Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl

Ograniczanie wyników

2 Baronas D.

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Działalność paramilitarnych band rozbójniczych na pograniczu krzyżacko-litewskim w XIV wieku

100%

Baronas D.

tom 1

The aim of this study is to characterise the phenomenon of the bands of brigands (latrunculi, Struter) that were active in the Prussian and Livonian lands of the Teutonic Order and in pagan Lithuania. Although the brigands in this region may be regarded as a phenomenon inherited from tribal society, they continued to live, and even prosper, at the time when state-like structures came into being in the region under consideration. Such a situation was mainly conditioned by a stalemate in the war of the Teutonic Order against pagan Lithuania. The Prussian and Livonian brigands were useful for the Order in their subversive actions against the people living in Lithuania, and so, accordingly, were Lithuanian brigands for the grand dukes of Lithuania. The Teutonic Order and the grand dukes of Lithuania alike had only limited capabilities of interfering with the activities of “their” brigands. This is evident from international treaties in which the activities of brigands of both parties are addressed and some stipulations for their containment are provided (as in Lithuanian-Livonian accords of 1323, 1338, 1367). The grand ducal authority and the brigands coexisted on the mutual respect of each other’s rights. Neither side was willing, nor able to undo the other once and for all. One must also bear in mind that the strict lines of delimitation between brigands and warriors were then non-existent. So it comes as no surprise that certain commanders of the Teutonic Order cultivated the methods of brigandage with ambushes. Although the evidence is rather scantier on the Lithuanian part, it is clear that some Lithuanian dukes and warriors practiced this style of warfare too. Although this kind of martial activities was widespread in other parts of Europe as well, the peculiarity of brigandage between the Teutonic Order and Lithuania is to be seen in their attempts to regulate the behaviour of their brigands by treaties. This implies that both sides tended to regard the brigands as something normal and, in a sense, legal. On either side of the frontier there were quite a lot of people who were engaged in this kind of warfare and lived off the neighbouring land’s resources. Consequently they were not interested in a long-term peace and this partly explains why the war between the Teutonic Order and Lithuania was so prolonged.

Głównym celem niniejszego artykułu jest próba scharakteryzowania zjawiska band rozbójniczych, które w źródłach z XIV w. kryją się pod nazwami latrunculi czy Struter. W artykule zwrócono uwagę na to, że sytuacja patowa, zaistniała w wojnie pomiędzy zakonem niemieckim a Litwą, stwarzała nader korzystne warunki do działań band rozbójniczych – każda ze stron interesowała się wykorzystaniem („skanalizowaniem”) ich aktywności w kierunku strony nieprzyjacielskiej – nie było żadnej mowy o próbach ich wykorzenienia. Głównym terenem band rozbójniczych stał się szeroki obszar pograniczny, którego państwowa przynależność była niejasna. W takich warunkach zakon niemiecki i Litwa miały tylko ograniczone możliwości ingerowania w sprawy tych band. Obydwom stronom chodziło o powstrzymanie działalności band w określonych ramach, jak to wynika z analizy międzypaństwowych ugód zawartych pomiędzy książętami litewskimi a władzami Inflant w latach 1323, 1338 i 1367. Analiza treści tych ugód także ujawnia zjawisko współpracy pomiędzy reprezentantami władzy państwowej a bandami rozbójniczymi. Próby regulowania, a tym samym legalizowania działalności band rozbójniczych stanowią specyficzną cechę analizowanego zjawiska rozbójnictwa. Trzeba mieć na uwadze, że metoda typowo rozbójniczych napadów była także praktykowana przez przynajmniej niektórych komturów zamków przygranicznych, jak i przez niektórych książąt (bojarów?) litewskich. Zjawisko rozbójnictwa cieszyło się uznaniem społecznym, po obu stronach granicy było sporo ludzi, którym dostarczało ono środki do życia. Analiza omawianego zjawiska przynajmniej częściowo wykazała, dlaczego wojna pomiędzy zakonem niemieckim a Litwą była tak długotrwała.

The 1416 Indulgence for the Franciscan Friary in Ashmiany: Context and Text

100%

Baronas D.

nr 1

25-40

Niniejszy artykuł zawiera edycję niedawno odnalezionego listu odpustowego wydanego przez trzech rzymskich kardynałów: Francesco Landę, Antonio Pancerę i Francesco Zabarellę dla nieistniejącego już klasztoru franciszkanów w Oszmianie na terenie dzisiejszej Białorusi. Odpustu udzielono 16 stycznia 1416 r. podczas soboru w Konstancji, sede vacante. Tekst listu odpustowego zachował się jako odpis w zbiorze dokumentów ww. klasztoru, zebranym na początku XIX w. (obecnie przechowywanym w Bibliotece Uniwersytetu Wileńskiego, Dział Rękopisów, F. 114–13). W chwili obecnej tekst ten jest najstarszym znanym odpustem, jakiego udzielono klasztorowi w Wielkim Księstwie Litewskim, tym samym zaliczając się do skromnych zasobów źródeł pierwotnych naświetlających pierwsze etapy chrystianizacji Litwy w okresie po jej chrzcie. Odpust może także stanowić wskazówkę umożliwiającą poszerzenie kręgu znanych nam przedstawicieli Litwy na soborze w Konstancji o braci mniejszych, których zasługi dla wielkich książąt litewskich nadal oczekują bardziej skrupulatnych badań.

This article contains the edition of the newly found letter of indulgence that was granted by three Roman Cardinals: Francesco Lando, Antonio Pancera, and Francesco Zabarella, for the no-longer extant Franciscan friary in Ashmiany in present-day Belarus. It was issued on 16 January 1416 during the Council of Constance, sede vacante. The text of this indulgence has been preserved as a copy in the collection of documents of the above-mentioned friary that was compiled in the early seventeenth century (now kept at Vilnius University Library, Manuscript Department, F. 114–13). For the time being, this text represents one of the earliest known indulgences related to a specific religious house in the Grand Duchy of Lithuania and thus makes part and parcel of the meagre fund of primary sources illuminating the first steps in the process of Christianization of post-conversion Lithuania. This indulgence may also serve as a clue allowing us to expand the circle of the known participants from Lithuania at the Council of Constance by including Friars Minor, whose scope of service for the Grand Dukes of Lithuania still awaits a more thorough investigation.