Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

W sprawie początków muzealnictwa polskiego: muzea starożytności

100%

de Rosset T. F.

Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich

|

2023

|

tom 34

59-79

EN

Not without reason, the cradle of the Polish museology is the establishment of a museum in Puławy by Izabela Czartoryska, née Flemming. Earliest museum institutions also include Muzeum Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Lwowie [The Lubomirski Museum at the National Ossoliński Institute in Lvov], where the term ‘museum’ was for the first time used to denote a place for collecting objects and rendering them available for public as exposition (which, due to housing problems, proved initially difficult). Nonetheless, the mid 19th c. marks the first and real outset of museology that abounds in fruitful consequences for the Polish culture, which was also connected with establishing museums of antiquities in each provinces of the country (under partition). The paper predominantly refers to Muzeum Starożytności Towarzystwa Naukowego Krakowskiego [The Museum of Antiquities of the Kraków Scientific Society] (1850), Muzeum Starożytności hr. Eustachego Tyszkiewicza w Wilnie [The Museum of Antiquity in Vilnius founded by Eustachy Tyszkiewicz] (1855), and Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk [Museum of Polish and Slavic Antiquities of the Poznań Society for the Advancement of Arts and Sciences] (1857). The group is complemented by two Warsaw museums, namely Muzeum Konstantego Świdzińskiego [Museum of Konstanty Świdziński], the then well-known antiquity scholar, included into and presented in Krasiński Library (1860) and Muzeum Starożytności Szkoły Głównej Warszawskiej [Museum of Antiquity of the Main School of Warsaw] (later Cesarski Uniwersytet Warszawski) [Imperial University of Warsaw] founded by Hipolit Skimbrowicz (1869), as well as Muzeum Towarzystwa Naukowego w Toruniu [Museum of the Society of Arts and Sciences in Toruń] (1875).

2

Luźne refleksje o historii sztuki na obszarze muzealnictwa

100%

de Rosset T. F.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2018

|

nr 2

27-36

EN

The history of arts in a museum does not create a theory, but responds to detailed questions. In that way it always remains in direct relations with the core of the structure of the ‘museological sense’. First of all, it accompanies all the stages of creating collections, which include a preliminary analysis to assess acquisitions and a later evaluation of those acquisitions to catalogue them. The questions evident for a museologist are the ones concerning attribution, dating, iconography, technique and technology, stylistic features. The conclusions resulting from such examinations are the basis for the museum expositions. It is the essential aspect of the history of arts in museums. The aims of education in the sphere of the history of arts for the needs of museology might be presented in a similar way. This discipline marks the intellectual, cultural and artistic framework for museums, but it has to be transformed into what is called expertness. Education in museology is twofold, as it is not only the formation of workers (shaping and enriching them), but also the educational activity of the museum directed outwards, towards the audience. The history of arts offers an operational model – first of all – of its own classification according to the chronological and stylistic rules together with a specific universalism, aspiration for a holistic approach. The museum is a place of arts, but from a historical point of view it is one of many places of arts, because throughout the history places of arts were caves, ancient temples, Christian churches, feudal castles, aristocratic palaces, urban tenement houses of the bourgeoisie, auction houses, stores, galleries, artists’ ateliers; and now – just museums, but also universities, whole towns as urbanistic layouts, factories, even individual buildings, conservation workshops, and last but not least the places where the contemporary creator works (a traditional atelier, an office, a computer room, a squat, or whatever else). Each one of them creates a separate – although entwined with others – area, which has its own history of arts and in a way is different from all the others.

PL

Historia sztuki w muzeum nie tworzy teorii, ale odpowiada na szczegółowe kwestie. W ten sposób w każdej sytuacji pozostaje w bezpośrednich relacjach z samym rdzeniem struktury „sensu muzealniczego”. Po pierwsze towarzyszy wszystkim etapom gromadzenia zbiorów, bo wiąże się z tym już wstępna analiza i ekspertyza dla dokonania nabytku oraz późniejsze jego opracowanie (inwentaryzacja i katalogowanie). Są to oczywiste dla muzealnika pytania o atrybucję, datowanie, ikonografię, technikę i technologię wykonania, cechy stylowe. Wnioski z tych badań stanowią następnie podstawę muzealnych ekspozycji. To najistotniejszy aspekt działania historii sztuki w muzealnictwie. Podobnie można też przedstawić cele edukacji w zakresie historii sztuki dla potrzeb muzealnictwa. Dyscyplina ta wytycza ramy intelektualne, kulturalne, artystyczne działalności muzealnej, ale potem musi przekształcić się w to coś, co nazwiemy znawstwem. Edukacja w muzealnictwie ma wszak dwa oblicza, bo to nie tylko formacja pracowników (jej kształtowanie i wzbogacanie), ale także działalność edukacyjna muzeum kierowana na zewnątrz – ku odbiorcy. Historia sztuki dostarcza modelu operacyjnego, przede wszystkim swojej własnej klasyfikacji wedle reguł chronologiczno-stylowych wraz ze swoistym uniwersalizmem, dążeniem do ujęcia całości. Muzeum jest miejscem sztuki, ale rzecz biorąc historycznie jest ono jednym z wielu miejsc sztuki, bo jest nim tak jak w różnych momentach dziejów były prehistoryczne groty, antyczne świątynie, chrześcijańskie kościoły, feudalne zamki, arystokratyczne pałace, mieszczańskie kamienice, domy aukcyjne, magazyny, galerie, atelier artystów; obecnie zaś – właśnie muzea, ale też uniwersytety, miasta w ogóle jako układy urbanistyczno-architektoniczne, fabryki, a nawet pojedyncze budynki, pracownie konserwatorskie i laboratoria je wspierające, no i wreszcie last but not least miejsce, gdzie pracuje współczesny twórca (tradycyjne atelier, biuro, sala informatyczna, squat, czy cokolwiek innego). Każde z nich tworzy osobny – chociaż przeplatający się z innymi – obszar, który ma własną historię sztuki i na swój sposób jest ona różna od innych.

3

World history of the museum: Krzysztof Pomian’s story of the world of people and objects (1)

100%

de Rosset T. F.

Muzealnictwo

|

2023

|

tom 64

86-91

EN

In spring 2023, the Gdansk publishers: słowo/ obraz terytoria released the first volume of Krzysztof Pomian’s study Muzeum. Historia światowa [World History of the Museum]. It launches the Polish edition of the monumental three-volume work published by Éditions Gallimard in Paris which is the first study of the universal history of the museum. This is more than a book, it’s a monument! (Plus qu’un livre, un monument!) is what Fabien Simode wrote in the l’OEil monthly (March 2021). At present rarely are such historically broad studies released, possibly because of authors’ fear of being potentially accused of postmodernist meta-narrative. In this case, the work is a comprehensive synthesis in view of the entailed chronology, geography, and thematic range. The discussed volume Od skarbca do muzeum [From a Treasure Chamber to the Museum] recently published for Polish readers tackles the process of European collectorship crystalizing and first museums being its consequence, mainly Italian and several northern ones, from the Capitoline Museum in Rome (1471) up to London’s British Museum (1753). Subsequent volumes are already being prepared. Titled L’ancrage européen, 1789–1850, the second one is dedicated to the history of the museum consolidating into a permanent and significant element of European culture, close to the institution we know today: started by the revolutionary Louvre (1793), this history is created by the vast part of the major museums of today’s Western Europe. Finally, volume three A la conquête du monde, 1850–2020 is the most extensive of them all both chronologically and territorially, as well as in view of the number of museums and their activity discussed. Author’s considerations encompass museums’ expansion to Eastern Europe including Russia, and then eventually to the rest of the world: Asia, Africa, both Americas, mainly the territories connected with the West through colonial bonds; the United States, being the area where today’s dominating world centres have been formed, is analysed separately. At that point the book’s title: world history, gains its full relevance, and relates both to the interwar period in the democratic and totalitarian world, WW II, and to the long contemporary era.

4

Muzeum. Historia światowa: Krzysztofa Pomiana opowieść o świecie ludzi i przedmiotów (1)

100%

de Rosset T. F.

Muzealnictwo

|

2023

|

tom 64

86-91

PL

Wiosną tego roku w gdańskim wydawnictwie słowo/obraz terytoria ukazał się pierwszy tom książki Krzysztofa Pomiana Muzeum. Historia światowa. Jest to inauguracja polskiej edycji monumentalnego trzytomowego dzieła opublikowanego przez Éditions Gallimard w Paryżu, pierwszego opracowania powszechnej historii muzeum. To więcej niż książka, to pomnik! (Plus qu’un livre, un monument!) – napisał Fabien Simode w miesięczniku „l’OEil” (marzec 2021). Dziś tak szeroko zakrojone prace historyczne istotnie nie są częste, być może z obawy autorów przed postmodernistyczną metanarracją. W tym wypadku pod względem chronologicznym, geograficznym, a także problemowym ma ona charakter całościowej syntezy. Omawiany tu tom Od skarbca do muzeum, oddany właśnie do rąk polskiego czytelnika, dotyczy procesu krystalizacji europejskiego kolekcjonerstwa i będących jego konsekwencją pierwszych muzeów, głównie włoskich i kilku północnych, od Muzeum Kapitolińskiego w Rzymie (1471) po British Museum w Londynie (1753). W przygotowaniu są już jednak następne tomy. Drugi z tytułem L’ancrage européen, 1789–1850 omawia historię budowania się muzeum jako trwałego i ważnego elementu kultury europejskiej, bliskiego instytucjom, które znamy obecnie – historię tę rozpoczyna rewolucyjny Luwr (1793), a składa się na nią większość najgłośniejszych dziś muzeów Europy Zachodniej. Tom trzeci wreszcie, A la conquête du monde, 1850–2020, jest najobszerniejszy tak pod względem zakresu chronologicznego i terytorialnego, jak i omawianych w jego ramach instytucji i ich działalności. Rozważania autora obejmują tu ekspansję muzeum na Europę Środkową wraz z Rosją, a potem na resztę świata, Azję, Afrykę, obie Ameryki, w tym głównie obszary powiązane z Zachodem więzami kolonialnymi, a także osobno ujęte Stany Zjednoczone, gdzie uformowało się dominujące w dzisiejszym świecie centrum muzealne. W tym momencie tytuł książki – historia światowa – staje się niejako pełny, a odnosi się on tu i do lat międzywojennych w świecie demokratycznym oraz totalitarnym, i II wojny światowej, i długiej epoki współczesności.