Artykuł niniejszy przedstawia działania organów władz państwa komunistycznego w Polsce dotyczące problemu katechizacji na terenie diecezji płockiej w okresie apogeum, a następnie stopniowego upadku systemu stalinowskiego w latach 1950-1956. Okres ten charakteryzował się utrudnianiem, ograniczaniem, a potem usunięciem nauki religii ze szkół. Po tym fakcie katechizacja dzieci i młodzieży szkolnej odbywała się w kościołach, kaplicach i domach prywatnych. Artykuł prezentuje konkretne kierunki, przykłady oraz metody działań władz komunistycznych związanych ze zwalczaniem nauki religii w szkołach diecezji płockiej. Przedstawia walkę duchowieństwa oraz wiernych Kościoła katolickiego o utrzymanie nauczania religii w szkole. W artykule wykorzystano źródła archiwalne z zasobów Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie i Bydgoszczy, Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz Archiwów Państwowych w Mławie, Płocku, Pułtusku i Milanówku, a także wydawnictwa źródłowe. Oprócz źródeł archiwalnych do pisania artykułu pomocna była literatura naukowa (książki i artykuły z czasopism naukowych) dotycząca analizowanego problemu. Temat niniejszego artykułu wymaga dalszych pogłębionych i szczegółowych badań naukowych, np. ustalenia dokładnej liczby księży oraz katechetów świeckich zwalnianych ze szkół w czasach stalinizmu w diecezji płockiej.
EN
The article presents the policy of the communist authorities to the teaching of religion.
Niniejszy artykuł przedstawia działania jakie prowadziły władze komunistyczne przeciwko Kościołowi katolickiemu na terenie powiatu płockiego w latach 1945-1956. W artykule szczególny nacisk położono na scharakteryzowanie roli aparatu bezpieczeństwa w walce z Kościołem katolickim. Totalitarny reżim komunistyczny podejmował działania mające na celu usunięcie Kościoła z przestrzeni publicznej. Pomimo stosowania różnych działań represyjnych, Kościół katolicki przetrwał ten trudny okres i wyszedł zwycięsko ze zmagań z systemem komunistycznym.
EN
The present article is describing action communist authorities conducted which against the Roman Catholic Church in the Płock district in years 1945-1956. In the article the special stress was put for characterizing the role of the security service in the fight with the Roman Catholic Church. The totalitarian communist regime took action being aimed at removing the Church from the public sphere. In spite of applying coercive various actions, the Roman Catholic Church survived throughout this difficult period and emerge victorious from the struggle with the Communist system.
Niniejszy artykuł przedstawia działania jakie prowadziły władze komunistyczne przeciwko Kościołowi katolickiemu na terenie powiatu płockiego w latach 1945-1956. W artykule szczególny nacisk położono na scharakteryzowanie roli aparatu bezpieczeństwa w walce z Kościołem katolickim. Totalitarny reżim komunistyczny podejmował działania mające na celu usunięcie Kościoła z przestrzeni publicznej. Pomimo stosowania różnych działań represyjnych, Kościół katolicki przetrwał ten trudny okres i wyszedł zwycięsko ze zmagań z systemem komunistycznym.
EN
The present article is describing action communist authorities conducted which against the Roman Catholic Church in the Płock district in years 1945-1956. In the article the special stress was put for characterizing the role of the security service in the fight with the Roman Catholic Church. The totalitarian communist regime took action being aimed at removing the Church from the public sphere. In spite of applying coercive various actions, the Roman Catholic Church survived throughout this difficult period and emerge victorious from the struggle with the Communist system.