W stratygrafii zlodowacenia wisły wyróżnia się obecnie ponad 40 jednostek wiekowych (tab. 1) i ich liczba wciąż wzrasta. Większość z tych jednostek jest definiowana za pomocą analizy pyłkowej. Niezależnie od tego najmłodsza część piętra wisły jest dzielona również za pomocą kryteriów morfostratygraficznych, głównie dzięki licznym strefom moren czołowych. Sekwencje litostratygraficzne są mniej ważne, mimo że obecność osadów glacigenicznych ma znaczenie jednoznaczne i rozstrzygające. Datowanie piętra wisły dokonywane jest za pomocą różnych metod. Dla jego młodszej części przeważa metoda radiowęglowa. Całe piętro wisły jest możliwe do datowania za pomocą termoluminescencji. Dla datowania jego najmłodszej części jest stosowana metoda warwowa. Całe piętro ma swój zapis w stratygrafii tlenowej osadów dna oceanu. Przegląd stanu poznania stratygrafii wisły świadczy, że występują w niej różne niekonsekwencje w jego podziale wiekowym. Nazwa interstadiału jest stosowana dla jednostek trwających od ponad 5 ka do zaledwie kilkuset lat. Trwanie jednostek zimnych stadiałów jest kilkakrotnie dłuższe, osiągające ponad 10 ka. Korelacje czynione w kierunkach równoleżnikowych Niżu Północnoeuropejskiego dla krótkich ociepleń, zdefiniowanych tylko za pomocą ewolucji szaty roślinnej mogą być obciążone błędem. Należy pogłębiać definicję takich jednostek jak stadiał, faza, interstadiał i interfaza na podstawie rozpoznania florystycznego. Obecne rozpoznanie dna Morza Bałtyckiego stwarza wzrastające watpliwości dotyczące słuszności stosowanych korelacji stref moren czołowych południowej Szwecji i innych bałtyckich krajów. Powodem tego mogą być możliwości rozwoju w obszarze bałtyckim sprzyjających warunków dla deglacjacji arealnej. Artykuł jest przyczynkiem do dyskusji nad podziałem zlodowacenia wisły, stosowanym przy kartowaniu przez Państwowy Instytut Geologiczny.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W regionie gdańskim występują następujące, charakterystyczne cechy pokrywy czwartorzędowej: (1) Deniwelacje pomiędzy najniżej leżącym czwartorzędem i jego najwyższym położeniem osiągają ponad 600 m. (2) W obszarze delty Wisły występują dwa, a może i trzy poziomy różnowiekowych osadów morskich: holsztyński (?), eemski i holoceński (morze litorynowe transgresji atlantyckiej). (3) W profilu ostatniego zlodowacenia występują dwa pokłady glacjalne, datowane m. in. metodą termoluminescencji. Starszy około 61- ok.8 ka BP i młodszy ok. 20 - 12 ka BP. (4) Maksymalna w Polsce miąższość holocenu (głównie osady morskie i jeziorne), wynosząca przynajmniej 100 m na Półwyspie Helskim.
EN
In the Gdańsk region the following specific features of Quaternary cover occur: Denivelations between the Quaternary base and present-day surface achieve more than 600 m. In the Vistula delta plain there are preserved traces of 2 (or even 3) Pleistocene marine transgressions (of Hohteinian?, Eemian, and Holocene or Atlantic or Littorina age). The Vistulian sequence consists of two glacial episodes dated by TL metod: older about 61-58 ka BP, and younger at 20-12 ka BP. Thickest Holocene deposits in Poland (mainly marine and limnic sequence), exceeding 100 m in the Hel Spit.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.