltensweisen und ein kulturelles Modell für Männlichkeit und Edelmut. Diese Annahmen wurden jedoch häufi g durch immer brutalere Erfahrungen auf dem Schlachtfeld, die zusammen mit den veränderten Praktiken der Kriegsparteien die Art und Weise der Kriegsführung revolutionierten, in Frage gestellt. Dieser Aufsatz konzentriert sich auf den Aspekt der Gewalt im Zusammenhang mit Kriegshandlungen und stellt eine eigentümliche Erosion des ritterlichen Ethos am Beispiel der Rosenkriege dar. Die in dieser Skizze dargestellten Beispiele von Schlachten zeigen, dass die Erfahrungen des Gemetzels in dieser Zeit, in ganz England zu einem Anstieg der Gewalt führten, darunter zum unritterlichen Verhalten. Darüber hinaus wurde die Verbindung zwischen Kriegsführung und ritterlicher Kultur u. a. in zahlreichen Chronikberichten genau festgehalten.
PL
Nie tylko w Anglii XV w. był okresem, podczas którego kultura rycerska jako całość stanęła w obliczu wielu wyzwań i zmian. Rycerstwo pozostało popularnym punktem odniesienia dla zachowań oraz kulturowym modelem męskości i szlachetności. Założenia te były jednak często podważane przez coraz bardziej brutalne doświadczenia z pól bitewnych, które wraz ze zmianami w praktykach walczących stron zrewolucjonizowały sposób prowadzenia wojen. W artykule skupiono się na aspekcie przemocy podczas działań wojennych i przedstawiono swoistą erozję etosu rycerskiego na przykładzie Wojny Dwóch Róż. Zaprezentowane w niniejszym szkicu przykłady bitew wskazują, że to doświadczenie rzezi doprowadziło do gwałtownego wzrostu przemocy w całej Anglii w tym okresie, również nierycerskich zachowań. Co więcej, związek między działaniami wojennymi a kulturą rycerską został dokładnie utrwalony m.in. w licznych przekazach kronikarskich.
EN
An important factor in the view of the phenomenon of captivity in the Middle Ages was its mercantilisation. Prisoner of war had an important economic dimension, linked to the extraction of profits from ransoms. Ransom for captives was an important part of the income from warfare in the Middle Ages and was at the same time the most important tool in regaining freedom after a longer or a shorter captivity. Ransom, i.e. the financial equivalent for keeping a captive alive and returning him or her to freedom, was regulated (at a basic legal level) from above and the practice of using it became significantly stabilised in the Middle Ages. Institutionalisation also applied to legal and administrative actions.
PL
Istotną kwestią w badaniu zjawiska jeniectwa w wiekach średnich jest jego merkantylizacja. Jeniectwo miało istotny wymiar ekonomiczny, związany z czerpaniem zysków z okupu. Okup za jeńców stanowił ważną część dochodu z działań wojennych w średniowieczu i zarazem najważniejsze narzędzie w odzyskiwaniu wolności po dłużej lub krócej trwającej niewoli. Okup, czyli ekwiwalent finansowy za zachowanie jeńca przy życiu i zwrócenie mu wolności, regulowany był (w podstawowym wymiarze prawnym) odgórnie i praktyka korzystania z niego wyraźnie stabilizowała się w wiekach średnich. Instytucjonalizacja dotyczyła także działań prawno-administracyjnych (np. dokumentacji związanej z wydawanymi poświadczeniami wpłacenia okupu).
PL
Niniejszy artykuł porusza temat przemocy podczas działań wojennych w wiekach średnich. Średniowieczni kronikarze i pisarze podają liczne przykłady okrucieństw i masakr dokonywanych podczas konfliktów zbrojnych na jeńcach i osobach niebiorących udziału w walkach. Już w XI wieku Kościół podejmował pierwsze próby nałożenia ograniczeń na sposób prowadzenia wojen. W przedstawionym tekście zbadano, czy wysiłki te (wraz z kodeksem rycerskim, rozporządzeniami królewskimi i pismami na temat ius in bello) wpłynęły na zachowanie żołnierzy i przyczyniły się do zmniejszania cierpień cywili. Ostatecznie stwierdzono, że zasadniczo nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.
EN
The present paper addresses the subject of military violence in the Middle Ages. The medieval chroniclers and writers provide numerous instances of wartime atrocities and massacres of non-combatants and prisoners of war. The attempts to place restraints on the conduct of war were undertaken by the Church as early as in the 11th century. It has been examined how these efforts together with the code of chivalry, royal ordinances and the writings of ius in bello theorists influenced soldiers’ behaviour and whether they were instrumental in reducing civilians suffering. The conclusion has been reached that despite all the endeavours to limit arms violence it basically remained unmitigated.
EN
The article presents the figure of Ramon Llull (1232-1316), a Catalonian theologian, philosopher and a Secular Franciscan. It also aims at the analysis of his work Libro del orden de caballería (created between 1274 and 1276). The article describes the process of creation and gradual development of the knight ideals, which are also called the chivalric ethos. The main reason behind the creation of the knight ideals was the involvement of the chivalry from Western Europe in the fight with the infidels in the Holy Land and the Reconquista. Llull, similarly to other medieval authors who write about the chivalry, underlines the moral aspect rather than the military one. According to the Spanish theologian, the concern about the spiritual condition of a knight comes to the fore, because it has an effect on the functioning of the entire knighthood.
PL
Artykuł jest przybliżeniem postaci Ramona Llulla (1232-1316), katalońskiego tercjarza franciszkańskiego. Autor poddaje analizie jego dzieło Libro del orden de caballería (powstałe między rokiem 1274 a 1276). Ukazuje proces tworzenia i stopniowego rozwoju ideałów życia rycerza, zwany etosem rycerskim. Głównym powodem kształtowania ideałów rycerskich było zaangażowanie się rycerstwa Europy Zachodniej w walkę z niewiernymi w Ziemi Świętej i rekonkwista. Llull, podobnie jak inni średniowieczni autorzy piszący o rycerstwie, uwypukla bardziej aspekt moralny niż militarny. Troska o kondycję duchową rycerza, zdaniem hiszpańskiego teologa, wysuwa się na pierwszy plan, ponieważ rzutuje ona na funkcjonowanie całego stanu rycerskiego.
PL
Niniejszy artykuł wskazuje przykłady okoliczności i sposoby dostawania się do niewoli w trakcie konfliktów zbrojnych, różnorodnych możliwości traktowania jeńców oraz zabiegi służące przywracaniu im wolności. Omówiono w nim m.in. ustalone gesty i znaki, które stosowano dla zamanifestowania zamiaru oddania się w ręce przeciwnika oraz sposoby postępowania z jeńcami. Przytoczone tu przykłady przebywających w niewoli królów ilustrują, jak różne były sposoby traktowania jeńców, nawet tej samej rangi. Ukazują ponadto, że względy natury ekonomiczno-politycznej brały zazwyczaj górę nad tymi dyktowanymi przez etos rycerski. Jednocześnie krucjaty i bliższe zetknięcie ze światem islamskim przyczyniły się do znacznego wzrostu wrażliwości na losy jeńców, co znalazło swój wyraz w zinstytucjonalizowaniu (przynajmniej częściowym) procedury ich uwolnienia.
EN
The present article indicates some examples of circumstances and ways of taking prisoners of war into captivity during military conflicts, different possibilities of treatment of prisoners of war and some measures to give them back freedom. The present article includes, among others, fixed gestures and signs that were used to manifest the intention of giving them into the hands of the opponent and the way of treating other prisoners of war. The examples cited herein, related to the captivity of kings, illustrate how different were the ways of treatment of prisoners of war, even of the same rank. Moreover, they depict that some aspects of politico-economical nature were superior to those indicated by the chivalric code. At the same, the crusade and close encounter with the Islamic world contributed to the considerable growth of sensibility to the fate of prisoners of war, which was expressed by the institutionalised (at least the partial one) of the procedure of giving freedom.
EN
The present sketch refers to the meetings of King Władysław Jagiełło and the Burgundy knight Gilbert de Lannoy (1386-1462), who came to Central Europe in the first half of the 14th century. The first journey that he made in 1413 in order to fight against the „pagans” changed into an irresistible desire to get to know the areas that were ruled by the „unbelievers”, which resulted in a travel to the Ruthenian and Lithuanian lands. The analysis made in the paper presents the significance of this journey which turned to a verification of the anti-Polish propaganda spread by the Teutonic Knights. Meeting King Władysław Jagiełło was the crowning of Gilbert de Lannoy’s stay in this part of Europe. The Burgundy knight's next journey to Central-East Europe took place in 1422. Gilbert de Lannoy, being the King of England Henry V’s envoy, met the Polish King again. Also this visit contributed to a change in the image of Jagiełło and of Poland in West Europe. The evolution of the traveler’s political views effected by his journeys and the meetings he had when travelling produced meaningful results in the field of European diplomacy.
EN
The Polish version of the article was published in Roczniki Humanistyczne 64 (2014), issue 2. The present article indicates some examples of the circumstances and ways of taking prisoners of war into captivity during military conflicts, the different possibilities of treating them and some measures to release them. The article includes, among others, fixed gestures and signs that were used to manifest the intention of giving oneself into the hands of one’s opponent and the ways of treating other prisoners of war. The examples cited herein, related to the captivity of kings, illustrate how different were the ways of treating prisoners of war, even of the same rank. Moreover, they show that some aspects of a politico-economic nature were superior to those indicated by the chivalric code. At the same time, the Crusades and close encounters with the Islamic world contributed to the considerable growth of sensibility to the fate of prisoners of war, which was expressed by the institutionalised (at least partially) procedure of giving freedom.
EN
The Polish version of the article was published in Roczniki Humanistyczne 64 (2014), issue 2. The present article indicates some examples of the circumstances and ways of taking prisoners of war into captivity during military conflicts, the different possibilities of treating them and some measures to release them. The article includes, among others, fixed gestures and signs that were used to manifest the intention of giving oneself into the hands of one’s opponent and the ways of treating other prisoners of war. The examples cited herein, related to the captivity of kings, illustrate how different were the ways of treating prisoners of war, even of the same rank. Moreover, they show that some aspects of a politico-economic nature were superior to those indicated by the chivalric code. At the same time, the Crusades and close encounters with the Islamic world contributed to the considerable growth of sensibility to the fate of prisoners of war, which was expressed by the institutionalised (at least partially) procedure of giving freedom.
EN
The article shows the ideal of a knight at the times of William Marshal (the 2nd half of the 12th century – the beginning of the 13th century) treating one’s life as a calling and service and putting honour, bravery and courage at the first place. All the deeds of a knight are subordinate to the overriding principle of honourable behaviour. The greatest glory comes from the military deed, tournament victories, heroism at the battlefield and loyalty. With the course of time, William Marshal became known as an expert diplomat, administrator but also an able strategist and commander.
PL
Artykuł ukazuje idealnego rycerza swoich czasów Wilhelma Marshala (druga połowa XII – początek XIII stulecia), traktującego własne życie jako powołanie i służbę, na pierwszym miejscu stawiającego honor, dzielność i odwagę. Wszystkie czyny rycerza podporządkowane są nadrzędnej zasadzie honorowego postępowania. Największą chwałę przynoszą mu czyny zbrojne, zwycięstwa turniejowe, bohaterstwo na polu walki oraz lojalność. Z biegiem czasu Wilhelm Marshal dał się poznać jako wytrawny dyplomata, administrator, ale również strateg i dowódca.
EN
In medieval warfare, despite technological advances, the provision of supplies to troops was a fundamental issue. Logistics has always been a central aspect of large-scale armed combat. Yet, despite its undeniable importance, surprisingly little is known about it. To some extent, therefore, this gap is filled by Christine de Pisan’s work Le Livre des fais d’armes et de chevalerie. It contains valuable informations with regard especially to the material conditions of warfare and the related art of siege.
PL
W średniowiecznych działaniach wojennych, mimo postępu technologicznego podstawową kwestią było zapewnienie wojskom zaopatrzenia. Logistyka od zawsze była głównym aspektem walki zbrojnej na dużą skalę. Jednak, pomimo jej niezaprzeczalnego znaczenia, zaskakująco mało wiemy na ten temat. Dlatego też w pewnym zakresie, lukę tę wypełnia dzieło Christine de Pisan Le Livre des fais d’armes et de chevalerie. Zawiera cenne informacje w odniesieniu zwłaszcza do materialnych warunków prowadzenia wojny i związanej z tym sztuki oblężniczej.
EN
Logistics is essential for military operations to be successful, however, its role has frequently been underestimated. Transportation of supplies, victualing of troops and garrisons, and military administration cannot be dispensed with during a military campaign. This paper discusses medieval military logistics on the basis of the regulations contained in the Siete Partidas, a comprehensive set of laws codified in Castile between 1251 and 1265. This legal code, compiled by Alfonso X the Wise, regulates all kinds of human activities and social intercourse. One of the sections of the Partidas deals with war, looking into such issues as waging war on land, qualifications and responsibilities of the commanders, weapons, siege engines, and other indispensable tools, managing troops on the march, quartering of troops, foraging and alternative provisioning methods, maintenance of military discipline. There are also strict regulations concerning the compensation which men should receive on account of injuries sustained in war, as well as concerning the collection and disposal of war booty. In addition, the number of examples of provisioning the armies conducting various campaigns in the Iberian Peninsula, England and France in 13th–14th centuries provide a better understanding of how supply networks functioned and how they met the needs of medieval men-at-arms.
PL
Logistyka jest nieodzowna dla powodzenia działań militarnych, aczkolwiek jej rola często bywa lekceważona. Transport zaopatrzenia, zapewnienie prowiantu dla wojsk i garnizonów oraz administracja wojskowa to niezbędne elementy każdej kampanii militarnej. Artykuł ten traktuje o średniowiecznej logistyce wojskowej na podstawie regulacji zawartych w Siete Partidas – zbiorze praw skodyfikowanych w Kastylii w latach 1251–1265. Kodeks ten, autorstwa Alfonsa X Mądrego, reguluje wszystkie formy ludzkiej działalności oraz interakcji społecznych. W tekście omówiono fragment drugiej Partidy poświęcony zagadnieniom związanym z wojną, m.in. takim jak: działania wojenne na lądzie, kwalifikacje i zakres odpowiedzialności dowódców wojska, broń, machiny oblężnicze i inne niezbędne narzędzia, zarządzanie wojskiem w trakcie przemarszu, rozbijanie obozu, plądrowanie, wypady rabunkowe i inne metody zdobywania prowiantu, utrzymanie dyscypliny w wojsku. Przedstawione również zostały regulacje dotyczące odszkodowań za straty poniesione wskutek działań wojennych oraz zasady gromadzenia i podziału łupów wojennych. Ponadto przytoczone przykłady aprowizacji wojsk w trakcie pierwszych wypraw krzyżowych oraz podczas rozlicznych kampanii na Półwyspie Iberyjskim, w Anglii i Francji XIII–XIV w. dostarczają lepszego wglądu w funkcjonowanie i skuteczność ówczesnych sieci zaopatrzenia.
EN
„The Book of Chivalry” written by Geoffroi de Charny, who was considered the quintessential knight of his age, gives a valuable insight into chivalric culture of knighthood. Unlike many medieval writers on chivalry, de Charny actively participated in tournaments and fought with distinction in numerous engagements during the Hundred Years War, including the battle of Poitiers (1356) where he was killed defending the Oriflamme. His „Book”, primarily intended as a manual for the members of the royal Order of the Star, was implicated in the broader reform programme of King John the Good. De Charny describes the knightly way of life and its requisite virtues as opposed to numerous shortcomings of real life men-at-arms, the chief knightly quality being the „prowess”. Knight is also a men of honour, worth and notable piety who undergoes perilous journeys constantly seeking the opportunity to fight and undertakes incessant hardships in order to bring glory to his name and to secure salvation.
PL
"Księga o rycerstwie", napisana przez Godfryda de Charny, uważana za syntetyczny opis sztuki rycerskiej w XIV w., daje cenny wgląd w kulturę rycerskości. Podobnie jak wielu średniowiecznych pisarzy podejmujących temat rycerstwa, de Charny aktywnie uczestniczył w turniejach, walczył z powodzeniem w licznych kampaniach podczas wojny stuletniej, a także w bitwie pod Poitiers (1356), gdzie zginął w obronie Oriflamme. Jego "Księga", pierwotnie przeznaczona jako podręcznik dla członków Królewskiego Zakonu Gwiazdy, została włączona do szerszego programu reform króla Jana Dobrego. De Charny opisuje rycerski styl życia i niezbędne rycerskie cnoty, przeciwstawiające się licznym wyzwaniom prawdziwego życia zbrojnego. Główną rycerską cechą jest męstwo, rycerz jest również człowiekiem honoru, pełnym pobożności, który poddaje się nieustannym podróżom, szukając okazji do walki i podejmując trudy, wysiłek, by przynieść chwałę swojemu imieniu i zapewnić sobie zbawienie.
EN
Military actions that took place constantly for a few centuries during Muslim dominance, and subsequently gradual regaining of the territories by the Christians, resulted in creation of militarized society (especially on the borderlands), whose everyday existence was characterized by a huge level of danger and uncertainty. Escape, exile, displacement, emigration or depopulation of the formerly inhabited places accompanied it. Rural population experienced the biggest losses – the necessity of a frequent change of place resulted in impoverishment of the arable land. Constant changes were triggered by the Reconquista. In the situation where a Christian ruler did not allow the Muslims to leave the territory they had conquered, illegal immigration was becoming widespread. On the other hand, expulsion of the Muslims from the recovered territory created a necessity to populate those towns by Christians, who were encouraged, for example, by means of privileges. However, a part of the towns became uninhabited. The exile tended to be a consequence of an invasion (the refugees sought the shelter in the mountains or in the fortresses, where they tried to put up resistance, or, relatively, they just sought for a safer place to live), of difficult life conditions or epidemic (e.g. the plague that decimated the population in the 14th c.). Another exile experience was a fate of prisoners of war, who could have been sold as slaves and deported to another country or were forced to a slavery work that was equal to ransom and created opportunities to regain freedom.
PL
Ciągle trwające przez kilka stuleci działania militarne w okresie dominacji muzułmańskiej, a następnie stopniowego odzyskiwania terytoriów przez chrześcijan skutkowały utworzeniem się społeczeństwa zmilitaryzowanego (szczególnie w obszarach przygranicznych), którego codzienną egzystencję cechował duży stopień zagrożenia i niepewności. Towarzyszyły temu takie zjawiska, jak ucieczka, wygnanie, wysiedlenie, emigracja, wyludnienie uprzednio zamieszkanych obszarów. Największe straty ponosiła ludność zamieszkująca obszary wiejskie – konieczność częstej zmiany miejsc zamieszkania skutkowała wyjałowieniem ziemi uprawnej. Ciągłe zmiany powodowała trwająca rekonkwista. W sytuacji, gdy władca chrześcijański nie pozwalał muzułmanom na opuszczenie zdobytego przez siebie terytorium, rozpowszechniała się nielegalna emigracja. Z kolei wypędzenie muzułmanów z terenów odzyskanych stwarzało konieczność zasiedlenia tych miejscowości przez ludność chrześcijańską, do czego zachęcano m.in. za pomocą przywilejów. Część miejscowości jednak po ich opuszczeniu pozostawała niezamieszkana. Uchodźstwo bywało skutkiem najazdu (uchodźcy szukali schronienia w górach i twierdzach, gdzie następnie próbowali stawiać opór, bądź po prostu szukali bezpieczniejszego miejsca zamieszkania), ciężkich warunków życia lub epidemii (np. dżumy, która zdziesiątkowała ludność w XIV wieku). Jeszcze innym doświadczeniem wygnańczym był los jeńców, którzy mogli zostać sprzedani jako niewolnicy i wywiezieni do innego kraju lub byli zmuszeni do niewolniczej pracy, która stanowiła równowartość okupu i stwarzała możliwość odzyskania wolności.
|
2019
|
tom 67
|
nr 2: Historia
57-78
PL
W kodeksie Siete Partidas król Alfons X szczegółowo omawia zagadnienia związane z działaniami wojennymi, takie jak: obowiązek służby wojskowej, prowadzenie wojny na lądzie i na morzu, obrona zamków i twierdz, bitwy i oblężenia, kompetencje dowódców, utrzymanie dyscypliny, broń, zaopatrzenie itp. To pragmatyczne podejście odzwierciedla sytuację na Półwyspie Iberyjskim, którego społeczeństwo znajdowało się w czasie rekonkwisty w stanie permanentnego konfliktu. Niniejszy artykuł przedstawia regulacje dotyczące powszechnego obowiązku obrony króla i jego zamków, obrony kraju, militarnego wsparcia króla w sytuacji zarówno defensywy, jak i ofensywy, a także prawa dotyczące rycerzy i wojny na morzu. Zwrócono również uwagę na fakt, że imperialne ambicje kastylijskiego króla prawdopodobnie miały wpływ na kształt jego dzieła.
EN
In his Siete Partidas Alfonso the Learned discusses in detail various military matters, such as military obligations, waging war on land, defence of castles, battles and sieges, war at sea, qualifications of the leaders, maintenance of military discipline, arms, supplies etc. This pragmatic approach mirrors the situation in the Iberian Peninsula, with its society immersed in a permanent conflict during the Reconquista. The present article primarily focuses on the regulations concerning people’s obligation to protect the king and his castles, obligation to defend the country, to join the army whenever the king needs assistance, as well as the laws concerning knights, and naval warfare. It has also been pointed out that the Castilian king’s imperial aspirations had probably influenced his legal work.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.