Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 31

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
|
|
tom 51
EN
The aim of this paper was to assess differentiation in the total content of Cu, Zn and Mn under the influence of water erosion. The present author investigated parent material, eroded soils and delluvial sediments of a small arable-forest catchment of the moraine zone in West Pomerania. The average content of heavy metals in the parent rock (boulder light loam) were assumed as geochemical backgrounds of Cu, Zn and Mn. It was found out that erosion process caused differentiation in heavy metals. Zinc was the most mobile in this transportation; Mn was not sensitive to it. Delluvial sediments from arable (drainage) depressions had a clearly lower content of Cu and Zn than the parent material. It was also noted that Cu and Zn content in the forest area was lower than in the arable area of a similar relief and soil composition. Mn content was always higher in the arable soils. Soil-forming processes influenced differentiation of heavy metals in the vertical soil profile. The humus and Bt horizons (accumulation of silicate clay) were enriched with heavy metals. A decrease of heavy metal content was noticed in the eluvial horizon (Eet - outwash of silicate clay). The humus horizon of the investigated soil had, a natural (not increased) content of Cu, Zn and Mn.
EN
The aim of this study was to evaluate the soils from the Old Town in Szczecin (NW Poland) as a potential forest habitat using the Forest Soil Trophism Index (ITGL). For this purpose, six drillings were made, from which the samples of anthropogenic materials were taken. The method of soil material collection for the study did not allow the determination of bulk density required to calculate Soil Trophic Index – the indicator currently used in forest science. The methods commonly used in the soil sciences were used to determine the following properties of the soil samples: texture, pH in H2O, pH in KCl, electrical conductivity (EC), organic carbon content, total nitrogen content, base capacity (BC) and total content of Zn, Pb, Cd, Ni, Cr, Cu and Hg. It was found that the soils from the Old Town in Szczecin were alkaline and contained higher amounts of salts and heavy metals (especially Pb and Zn) than natural soils. The degradation degree of these soils was not significantly enough to prevent the succession of vegetation when anthropic pressure ceased. The ITGL values were high, in the range of 38.9−44.5, because of the presence of organic carbon in whole soil profile, which was also rich in nitrogen, high values of pH in H2O and base capacity. The ITGL values indicated the hypertrophic character of soil materials and potential habitat of the fresh broadleaved forest. After the colonization of tested area by pioneer species of trees, one expects the dominance of beech, oak, maple and linden, i.e. species frequently occurring in the immediate vicinity and at the same time the species constituting of potential vegetation for the Baltic Natural−Forest Province.
PL
Celem pracy była ocena odłogowanych gleb rdzawych, jako siedliska leśnego w oparciu o indeks trofizmu gleb leśnych (ITGL) i siedliskowy indeks glebowy (SIG). Badano gleby VI klasy bonitacyjnej położone na równinie sandrowej we wsi Ginawa w woj. zachodniopomorskim. Wartości ITGL i SIG pozwoliły określić je jako siedliska lasów mieszanych, a w jednym przypadku nawet lasu.
EN
The aim of this work was evaluation of rusty soil, which were fallowed in the early 90s, as forest habitat made based on the indexes of forest soil trophism index (ITGL) and soil site index (SIG) with using criteria proposed by Brożek (2001) and Brożek et al. (2008). Investigated rusty soils with VI quality class are located within the sandr plain in the village Ginawa in the province of West Pomerania. The values of ITGL and SIG, helped to determine them as mixed forest habitat, and in one case even the forest.
PL
W pracy scharakteryzowano osady antropogeniczne z obszaru Starego Miasta Szczecina (Placu Orła Białego), których warstwa osiąga grubość ok. 4 m, a materiały w niej zawarte wzbogacone są w materię organiczną, w tym próchnicę. Osady te zawierają ogromną ilość zanieczyszczeń mechanicznych, wśród których dominują odpady gruzu budowlanego tworzące, w zasięgu warstwy antropogenicznej, 3-metrową ciągłą warstwę typowo gruzową. Gruz budowlany wzbogacił grunty w węglan wapnia i spowodował ich alkalizację, nawet do poziomu pHKCl=8,7. Spowodował także bardzo wyraźny wzrost zawartości ołowiu i cynku, wyraźny - miedzi i w niewielkim stopniu wzbogacił osady w kadm. Nie potwierdzono wpływu domieszek na zawartość niklu. Maksymalne zawartości Zn, Cu, Pb i Cd wynosiły odpowiednio: 685, 146, 716 i 1,7 mg x kg-1 i były to ilości przekraczające dopuszczalny poziom dla I grupy gruntów: siedmiokrotnie w od-niesieniu do ołowiu i dwukrotnie w przypadku cynku według Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 roku [Dz.U. 2016 nr 0 poz. 1395].
EN
In this work the anthropogenic sediments from area of Old Town Szczecin (Square of Orła Białego) were characterized. It was found that layer of these sediments had thickness of approx. 4 m and materials contained therein were enriched in organic matter, including humus. These sediments contained a huge amount of mechanical deposits which were dominated by building rubble that formed of 3-meter continuous rubble layer within the anthropogenic layer. Building rubble enriched materials in calcium carbonate and caused their alkalinisation even to level pHKCl=8.7. These deposits caused also a very clear increase of lead and zinc contents, clear increase of copper content and slightly enrichment of materials in cadmium. Not confirmed the effect of mechanical deposits on nickel content. The maximum content of Zn, Cu, Pb and Cd were respectively: 685, 146, 716 and 1.7 mg x kg-1. These amounts were higher than acceptable level for I group of grounds: seven times in respect of lead, twice in case of zinc according Regulation of Minister of Environment from 1 September 2016 [Dz.U. 2016 nr 0 poz. 1395].
PL
Celem pracy była ocena podstawowych właściwości chemicznych i ogólnej zawartości Pb, Zn, Cu, Ni i Cd w poziomie próchnicznym gleb z terenu byłej odlewni żeliwa i metali kolorowych w Nowogardzie (woj. zachodniopomorskie). Zakład ten nie działa od ok. 10 lat, a jego teren obecnie w dużym stopniu pokryty jest gruzem z niszczejących budynków i innymi nielegalnie składowanymi odpadami. Stwierdzono, że badane gleby były zasadowe, a ich niskie zasolenie wynika z luźnego uziarnienia. Maksymalna zawartość metali wynosiła: 467,4 dla Pb; 546,0 dla Zn; 452,0 dla Cu; 64,9 dla Ni i 4,45 mgxkg-1 dla Cd. Zawartości wyższe od dopuszczonych prawem dla gruntów zabudowanych i zurbanizowanych odnotowano dla Zn, Cu, Pb i Cd. Wzbogacenie gleb w Ni było nieznaczne i nie wskazywało na zanieczyszczenie. Uwzględniając aktualną jakość gleb i lokalizację terenu w obrębie Nowogardu, racjonalnym sposobem jego zagospodarowania byłoby przeznaczenie do działalności produkcyjnej (drobna wytwórczość), składowania i magazynowania. Teren ten po-winien być w jak największym stopniu zadarniony i otoczony pasem drzew i krzewów, by ograniczyć migrację metali w środowisku przez fitostabilizację i zmniejszenie ryzyka erozji. Takie działanie uzasadnia luźne uziarnienie gleb i fakt istnienia w niedalekim sąsiedztwie doliny ze zbiorowiskami szuwarowymi podmokłych łąk.
EN
The aim of this work was assessment of basic chemical properties and Pb, Zn, Cu, Ni, Cd total content in soil humus horizon from area of former iron foundry and non-ferrous metals in Nowogard (West Pomeranian Province). This foundry does not work from approx. 10 years and the ar-ea now largely covered by the rubble of crumbling buildings and other waste of stored illegally. It was found that the investigated soils had alkaline character and their low salinity was the result of loose texture. The maximum contents of metals were: 467.4 for Pb, 546.0 for Zn, 452.0 for Cu, 64.9 for Ni and 4.45 mgxkg-1 for Cd. Content higher than permitted by law for built-up urban areas reported for Zn, Cu, Pb and Cd. Soil enrichment in Ni was low and no sign of contamination. Given the current soil quality and location of former foundry on the Nowogard area, rational way will been to allocate this terrain to productive activities (small production), storage and warehousing. This area should be in high degree covered with grasses and surrounded by a belt of dense trees and shrubs to reduce the migration of metals in the environment by phytostabilization and minimize the risk of erosion. This action would be desirable considering the loose texture of soils and the existence in the vicinity of the valley with the communities of rushes and wet meadows.
PL
Celem pracy była ocena chemizmu 10-letnich gleb powstałych przez złożenie na popiołach z węgla kamiennego 5 wariantów nakładów zawierających substancję organiczną naturalnego i antropogenicznego pochodzenia. Gleby te charakteryzował odczyn zasadowy, niewielkie zasolenie, bardzo wysoka zasobność w przyswajalny fosfor, wysoka w przyswajalny mangan, cynk i miedź oraz średnia w przyswajalny magnez. Zawartość ogólna Zn, Cu, Cd, Pb i Ni nie przekraczała wartości dopuszczonych prawem, jednak wystąpiły przypadki podwyższonych ilości cynku, miedzi i ołowiu oraz powszechnie występujące słabe zanieczyszczenie kadmem.
EN
The aim of study was to evaluate chemical properties of 10-year-old soils made by submission on ashes from hard coal 5 variants of surface layer including organic matter of natural and anthropogenic origin. These soils were characterized by alkaline reaction, low salinity, very high abundance of available phosphorus, high abundance of available manganese, zinc, copper and average abundance of available magnesium. The total content of Zn, Cu, Cd, Pb, and Ni was less than admitted by law, however reported cases of elevated amounts of zinc, copper and lead and widespread existing poor contamination of cadmium.
PL
Autorzy porównywali właściwości fizyczne oraz wybrane chemiczne dwóch gleb piaszczystych o zbliżonym uziarnieniu, w typie rdzawych właściwych, do początku lat 90-tych stanowiących jedno pole płodozmianowe – własność PGR Ginawa. Aktualnie jedno pole jest intensywnie użytkowane rolniczo (z uprawą pszenżyta), drugie zaś stanowi 8-letni odłóg. Stwierdzono, że proces odłogowania spowodował znaczące zakwaszenie gleby, zmniejszenie wysycenia kompleksu sorpcyjnego kationami zasadowymi, zubożenie w przyswajalne formy magnezu, potasu i fosforu oraz wzrost zawartości glinu wymiennego. Nie stwierdzono natomiast wzbogacenia gleby odłogowanej w próchnicę, co można powiązać z niską produkcją biomasy roślin porastających odłóg. Odłogowanie spowodowało poprawę właściwości wodno-powietrznych w wierzchniej 10-centymetrowej warstwie gleby, związaną najprawdopodobniej z oddziaływaniem systemów korzeniowych roślin. Głębsze warstwy gleby z odłogu uległy zagęszczeniu.
EN
The authors investigated rusty soils from two objects: arable land and an eight-year fallow in Ginawa (Western Pomerania). The physical and chemical properties were determined in surface layer (0 - 40 cm). The soils had the same texture. The eight-year period of fallowing caused a decrease of pH and bases saturation. The soil of fallow had a higher hydrolytic acidity and content of exchangeable Al+3 (toxic for cultivated plant). The rusty soils from both objects had similar humus content. The arable soil had a higher bulk density (in layer 0-10 cm), actual moisture and lower air porosity in the layer of 0-20 cm.
PL
Autorzy badali wybrane właściwości fizyczne (gęstość objętościowa, pojemność kapilarna objętościowa, porowatość niekapilarna, pojemność wodna całkowita objętościowa) i chemiczne (pHKCl, zawartość materii organicznej) gleb antropogenicznych wytworzonych na bazie odpadów paleniskowych. Substytutem poziomu próchnicznego w tych glebach jest sześć nadkładów wytworzonych z materiałów odpadowych bogatych w substancję organiczną. Gleby te charakteryzują się bardzo niską porowatością niekapilarną, co może ograniczać filtrację wód opadowych. W związku z tym odpady paleniskowe powinny być stosowane do odtwarzania gleb w miejscach nie sprzyjających stagnacji wody opadowej.
EN
The authors investigated anthropogenic soils formed on the basis of ash-slag. Six variants of surface layer with organic matter were placed on the ash-slag subsoil. The physical properties of the investigated soils showed minimum imporovement after three years but these properties were still unfavourable. These soils could reduce water filtration during the intense rain and cause oxygen-free conditions for plants with deep roots.
EN
Research on soil pollution with heavy metals and roadside metallophyte plant species spatial distribution along public roads within forest and agricultural areas in Szczecin Lowland was carried out. The roadside zones of about 8 m total width were surveyed. The total content of Mn, Pb and Cu in field and forest roadside soil samples decreased in roadside zones as moving away from the road. However, in the zone of 2 m width the field roadside soil showed the accumulation higher level of the analyzed heavy metals as compared with that of forest one, ie by about 25 % more of Pb and Mn and about 60 % more of Cu. Differences in the content of heavy metals in roadside soils depended on a zone distance from the road, the soil granulation and pH reaction. Analysis of spatial and quantitative distribution of metallophyte species against the background of zonal roadside structure confirmed obtained results concerning the presence of heavy metals in roadside soil samples.
PL
Przedstawiono wyniki badań dotyczące zawartości wybranych metali ciężkich w glebach poboczy dróg i przestrzennego rozmieszczenia metalofitów - gatunków roślin tolerujących obecność tych pierwiastków w glebie. Badaniami objęto strefy pobocza o łącznej szerokości 8 m, wzdłuż dróg o nawierzchni utwardzonej przebiegających przez kompleksy leśne i tereny rolnicze na Nizinie Szczecińskiej. Ogólna zawartość Mn, Pb i Cu w próbkach przydrożnych gleb śródpolnych i śródleśnych zmniejszała się w kolejnych strefach pobocza, przy czym gleby śródpolne w strefie 2 metrów od drogi kumulowały o 25 % więcej Pb i Mn oraz o ok. 60 % więcej Cu. Różnice w zawartości badanych metali ciężkich w próbkach wynikały z położenia strefy względem drogi oraz zróżnicowanego uziarnienia i odczynu gleb przydrożnych. Potwierdziła to analiza przestrzennego i ilościowego rozmieszcze-nia gatunków metalofitów na tle strefowej budowy poboczy dróg na badanym terenie.
EN
The paper presents research results concerning the content of micro- and macroelements in soils of roadsides along forest areas, salinity indicators and spatial distribution of roadside flora on the basis of trophic index. Study area with the total shoulder width of 8 m, along hardened surface in Szczecin Lowlands. The research has indicated that the content of macro- and microelements: P, K, Mg, Ca and Na was decreasing as the distance from the roadway was growing. Indeed, most of macroelements were found in the edge zone (edge of shoulder), with a width of 20–30 cm, adjacent directly to the edge of roadway. In all researched areas soil richness for phosphorus was low, for magnesium low (A and B zone) and very low (C and D zone), high in potassium in the edge area and medium in the proper shoulder. Content of soluble microelements in 0.5 mol dm–3 HCl was the greatest in the edge area and was decreasing if further from the edge of the roadway. Rating abundance of species observed on the edge of the shoulder (A), on the proper shoulder (B), in roadside ditches (C), on slopes of mid-forest (D) showed a similar number of species found in roadside ditches and on slopes (on average 23 and 22 taxons). On the basis of soil salinity indicators (Z and SAR) they were not specified in any of the analyzed shoulder zones.
PL
Przedstawiono wyniki badań dotyczące zawartości makro- i mikroskładników w glebach poboczy dróg biegnących przez tereny zadrzewione, wskaźników ich zasolenia oraz przestrzennego rozmieszczenia flory przydrożnej na podstawie wskaźnika trofizmu. Badaniami objęto strefy pobocza o łącznej szerokości 8 m, wzdłuż dróg o nawierzchni utwardzonej na Nizinie Szczecińskiej. Przeprowadzone badania wskazują, że zawartość makroskładników: P, K, Mg, Ca oraz Na zmniejszała się w glebie w miarę oddalania się od krawędzi jezdni. Istotnie najwięcej makroskładników było w strefie brzegowej (skraj pobocza), o szerokości 20-30 cm, przylegającej bezpośrednio do krawędzi jezdni. Analizując zasobność gleby w przyswajalny fosfor, stwierdzono, że była ona niska we wszystkich badanych strefach, magnezu niska (strefa A i B) i bardzo niska (strefa C i D), a potasu wysoka w stresie brzegowej i średnia w strefie pobocza właściwego. Zawartość mikroskładników rozpuszczalnych w 0,5 mol dm-3 HCl największa była w strefie brzegowej i zmniejszała się w miarę oddalania od krawędzi jezdni. Ocena liczebności gatunków obserwowanych na skraju pobocza (A), na poboczu właściwym (B), w przydrożnych rowach (C) i na skarpach dróg śródleśnych (D) wykazała podobną liczbę gatunków występujących w przydrożnych rowach i na skarpach (średnio 23 i 22 taksony). Na podstawie wskaźników zasolenia gleby (Z i SAR) nie określono ich w żadnej z analizowanych stref pobocza.
EN
The paper presents research results concerning the content of micro- and macroelements in soils of roadsides and spatial distribution of roadside flora on the basis of trophic index. Shoulder area with width of 5 m was studied, along roads with hardened surface going through agricultural lands in Szczecin Lowlands. The content of forms regarded assimilable macroelements (phosphorus, potassium, magnesium) in zone soils - the edge of the shoulder and proper shoulder - was different from the zone soils - ditch and slope. Soil richness in assimilable phosphorus was low in all researched areas, potassium was high in A and B zones, medium in C and D zones, and magnesium on the edge of shoulder and proper shoulder was medium, and low in the ditch and embankment. Assessing soil richness in microelements (with the exception of iron), it was found that it was in the same class in the researched shoulder areas: manganese - medium, zinc - high, copper - high (A, B, C zones). Calculated rates of soil salinity (Z, SAR) show no signs of salinity and present good conditions for plant growth. Analysis of the trophic index showed domination of species preferring eutrophic soil (Tr = 4) and extremely eutrophic (Tr = 5) throughout the whole profile of vertical formation of roadsides in the mid-field on the researched area.
PL
Przedstawiono wyniki badań dotyczące zawartości makro- i mikroskładników w glebach poboczy dróg i przestrzennego rozmieszczenia flory przydrożnej na podstawie wskaźnika trofizmu. Badaniami objęto strefy pobocza o łącznej szerokości 5 m, wzdłuż dróg o nawierzchni utwardzonej przebiegającej przez tereny rolnicze na Nizinie Szczecińskiej. Zawartości form uznanych za przyswajalne makroskładniki (fosfor, potas, magnez) w glebach strefy skraj pobocza i pobocze właściwe różniła się od gleb stref rów i skarpa. Zasobność gleby w przyswajalny fosfor była niska we wszystkich badanych strefach, potasu wysoka w strefie A i B, a średnia w C i D, zaś magnezu średnia na skraju pobocza i poboczu właściwym, a niska w rowie i skarpie. Oceniając zasobność gleby w mikroskładniki (z wyjątkiem żelaza), stwierdzono, że była w tej samej klasie w badanych strefach pobocza: mangan - średnia, cynk - wysoka, miedź - wysoka (strefa A, B, C). Obliczone wskaźniki zasolenia gleby (Z i SAR) wskazują na brak oznak zasolenia i dobre warunki do wzrostu roślin. Analiza wskaźnika trofizmu wykazała zdecydowaną przewagę gatunków preferujących gleby eutroficzne (Tr = 4) i skrajnie eutroficzne (Tr = 5) w całym profilu pionowego ukształtowania pobocza dróg śródpolnych na badanym terenie.
PL
Celem pracy była ocena potencjalnej przydatności gleb murszastych Równiny Odrzańsko-Zalewowej, należących do V klasy gruntów ornych, jako siedlisk leśnych z wykorzystaniem Indeksu Trofizmu Gleb Leśnych (ITGL). W okresie prowadzenia badań były one użytkowane rolniczo. Według klasyfikacji bonitacyjnej odpowiadały one siedlisku lasu mieszanego. Według klasyfikacji typologicznej i wartości ITGL były to siedliska lasów mieszanych i lasów.
EN
The aim of the study was to evaluate the potential usefulness of muck soils of the Odrzańsko-Zalewowa Plain, belonging to V class of arable land, as forest habitats with using of Forest Soil Trophism Index (ITGL). During the study period these soils were used in agriculture. According to bonitation classification, they corresponded to habitat of a mixed forest. According to typological classification and ITGL values, these soils were habitats of mixed forests and forests.
EN
The aim of the study was to evaluate the usefulness as a forest habitat, the technogenic soils developed by applying overlays containing organic matter in the waste substances, onto the layer of black coal ash. Properties of these soils, located in the power plant “Dolna Odra” in Nowe Czarnowo (West-Pomeranian province), were studied in 2015, i.e. 13 years after founding the experiment upon the use of waste materials in soilless land reclamation. Analysis required samples from the ash overlays and bottoms of the soils, in which applying methods commonly used in soil science, following properties were determined to enable calculation of the indicators used in the evaluation: forest soil trophism index (FSTI), soil site index (SSI), and mine soil quality index (MSQI). Values of FSTI allowed for classify studied soils as forest habitats, values of SSI as mixed forests and forest habitats, and values of MSQI as mixed forest habitats.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.