Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

„Ze stanowiska katolickiego” ks. Józefa Kobylińskiego koncepcja totalizmu państwowego

100%

Dubel L.

|

2011

|

tom 33

121-130

EN

According to Józef Kobyliński, the essential and obvious features of totalism include: 1. The State is recognized to be the highest aim. 2. The race may also be the State’s highest aim (Germany). 3. The monopoly of will by way of complete subordination and blind obedience occurs in the State. 4. The total State is principally atheistic. 5. It is a one-party system. 6. Universalism, commonplaceness of behaviour and absence of any initiative prevail here. According to the author, the basic feature of the total State is its attempt at total predominance over individuals and social groups. Militarism and economic imperialism over neighbors are resorted to whenever possible. Totalitarianism is basically about annihilating anything that could oppose the State and limit its lawlessness. In the totalitarian State the individualism of democracy is ousted by universalism.

2

Aleksander Hertz’s Concept of Totalitarianism

100%

Dubel L.

|

nr 3

EN

The Polish legal and political thought in the period preceding World War II actively attempted to explain the phenomenon of totalitarianism. One can even notice some fascination with certain aspects of the Italian fascism at that time. The article attempts to reconstruct the fundamental, anti-totalitarian views by the sociologist Aleksander Hertz. The author’s main works were written before World War II. It is a series of articles. The most important ones were published in a book entitled Szkice o totalitaryzmie (Sketches on Totalitarianism) (1994). He argues fascism derives from combatant movements. He claims that totalitarianism is a regime that aims to eradicate liberal democracy. He examines totalitarianism based on the Italian fascism, the German Nazism and Stalinism. Aleksander Hertz mainly deals with the explanation of the role of a mono-party in the totalitarian system. He believes it to be the core of any totalitarianism. It is mainly a militarised mono-party. The party is a hierarchical structure. Another characteristic of totalitarianism is the supreme and absolute position of the leader both in the party and the State. The charismatic leader holds absolute power based on a diversified party elite and other ordinary members of the party. They are fully responsible before him for their actions both in the party and outside it. The programme and activity of a totalitarian party are of revolutionary nature and they involve changes in all spheres of social life.

PL

Polska myśl prawnicza i polityczna w okresie przed II wojną światową aktywnie zajmowała się wyjaśnieniem fenomenu totalitaryzmu. W tamtym czasie można dostrzec nawet fascynację niektórymi aspektami włoskiego faszyzmu. Artykuł rekonstruuje podstawowe, krytyczne wobec totalitaryzmu, poglądy socjologa Aleksandra Hertza. Główne prace tego autora powstały przed II wojną światową. Jest to seria artykułów. Najważniejsze zostały wydane w postaci książki pt. Szkice o totalitaryzmie (1994). Faszyzm Hertz wywodzi z ruchów kombatanckich. Wskazuje, że totalitaryzm jest reżimem, którego zadaniem jest zniszczenie liberalnej demokracji. Autor bada totalitaryzm na podstawie włoskiego faszyzmu, niemieckiego nazizmu i stalinizmu. Hertz głównie zajmuje się wyjaśnieniem roli monopartii w systemie totalitarnym. Uważa ją za jądro każdego z totalitaryzmów. Jest to przede wszystkim monopartia zmilitaryzowana. Partia stanowi strukturę hierarchiczną. Kolejną cechą totalitaryzmu jest najwyższa i niekwestionowana pozycja wodza, zarówno w partii, jak i w państwie. Charyzmatyczny wódz sprawuje swą niepodzielną władzę w oparciu o zróżnicowaną elitę partyjną i pozostałych, szeregowych członków partii. Ponoszą oni przed nim pełną odpowiedzialność za swoje działania tak w partii, jak i poza nią. Program i działanie partii totalitarnej mają rewolucyjny charakter i dotyczą zmian we wszystkich obszarach życia społecznego.

3

"Princeps educatus" w myśli Jana z Salisbury

100%

Dubel L.

|

nr 1

EN

The Middle Ages was the era of the duality of power. The concept and understanding of power was dynamic at that time. The issue looked different in the early Middle Ages and different in the medieval period of “the enlightenment”. In this situation, the rational or rationalizing arguments were supported by both proponents of the papalistic vision of the state, as well as the supporters of the concept of autonomous secular authority. It must be borne in mind that at the time of John of Salisbury (c. 1115–1180), the State was confessional, the difference between the sacred and the profane was only just intuitively perceived and was part of a long and complex process, which in a sense, ended upon the arrival of Niccolo Machiavelli’s definition of the State. John of Salisbury formulates the following opinions on the essence of power: Firstly, it is a vision of a sinless monarch. According to him, it is basically the only condition of the recognition of the ruler as a real prince (princeps). The opposite of this legitimate authority is a tyrant. The requiremen there is appropriate education. It has to be princeps educatus (litteratus). Secondly, it is the organic vision of the state in which the political body is governed by the head, which is the habitat of reason, which is only subject to the conscience or the clergy. The construction of the State reflects the wisdom of God, who created man “in his own image and likeness”. Therefore, the State is the reflection (expression) of humanity and its reasonable part. Thirdly, the particular parts of the State (its members) imitate the man and interact with one another. The two values which were earlier raised by St. Augustine: ordinis and pax can be ensured by reasonable and thus fair authority of a prince, which was already named as public authority by John of Salisbury. Fourthly, the authority of prince is exercised in protecting the law of God both by him and by his subjects, and its objective is the realisation of the common good. The implementation of the above objectives in practice is to be the result of certain rational guarantees which are formulated by John of Salisbury towards the authority of prince.

PL

Średniowiecze było epoką dualizmu władzy. Ujęcie i rozumienie władzy było wówczas dynamiczne. Inaczej problem ten kształtował się we wczesnym średniowieczu, a inaczej w średniowiecznym okresie „oświecenia”. W takiej sytuacji po argumenty racjonalne, czy racjonalizujące, sięgali zarówno zwolennicy papalistycznej wizji państwa, jak i koncepcji autonomicznej władzy świeckiej. Pamiętać należy o tym, że w czasach Jana z Salisbury (ok. 1115–1180) państwo miało charakter wyznaniowy, różnica pomiędzy sacrum i profanum była dopiero intuicyjnie postrzegana, będąc fragmentem długiego i złożonego procesu, który w pewnym sensie zakończy dopiero definicja państwa Niccolo Machiavellego. Jan z Salisbury formułuje następujące opinie dotyczące istoty władzy. Po pierwsze, jest to wizja bezgrzesznego monarchy. To jest w zasadzie jedyny jego zdaniem warunek uznania panującego za prawdziwego księcia (princepsa). Przeciwieństwem takiej prawowitej władzy jest tyran. Służyć temu ma wymóg odpowiedniego wykształcenia. Ma to być princeps educatus (litteratus). Po drugie, organiczna wizja państwa, w którym ciałem politycznym zarządza głowa, czyli siedlisko rozumu, poddana jedynie zwierzchności sumienia, czyli klerowi. Budowa państwa odzwierciedla mądrość Boga, który stworzył człowieka „na swój obraz i podobieństwo”. Stąd państwo jest odbiciem (wyrazem) człowieczeństwa i jego rozumnej części. Po trzecie, poszczególne części państwa (jego członki) imitują człowieka i współdziałają ze sobą. Dwie wartości podnoszone wcześniej przez świętego Augustyna: ordinis i pax są możliwe do zapewnienia dzięki racjonalnie działającej i w efekcie sprawiedliwej władzy księcia nazwanej przez Jana z Salisbury władzą publiczną. Po czwarte, władza księcia realizuje się w strzeżeniu prawa Bożego zarówno przez niego, jak i przez poddanych, a jej celem jest realizacja dobra wspólnego. Realizacja powyższych założeń w praktyce ma być efektem pewnych rozumowych gwarancji, które wobec władzy księcia formułuje Jan z Salisbury.