Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

On the epistemic dimension of religion

100%

Gutowski P.

|

nr 4

PL

Contrary to a widespread thesis about the non-cognitive character of religious beliefs, I argue that it is beneficial to highlight and not marginalize the place of religion in the epistemic sphere. At least some religious beliefs (especially theism) can be qualified as true or false. Holding them as true is usually based on the evidence which is not widely accepted. This, however, does not entail that these beliefs are not true. If they are true, then holding them to be true should be seen as rational, despite of the fact, that the supporting evidence does not seem to be strong in the light of current epistemic standards of justification. It does not mean, however, that such beliefs can be hold with the highest assertion if they evoke serious doubts. Changes in religious doctrines and religious pluralism do not constitute a sufficient reason for excluding religion from the epistemic sphere, as a similar situation concerns many academic disciplines, such as philosophy, or psychology.

2

Creative Thinking about God and Respect for Christian Identity

100%

Gutowski P.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

tom 71

|

nr 2

7-23

PL

W artykule odwołuję się do filozofii Williama Haskera i jego propozycji pogodzenia szacunku dla podstawowych dogmatów chrześcijaństwa ze współczesnymi standardami wiedzy i potrzebami współczesnego człowieka. W pierwszej części analizuję jego stanowisko w sprawie idei filozofii chrześcijańskiej. Hasker zakłada prawdziwość głównych doktryn chrześcijaństwa, więc nie sprzeciwia się nazywaniu go filozofem chrześcijańskim, ale też nie jest entuzjastycznie nastawiony do stosowania tej nazwy. Taka postawa jest rezultatem jego przekonania, że w filozofii stan absolutnej neutralności nie jest możliwy oraz że niezależnie od poglądów akceptowanych przez danego myśliciela warunkiem dobrej filozofii jest uczciwość i ocenianie wszystkich stanowisk i przekonań pod kątem ich wewnętrznej spójności i zgodności z dowodami. Dlatego Hasker stara się bardzo rzetelnie rekonstruować stanowiska odmienne od własnego i tropić w nich rożne trudności, zwłaszcza sprzeczności. W moim przekonaniu zarzut wewnętrznej sprzeczności jest jednak nieskuteczny, gdy stosuje się go do stanowisk filozoficznych, które z zasady posługują się nieostrymi pojęciami. Podobnie jest z zarzutem sprzeczności tych stanowisk z dowodami, bo jednym z takich nieostrych pojęć jest także pojęcie dowodu. Dlatego właśnie filozoficzne twierdzenia mają niezwykłą zdolność trwania lub niespodziewanego odradzania się po uznaniu ich za definitywnie martwe. Nie wynika stąd, że nie można przekonująco uzasadnić swojego stanowiska przy użyciu mniej formalnych kryteriów. W drugiej części skupiam się na interesującym pomyśle retorycznym zastosowanym przez Haskera w celu uatrakcyjnienia jego koncepcji Boga. Hasker sugeruje, że powinniśmy kształtować koncepcję Boga w oparciu o nasze wyobrażenie wielkiego człowieka, a więc takiego, który np. wychowuje dzieci do samodzielnego życia i potrafi skutecznie oraz sprawiedliwie kierować dużymi grupami ludzi. Pomijając zarzut antropomorfizmu, powstaje jednak pytanie o wartość epistemiczną tego wyobrażenia, które nie jest uniwersalne, zmienia się w czasie i zależy od warunków, w jakich żyją ludzie. Proponowana przez Haskera treść tego wyobrażenia nie wydaje się również zgodna z ideą Boga chrześcijańskiej ortodoksji, w której dominuje raczej teizm tradycyjny niż otwarty. W tym właśnie miejscu pojawia się problem powiązania twórczego myślenia i szacunku dla tożsamości chrześcijańskiej. Niezależnie od krytycznych opinii teistów tradycyjnych na temat teizmu otwartego, Hasker opowiada się za koncepcją silnej tożsamości chrześcijańskiej określonej przez powszechnie uznawane credo. Proponuję potraktować tę tożsamość nieco bardziej elastycznie.

EN

In the article I refer to the philosophy of William Hasker and his proposal to reconcile respect for the basic dogmas of Christianity with the contemporary standards of knowledge and the needs of people today. In the first part I analyse Hasker’s view on the idea of Christian philosophy. Since he assumes the truthfulness of the main doctrines of Christianity, he is not opposed to being referred to as a Christian philosopher, but neither is he enthusiastic about this name. This attitude is the result of his conviction that the state of absolute neutrality is not possible in philosophy and that regardless of the views accepted as true by a given thinker the requirement for good philosophy is fairness and evaluating all perspectives and beliefs for their internal coherence and their correspondence with the evidence. Therefore, Hasker first tries very carefully to reconstruct positions different from his own and to track down various difficulties in them, especially contradictions. In my opinion, however, the objection of self-contradiction is ineffective when applied to philosophical positions which, as a rule, use vague concepts. The same applies to the claim that these positions are contradictory to evidence, because one of such vague notions is also the notion of evidence. That is why philosophical claims have the extraordinary ability to persist in life or unexpectedly revive after being considered definitively dead. It does not follow from this that one cannot convincingly justify one’s position using less formal criteria. In the second part I focus on the rhetorical device used by Hasker to make his concept of God more attractive. He suggests that we should shape our concept of God based on our idea of a great man, i.e. one who educates children to live independently and is able to effectively and fairly manage large groups of people. Leaving aside the accusation of anthropomorphism, the question arises about the epistemic value of this image, which is not universal, changes over time and depends on the conditions in which people live. The content of this image proposed by Hasker isn’t also consistent with the idea of the God of Christian orthodoxy, which is dominated by traditional rather than open theism. This is where the problem of linking creative thinking and respect for Christian identity arises. Regardless of the opinion that open theism has among traditional theists, Hasker supports the concept of a strong Christian identity determined by a universally recognized creed. I propose to treat this identity a little more flexibly.

3

O tym, że nieprawdą jest, iż według pewnych filozofów wszystko, co ciekawe w filozofii dzieje się w Ameryce, o pojęciu filozofii analitycznej i o potrzebie problemowego spojrzenia na filozofię

100%

Gutowski P.

|

2005

|

nr 6

235-239

PL

Głos w dyskusji: Czy zmierzch filozofii analitycznej?

4

Co powinno interesować filozofa w religii?

100%

Gutowski P.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

tom 71

|

nr 2

357-372

EN

The article was inspired by chapters 6–7 of Ryszard Kleszcz’s book Logika, metafilozofia, wszechmoc. Siedem studiów filozoficznych (Logic, Metaphilosophy, Omnipotence. Seven Philosophical Studies) published in Polish in 2021. These chapters concern this part of metaphysics, which in the terminology inspired by scholastic distinctions was referred to as the philosophy of God, and is now placed within the framework of philosophical theology or philosophy of religion. I focus on three questions: 1) How to distinguish research in the philosophy of religion from research in the sciences of religion? 2) Can the limiting of research, typical of a large number of philosophers of religion, to monotheism in the world’s largest religions, and more specifically to Christianity, be convincingly justified without revealing their religious beliefs? 3) Is classical theism the correct articulation of the Christian meaning of the word “God”. In reply to the first question, I argue that a philosopher of religion is one who directly or indirectly takes a positive or negative stand on the cognitive character, especially truthfulness (Kleszcz would prefer to say “justification”) of religious beliefs or experiences. My reply to the second question, unlike Kleszcz’s, is negative: the philosopher’s disclosure of his own attitude to religion does not betray the ideal of objectivity; on the contrary, it promotes fairness in relation to the readers, and eliminates a certain kind of theoretical hypocrisy found in supporters of a philosophy practiced in a supposedly neutral way towards their own beliefs. My answer to the third question is also negative. What we need today is a less conservative philosophy of religion, bolder in its claims, than the one proposed by Ryszard Kleszcz-namely, one that imitates the way of practicing philosophy by the old masters, e.g. by St. Thomas Aquinas, consisting in the search for the rational foundations of Christianity, and not one that recognizes the results of the old masters’ findings, for example, on the nature of God, as fundamentally final and corrigible only in minor details.

PL

Inspiracją do napisania niniejszego artykułu były rozdziały V–VII książki Ryszarda Kleszcza Logika, metafilozofia, wszechmoc. Siedem studiów filozoficznych (2021), dotyczące tej części metafizyki, którą w terminologii scholastycznejokreślano jako filozofię Boga, a obecnie umiejscawia się ją w obrębie teologii filozoficznej lub filozofii religii. Koncentruję się na trzech pytaniach: 1) jak odróżnić badania w zakresie filozofii religii od badań w naukach o religii; 2) czy typowe dla znacznej liczby filozofów religii ograniczanie badań do monoteizmu w największych religiach świata, a w kwestiach bardziej szczegółowych do chrześcijaństwa, można przekonująco uzasadnić bez ujawniania ich własnych przekonań w sprawie religii; 3) czy klasyczny teizm stanowi właściwą artykulację chrześcijańskiego znaczenia słowa „Bóg”. W odpowiedzi na pierwsze pytanie twierdzę, że filozofem religii jest ten, kto bezpośrednio lub pośrednio zajmuje pozytywne lub negatywne stanowisko w sprawie kognitywnego charakteru, a zwłaszcza prawdziwości (Kleszcz wolałby powiedzieć: „uzasadnienia”) wierzeń czy doświadczeń religijnych. Na drugie pytanie, inaczej niż Kleszcz, odpowiadam negatywnie: ujawnienie przez filozofa własnego stosunku do religii nie niweczy ideału obiektywności, natomiast promuje uczciwość wobec czytelników i eliminuje pewien rodzaj teoretycznej hipokryzji spotykany u zwolenników filozofii uprawianej w sposób rzekomo neutralny względem własnych przekonań. Moja odpowiedź na trzecie pytanie jest także negatywna. Potrzebna jest nam dzisiaj mniej zachowawcza, odważniejsza w swoich roszczeniach filozofia religii niż ta proponowana przez Ryszarda Kleszcza - taka mianowicie, która naśladuje sposób uprawiania filozofii przez dawnych mistrzów, np. przez św. Tomasza z Akwinu, polegający na poszukiwaniu filozoficznych podstaw dla chrześcijaństwa, a nie taka, która uznaje wyniki ich ustaleń, np. w kwestii natury Boga, za zasadniczo ostateczne, a korygowalne jedynie w drobnych szczegółach.

5

Naturalizm niekonsekwentny czy świadomy swoich ograniczeń?

88%

Gutowski P.

|

2005

|

nr 6

169-172

PL

Głos w debacie: Naturalizm i epistemologia

6

Efficacy of Estimated Glomerular Filtration Rate in Prediction of the Early Complication After Peripheral Artery Reconstruction

51%

Kazimierczak A. , Cnotliwy M. , Gutowski P.

|

nr 11

512-517

EN

Glomerular Filtration Rate impairment is an important risk factor of complication after operation. The recognition of Chronic Kidney Disease prior to surgery assists in reducing postoperative complications. This is especially important for arteriosclerotic patients with kidney function impairment, which quite often persist unrecognized. Estimation of the eGFR identify patients with CKD and assist in the planning and modification of treatment.The aim of the study was evaluation of the number of patients with impaired kidney function (eGFR 15-60 ml/min/1.73 m2) from those referred for artery reconstruction. The analysis of early complications related to the impaired GFR.Material and methods. Prospective not-randomized trial of a group of 828 patients who had undergone surgical or endovascular procedures. On admission eGFR was assessed according to the Cockroft-Gault formula. Comparison in frequency and type of early complication was performed between two groups (eGFR ≤ 60 ml/min/1.73 m2 - 536 patients and eGFR 15-60 ml/min/1.73 m2 - 292 patients).Results. Impaired Kidney Function with eGFR in the range between 15- 60 ml/min/1,73 m2, was recognized in 35% of patients. In the impaired eGFR group gastrointestinal bleeding (p<0.0005), acute renal insufficiency (p<0.0005), pneumonia (p<0.05), diabetes decompensation (p<0.005) and myocardial infarct occurred more often (p<0.05) compared to the normal kidney group. Only a few general and local complications were noticed after the aortic arch arteries operations and endovascular procedures. No statistically insignificant differences were observed between both groups.Conclusions. Glomerular Filtration Rate assessment prior to surgery is useful in predicting severe complications after vascular surgery and should be performed on a regular basis.

7

The Role of Isolated Profundaplasty in Attempts to Lower the Level of Amputation in Critical Limb Ischemia

38%

Cnotliwy M. , Szumiłowicz J. , Safranow K. , Petriczko W. , Wiernicki I. , Gutowski P.

|

2007

|

tom 79

|

nr 12

773-778

EN

The aim of the study was to verify the usefulness of isolated profundaplasty performed prior to amputation in attempts to salvage the knee joint in patients scheduled for the major amputation due to critical limb ischemia.Material and methods. The study enrolled 46 patients treated between January 1992 and December 2005 due to critical limb ischemia who were primarily scheduled for major amputation. Arteriography performed in all studied patients disqualified these patients from attempts to reconstruct the lower leg arteries, but simultaneously provided information on possibilities for profunda repair. A few days prior to below-knee amputation, a profundaplasty was performed. The following parameters were evaluated: the course of wound healing in the groin and tibial stump, the rate of conversion of the transtibial amputation to an above-knee amputation and patency of the deep femoral artery 12 months postoperatively.Results. One patient died within the first 30 postoperative days. Complications of wound healing in the groin requiring surgical debridement occurred in 7 patients. Early conversion to above-knee amputation was necessary in 10 cases due to lack of stump healing; this group included 6 patients with infected pedal tissue necrosis and 4 patients with reocclusion of the deep femoral artery. The cumulative proportion of survivors at 12 months with a preserved knee joint was 0.50, and that of those with a patent deep femoral artery was 0.47. No significant differences were found between profundaplasty methods regarding patency of the deep femoral artery and tibial stump healing. Similarly, no significant differences were found between diabetic and non-diabetic patients. It has been found that infection of pedal tissue necrosis had a significant negative influence on the patency of the deep femoral artery following the profundaplasty (p=0.02) and resulted in lower rates of salvage of the knee joint (p=0.0002)Conclusions. 1. In the case when other methods of vascular reconstruction are no longer possible, an isolated profundoplasty performed prior to below-knee amputation creates a chance for stump healing and salvage of the knee joint for the patients with critical limb ischemia who have no infection within the foot. 2. Pedal tissue infection in the same group of patients should constitute an indication for primary above-knee amputation.