Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Miara zróżnicowania wyposażenia gospodarstw rolnych w techniczne środki produkcji

100%

Szewczyk J.

|

tom 13

|

nr 1

204-211

PL

Wyniki PSR 2010 wskazują na duże zróżnicowanie wyposażenia gospodarstw w ciągniki i maszyny rolnicze w ujęciu terytorialnym. W pracy podjęto próbę utworzenia rankingu województw określającego poziom wyposażenia gospodarstw indywidualnych w maszyny i urządzenia rolnicze. Różnorodne mierniki wyposażenia sprowadzono do stanu porównywalności stosując metodę unitaryzacji zerowanej (MUZ). W oparciu o metody taksonomiczne wyodrębniono 3 grupy województw, których gospodarstwa charakteryzują się wysokim, średnim lub niskim poziomem wyposażenia w maszyny rolnicze.

EN

In the light of the Central Statistical Office data from 2010, farm equipment is shows very high differentiation in spatial aspect across Poland. The paper presents an attempt to construct ranking of voivodships with respect to the level of farm equipment. On the basis of zero unitarization method different variables are compared and used to form the synthetic variable. In consequence, three groups of districts were distinguished: of high, moderate and low level of farm equipment.

2

Struktura obszarowa gospodarstw rolnych w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej

63%

Bożek J. , Szewczyk J.

|

tom 65

|

nr 9

48-62

EN

The purpose of the article is to find out which group of EU countires determined on the basis of the specific features of the area structure of their farms Poland belongs to. Two aspects of this structure were taken into account: the number of farms in particular size groups of farmland and the area of farmland they occupy. Poland’s situation was also presented in the regional context, taking into consideration the variety of agricultural activity. The research was based on data obtained from Eurostat and Statistics Poland for the year 2016. The following groups of farm area were considered: farmland under 2 hectares, 2–5 hectares, 5–10 hectares, 10–20 hectares, 20–50 hectares and 50 hectares and larger. Based on the fuzzy classification method, EU countries were classified into 4 groups according to the area structure of their farms. The results of the research demonstrated that Poland belongs to a group of countries with a high level of fragmentation of farms, jointly with Croatia, Greece, Spain, Portugal, Slovakia, Slovenia and Italy. Only 4 countries have a more fragmented farm structure: Bulgaria, Cyprus, Romania and Hungary. As regards the proportion of the area of farmland concentrated in large farms, it is unfavourable in Poland, also when compared to new EU member states, such as the Czech Republic, Slovakia, Hungary and Bulgaria. In Poland the largest farms, with an area of at least 50 hectares, account only for about 1/3 of the total farmland, which, except for Slovenia, is the lowest percentage in the entire EU.

PL

Celem badania omawianego w artykule jest określenie miejsca Polski wśród krajów Unii Europejskiej (UE) pod względem struktury obszarowej gospodarstw rolnych. Pod uwagę wzięto liczbę gospodarstw w grupach wielkościowych użytków rolnych (UR) oraz zajmowaną przez nie powierzchnię UR. Sytuacja Polski została przedstawiona także w ujęciu regionalnym ze względu na zróżnicowanie rolnictwa. Badanie przeprowadzono na podstawie danych Eurostatu i danych GUS za rok 2016. Uwzględniono następujące grupy obszarowe gospodarstw: do 2 ha UR, 2–5 ha, 5–10 ha, 10–20 ha, 20–50 ha, 50 ha i więcej. Za pomocą metody klasyfikacji rozmytej pogrupowano kraje UE w cztery zbiory złożone z obiektów o podobnej strukturze obszarowej gospodarstw. Wyniki badania pokazały, że Polska znajduje się w grupie krajów o dużym rozdrobnieniu gospodarstw, razem z Chorwacją, Grecją, Hiszpanią, Portugalią, Słowacją, Słowenią i Włochami. Bardziej rozdrobnioną strukturę gospodarstw mają jedynie Bułgaria, Cypr, Rumunia i Węgry. Pod względem powierzchni użytków rolnych skupionej w dużych gospodarstwach sytuacja w rolnictwie polskim przedstawia się niekorzystnie, także w porównaniu do nowych krajów członkowskich UE, takich jak Czechy, Słowacja, Węgry i Bułgaria. W Polsce gospodarstwa największe, o powierzchni co najmniej 50 ha UR, skupiają zaledwie ok. 1/3 ogółu UR i jest to (po Słowenii) najniższy odsetek w całej UE.

3

Ocena poziomu rozwoju społecznego powiatów województwa małopolskiego z zastosowaniem dynamicznego miernika syntetycznego

63%

Bożek J. , Szewczyk J.

|

nr 4

45-63

EN

The level of social development of territorial units in Poland is an important topic in the context of the pursued policy to equalise the differences in regional development. Nowadays, spatial disproportions in development are considered one of the main social prob-lems also in Małopolskie Voivodship. The purpose of the study described in the article involves the comparison of changes in the level of social development in the poviats of Małopolskie Voivodship in the period of 2010–2019 by means of a dynamic synthetic measure. The situation of these poviats was evaluated based on data provided by the Local Data Bank of Statistics Poland, describing 10 selected diagnostic features relating to the following areas: the demo-graphic situation, the labour market, education, standard of living and health protection of the inhabitants. The method of linear ordering of multidimensional objects in a dynamic approach was applied. The volume of changes in the level of development of the poviats was determined on the basis of a dynamic synthetic measure. The results of the study indicate that in all of the poviats, a significant decline was observed in the value of the synthetic measure describing the demographic situation and education. On the other hand, the positive aspect is that in all of the poviats the value of the synthetic measure relating to the labour market, living conditions and health protection of the population increased significantly. Consequently, the disproportions between the poviats in the analysed period deepened in terms of the demographic situation and education, whereas the differences in the level of development decreased in the case of the labour market, living conditions and health protection of the population.

PL

Poziom rozwoju społecznego jednostek terytorialnych jest tematem ważnym w kontekście polityki wyrównywania regionalnych różnic rozwojowych. Dysproporcje przestrzenne w zakresie rozwoju należą dziś do głównych problemów społecznych m.in. w woj. małopolskim. Celem badania omawianego w artykule jest porównanie zmian poziomu rozwoju społecznego – z zastosowaniem dynamicznego miernika syntetycznego – powiatów woj. małopolskiego w latach 2010–2019. Ocena sytuacji powiatów została przeprowadzona na podstawie 10 wybranych cech diagnostycznych opisujących sytuację demograficzną, rynek pracy, edukację, poziom życia i ochronę zdrowia mieszkańców, które zaczerpnięto z Banku Danych Lokalnych GUS. Zastosowano metodę porządkowania liniowego obiektów wielowymiarowych w ujęciu dynamicznym. Na podstawie dynamicznego miernika syntetycznego wyznaczono wielkość zmian w poziomie rozwoju powiatów. Wyniki badania wykazały, że we wszystkich powiatach nastąpił wyraźny spadek wartości miernika syntetycznego opisującego sytuację demograficzną i edukację. Pozytywnym zjawiskiem jest znaczący wzrost we wszystkich powiatach wartości miernika syntetycznego opisującego rynek pracy, warunki życia i ochronę zdrowia ludności. Dysproporcje między powiatami w okresie objętym analizą pogłębiły się w przypadku sytuacji demograficznej i edukacji, natomiast zmniejszyły się pod względem sytuacji na rynku pracy, warunków życia i ochrony zdrowia ludności.

4

Poziom rozwoju gospodarczego województw w ujęciu dynamicznym

51%

Bożek J. , Szewczyk J. , Jaworska M.

|

2021

|

nr 57

11-24

EN

The aim of the study is to present changes in the level of economic development of voivodships in the period 2010–2019. The spatial disproportions in the development of territorial units that have persisted for years justify the need for such research, especially in the context of the policy of leveling out regional development differences. The research was carried out on the basis of GUS data for 2010, 2014 and 2019. The method of linear ordering of multidimensional objects in a dynamic approach was used. On the basis of the dynamic synthetic measure, which included 13 selected diagnostic features describing the economic situation, rankings of voivodships were prepared and the scale of changes in the level of development of voivodships in the analyzed period was calculated. The conducted research confirms the disproportions in the economic development of voivodships. In 2019 the best situation in terms of the adopted set of diagnostic features was in the following voivodships: Mazowieckie, Śląskie, Dolnośląskie, Pomorskie and Wielkopolskie, and the lowest rates were recorded in the following voivodships: Lubelskie, Podlaskie, Warmińsko-Mazurskie and Świętokrzyskie. In all voivodships the level of economic development increased in the analyzed period, but the scale of changes was diversified. The greatest increase in the development level indicator occurred in voivodships with the highest level of development, as a result of which the disproportions between voivodships in terms of the studied phenomenon increased.

PL

Celem pracy jest przedstawienie zmian poziomu rozwoju gospodarczego województw w okresie 2010–2019. Utrzymujące się od lat dysproporcje przestrzenne w zakresie rozwoju jednostek terytorialnych uzasadniają potrzebę takich badań, zwłaszcza w kontekście polityki wyrównywania regionalnych różnic rozwojowych. Badania prze- prowadzono na podstawie danych GUS. Zastosowano metodę porządkowania liniowego obiektów wielowymiarowych w ujęciu dynamicznym. Na podstawie dynamicznego miernika syntetycznego, który obejmował 13 wybranych cech diagnostycznych, sporządzono rankingi województw oraz obliczono skalę zmian w poziomie rozwoju województw. Badania potwierdzają dysproporcje w rozwoju gospodarczym województw. W 2019 r. najlepsza sytuacja pod względem przyjętego zestawu cech diagnostycznych panowała w województwach: mazowieckim, śląskim, dolnośląskim, pomorskim i wielkopolskim, a najniższe wskaźniki odnotowano w województwach: lubelskim, podlaskim, warmińsko--mazurskim i świętokrzyskim. We wszystkich województwach poziom rozwoju gospodarczego wzrósł w badanym okresie, ale skala zmian była nierównomierna. Największy wzrost wskaźnika poziomu rozwoju nastąpił w województwach o najwyższym poziomie rozwoju, w wyniku czego wzrosły dysproporcje między województwami pod względem badanego zjawiska.