Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Perlit ekspandowany – materiał termoizolacyjny mało znany w Polsce

100%

Burkowicz A.

|

tom nr 96

7--21

PL

Rynek materiałów termoizolacyjnych rozwija się dynamicznie i poszerza o nowe produkty, w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie klientów oczekujących jak najlepszych parametrów ochrony cieplnej budynków przy niskim koszcie uzyskania komfortu termicznego. Perlit ekspandowany jest stosunkowo nowym i mało rozpowszechnionym w Polsce materiałem termoizolacyjnym. W artykule przedstawiono rozwój produkcji tego surowca od momentu powstania pierwszego w Polsce zakładu ekspandacji w 1999 r., z uwzględnieniem wszystkich producentów krajowych. Ze względu na brak rodzimych złóż całość podaży perlitu pochodzi z importu. W kraju jest on poddawany ekspandacji, prowadzonej obecnie w pięciu przedsiębiorstwach, których łączna podaż może przekraczać 450 tys. m3/r. (ok. 45 tys. ton/r.). W śród perlitów sprowadzanych do Polski dominują surowce z Węgier ze złoża Palhaza, a od 2006 r. również ze Słowacji ze złoża Lehotka pod Brehmi. Ponadto, w artykule omówiono główne kierunki zastosowania perlitu ekspandowanego ze szczególnym podkreśleniem użytkowania wynikającego z jego właściwości termoizolacyjnych. Dodatkowo porównano jego parametry z innymi wybranymi materiałami termoizolacyjnymi, powszechnie stosowanymi w Polsce – styropianem i wełną mineralną oraz aerożelem krzemionkowym – materiałem o najniższym współczynniku przewodzenia ciepła λ.

EN

The market of thermal insulation materials is growing rapidly and expanding with new products as a response to the increasing demand from customers expecting the best parameters of buildings thermal protection simultaneously with the low cost of thermal comfort. Expanded perlite is relatively new and not a very popular insulating material in Poland. The paper presents the expanded perlite market in Poland since the commissioning of the first perlite-expanding plant in 1999, taking all domestic manufacturers into account. Due to the lack of domestic deposits, the entire demand is met by imports. Five perlite-expanding companies are currently operating in Poland with a total supply reaching more than 450,000 m3 per year (about 45,000 tpy). Hungary (Pálháza deposit), and as of 2006 also Slovakia (Lehôtka pod Brehmi deposit) dominate among perlite suppliers. The second part of the article discusses the main directions of use of expanded perlite with a particular emphasis onthe use related to its heat-insulating properties. Additionally, the characteristics of expanded perlite was shown, compared to the other frequently used thermal insulation materials, such as: polystyrene foam, mineral wool or silica aerogel (a material with the lowest thermal conductivity factor – λ).

2

Zróżnicowanie regionalnej podaży surowców wytwarzanych ze zwięzłych kopalin skalnych w województwach Polski południowej

51%

Galos K. , Burkowicz A. , Guzik K. , Szlugaj J.

|

2011

|

tom nr 80

5-25

PL

Województwa Polski południowej - dolnośląskie, opolskie, śląskie, małopolskie i podkarpackie - są częścią kraju o bardzo wysokim poziomie eksploatacji złóż podstawowych zwięzłych kopalin skalnych, udokumentowanych jako złoża kamieni budowlanych i drogowych oraz wapieni i dolomitów przemysłowych. Jest to związane z budową geologiczną tego obszaru, a także z dużymi tradycjami w produkcji kruszyw łamanych, kamienia budowlanego, kamienia wapiennego i dolomitowego, cementu i wapna. W niniejszej pracy podjęto próbę analizy regionalnej podaży surowców produkowanych z tych kopalin w odniesieniu do zapotrzebowania na nie ze strony lokalnego budownictwa i innych dziedzin gospodarki. Wskazano województwa o wyraźnej nadwyżce podaży kruszyw łamanych nad regionalnym popytem (dolnośląskie, małopolskie, opolskie) oraz województwa wykazujące niewielki deficyt w tym zakresie (śląskie, podkarpackie). Zwrócono uwagę na znaczenie produkcji kruszyw łamanych, kamieni budowlanych, cementu, wapna i dolomitów przemysłowych na omawianym obszarze także dla innych regionów Polski, pozbawionych źródeł do produkcji tych surowców.

EN

Voivodeships of southern Poland - Dolnośląskie, Opolskie, Śląskie, Małopolskie and Podkarpackie voivodeship - are this part of the country, where intensive extraction deposits of the main compact rock minerals - recognized as deposits of dimension and crushed stone, industrial limestone or industrial dolomite - is developed. The main reasons are geological setting of this part of Poland, as well as long tradition of production of crushed aggregates, dimension stone, limestone and dolomite rock, cement and lime. The paper is a trial of analysis of regional supply of raw materials made of these rocks, in comparison to local demand of construction and industry. Voivodeships with visible surplus of crushed aggregates supply over regional demand (Dolnośląskie, Małopolskie, Opolskie) and with some deficit in crushed aggregates (Śląskie, Podkarpackie), were indicated. It was noticed, that production of crushed aggregates, dimension stone, cement, lime and industrial dolomite in the area of southern Poland is crucial also for other regions of Poland, where there is a lack of sources for such production.

3

Methodology of assignment of Mineral Deposits of Public Importance proposed by MINATURA2020 Project and results of its pilot testing in the Dolnośląskie Province (SW Poland)

38%

Kot-Niewiadomska A. , Galos K. , Lewicka E. , Burkowicz A. , Kamyk J. , Szlugaj J.

|

2017

|

tom T. 33, z. 3

71--94

EN

MINATURA2020 project’s aim is to develop a concept and multi-dimensional methodology of assignment and – in a consequence – of safeguarding the Mineral Deposits of Public Importance (MDoPI) at European (EU), country (CL ) and regional/local level (RL ), in order to ensure their optimal use for future needs of the society. MDoPI assignment methodology proposed within MINATURA2020 project, was tested within a few EU regions, including Dolnośląskie Province in Poland, where undeveloped deposits were verified. Initially, deposits of 4 selected groups of minerals were tested: magmatic and metamorphic crushed and dimension stone (144 deposits), feldspar raw materials (6 deposits), kaolin (11 deposits), and glass sand (7 deposits). In the following step, the deposits of the highest or medium class of geological features were chosen, i.e. 73 mineral deposits with indicated and/or measured resources, including: 50 deposits of magmatic and metamorphic crushed and dimension stone, 6 deposits of feldspar raw materials, 10 deposits of kaolin and 7 deposits of glass sand. Finally, according to assumed MDoPI methodology, 10 of 50 tested deposits of crushed and dimension stone were qualified as MDoPI-CL , while another 20 deposits as MDoPI-RL , 5 of 6 deposits of feldspar raw materials were ranked as MDoPI-CL , while 1 deposit as MDoPI-RL, 2 of 10 kaolin deposits were categorised as MDoPI-CL , while the remaining 8 deposits MDoPI-RL , and all of 7 tested deposits of glass sand were qualified as MDoPI-RL. In total, from among 73 verified deposits, 17 deposits were proposed as MDoPI-CL , whereas 36 deposits were qualified as potential MDoPI-RL. On the basis of performed testing, it can be concluded that the main strength of proposed methodology is the possibility to use multi-criterion methodology containing a number of geological-mining, environmental and spatial factors, giving possibility to categorization of deposits according to their economic importance (EU, country and regional level) for their further safeguarding. Moreover, if legal system of mineral deposits safeguarding is efficiently introduced in Poland, this methodology will be a useful tool for selecting the most valuable mineral deposits that should be protected.

PL

Głównym celem projektu MINATURA2020 było opracowanie koncepcji i wielowymiarowej metodyki wyznaczania oraz – w konsekwencji – ochrony Złóż Kopalin o Znaczeniu Publicznym (ZKoZP) na poziomie UE (ZKoZP-UE), krajowym (ZKoZP-PK) i regionalnym (ZKoZP-PR), w celu zabezpieczenia ich optymalnego wykorzystania dla przyszłych potrzeb społeczeństwa. Metodyka wyznaczania ZKoZP zaproponowana w ramach projektu MINATURA2020 była testowana w kilku regionach UE, w tym w województwie dolnośląskim. W tym przypadku analizie poddano niezagospodarowane złoża czterech grup kopalin: magmowych i metamorficznych kamieni łamanych i blocznych (144 złoża), kopalin skaleniowych (6 złóż), kaolinów (11 złóż) oraz piasków szklarskich (7 złóż). Następnie wybrano spośród nich 73 złoża o najlepszych parametrach geologicznych i górniczych: 50 złóż magmowych i metamorficznych kamieni łamanych i blocznych, 6 złóż kopalin skaleniowych, 10 złóż kaolinów oraz 7 złóż piasków szklarskich. Ostatecznie, zgodnie z zaproponowaną metodyką wyznaczania ZKoZP, spośród 50 testowanych złóż kamieni łamanych i blocznych, za ZKoZP-PK uznano 10 złóż, a za ZKoZP-PR – kolejne 20 złóż. W przypadku testowanych złóż kopalin skaleniowych 5 spośród 6 zaliczono do ZKoZP-PK, a 1 do ZKoZP-PR, natomiast wśród 10 testowanych złóż kaolinów 2 zakwalifikowano do ZKoZP-PK, a 8 do ZKoZP-PR. Wszystkie 7 testowanych złóż piasków szklarskich zaliczono do ZKoZP-PR. Łącznie, spośród 73 analizowanych złóż, 17 złóż zaproponowano zaliczyć do ZKoZP-PK, a 36 – do ZKoZP-PR. Na podstawie wykonanego pilotażowego testowania można stwierdzić, że główną zaletą zaproponowanej metodyki jest możliwość użycia analizy wielokryterialnej uwzględniającej liczne czynniki geologiczno-górnicze, środowiskowe i przestrzenne, co stwarza możliwość kategoryzacji złóż zgodnie z ich potencjalnym znaczeniem gospodarczym (na poziomie UE, kraju, regionu) dla celów ich przyszłej ochrony. Co więcej, jeśli system prawny ochrony złóż kopalin zostanie w Polsce efektywnie wprowadzony, metodyka ta może być przydatnym narzędziem do wyboru najcenniejszych złóż, które powinny podlegać ochronie.