Francuska reforma terytorialna z grudnia 2010 r. miała – wedle zapowiedzi – gwałtownie zmienić strukturę francuskiego lokalnego systemu polityczno-administracyjnego poprzez przyjęcie rozwiązań instytucjonalnych pozwalających na silne upodmiotowienie największych aglomeracji oraz uwzględnienie postępujących procesów metropolizacji. Zapowiadane zmiany miały dostosować model organizacji terytorialnej do wymogów współczesnej gospodarki, dynamizując wzrost gospodarczy kraju ogarniętego stagnacją. Ustanowienie usankcjonowanych ustawowo metropolii, jako nowych jednostek samorządu terytorialnego przejmujących najważniejsze kompetencje gmin i departamentów, miało być „terytorialną rewolucją”, która ostatecznie zakończyła się jednak niepowodzeniem. Tymczasem „dopisane” do projektu ustawy w ostatnim momencie regulacje przewidujące możliwość tworzenia stosunkowo luźnych form współpracy międzyterytorialnej w postaci „biegunów metropolitalnych” odegrały rolę, której ustawodawca zapewne się nie spodziewał. Sytuacja ta pokazuje rosnące znaczenie elastycznych pod względem kompetencyjnym oraz terytorialnym rozwiązań, wykorzystujących wielopłaszczyznowe współrządzenie (multi-level governance), jako efektywnego narzędzia zarządzania międzyterytorialnego w sytuacji inercji klasycznej struktury terytorialnej i blokady jej reform.
EN
The aim of the French territorial reform from December 2010 was to change the structure of the French local political and administrative system thanks to institutional solutions that would strengthen the biggest agglomerations and lead to their progressive metropolization. The announced changes were meant to adjust the model of territorial organization to the requirements of contemporary economy and to enhance national economic growth of the country in stagnation. The introduction in the law of metropolises as new local-government territorial units that took over the most important competences of municipalities and departments was meant as a “territorial revolution”. Unfortunately, it failed. Meanwhile, the regulations that would make it possible to create a rather loose form of interterritorial cooperation, a so-called Metropolitan Pole, that were inserted into the project at the last moment, gave results unexpected by the legislator. This situation shows the growing importance of flexible solutions regarding competences and territory, solutions that use multilevel governance as an effective tool for inter-territorial management in the situation of inertia of the classical territorial structure and obstacles to its reform.
Po ponad 10 latach dyskusji na temat potrzeby upodmiotowienia obszarów metropolitalnych w Polsce przyjęta została ostatecznie ustawa o związku metropolitalnym w województwie śląskim. Wyznaczenie pułapu demograficznego na poziomie 2 mln mieszkańców potwierdza, że zamierzeniem ustawodawcy było stworzenie pierwszego związku metropolitalnego właśnie w konurbacji górnośląskiej, co podyktowane jest jej unikatową w skali kraju strukturą terytorialną. Powstanie z dniem 1 lipca 2017 r. Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii jest zatem wielkim eksperymentem społecznym i znaczącą innowacją w polskim samorządzie terytorialnym. Objęcie zasięgiem związku metropolitalnego 41 gmin górnośląskiego obszaru metropolitalnego było odważnym krokiem i świadczy o wysokim poziomie mobilizacji i determinacji śląskich samorządowców. Specyficzny system decyzyjny oparty na zasadzie podwójnej większości powinien sprzyjać dialogowi dużych i małych gmin związku metropolitalnego. Ogólnie sformułowane w ustawie kompetencje związku dają istotną swobodę jego władzom w wyznaczeniu priorytetowych zadań i projektów. Celem autora artykułu jest analiza architektury instytucjonalnej zwią
EN
After 10 years of discussions about the need to empower the metropolitan areas in Poland, finally a metropolitan union law for the Śląskie Voivodeship [Silesian region] has been adopted. Defining two million people as a population level required for the creation of the metropolitan union confirmed that the legislator’s intention was to establish the first metropolitan union in Poland specifically in the Silesian conurbation due to its unique territorial structure. The establishment of the Upper Silesian and Zagłębie Metropolis [Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia] should be seen as an important social experiment and significant innovation in the Polish local – government system. The large territorial delimitation of the metropolitan union with 41 local units is a courageous step that proves a high level of mobilisation and strong involvement of Silesian local decision makers. The specific decision-making procedure based on double majority voting should entourage dialogue between the large and small member cities of the metropolitan union. The generally formulated competences of the metropolitan union allow considerable freedom to the authorities in prioritising tasks and projects. The author’s analyses the institutional architecture of the first Polish metropolitan union, which is a hybrid organisation combining an inter-municipal association and a local government unit, from the perspective of turning the Upper Silesian metropolitan area into an efficient system of metropolitan governance.
The article deals with the role of innovation places in the revitalization process. The innovation place is the author’s concept that combines a classic and dynamic approach to a place with the process of metropolization, fostering the innovation generation process necessary to address contemporary urban challenges. In turn, revitalization in the article is understood broadly as an element of urban policy implemented through specific plans and development programs but also as a set of informal local activities contributing to the city’s revival. Especially the second understanding is related to the concept of an innovation place as effective revitalization often goes along with new or alternative solutions that may emerge from the innovation places. Six cases of innovation places are presented in the article, namely: Fabryka Pełna Życia, Centrum Zimbardo, Fabryka Porcelany (all in GZM), Mixeur and Rues du Développement Durable (Saint-Etienne), and Autre Soie – CCO (Lyon), to point out the relation between innovation places and revitalization. They were examined during the research conducted from November 2020 to May 2021 in three metropolitan areas: the GZM Metropolis (Poland), Lyon, and Saint-Etienne (both in France). The classical sociological techniques of in-depth interview and observation were implemented while carrying out the empirical study. The author’s research led to the conclusion that successful revitalization can be strengthened by the presence of a bottom-up innovation place engaging with the local community. The dynamic emerging from innovation places may contribute to the empowerment of local communities, providing them with more substantial potential and new social and cultural resources strengthening their operational abilities. Such regularity was observed in five out of six innovation places analysed in the article. The cooperation based on trust between municipal institutions implementing regeneration projects and local actors operating in innovation places in a given area presents one of the conditions for a positive change.
PL
Artykuł podejmuje tematykę roli, jaką w procesie rewitalizacji odgrywają miejsca innowacyjne. Określenie to w autorskiej koncepcji łączy klasyczne i dynamiczne ujęcie miejsca z procesem metropolizacji, co daje szansę na kreowanie innowacji, szczególnie istotnych w kontekście radzenia sobie ze współczesnymi wyzwaniami rozwojowymi miast. Analiza funkcjonowania miejsc innowacyjnych pozwoliła na postawienie tezy, że istnienie miejsca tego typu stanowi zasób pozytywnie wpływający na powodzenie procesu rewitalizacji. Szczególnie wyraźnie sytuacja taka jest widoczna w miejscach, które powstają oddolnie i potrafią włączyć społeczność lokalną w realizację procesu rewitalizacji. Prawidłowość taką zaobserwowano w pięciu z sześciu miejsc innowacyjnych analizowanych w artykule, w którym wykorzystano wyniki badań jakościowych prowadzonych w latach 2020–2021 w metropoliach Lyonu, Saint-Etienne oraz w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
The French territorial system is marked by a historical very large communal dispersion. Strangely the French State, although considered very strong, has never managed to impose the merger of these municipalities, as was the case in most other European countries. This resistance of local elected representatives, often also national parliamentarians, then led the central government to use another strategy: their grouping in public institutions of intermunicipal cooperation (EPCI). The creation of the Metropolis of Lyon is, therefore, very original. Created by the law of 27th January, 2014, it is the only “metropolis” with the status of territorial collectivity and merges on its territory the Rhône department and the former “urban community” of Lyon. This metropolis is thus unique in France, and the authors will tend to verify whether it could serve as a model to follow by other metropolises, considering the case of the first institutionalised metropolis in Poland, namely the GZM Metropolis, which is struggling with structural problems. The GZM Metropolis was established in 2017 by the Polish Parliament’s law and provided with a specific governance regime comparable to the “manager and council model” and decision-making based on a double majority of the municipalities and population. After the first five years of functioning, the leaders of this first Polish metropolis seem to be ready to adjust their metropolitan institutions, understanding its limits and searching for inspiration at the international level.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.