Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Globalne ocieplenie a uregulowania prawne jako czynnik bezpieczeństwa środowiskowego

100%

Cygańczuk K.

Przemysł Chemiczny

|

2021

|

tom T. 100, nr 7

627--630

2

The Threat of Environmental Pollution with Harmful Substances, on the Example of Uncontrolled Fires in Landfills and Actions Aimed at Reducing it

63%

Cygańczuk K. , Janik P.

|

2021

|

tom Vol. 57, iss. 1

80--98

EN

Aim: This article attempts to bring closer the issues related to the emission of harmful substances to the environment. The example of two fires that occurred in Poland in 2018 was used – in the former “Boruta” plant in Zgierz and in a landfill in Trzebinia. By presenting the results of measurements and tests available in this field, attention was drawn to the need to improve the methods of detecting and measuring hazardous substances, in particular with regard to their dispersion in the atmosphere. Introduction: The threat to the environment resulting from improper management, including waste disposal, remains a serious challenge for many societies, also for the EU countries, which are among the richest countries in the world. Increased waste generation, high costs related to waste management, i.e. landfilling and recycling, generate the risk of deliberately causing fires in landfills as a method of free disposal. It is cost-free only from the point of view of the dishonest owner of this waste, because the direct costs of long-term rescue and firefighting activities and the effects of the emission of hazardous substances to the environment are borne by the society. In addition, in the last of the aspects mentioned above, the price for this method of disposal is paid primarily by people living in the vicinity of the facilities in question. But not only. In the event of the penetration of the substances mentioned above into the soil and watercourses via e.g. firefighting waters, their impact – also delayed in time – may also affect many other people, e.g. consumers of agricultural products manufactured in the contaminated areas. Methodology: In the article, mainly theoretical research methods were used, including the analysis of literature. Also research reports of specialized research units involved in extinguishing the mentioned fires were analysed. The legal instruments were reviewed against the background of economic conditions and their impact on the efficiency of waste management in Poland was determined. Conclusions: Despite measurement imperfections mentioned above, the presence of the compounds such as toluene, benzene, ethylbenzene, styrene, methylstyrene, sulfur dioxide and o-xylene, which are characteristic substances released during the combustion of plastics, was found in the fire areas. The analysis of surface water samples showed exceeding the standard levels of metals such as copper, aluminum and antimony, as well as petroleum substances such as anthracene, fluoranthene, benzo (b) fluoranthene, benzo (k) fluoranthene, benzo (g, h, i) fluoranthene, petroleum hydrocarbons and volatile phenols. Moreover, elevated values of heavy metals were found in the soil. The above data fully justify the formulation of a thesis on the need to undertake increased, systemic actions aimed at reducing the number and size of fires in landfills. The description of some activities in the field of fire protection of the considered facilities undertaken in Poland will also constitute one of the issues of this article.

PL

Cel: W ramach niniejszego artykułu podjęto próbę przybliżenia kwestii związanych z emisją do otoczenia substancji szkodliwych. Wykorzystano przykład dwóch pożarów zaistniałych w Polsce w 2018 r. – na terenie byłych zakładów „Boruta” w Zgierzu oraz na składowisku odpadów w Trzebini. Przedstawiając wyniki dostępnych w tym zakresie pomiarów i badań, zwrócono uwagę na potrzebę doskonalenia metod wykrywania i pomiaru substancji niebezpiecznych, w szczególności w odniesieniu do ich dyspersji w atmosferze. Wprowadzenie: Zagrożenie środowiska wynikające z niewłaściwego gospodarowania, w tym składowania odpadów pozostaje poważnym wyzwaniem dla wielu społeczeństw, także dla krajów UE należących do najbogatszych państw na świecie. Zwiększone wytwarzanie odpadów, wysokie koszty związane z gospodarką odpadami, tj. składowaniem i recyklingiem, generują ryzyko umyślnego powodowania pożarów składowisk odpadów w celu tzw. darmowej utylizacji. Jest to działanie bezkosztowe tylko z punktu widzenia nieuczciwego posiadacza tych odpadów, bowiem bezpośrednie koszty długotrwałych działań ratowniczo-gaśniczych oraz skutki emisji do otoczenia niebezpiecznych substancji ponosi społeczeństwo. Dodatkowo, w ostatnim z wymienionych aspektów, cenę za ten sposób utylizacji płacą przede wszystkim osoby zamieszkujące w sąsiedztwie rozpatrywanych obiektów. Ale nie tylko. W przypadku przeniknięcia wspomnianych substancji, np. z wodami pogaśniczymi do gleby oraz cieków wodnych, ich oddziaływanie – także to opóźnione w czasie – może dotyczyć również wielu innych osób, np. konsumentów produktów rolnych wytworzonych na zanieczyszczonych terenach. Metodologia: W pracy wykorzystano głównie teoretyczne metody badawcze, w tym analizę literatury, a także przeanalizowano raporty badań wyspecjalizowanych jednostek badawczych biorących udział w gaszeniu przywołanych pożarów. Dokonano przeglądu instrumentów prawnych na tle uwarunkowań ekonomicznych oraz określono ich wpływ na efektywność gospodarki odpadami w Polsce. Wnioski: Pomimo wspomnianych niedoskonałości pomiarowych, w rejonach pożarów stwierdzono obecność takich związków jak toluen, benzen, etylobenzen, styren, metylostyren, dwutlenek siarki i o-ksylen, czyli charakterystycznych substancji wydzielających się podczas spalania tworzyw sztucznych. Analiza próbek wód powierzchniowych wykazała przekroczenie norm dla metali takich jak miedź, aluminium i antymon, a także substancji ropopochodnych, takich jak antracen, fluoranten, benzo (b) fluoranten, benzo (k) fluoranten, benzo (g, h, i) fluoranten, węglowodory ropopochodne i fenole lotne. Ponadto w glebie stwierdzono podwyższone wartości metali ciężkich. Powyższe dane w pełni uzasadniają sformułowanie tezy o konieczności podejmowania wzmożonych, systemowych działań zmierzających do ograniczenia liczby oraz rozmiarów pożarów składowisk odpadów. Opis niektórych działań w zakresie ochrony przeciwpożarowej rozpatrywanych obiektów podjętych w Polsce będzie również stanowił jeden z wątków niniejszego artykułu.

3

Systemy pomiarowe wykorzystywane w bezzałogowych statkach powietrznych do badania jakości powietrza

63%

Cygańczuk K. , Janik P.

|

tom T. 99, nr 7

977--981

PL

Omówiono jakość powietrza w Polsce (z zaznaczeniem jego jakości w Europie) oraz przedstawiono przykłady wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych do oceny stanu zanieczyszczenia powietrza. Opisano systemy pomiarowe wykorzystujące sensory, które służą do pomiaru parametrów niskiej emisji pyłów oraz gazów zawieszonych w powietrzu. Scharakteryzowano również metody pomiaru pośredniego polegającego na pobieraniu próbek powietrza i dostarczaniu ich do laboratorium.

EN

A review, with 23 refs., of air quality in Poland and use of unmanned aerial vehicles in assessing emissions of dust and gases suspended in the air.

4

Temporary accommodation as basic protection of refugees of warfare and humanitarian disasters

63%

Roguski J. , Cygańczuk K.

|

tom Nr 85

217--232

EN

In this article, the authors have attempted to present issues related to the planning and construction of temporary accommodation for people affected by warfare (Ukraine) and humanitarian disasters (earthquake in Turkey). The damage to the housing infrastructure is often quite extensive and its reconstruction takes several years, during which time it is necessary to provide basic living conditions to refugees and disaster victims until they have the opportunity to move into temporary or permanent housing facilities. The article also describes the planning process that should be carried out before disasters, as well as types of temporary accommodation and the use of local resources in post-disaster reconstruction. In recent years, we have observed a significant increase in the occurrence of natural disasters and local armed conflicts. In most cases, infrastructure in disaster areas is severely damaged or completely destroyed. Houses and residential buildings are highly vulnerable to damage and are the most visible aftermath of disasters. At the same time, for the people affected by these disasters, these are very traumatic experiences. The article describes the key role of temporary housing during reconstruction after war or humanitarian disasters, identifies common problems and suggests some recommendations on how to handle and overcome them.

PL

W niniejszym artykule autorzy podjęli próbę przedstawienia zagadnień związanych z planowaniem i budową tymczasowych obiektów mieszkalnych dla osób poszkodowanych w wyniku działań wojennych (Ukraina) i katastrof humanitarnych (trzęsienie ziemi w Turcji). Zniszczenia infrastruktury mieszkaniowej są często bardzo duże, a jej odbudowa trwa kilka lat, w tym czasie konieczne jest zapewnienie podstawowych warunków bytowych uchodźcom i ofiarom katastrof do czasu, gdy będą mieli możliwość przeniesienia się do tymczasowych lub stałych obiektów mieszkalnych. W artykule opisano również proces planowania, który powinien być przeprowadzony przed katastrofami, a także rodzaje tymczasowego zakwaterowania oraz wykorzystanie lokalnych zasobów w odbudowie po katastrofie. W ostatnich latach obserwujemy znaczny wzrost występowania klęsk żywiołowych i lokalnych konfliktów zbrojnych. W większości przypadków infrastruktura na obszarach dotkniętych klęską żywiołową jest poważnie uszkodzona lub całkowicie zniszczona. Domy i budynki mieszkalne są narażone na uszkodzenia i stanowią najbardziej widoczne następstwa katastrof. Jednocześnie dla osób dotkniętych tymi katastrofami są to bardzo traumatyczne doświadczenia. Artykuł opisuje kluczową rolę tymczasowego zakwaterowania podczas odbudowy po wojnie lub katastrofach humanitarnych, identyfikuje wspólne problemy i sugeruje kilka wskazówek, jak je przezwyciężyć i pokonać.

5

A Chance for the Climate. Fuel of the 21st Century – Analysis of the Perspective of Climate Neutrality on the Example of the Polish Hydrogen Strategy

63%

Cygańczuk K. , Wolny P.

|

2021

|

tom Vol. 58, iss. 2

120--138

EN

Aim: This article attempts to present the issues related to the search for alternatives to energy resources in all sectors of the economy. The direction of the search is to choose “green energy” (in this case hydrogen), which, due to its potential wide application, is already beginning to be treated as an instrument of carbon neutrality. Most EU countries have agreed that they will be carbon-neutral by 2050, which should result in the reduction of greenhouse gas emissions to the atmosphere by around 95% compared to the beginning of the gas emissions calculation in 1990. However, achieving emission neutrality will require a far-reaching elimination of emissions not only in the power sector, but also in other sectors (including industry, transport and heating). These areas still rely on emission fossil fuels (coal, crude oil and natural gas), which cannot be directly replaced with electricity from RES. Introduction: Hydrogen is not a source of energy, but it is a very effective carrier. Although it is practically not in the free state, it is very often found in the form of chemical compounds such as CH4 (methane) or H2O (water). In order to extract the energy it contains, it must be isolated from the molecules it is composed of. Hydrogen can be transported via gas pipelines (gaseous) or tankers (liquefied). It is currently used in the petrochemical industry, including for oil refining and chemical industry for the production of fertilizers, ammonia or methanol. Recently, hydrogen has become a topic that is often discussed in the public space in the context of climate protection (and thus decarbonisation of the economy). This fuel is credited with extraordinary potential and applicability in so many areas that it should be widely regarded as oil of the 21st century and a key element of the new energy policy. Moreover, the investment in hydrogen should support sustainable growth and job creation, which will be critical when recovering from the COVID-19 pandemic. Methodology: The article provides an overview of research questions and the most recent results of considerations. It presents a multidimensional and interdisciplinary analysis of the suitability of alternative fuels and the implementation of the related projects. The analysis of the topic was based on, among others, on the project of the Polish Hydrogen Strategy, which is important for the further development of research topics and cooperation in this field. Conclusions: For the energy sector that processes available forms of energy, hydrogen is probably a good choice for the future. It can be an alternative to natural gas in providing backup capacity for renewable energy sources that produce energy dependent on weather conditions (i.e. sun and wind). Hydrogen, which has the advantage of high energy density, is also a good tool for storing renewable energy and for transmitting and distributing renewable energy over long distances. Due to this, green energy from regions of the world with high insolation and wind energy, such as Australia, Latin America or North Africa, could be transferred over long distances (taking into account losses in energy networks it would be a much more economical solution). It would not require high-cost investments in new infrastructure. The article deals with the aspects relating to all parts of the value chain – production, transmission, storage and use of hydrogen, taking into account the legal conditions at the national (Polish Hydrogen Strategy) and the EU level, and proposing sustainable support systems and measurable goals.

PL

Cel: W ramach niniejszego artykułu podjęto próbę przybliżenia kwestii związanych z poszukiwaniem alternatyw dla surowców energetycznych we wszystkich sektorach gospodarki. Kierunek poszukiwań zmierza do wyboru „zielonej energii” (w tym przypadku wodoru), który ze względu na potencjalne szerokie zastosowanie już zaczyna być traktowany jako instrument neutralności emisyjnej. Większość krajów UE uzgodniła, że do 2050 r. uda im się osiągnąć neutralność emisyjną, co powinno skutkować zmniejszeniem emisji gazów cieplarnianych do atmosfery o ok. 95% w porównaniu z początkiem naliczenia emisji gazów w 1990 roku. Osiągnięcie neutralności emisyjnej wymagać będzie jednak daleko idącego wyeliminowania emisji nie tylko w elektroenergetyce, lecz także w pozostałych sektorach (m.in. przemyśle, transporcie czy ciepłownictwie). Obszary te wciąż opierają się na emisyjnych paliwach kopalnych (węglu, ropie naftowej i gazie ziemnym), których bezpośrednie zastąpienie energią elektryczną z OZE jest niemożliwe. Wprowadzenie: Wodór nie jest źródłem energii, lecz jej bardzo efektywnym nośnikiem. Choć praktycznie nie występuje w stanie wolnym, to bardzo często spotyka się go w postaci związków chemicznych, takich jak CH4 (metan) czy H2O (woda). Aby wydobyć zawartą w nim energię, należy go wyizolować z cząsteczek, w których skład wchodzi. Wodór może być transportowany za pomocą gazociągów (w stanie gazowym) lub tankowców i cystern (w stanie skroplonym). Stosowany jest aktualnie w przemyśle petrochemicznym, m. in. do rafinacji ropy naftowej i przemyśle chemicznym do produkcji nawozów, amoniaku lub metanolu. W ostatnim czasie wodór stał się tematem często omawianym w przestrzeni publicznej w kontekście dotyczącym ochrony klimatu (a więc i dekarbonizacji gospodarki). Paliwu temu przypisuje się nadzwyczajny potencjał i możliwości zastosowania w tak wielu obszarach, że powinno być ono traktowane powszechnie jako ropa XXI wieku oraz kluczowy element nowej polityki energetycznej. Ponadto, inwestycja w wodór powinna wspierać zrównoważony wzrost i tworzenie miejsc pracy, które będą miały kluczowe znaczenie w kontekście wychodzenia z kryzysu spowodowanego pandemią COVID-19. Metodologia: Artykuł zawiera przegląd pytań badawczych i najbardziej aktualnych rezultatów rozważań. Przedstawia wielowymiarową oraz interdyscyplinarną analizę przydatności paliw alternatywnych oraz realizacji związanych z nimi projektów. Podczas analizy tematu oparto się m.in. na projekcie Polskiej Strategii Wodorowej, która jest istotna dla dalszego rozwoju tematów badawczych i współpracy w tej dziedzinie. Wnioski: Dla energetyki zajmującej się przetwarzaniem dostępnych form energii, wodór to prawdopodobnie dobry wybór na przyszłość. Może on być alternatywą dla gazu ziemnego w zapewnieniu mocy zapasowych dla odnawialnych źródeł energii, które produkują energię zależną od warunków atmosferycznych (tj. słońca i wiatru). Wodór, którego zaletą jest wysoka gęstość energetyczna, jest także dobrym narzędziem do magazynowania energii ze źródeł odnawialnych oraz do przesyłania i dystrybuowania energii ze źródeł odnawialnych na duże odległości. Dzięki niemu zielona energia z rejonów świata o wysokiej insolacji i energii wiatru, takich jak Australia, Ameryka Łacińska czy Płn. Afryka, mogłaby być transferowana na duże odległości (przy uwzględnieniu strat w sieciach energetycznych byłoby to zdecydowanie bardziej ekonomiczne rozwiązanie). Nie wymagałoby to przeprowadzenia wysokonakładowych inwestycji w nową infrastrukturę. W artykule poruszono aspekty dotyczące wszystkich części łańcucha wartości – produkcji, przesyłu, magazynowania i wykorzystania wodoru, biorąc pod uwagę uwarunkowania prawne na poziomie krajowym (Polska Strategia Wodorowa) i unijnym oraz proponując zrównoważone systemy wsparcia oraz mierzalne cele.

6

Bezpieczeństwo środowiskowe a uregulowania prawne w gospodarce odpadami

63%

Cygańczuk K. , Janik P.

|

tom T. 99, nr 7

970--976

PL

Opisano i zweryfikowano hipotezy badawcze dotyczące wpływu zmian w prawodawstwie polskim z uwzględnieniem prawa międzynarodowego na efektywność gospodarki odpadami w Polsce. Dokonano przeglądu instrumentów prawnych na tle uwarunkowań ekonomicznych oraz określono ich wpływ na efektywność gospodarki odpadami w Polsce w okresie poprzedzającym uchwalenie pierwszej ustawy o odpadach z 1997 r. oraz tych uchwalanych w latach 1997–2019. Uwzględniono dostępne dane statystyczne w zakresie gospodarki odpadami w Polsce w latach 1997–2000 (I ustawa o odpadach), w latach 2001–2012 (II ustawa o odpadach, okres przejściowy po wejściu Polski do UE i wdrażaniu przepisów dyrektywy odpadowej z 2008 r.), w latach 2013–2017 (III ustawa o odpadach) oraz w latach 2018–2019 (IV ustawa o odpadach – obowiązujący stan prawny). Efektywność gospodarki odpadami określano na podstawie wyników analizy ilości odpadów poddawanych procesowi odzysku w stosunku do tych poddawanych unieszkodliwianiu. Uwzględniono również dane dotyczące składowania odpadów w poszczególnych okresach oraz sposobów postępowania ze szczególnymi rodzajami odpadów (opakowania po materiałach niebezpiecznych, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, pozostałości po pojazdach wycofanych z eksploatacji). Wykorzystanie tych instrumentów, orzecznictwa oraz danych statystycznych umożliwiło sformułowanie postulatów w zakresie udoskonalenia gospodarki odpadami w odniesieniu do obowiązującego stanu prawnego.

EN

A review, with 31 refs., of amendments to the regulations on maintaining cleanliness and order in community of Poland. The effectiveness of waste management was evaluated on the basis of waste amts. subjected to the recovery process in relation to the waste which was disposed.

7

Strategia wodorowa Polski i Unii Europejskiej w czasie kryzysu energetycznego

63%

Cygańczuk K. , Roman Ł.

|

2022

|

tom T. 101, nr 11

903--911

8

Program informatyczny do oceny ryzyka wystąpienia awarii w obiektach przemysłowych

51%

Tępiński J. , Wawrzyńczak A. , Siess G. , Cygańczuk K.

Przemysł Chemiczny

|

2021

|

tom T. 100, nr 4

356--361

PL

Przedstawiono program informatyczny RAT-if służący do realizacji kompleksowych zaawansowanych analiz ryzyka wystąpienia awarii w obiektach przemysłowych oraz wyznaczania od nich bezpiecznych odległości. Działanie i funkcjonalności programu RAT-if omówiono na przykładzie symulacji i analizy awarii cysterny kolejowej z chlorem na terenie bazy przeładunkowej.

EN

The title program was presented and exemplified on a railway tank truck accident with Cl in the area of the transshipment base.

9

Mobilny modułowy system uzdatniania i przechowywania wody pitnej w sytuacjach kryzysowych : (powodzie, katastrofy naturalne lub techniczne)

51%

Cygańczuk K. , Roguski J. , Zielecka M.

|

tom T. 99, nr 7

1061--1067

PL

Omówiono koncepcję budowy nowoczesnego systemu filtracji i magazynowania wody w elastycznych zbiornikach do wykorzystania na wypadek powodzi lub innych nieprzewidzianych katastrof naturalnych i technicznych. Zastosowanie wysokowydajnych filtrów wody umożliwi wykorzystanie zanieczyszczonych zasobów wodnych (np. wody popowodziowej lub skażonej), a przy wdrażaniu koncepcji podwójnej filtracji możliwe będzie uzyskanie wody pitnej. Użycie modułów w postaci zbiorników elastycznych znacznie zwiększy mobilność zestawu, który ułatwi budowę stanowisk do uzdatniania wody przy jednoczesnym zaangażowaniu znacznie mniejszych sił i środków niż w przypadku standardowych działań. Przedstawiono stosowane w praktyce stanowiska uzdatniania wody w celu podniesienia jej jakości do poziomu wymagań dla wody pitnej.

EN

A review, with 47 refs. of mobile water purifn. systems used in world practice. The concept of building a modern water filtration and storage system in flexible tanks for use in the hard to reach areas was presented.