PL
 |
EN
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 30

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available remote Effectiveness of chromium compounds removal on diatomite beds
100%
Puszkarewicz A.
Ecological Chemistry and Engineering. S
|
2009
|
tom Vol. 16, nr 2
185-191
EN
Determination of effect of chromium(VI) compounds removal from water in sorption and coagulation processes using Carpathian diatomite was studied in laboratory stale. The research was carried out in dynamic conditions by filtration method, on diatomite bed with grains of 0.75÷1.2 mm, with optima1 speed of filtration 4 m/h, and chromium concentration in raw water solution Co = 1 mg/dm3. Efficiency of chromium compounds sorption in result of filtration on diatomite beds, was small (removal of Cr(VI) amounted merely to 25%). The realization of surface coagulation with aplication of reagents: coagulant FeCl3 and powdery diatomite as aid of chromium sorption, was a lot more effective. For dose of reagents: 50 mg FeCl3/dm3, 0.5 g/dm3 powdery diatomite and for correction of reaction pH to 9.0, the best results were obtained. Final concentration of chromium in treated water bas amounted to 0.282 mg/dm3, that is 72% of chromium reduction was achieved.
PL
Przedstawiono badania laboratoryjne, których celem było określenie efektów usuwania związków chromu(VI) z wody w procesach sorpcji i koagulacji przy użyciu diatomitów (ziem okrzemkowych) karpackich. Przeprowadzono je w warunkach dynamicznych metodą filtracji na złożu diatomitowym o granulacji 0,75÷1,2 mm, z optymalną prędkością filtracji 4 m/h, dla stężenia chromu w uzdatnianej wodzie Co = 1 mg/dm3. Skuteczność sorpcji związków chromu w wyniku filtracji na złożach diatomitowych była niewielka (uzyskana redukcja chromu wyniosła zaledwie 25%). Dużo bardziej efektywne okazało się przeprowadzenie koagulacji kontaktowej z zastosowaniem reagentów: koagulantu FeCl3 oraz diatomitu pylistego jako środka wspomagającego sorpcję chromu. Najlepsze rezultaty uzyskano dla dawki koagulantu 50 mg FeCl3/dm3, diatomitu pylistego w ilości 0,5 g/dm oraz o odczynie pH do wartości 9,0. Uzyskane stężenie końcowe chromu w uzdatnianej wodzie wyniosło 0,282 mg/dm3, co stanowiło 72% redukcję chromu.
2
Content available Analiza adsorpcji fenolu na surowych i modyfikowanych diatomitach karpackich
100%
Puszkarewicz A.
|
|
tom R. 15, NR 2
189--193
PL
Dwa naturalne adsorbenty diatomitowe (surowy i modyfikowane powierzchniowo) zostały użyte do usuwania związków fenolu z roztworów wodnych. Właściwości adsorpcyjne diatomitów zostały określone metodą statyczną i dynamiczną. Badania przeprowadzono na modelowym roztworze fenolu o stężeniu początkowym C0 = 20 mg/dm3 dla temp. 20°C. Przeprowadzona modyfikacja surowego diatomitu związkami manganu zwiększyła jego powierzchnię właściwą o 80% i zmieniła strukturę powierzchni. Dla obu testowanych diatomitów proces adsorpcji dobrze opisywały izotermy adsorpcji Freundlicha. Zdecydowanie lepszym adsorbentem (większą pojemnością adsorpcyjną) wykazał się diatomit modyfikowany D-Mn. W badaniach stwierdzono, że adsorpcja fenolu nieco lepiej zachodziła przy odczynie kwaśnym. Usuwanie fenolu w warunkach dynamicznych, w procesie filtracji na złożu D-Mn, z czasem kontaktu tk = 9 min, okazało się bardzo skuteczne. Pojemność adsorpcyjną w punkcie przebicia złoża wyniosła Pp = 12,6 mg/g. Diatomit D-Mn może być przydatny do oczyszczania wody lub ścieków zawierających fenol.
EN
Two natural diatomite adsorbents (raw and surface-modified diatomite) were used for removing phenol compounds from water solutions. The adsorptive properties of diatomite have been determined using static and dynamie methods. The tests were performed with a model solution of phenol at initial concentration of C0 = 20 mg/dm3, at the temperature of 20°C. A modification of raw diatomite with manganese increased its specific surface area by 80% and changed its surface srructure. For both tested diatomite grades the adsorption processes were described adequately by Freundlich adsorption isotherms. Modified diatomite, D-Mn, exhibited markedly better adsorbent properties (including higher adsorptive capacity). The tests showed that phenol adsorption proceeded slightly better in acid environment. Phenol removal in dynamie conditions, in a process of flltration on D-Mn bed, with contact time of tk = 9 min, appeared very effective. The adsorptive capacity at bed breakthrough point was PMn = 12.6 mg/g. The test conducted within the project showed that the D-Mn diatomite could be useful for conditioning of water or wastewater containing phenol.
3
Content available remote Diatomity jako sorbenty zwiazków ropopochodnych
100%
Puszkarewicz A.
|
2000
|
tom z. 32[180], cz.2
337-343
EN
The study presents the tests of effectiveness of the removal crude oil pollution on the diatomite from Jawornik Ruski area. In static conditions the adsorption isotherms have been determined for granulation 0,75 - 1,2 mm of raw adsorbent. The kinetics of sorption has also been examined. In dynamic conditions on the filter column filled with material granulation 0,75 - 1,2 mm, has been determined sorption process of crude oil compounds. The experiment was carried out on raw and recovered (by roasting) adsorbents, for initial concentration of adsorbate C0=135 mg/dm3. Have been calculated sorption capacity of raw and recovered filter bed and have been compared the proprieties of diatomite.
4
Content available remote Przydatność diatomitów karpackich do oczyszczania zaolejonych ścieków
100%
Puszkarewicz A.
|
2003
|
tom z. 35 [204]
169-179
PL
Przedmiotem prezentowanej pracy są badania nad zastosowaniem diatomitów karpackich do usuwania związków ropopochodnych w procesie filtracji oraz możliwość zastosowania diatomitu pylistego. W przeprowadzonych badaniach usuwanie zanieczyszczeń olejowych odbywało się głównie w procesie sorpcji. Zakres badań obejmował wykonanie: testów w warunkach dynamicznych i wyznaczenie izoplan, prób regeneracji złoża i ponowne jego użycie do procesu sorpcji w warunkach dynamicznych, badań nad możliwością zastosowania diatomitu pylistego w procesie sorpcji i koagulacji. Przeprowadzone badania wykazały, że diatomity posiadają dobre zdolności sorpcyjne zanieczyszczeń ropopochodnych i mogą być stosowane w praktyce.
EN
The objective of the work was to test the carpathian daitomites in filtration process and to employ the powdery diatomite for removing oil compounds. In the framework of presently performed research the removal of polluting oil compounds takes place mainly by physico-chemical sorption process and carpathian diatomites arę used as the sorbent. The scope of the research comprises the following: performing of tests in dynamic conditions, determining of isoplans, performing of bed regeneration trials and reuse for sorption process in dynamie conditions, studying of the possibility of utilising the powdery diatomite for sorption process combined with coagulation. This research has shown that diatomites exhibit good sorptive characteristics in relation to those contaminants and can be used in practice.
5
Content available remote Zastosowanie biopreparatu do unieszkodliwienia substancji ropopochodnych zasorbowanych na diatomitach
100%
Puszkarewicz A.
|
2003
|
tom z. 35 [204]
181-186
PL
W pracy przedstawiono biologiczną metodę regeneracji i neutralizacji diatomitów karpackich. Diatomity używane były do sorbowania związków ropopochodnych, a następnie przeprowadzono próby ich neutralizacji przy użyciu biopreparatu DBC plus typu R-5 i okazało się, że osiągnięto dość zadowalające efekty zastosowania tej metody.
EN
The paper presents the biological method of carpatian diatomites regeneration and neutralize. Diatomites had previously been used to sorption of petroleum - based compounds. The trial of neutralize by biological method with biopreparation DBC plus typ R-5 has been conducted and it turned out effective.
6
Content available remote Analiza zużycia wody w osiedlach miejskich o zróżnicowanym wyposażeniu mieszkań
100%
Puszkarewicz A.
|
|
tom Nr 5
16-17
PL
Przedstawiono zapotrzebowanie na wodę w 2006 r. przez dwa niewielkie osiedla mieszkaniowe w Krośnie, analizując je pod kątem norm zużycia wg obowiązującego rozporządzenia [Rozporządzenie, 2002] oraz oszczędności wody w powiązaniu ze sposobem jej ogrzewania.
EN
Presentations of water demand in 2006 by two small living quarters in the town of Krosno, analysed from the point of view of water consumption according to present regulations (Rozporządzenie, 2002). Saving water by choosing the ways of heating it.
7
Zastosowanie mikrofiltracji w uzdatnianiu wody powierzchniowej
100%
Puszkarewicz A.
|
|
tom R. 19, nr 4
231-237
PL
W niniejszym artykule przedstawiono efektywność zastosowania filtrów membranowych (MF) do uzdatniania wody, na przykładzie Zakładu Uzdatniania Wody (ZUW) w Jarosławiu. Uzdatnianie wody oparte zostało na układzie hybrydowym: koagulacja - filtry piaskowe - filtry membranowe (mikrofiltracja) - dezynfekcja chlorem gazowym. Proces mikrofiltracji membranowej został w całości włączony w istniejący ciąg technologiczny. Pracuje w sposób ciągły, we współpracy z wcześniejszymi urządzeniami. Dzięki instalacji filtrów membranowych zyskano pewność, że dostarczana woda będzie miała w każdej chwili, niezależnie od jakości pobieranej wody surowej, odpowiednie parametry. Znaczną zmianę widać w mętności wody. Jej wartość spadła o ponad połowę, z 0,4 NTU do 0,18 NTU. Koszty uzdatniania zmniejszyły się, gdyż spadła ilość zużywanych reagentów (gł. koagulantu i chloru). Znacznie poprawiły się walory smakowe wody. Dodatkowe korzyści płynące z modernizacji to wysoka i stabilna jakość wody uzdatnionej, kompaktowość i pełna automatyka procesu, możliwość zmiany wydajności.
EN
The article present efficiency of membrane filter employment (MF) for treatment of surface water, on example of water treatment plant in Jarosław. Treatment of water was found on hybrid match: coagulation - sand filters - membrane filters (microfiltration) - disinfection gas chlorine. Process of membrane microfiltration was integrity included to existing technological seąuence. It works continuously in cooperation with earliest installations. Due to installation of membrane filters was got certitude, that water supplied will have in each moment, independently on quality of raw water, suitable parameters. Big difference was seen in water turbidity. Value has fallen from 0,4 NTU do 0,18 NTU. Cost have reduced, because amount of reagent have fallen off. Values of taste waters have been corrected considerably Additional benefits, streaming from modernization, are: high and stable quality of treatment water, compactness and full automation of process, capability of change of production capacity.
8
Content available remote Technologia uzdatniania wody podziemnej o podwyższonej zawartości arsenu
63%
Puszkarewicz A. , Piech A.
|
|
tom Nr 11
458--461
PL
Celem badań było opracowanie technologii uzdatniania wody do spożycia przez ludzi z dwóch studni głębinowych na ujęciu w Białym Borze. Woda charakteryzowała się nadmierną ilością arsenu, ponadnormatywną zawartością manganu, żelaza, azotu amonowego oraz specyficznym zapachem siarkowodoru i substancji gnilnych. Do układu technologicznego wprowadzono proces koagulacji i filtracji. Do procesu filtracji zastosowano złoże katalityczne (braunsztynowe) w celu efektywnego usunięcia manganu, żelaza i azotu amonowego z wody. Dokonano analizy dwóch wariantów technologicznych: I - z zastosowaniem koagulacji powierzchniowej, II - z zastosowaniem koagulacji objętościowej. Optymalnym koagulantem okazał się PAX-XL19, w dawce 2 mgAl/dm3. W obu wariantach osiągnięto zadowalającą jakość wody, ale lepszym rozwiązaniem technologicznym pod względem efektywności usuwania arsenu, okazał się wariant II: napowietrzanie + koagulacja objętościowa + napowietrzanie + filtracja przez złoże katalityczne. W wodzie uzdatnionej związki arsenu występowały w ilościach śladowych, a wszystkie pozostałe analizowane pierwiastki były usunięte w całości.
EN
The aim of this study was execution of water treatment technology for human consumption from two deep wells on the water intake in Bialy Bor. The water was characterized by excessive amounts of arsenic, oversize content of manganese, iron, ammonium and hydrogen sulfide odor and putrefactive compounds, the process of coagulation and filtration was introduced to technological system. In filtration process was used the catalytic bed for the effective removal of manganese, iron and ammonia nitrogen from the water. Was analyzed two variants of the technology: I - with the use of surface coagulation, II - with the use of volume coagulation. The optimum coagulant was PAX-XL19, at dose 2 mgAl/dm3. In both cases achieved satisfactory water quality, but better technology in regards efficiency of arsenic removal, was the variant II: aeration + volume coagulation + aeration + filtration through a catalytic bed. In the treated water arsenic compounds occurred in trace amounts, and all other analyzed elements were removed in their entirety.
9
Content available remote Wstępne parametry procesu adsorpcji zanieczyszczeń ropopochodnych na klinoptylolitach i diatomitach
63%
Kaleta J. , Puszkarewicz A.
|
2004
|
tom z. 37[211], cz.2
181-185
10
Content available remote Filtry diatomitowe i klinoptylolitowe w usuwaniu związków ropopochodnych z roztworów wodnych
63%
Puszkarewicz A. , Kaleta J.
|
2004
|
tom z. 37[211], cz.2
311-317
EN
The objective of the work was to test the diatomites and clionoptylolites in filtration process for removing oil compounds. The scope of the research comprises the following: determining of optimum filtration rates, performing of tests in dynamic conditions and the process was described with isoplans and the adsorptive capacities of tested minerals were determined on their basis, performing of bed regeneration trials and reuse for sorption process. This research has shown that diatomites and clinoptylolites exhibit good sorptive characteristics in relation to those contaminants and the disel oil was better eliminated by clinoptylolites bed but mixol oil by diatomites bed.
11
Content available remote Zbiornik wód podziemnych "dolina Wisłoka" na terenie zlewni rzeki Wisłok
63%
Dąbrowski W. , Puszkarewicz A.
|
2000
|
tom z. 32[180], cz.2
35-41
EN
There is a well documented groundwater aquifer to the North of the town Rzeszów. This aquifer is called the lower groundwater reservoir. In contrast very few is known about some aquifers located to the South of Rzeszow, except that in general they are of a small capacity, which is a general expectation for the most part of the Carpathian region. These aquifers are mainly of quaternary origin. The available bank of data refers to seventeen's, to the former hydrogeological atlases of Poland. These somewhat historical information were briefly summarised and the capacity of the upper reservoir evaluated first from hydrogeological atlases and then from the lowest flow rates in specific cross - sections of the Wisłok river.
12
Content available remote Uzdatnianie wód wgłębnych o zróżnicowanej twardości
63%
Kaleta J. , Puszkarewicz A.
|
|
tom Nr 6
20-23
13
Content available remote Selected causes of exploitation problems caused by secondary contamination of drinking tap water
63%
Babiarz B. , Puszkarewicz A.
|
2018
|
tom Vol. 115, iss. 3
131--140
EN
The paper presents selected causes of problems related to the widely understood phenomenon of secondary contamination of drinking tap water caused by corrosion. The legal aspects, related to the formal responsibility for water quality in water supply systems: cold water and hot water, according to the way it is prepared, have been analysed. The main causes of the deterioration of water quality in water supply systems were characterized by the criteria for assessment of the corrosivity and aggressiveness of the water. Proposals for actions which should be undertaken to prevent secondary water contamination in water supply systems have been drawn up.
PL
W pracy zaprezentowano wybrane przyczyny problemów związanych z szeroko pojętym zjawiskiem wystąpienia wtórnego zanieczyszczenia wody wodociągowej, spowodowanego korozją. Przeanalizowano aspekty prawne związane z formalną odpowiedzialnością za jakość wody w instalacjach wodociągowych: wody zimnej i ciepłej wody użytkowej, w zależności od sposobu jej przygotowania. Scharakteryzowano główne przyczyny wystąpienia zjawiska pogorszenia jakości wody w instalacjach wodociągowych podając kryteria oceny korozyjności i agresywności wody. Opracowano propozycje działań, jakie należy podjąć w celu zapobiegania zjawiska wystąpienia wtórnego zanieczyszczenia wody w instalacjach wodociągowych.
14
Content available remote Experience in removing petroleum derivatives from aqueous solutions onto adsorptive diatomite and clinoptilolite beds
63%
Puszkarewicz A. , Kaleta J.
Environment Protection Engineering
|
2004
|
tom Vol. 30, nr 3
23-34
EN
Application of diatomite and clinoptilolite deposits in purification of waters contaminated with oily substances is examined. Breakthrough curves, i.e. isoplanes, were plotted on the basis of the results obtained and adsorptive capacities of diatomites and clinoptilolites were calculated in dynamic conditions. The proportions of both adsorption and coalescence in filtration process were also determined. An attempt was made to regenerate the spent sorbents and to reuse them for removing the contaminants examined.
PL
Złoża klinoptylolitowe i diatomitowe usuwają dwa wybrane zanieczyszczenia ropopochodne (mixoli olej napędowy). Złoża diatomitowe pracowały znacznie dłużej, ale złoża klinopltylolitowe zapewniaływ początkowych fazach filtracji lepszą jakość wycieku. Mixol był najlepiej adsorbowany przez diato-mit, o czym świadczy jego największa użytkowa pojemność adsorpcyjna. Olej napędowy był najefektywniej adsorbowany na złożu z klinoptylolitu słowackiego. Około 25% olejów usunięto w wyniku koalescencji. Wszystkie przeba-dane materiały filtracyjne mogą być regenerowane przez wyprażanie w tempe-raturze 500 °C i ponownie wykorzystane. Zregenerowane diatomity i klinoptylolity nie zmniejszyły swoich zdolności adsorpcyjnych.
15
Content available remote Określenie zdolności sorpcyjnych wybranych minerałów w odniesieniu do substancji ropopochodnych
63%
Kaleta J. , Puszkarewicz A.
|
|
tom Nr 9
307-310
EN
Research made on the use of diatomites and clinoptyloh'tes in static and dynamic conditions. Usefulness of tested adsorbents for oil derivatives removal in the light of the research made.
16
Zielony piasek w uzdatnianiu wód wgłębnych
63%
Puszkarewicz A. , Granops M.
|
|
tom nr 5
71--74
PL
Wody podziemne, stanowiące doskonały surowiec do celów wodociągowych, charakteryzują się zazwyczaj przekroczeniem tylko niektórych wskaźników fizyczno-chemicznych określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej [1] w sprawie warunków jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze. Należą do nich między innymi związki żelaza i manganu. Do szczególnie trudnych problemów przy uzdatnianiu wód podziemnych można zaliczyć usuwanie związków manganu. Najbardziej pożądanymi są rozwiązania kompleksowo pozbawiające wodę obu metali. Istnieje wiele metod usuwania związków żelaza i manganu z wody, jednak ciągle poszukuje się nowych i dąży do usprawnienia metod dotychczasowych. Klasyczne metody odżelaziania i odmanganiania wody stają się niewystarczające, szczególnie gdy chcemy spełnić ostrzejsze wymagania normatywne Unii Europejskiej oraz nowelizowanych przepisów sanitarnych w Polsce (dopuszczalna zawartość żelaza zostanie obniżona na 0,3 mg/dm3, a manganu na 0,05 mg/dm3 ) i równocześnie zminimalizować koszty małych stacji uzdatniania wody [2], Rozwiązaniami zasługującymi na uwagę przy usuwaniu związków żelaza i manganu są: filtracja wody przez złoże piaskowe uaktywnione, samoistnie wpracowane; filtracja wody przez złoże mieszane piaskowo-braunsztynowe; oddzielna filtracja dla usunięcia związków żelaza przez złoże piaskowe, a następnie dla usunięcia związków manganu, przez złoże braunsztynowe [3]; filtracja przez złoże wypełnione masą aktywną - zielonym piaskiem [4]. Ostatnia z wymienionych metod może stać się jedną z nowocześniejszych i być jednym z alternatywnych rozwiązań do zastosowania, biorąc pod uwagę skuteczność procesu, wielkość stacji, nakłady inwestycyjne. W artykule przedstawiono analizę pracy kilku stacji uzdatniania wody, w których zastosowano złoża filtracyjne wypełnione masą katalityczną - zielonym piaskiem. Opisano pracę stacji w Kielnarowej - Czerwonkach, Jaśle i Medyce (stacje o małych wydajnościach) oraz Łańcucie i Gorzycach (stacje o dużych wydajnościach).
17
Evaluation of usability of clinoptylolite and diatomite for sorption of oil contaminants from water solutions
63%
Kaleta J. , Puszkarewicz A.
|
|
nr 1
18
Zastosowanie diatomitow i zeolitow karpackich w ochronie srodowiska
51%
Puszkarewicz A. , Granops M. , Kaleta J. , Papciak D.
|
|
nr 09
14-17
19
Content available remote Klinoptylolity i diatomity w aspekcie przydatności w uzdatnianiu wody i oczyszczaniu ścieków
51%
Kaleta J. , Papciak D. , Puszkarewicz A.
|
|
tom T. 23, z. 3
21-34
PL
W artykule przedstawiono i zsyntetyzowano wyniki badań dotyczących zastosowania klinoptylolitów i diatomitów do usuwania wybranych zanieczyszczeń z roztworów wodnych. Klinoptylolit pochodzący ze Słowacji skutecznie usuwał jony amonowe z roztworów o małej twardości, a jego regenerację prowadzono za pomocą chlorku sodu. Zarówno klinoptylolit jak i diatomit (pochodzący z Polski) sorbowały zanieczyszczenia ropopochodne z roztworów wodnych. Zużyte sorbenty regenerowano termicznie. Badane minerały stanowiły również dobre podłoże do rozwoju i immobilizacji mikroorganizmów prowadzących proces nitryfikacji oraz biodegradacji substancji ropopochodnych.
EN
Results of tests on the applicability of clinoptylolite and diatomite for removing of impurities from water solutions are presented and synthesized. Clinoptylolite from Slovakia proved effective in removing ammonium ions from low-hardness solutions and its regeneration is carried out with the use of sodium chloride. Both clinoptylolite and diatomite (from Polish source) sorbed oil related impurities from water solutions. Spent sorbents were thermally regenerated. Tested minerals constituted also a good basis for growth and immobilization of microorganisms which run the process of nitrification and biodegradation of oil related substances.
20
Content available remote Wpływ aktywacji chemicznej złoża chalcedonitowego na proces biofiltracji wód podziemnych
51%
Papciak D. , Puszkarewicz A. , Kaleta J.
Instal
|
2015
|
tom nr 5
60--64
PL
W artykule dokonano analizy wpływu aktywacji złoża chalcedonitowego roztworem KMnO4 na skuteczność usuwania żelaza, manganu i azotu amonowego w połączonych procesach utleniania chemicznego, sorpcji i nitryfikacji. Wstępna aktywacja chemiczna wypełnienia filtru miała wpływ na czas formowania biofilmu nitryfikacyjnego i opóźniała rozpoczęcie procesu nitryfikacji. Wymaganą zawartość azotu amonowego w wodzie oczyszczonej uzyskano znacznie później niż na złożach nie poddawanych aktywacji chemicznej. Odnotowano pozytywny wpływ sposobu przygotowania złoża chalcedonitowego na skuteczność usuwania jonów manganowych(II), nie stwierdzono wpływu aktywacji na efektywność usuwania żelaza.
EN
The article describes the influence of activation of the chalcedonite bed with potassium permanganate solution on the process of nitrification and on the removal efficiency of ammonia nitrogen, iron and manganese. The chemical activation of the bed delayed formation of nitrification biofilm and also starting the first and second phase of nitrification in comparison to the process on a non-activated bed. It was found that the chemical activation had a positive influence on the removal efficiency of manganese ions, whereas it had no effect on the efficiency of removal of iron and ammonium nitrogen.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.