Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Kształcenie na kierunku nauki o rodzinie w kontekście współczesnej polskiej polityki społecznej

100%

Zellma A.

|

2017

|

nr 54

219-231

PL

Uwzględniając najważniejsze działania państwa i podmiotów pozarządowych w obszarze polityki społecznej, w artykule zwrócono uwagę na zagadnienie, w jakim stopniu oferta kształcenia na kierunku nauki o rodzinie, prowadzonym w publicznych szkołach wyższych, jest powiązana z aktualnymi potrzebami, problemami i kwestiami społecznymi. Dokonano analizy i oceny kształcenia na kierunku nauki o rodzinie w korelacji ze współczesną polityką społeczną w Polsce. Zauważono, że zakładane w programach cele kształcenia w obszarze wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych z zakresu nauk o rodzinie nie zawsze wiążą się wprost z określoną specjalnością kształcenia. Nie sprzyja to efektywnemu zdobywania przez studentów kierunku nauki o rodzinie odpowiednich kwalifikacji zawodowych, które są wymagane na rynku pracy (np. od asystenta rodzinny, mediatora w sprawach rodzinnych, opiekuna osoby starszej, profesjonalnej opiekunki dziecięcej, koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej). Stąd też uzasadniony wydaje się postulat zmiany kształcenia na kierunku nauki o rodzinie z profilu ogólnoakademickiego na praktyczny oraz ścisła współpraca nauczycieli akademickich z pracodawcami. Istotnym, zasługującym na uwagę wyzwaniem, są studia dualne (przemienne). Umożliwią one studentom nauk o rodzinie zdobycie wysokich kwalifikacji w określonym zawodzie oraz przygotują do odnalezienia się na konkurencyjnym rynku pracy.

EN

Taking into consideration the major activities of the state and non-governmental bodies in the area of social policy, the paper focuses on the question of to what extent the educational offer in the field of family studies conducted in public higher education institutions is related to current needs, problems and social issues. An analysis and evaluation of education in the field of family studies in correlation with contemporary social policy in Poland was carried out. It was observed that the learning objectives assumed in the curriculum in the areas of knowledge, skills and social competence as regards the field of family studies are not always directly related to the specific specialisation. This may lead to only apparent acquisition by the students of family studies of proper professional qualifications required in the labour market (e.g. as a family assistant, a mediator in family matters, caretaker of the elderly, a childcare professional, a coordinator of foster family care). Consequently, it seems justified to change the offer of education in the field of family studies from a general academic profile to a practical one, with close cooperation between academic teachers and employers. A significant challenge that deserves particular attention is a dual (alternating) mode of studies. This would allow the students in the field of family studies to obtain higher qualifications in a specific profession and prepare them for the competitive labour market.

2

Rola zawodowa nauczyciela wychowania do życia w rodzinie

100%

Zellma A.

Studia Warmińskie

|

2016

|

nr 53

205-217

PL

Nauczyciel wychowania do życia w rodzinie podejmuje różnego rodzaju formy aktywności zawodowej w szkole. Są one ważnym komponentem jego roli zawodowej. Wynikają m.in. z obowiązującego prawa, powinności zawodowych, założeń programowych kształcenia w poszczególnych typach szkół i oczekiwań społecznych. Niemniej istotne znaczenie mają właściwości osobowe oraz kwalifikacje i kompetencje zawodowe. Wymienione czynniki warunkują jakość aktywności zawodowej nauczyciela wychowania do życia w rodzinie. Analizując problematykę określoną w tytule niniejszego przedłożenia, zwrócono uwagę na prawa i obowiązki nauczyciela wychowania do życia w rodzinie, które dotyczą nauczania, wychowania, profilaktyki i opieki. Odwołano się przy tym do obowiązujących dokumentów oświatowych i założeń programowych. Pozwoliło to wskazać, na czym polega właściwe wypełnianie zadań dydaktycznych, wychowawczo-profilaktycznych i opiekuńczych przez nauczyciela wychowania do życia w rodzinie. Dowiedziono, że niezależnie od przemian zachodzących w rzeczywistości społeczno-kulturowej, potrzeb i zainteresowań uczniów oraz oczekiwań rodziców, nauczyciel wychowania do życia w rodzinie zobowiązany jest do rzetelnego i odpowiedzialnego udziału w podejmowaniu zagadnień dotyczących małżeństwa i rodziny. Ma też wspierać uczniów w integralnym rozwoju oraz w kształtowaniu postaw społecznych i moralnych w oparciu o uniwersalne wartości moralne i społeczne.

DE

Der Lehrer für die Vorbereitung auf das Leben in der Familie unternimmt verschiedene Berufsaktivitäten in der Schule. Sie sind eine wichtige Komponente seiner Berufsrolle. Sie resultieren u.a. aus dem geltenden Recht, den Berufspflichten, den Programmgrundlagen in verschiedenen Schultypen sowie aus den gesellschaftlichen Erwartungen. Eine Schlüsselrolle spielen hier jedoch die persönlichen Qualitäten sowie die beruflichen Qualifikationen und Kompetenzen. Die aufgezählten Faktoren beeinflussen die Qualität der Berufsaktivitäten des Lehrers für die Vorbereitung auf das Leben in der Familie. Bei der Analyse der Titelproblematik des folgenden Artikels wurde die Aufmerksamkeit auf Rechte und Pflichten des Lehrers für die Vorbereitung auf das Leben in der Familie gelenkt, welche die Erziehung, Prophylaxe sowie die Pflege betreffen. Es wurden dabei die geltenden staatlichen Bestimmungen sowie Programmgrundlagen herangezogen. Es wurde dabei gezeigt, worin die eigentliche Erfüllung der didaktischen, erzieherisch prophylaktischen und pflegenden Aufgabe durch den Lehrer für die Erziehung auf das Leben in der Familie besteht. Es wurde bewiesen, dass unabhängig von den sozial kulturellen Veränderungen, von Bedürfnissen und Interessen der Schüler sowie von den Erwartungen der Eltern, der Lehrer für Erziehung auf das Leben in der Familie zur sorgfältigen und verantwortungsvollen Behandlung der Themen, welche die Ehe und Familie betreffen, verpflichtet ist. Er soll auch die Schüler in der integralen Entwicklung sowie in der Ausgestaltung der sozialen und moralischen Haltungen unterstützen, die auf moralischen Werten gegründet sind.

EN

Teachers of education for family life take all sorts of forms of professional activity in school. The activities are an important component of teachers’ professional role. They arise, among others, from applicable laws, professional obligations, curriculum assumptions in particular types of schools and social expectations. However, personal characteristics as well as professional qualifications and competence are of great importance. These factors determine the quality of professional activity of the teacher of education for family life. By analyzing the issue mentioned in the title of this thesis, attention was drawn to the rights and obligations of teachers of education for life in the family that relate to teaching, upbringing, prevention and care. Reference is made at the same time to the existing educational documents and curriculum assumptions. This made it possible to indicate what the proper fulfillment of teaching, educational-preventive and caring tasks of the teacher of education for life in the family depends on. It has been proved that regardless of the changes taking place in the socio-cultural realities, the needs and interests of students and the expectations of parents, teachers of education for life in the family is required to take fair and responsible participation in the issues relating to marriage and family. He also has to support his students in the integral development and shape social and moral attitudes based on universal moral and social values.

3

Nauczyciel religii jako animator kultury w środowisku wiejskim

100%

Zellma A.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2015

|

tom 35

257-269

PL

Praca nauczyciela religii ma charakter eklezjalny i społeczny. Jako osoba posłana przez wspólnotę Kościoła ma wypełniać zadania dydaktyczne i wychowawcze oraz składać świadectwo wiary wobec uczniów, rodziców i innych nauczycieli. Dyrekcja szkoły wyznacza mu określone zadania edukacyjne, które wynikają z obowiązków zawodowych określonych m.in. w „Karcie Nauczyciela”. Ich specyficzna forma i sposób realizacji zależy od środowiska lokalnego. Analizy podjęte w niniejszym artykule wiążą się nie tylko z działalnością dydaktyczną i wychowawczą nauczyciela religii, ale także z aktywnością społeczną i kulturalną. Zmierzały do ukazania nauczyciela religii jako animatora kultury w środowisku wiejskim. Aktywność ta ma ścisły związek z działalnością ewangelizacyjną, w której uwzględnia się wartości kulturowe. Najpierw opisano kim jest animator kultury, a następnie zaprezentowano kontekst społeczny środowiska wiejskiego. W powiązaniu z tymi zagadnieniami ukazano zakres aktywności społeczno-kulturalnej nauczyciela religii w środowisku wiejskim. Zwrócono też uwagę na strategie i kompetencje niezbędne w aktywności społeczno-kulturalnej, akceptując nie tylko katechetyczne, ale także pedagogiczne aspekty problematyki. W środowisku wiejskim szkoły często są jedynymi instytucjami publicznymi, spełniającymi, obok funkcji edukacyjnych, również funkcje kulturowe. Stąd też od wszystkich pracowników szkoły, a więc także od nauczycieli religii, oczekuje się zaangażowania w rozwój i integrację społeczności wiejskiej.

EN

The work of a religion teacher is a type of ecclesial and social activity. The role of a religion teacher as a person sent by the community of the Church is to fulfil teaching and educational tasks, and to deliver a testimony of faith to pupils, parents and other teachers. The school management entrusts a religion teacher with specific educational tasks resulting from the professional duties specified, among others, in the Teacher’s Charter. Their specific form and method of performance depends on the local environment. The analyses undertaken in this article are connected not only with the teaching and educational activity of a religion teacher, but also with social and cultural activity. Their goal was to present the religion teacher as an organiser of culture in a rural environment. This activity is strictly connected with evangelisation activity, in which cultural values are taken into account. The author describes the function of an organiser of culture, and then presents the social context of a rural environment. In connection with these issues, the scope of the social and cultural activity of a religion teacher in a rural environment is shown. In addition, the author points out the strategies and skills that are necessary in social and cultural activities, accepting not only the aspect of religious education, but also the aspect of general education in the subject area concerned. In a rural environment schools are often the only public institutions that fulfil both educational and cultural functions. For this reason, all members of school staff, including religion teachers, are expected to engage in the development and integration of the rural community.

4

Wychowanie do postawy dialogu w katechezie dzieci

100%

Zellma A.

Studia Oecumenica

|

2015

|

tom 15

397-412

EN

Preparing children at the pre-school and school age for a dialogue-favouring attitude has been an object of studies in social sciences for a long time. A number of approaches have been developed in such education. In recent years, a lot of attention has been devoted to the principles of the education syllabus for dialogue in pre-school and school education. Such discourse on education for dialogue is also present in catechetics. Researchers usually analyse this subject matter in connection with the development of attitudes of students who attend catechesis and participants of catechetic meetings at parishes. In dialogically-oriented religious education for children, it is regarded as wise and responsible to provide consistent support in developing readiness to understand other people, to develop personal bonds and collaborating with people with a view to learning the truth and passing it on to others or working for the common good. Along with passing on the knowledge about the dialogue with others and with God, emphasis is placed on developing the ability to express one’s thoughts, to share one’s personal knowledge and experiences, to solve problems in a team and to cooperate. This requires a mature and creative personality of a catechist. The catechist’s communication competences are also important. They are expressed, inter alia, in skilful communicating with students, other teachers and parents and in creating an atmosphere of dialogue, in winning trust, acceptance of the students, sensitivity, kindness, openness. No less important is the knowledge of etiquette, good manners and a sincere and heartfelt smile. All this boosts the ability to raise children for dialogue and to support them in developing their openness to God and another human being, sensitivity and curiosity.

PL

Od dawna wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym do postawy dialogu stanowi przedmiot badań prowadzonych w naukach społecznych. Pojawia się wiele ujęć tego wychowania. W ostatnich latach wiele uwagi poświęca się założeniom programowym wychowania do dialogu w edukacji przedszkolnej i szkolnej. Również w katechetyce obecne są dyskursy dotyczące wychowania dzieci do postawy dialogu. Zwykle badacze analizują tę problematykę w powiązaniu z kształtowaniem postaw wśród uczestników lekcji religii i spotkań katechetycznych w parafii. W katechezie dzieci ukierunkowanej dialogicznie za istotne uznaje się mądre i odpowiedzialne wspieranie katechizowanych w kształtowaniu stałej gotowości zrozumienia innych ludzi, zbliżenia się do nich, tworzenia osobowej więzi oraz współdziałania z tymi osobami w celu poznania prawdy i przekazania jej innym czy też pomnażania dobra wspólnego. Obok przekazu wiedzy na temat dialogu z innymi i z Bogiem, zwraca się uwagę na rozwijanie umiejętności wyrażania własnych myśli, dzielenia się wiedzą osobistą i przeżyciami, zespołowe rozwiązywanie problemów i współdziałanie. To wymaga dojrzałej i twórczej osobowości katechety. Znaczące są kompetencje komunikacyjne katechety. Znajdują one wyraz m.in. w umiejętnym porozumiewaniu się z uczniami, innymi nauczycielami i rodzicami oraz w tworzeniu klimatu do dialogu, wzbudzaniu zaufania, akceptacji uczniów, wrażliwości, życzliwości, otwartości, pasji wychowawczej. Niemniej istotna jest znajomość obowiązujących form i reguł grzeczności, obycie towarzyskie, szczery i serdeczny uśmiech. Wszystko to wzmacnia zdolność dialogicznego bycia katechety z dziećmi i skutecznego wspierania ich w kształtowaniu w sobie otwartości na Boga i drugiego człowieka oraz wrażliwości i ciekawości poznawczej.

5

Edukacja o zdrowiu i dla zdrowia w szkolnym nauczaniu religii - konieczność czy chwilowa moda?

100%

Zellma A.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2014

|

tom 34

139-149

EN

Interest in human health has been growing in recent years and increasing attention has been devoted to public health. This has resulted in campaigns to benefit environmental hygiene, control contagious diseases, propagate the principles of personal hygiene and to organise medical services in order to diagnose, prevent and treat diseases of civilisation. Issues related to prevention and care for individuals and groups have come in for much attention. Moreover, a healthy lifestyle is promoted among children and adolescents. As a consequence, education on health and for health and education of issues sometimes regarded as identical to health and health-promoting education, is developing rapidly, both in theory and practice. This study analyses whether the implementation of the principles of education on health and for health in teaching religion is a necessity or just a fad. The paper briefly explains the term: “education on health and for health”. An assessment is made of the correlation between teaching religion and education on health and for health. The opportunities and threats of education on health and for health in teaching religion are also described.

6

Comprehensive activation of students during education classes on family life in Polish schools. Theoretical assumptions

100%

Zellma A.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2016

|

tom 36

|

nr 36/2

207-220

EN

Family life education classes in Polish schools are carried out on the basis of theoretical assumptions included in the core curriculum, programmes, handbooks and didactic materials. They indicate not only the objectives and the content, but also the methods of achieving them. It is rightly considered important to activate students in multiple ways in the fifth and sixth form of the primary school, first to third forms of the lower secondary school and in upper secondary schools. This principle assumes stimulating the comprehensive activity of students by arranging situations that serve the purpose of learning about issues concerning marriage and family, discovering family-oriented values and experiencing and acting in a responsible manner. Therefore, it requires the application of appropriately selected, varied forms, methods and didactic means in the family life education classes. This will help to individualise the process of education and to efficiently implement curriculum objectives and contents, thus enhancing the scope of students’ knowledge and experiences, as well as developing family-oriented attitudes.

PL

Zajęcia wychowania do życia w rodzinie w polskiej szkole są realizowane w oparciu o założenia teoretyczne zawarte w podstawie programowej, programach i podręcznikach oraz materiałach dydaktycznych. Zwraca się w nich uwagę nie tylko na cele i treści, ale także na sposoby ich osiągania. Słusznie za istotne uznaje się wielostronne aktywizowanie uczniów w klasach V–VI szkoły podstawowej, I–III gimnazjum i w szkołach ponadgimnazjalnych. Zasada ta zakłada stymulowanie wielostronnej aktywności uczniów poprzez organizowanie sytuacji, które służą poznawaniu zagadnień dotyczących małżeństwa i rodziny, odkrywaniu wartości prorodzinnych oraz przeżywaniu i odpowiedzialnemu działaniu. Wymaga zatem wykorzystania podczas zajęć wychowania do życia w rodzinie odpowiednio dobranych, zróżnicowanych form, metod i środków dydaktycznych. Dzięki nim można indywidualizować proces kształcenia oraz skutecznie realizować cele i treści programowe, a przez to wzbogacać zasób wiedzy i doświadczeń uczniów oraz kształtować postawy prorodzinne.

7

THE CHARACTER OF SAINT JOSEPH – IN THE SERVICE OF CHRISTIAN EDUCATION?

100%

Zellma A.

Forum Teologiczne

|

2022

|

tom 23

51-64

PL

Kluczowym słowem w opisie współczesnych przemian społecznych, kulturowych i religijnych wydaje się ponowoczesność, określana również mianem postmodernizmu lub późnej nowoczesności. W pierwszej części artykułu wskazano na kontekst społeczno-kulturowy i religijny, w którym dokonuje się wychowanie chrześcijańskie. Sformułowano również zasadnicze pytanie, czy w tak niekorzystnym kontekście postać św. Józefa może być jeszcze skutecznym wzorem osobowym dla współczesnego człowieka. Poszukując odpowiedzi na tak sformułowane pytanie, zwrócono uwagę na nauczanie papieży, koncentrując się przede wszystkim na dwóch dokumentach: Redemptoris custos Jana Pawła II i Patris corde papieża Franciszka. Wskazano, że ów ostatni dokument, dzięki swojej świeżości i egzystencjalnemu zmysłowi jego Autora, może być wskazówką, gdzie poszukiwać odpowiedzi na wyżej postawione pytanie. Gotowych rozwiązań, jak mówić dzisiaj o św. Józefie, by wychowanie chrześcijańskie nie stało się pustym i pozbawionym treści ogólnym moralnym toposem, z którego nic nie wynika, nie ma. Wychowanie chrześcijańskie inspirowane postacią św. Józefa jawi się bowiem jako zadanie przed wychowawcami każdego czasu, zwłaszcza przed tymi, którzy tę postać chcą ukazać jako żywy wzór osobowy dla swoich wychowanków.

EN

Post-modernity, also referred to as postmodernism or late modernity, is a keyword used to describe contemporary social, cultural and religious changes. The first part of the paper presents the socio-cultural and religious context in which Christian education is provided. A fundamental question was put: can the character of St. Joseph still be an effective role model for the contemporary world in such an adverse context. Papal teachings were used when seeking the answer to this question, with particular focus placed on two documents: Redemptoris custos by John Paul II and Patris corde by Pope Francis. It was pointed out that particularly the latter, owing to its fresh approach and existential sense of its author, can provide guidance on where one should seek the answer to this question. There are no ready solutions concerning the way of talking about St. Joseph, so that Christian education does not become an empty, contentless general moral topos, with no consequence. Christian education, inspired by the character of St. Joseph, is a task to be performed by tutors at all times, especially those who try to present him as a living role model for their pupils.

8

Role of Religion Didactics in the Religious Education of Children and Adolescents

100%

Zellma A.

Studia Ełckie

|

2020

|

tom 22

|

nr 3

369-378

EN

Religion didactics is one of the main and important subdisciplines of the integral catechetics. Recently, since the return of religion teaching to Polish schools (1990), intensive, interdisciplinary and multi-faceted religion didactics research has been conducted. The analyses performed in this study aimed at presenting the role of religion didactics in the religious education of children and adolescents. Analysis of the basic literature on religion didactics and religious education of children and adolescents was used to first point out the proper understanding of the object of studies of religion didactics. Subsequently, the functions of religion didactics in the religious education of children and adolescents were analysed and the place of the religion didactics in the educational activity of a religion teacher was shown. The final comments pointed out the need for taking up new issues associated with e-learning and the use of new information and communication technologies in religion teaching research. It is also important to emphasise the importance of combining traditional issues with those associated with methodological innovations, including new information and communication technologies.

9

Pedagogiczne aspekty adhortacji papieża Franciszka Amoris laetitia

100%

Zellma A.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2017

|

tom 37

|

nr 1

235-248

EN

Amoris laetitia, an apostolic exhortation by Pope Francis, shows the problems related to marriage and family in a new light. The Pope, just like His predecessors, devotes a lot of attention to parental responsibility for the holistic development of children. He reminds us that the passing on of values and ideals, development of social and religious attitudes and sexual education should occupy an important place in the process of upbringing in the family. In the opinion of Francis, such an upbringing requires the involvement of the mother and the father, who consciously and responsibly participate in the holistic development of their children. In the accomplishment of educational tasks the parents are entitled to receive proper support from the state, the school and the Church. Other aspects regarded by Pope Francis as important include the preparation of future spouses for marriage and parenthood, and support for married couples in performing their tasks resulting from motherhood and fatherhood. Consequently, Francis devotes much attention to proper methods of upbringing in the family, which is important not only in theory, but also in practice. All of these aspects are investigated in the article and analysed from the perspective of Christian pedagogy.

PL

Adhortacja apostolska papieża Franciszka Amoris laetitia stawia w nowym świetle problemy dotyczące małżeństwa i rodziny. Papież, podobnie jak jego poprzednicy, wiele uwagi poświęca odpowiedzialności rodziców za holistyczny rozwój dzieci. Przypomina, że w procesie wychowania w rodzinie ważne miejsce powinno zajmować przekazywanie wartości i ideałów, kształtowanie postaw społecznych i religijnych oraz edukacja seksualna. Zdaniem Franciszka, wychowanie to domaga się zaangażowania matki i ojca, którzy świadomie i odpowiedzialnie uczestniczą w holistycznym rozwoju dzieci. W realizacji zadań wychowawczych rodzice mają prawo do odpowiedniej pomocy ze strony państwa, szkoły i Kościoła. Papież za ważne uznaje też przygotowanie narzeczonych do małżeństwa i rodzicielstwa oraz wspieranie małżonków w wypełnianiu zadań wynikających z macierzyństwa i ojcostwa. W związku z powyższym adhortacja Amoris laetitia wiele uwagi poświęca odpowiednim metodom wychowania w rodzinie, co jest znaczące nie tylko dla teorii, ale również dla praktyki. Na te wszystkie aspekty zwrócono uwagę w artykule, analizując je z perspektywy pedagogiki chrześcijańskiej.

10

Egzystencjalny wymiar nauczania religii w świetle nowych dokumentów programowych.

100%

Zellma A.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2011

|

tom 20

333-346

EN

According to the contemporary Polish catechetics, the key dimensions of catechesis are such fundamental ones as e.g. the ecumenical, the biblical, the ecclesiastical, the moral, the liturgical, the cultural and the existential ones. They determine the main topics and the ways of analyzing them during religion lessons. This paper aims to present the existential dimension of religion teaching in the context of the Polish catechetic curricula adopted in 2010: “Core curriculum of the Catholic Church catechesis in Poland” and “Curriculum of Roman-Catholic religion teaching in nurseries and schools”. One shall begin with presenting the issue in question, i.e. the terms “existence”, “existentialism in teaching” and “existentialism in catechetics and catechesis”. Next, the origins of the existential dimension of religion teaching shall be described with references to, among other things, the statements made by the Magisterium of the Church, by Popes and by catechetic teachers. Then, one shall move on to a synthetic characteristics of the existential issues in the new curricula of religion education. In this context, one shall point to methodological suggestions, designed to provide the existential direction to religion education. The last part of the paper contains the summary and the suggestions for the authors of new series of textbooks and religion education materials as well as for religion teachers.

11

Dydaktyka dla katechetyki

100%

Zellma A.

Studia Katechetyczne

|

2013

|

tom 9

103-124

PL

W polskiej literaturze katechetycznej końca XX i początku XXI wieku uwidacznia się zwrot ku dydaktyce. Katechetycy, odwołując się do zasady wierności Bogu i człowiekowi, analizują kwestie dotyczące realizacji nauczania religii w szkole i katechezy parafialnej. Prezentowany tekst stanowi głos w dyskusji toczącej się wokół miejsca dydaktyki w katechetyce. Nie pretenduje do formułowania ostatecznych rozwiązań. Ma raczej formę szkicu, sygnalizującego problematykę. Najpierw dokonano wyjaśnienia centralnych kategorii badawczych. Zwrócono przy tym uwagę na rozumienie terminów: „dydaktyka dla” i „katechetyka”. Przywołano też badania katechetyków, którzy od dawna zajmują się dydaktyką katechezy (np. W. Kubika, J. Szpeta, S. Kulpaczyńskiego). Następnie opisano status dydaktyki w katechetyce. Zwrócono uwagę na służebną i pomocniczą rolę dydaktyki w katechetyce. Opisano przy tym cztery funkcje (deskryptywno-diagnostyczną, eksplanacyjną predykcyjno-prospektywna i praktyczną), jakie spełnia dydaktyka w katechetyce. W końcowej części podjętych analiz zwrócono uwagę na sposoby zastosowania osiągnięć współczesnej dydaktyki w katechetyce i na kwestie otwarte, wymagające w przyszłości dyskusji oraz weryfikacji empirycznej.

EN

In the Polish catechetical literature of the late twentieth and early twenty-first century there reveals a turn towards teaching. Religious educators, referring to the principle of fidelity to God and to man analyze issues related to the implementation of religious education in the schools and catechesis in parishes. The presented text is a voice in the ongoing debate about the place of teaching in catechetics. It does not pretend to formulate definitive solutions. It has a form of a sketch rather, signalling problems. First was to clarify the central category of research. Attention was paid to the understanding of the terms "teaching for" and "catechetics". Religious educators' studies were cited, who have long been involved in teaching catechism (eg W. Kubik, J. Szpet, S. Kulpaczyński). Then there was described the status of teaching in catechetics. Attention was drawn to the servant and supporting role of teaching in catechetics. There were described four functions (descriptive-diagnostic, explanatory, predictive-prospective and practical ones) that the teaching meets in catechetics. In the final part of the analyses undertaken there were highlighted the ways of using the achievements of modern teaching in catechetics and also the open issues requiring future discussions and empirical verification.

XX

Letteratura polacca riguardo catechetica della fine del XX e dell’inizio del XXI secolo rivela una svolta verso la didattica. Gli scienziati, riferendosi al principio di fedeltà a Dio e all’uomo, analizzano le questioni relative all’attuazione dell’insegnamento della religione nelle scuole e catechesi parrocchiali. L’articolo è una voce nel dibattito in corso attorno a luogo di didattica in catechetica. In primo luogo, è stata data una spiegazione delle principali categorie della ricerca, notando la comprensione dei termini “didattica per” e “catechetica”. Si citano anche dei ricercatori che sono da tempo impegnati nella didattica della catechesi, poi si descrive lo status di didattica in catechetica. È discusso il ruolo subalterno e di sostegno di didattica in catechetica, descrivendo le funzioni della didattica in catechetica. In conclusione, l’attenzione è stata attirata da modi di utilizzare i risultati della didattica moderna in catechetica e le questioni aperte che richiedono discussioni future e verifica empirica.

12

INNOWACYJNE INICJATYWY PEDAGOGICZNE W ŚRODOWISKU SZKOLNYM I PARAFIALNYM

100%

Zellma A.

Studia Ełckie

|

2017

|

tom 19

|

nr numer specjalny

675 - 689

EN

At present, innovative initiatives pose a serious pedagogic challenge, which is also faced by catechists and priests. Therefore, it is worth verifying traditional activities in school and parish environments and seeking new, crea-tive organisational and methodological solutions. This requires creativity of ideas and actions from catechists and priests, since not every initiative deserves to be called innovative. Only introducing better, alternative, reality-changing solutions can be referred to as innovative actions. On the basis of the term “innovative pedagogic initiatives”, as understood in the analyses, the article highlights good practices in the organisation and methodology of initiating various creative activities. They were presented as models for innovative initiatives in the school and parish environment. Also presented were characteristics of catechists and priests – innovators in the school and parish environment, who are open to the “signs of the times”, able to think creatively, to act outside the routine and to cooperate. This was the context in which barriers were described which limit the implementation of pedagogic innovations by catechists and priests and the methods of overcoming them.

13

Cyberprzestrzeń w warsztacie pracy edukacyjnej nauczyciela religii – szansa czy zagrożenie?

100%

Zellma A.

Świat i Słowo

|

2014

|

tom 12

|

nr (1)22

185-196

EN

Cyberspace fulfils various functions in teacher’s educational work. It provides general information and expert knowledge in the field of theology, didactics, methodology of teaching, psychology and pedagogy. By means of the Internet teachers can develop their skills, gain new qualifications and improve professional competence. To this end e-learning trainings are offered. Cyberspace is also a place where the exchange of experience takes place (e.g. on forums and blogs). Access to the web facilitates contacts with students, parents, people in the parish and diocese who are responsible for catechesis and other teachers. The above mentioned issues were discussed in detail in this paper. It was proved that cyberspace plays an important role in educational work of religion teachers. It reinforces the process of professional development, stimulates educational activity and provides additional sources of knowledge.

14

Kształtowanie wrażliwości sumienia katechizowanej młodzieży w kontekście współczesnej aksjologii

100%

Zellma A.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2016

|

nr 2

201-215

PL

Kształtowanie sumienia wiąże się bezpośrednio z formacją moralną. Jest to jedno z podstawowych zadań katechezy. Zadanie to zasługuje na szczególną uwagę w odniesieniu do współczesnej młodzieży i preferowanych przez nią wartości. Katechizowanej młodzieży w kontekście współczesnej aksjologii, określonej na podstawie wtórnej analizy wybranych wyników badań empirycznych. Najpierw opisano rozumienie kształtowania sumienia z perspektywy katechetycznej. Następnie dokonano w sposób syntetyczny (i jedynie w formie egzemplifikacji) przeglądu autodeklaracji młodzieży na temat preferowanych wartości. Odwołano się przy tym do konkretnych badań i najważniejszych publikacji, w których zostały przedstawione wyniki badań empirycznych. Szczególną uwagę zwrócono na opinie młodzieży dotyczące sumienia i wyborów moralnych. Na tej podstawie wyprowadzono wnioski dotyczące zmian w programowaniu wychowania religijnego i działalności pedagogicznej nauczycieli religii.

EN

Formation of conscience binds directly to the moral formation. This is one of the fundamental tasks of catechesis. This task deserves special attention in relation to today’s youth and preferred values. The article attempts to show the issues shaping the conscience in religious education of youth in the context of contemporary axiology determined on the basis of secondary analysis of selected results of empirical research. First described in understanding shaping the conscience of catechetical perspective. Then made synthetically (and only in the form of exemplification) review(of self-declare) youth on the preferred value. They canceled at the specific research and the most important publications that have been presented the results of empirical research. Particular attention was paid to the opinions of young people on the conscience and moral choices. On this basis, derived proposals for changes in the programming of religious education and pedagogical activity of teachers of religion.

15

WYCHOWANIE WSPÓŁCZESNEJ MŁODZIEŻY DO ZROZUMIENIA I AKCEPTACJI STAROŚCI – UJĘCIE KATECHETYCZNE

100%

Zellma A.

Forum Teologiczne

|

2016

|

tom 17

105-117

PL

Wychowanie katechizowanej młodzieży do zrozumienia i akceptacji starości wymaga różnych działań edukacyjnych. Do nich zaliczyć należy przekaz wiedzy o godności osób starszych, znaczeniu i roli seniorów w rodzinie oraz o wartości mądrości i doświadczenia osób starszych w wychowaniu młodego pokolenia. Wiedza ta jest niezbędna w zrozumieniu i akceptacji starości. Odwołanie do rzetelnej wiedzy na temat starości (a zwłaszcza do godności osób starszych, ich mądrości i doświadczenia) zasługuje na szczególną uwagę w ponowoczesnej kulturze. Zwykle osoby starsze postrzegane są przez młodych jako bezradne, zagubione, bezużyteczne, niesprawne fizycznie i intelektualnie, zalęknione, bierne, ograniczone, uciążliwe. Podważa się natomiast mądrość wynikającą z wieku i wartość doświadczenia człowieka. Wobec powyższego za znaczące należy uznać działania wychowawcze podejmowane w nauczaniu religii, które koncentrują się wokół wspierania młodzieży w zrozumieniu i akceptacji starości. Przekaz wiedzy o starości wymaga również zaangażowania w inicjatywy z udziałem seniorów i dla seniorów. Wspólne działanie sprzyja otwieraniu się dorosłych, dzieci i młodzieży na swoją różnorodność oraz wzajemnemu ubogacaniu. Umożliwia prowadzenie dialogu międzypokoleniowego. W takim klimacie możliwe staje się przekazywanie wartości, wzajemne uczenie się oraz tworzenie trwałych więzi międzyludzkich. Osiągnięcie takich celów edukacyjnych wymaga jednak odpowiednich inicjatyw pedagogicznych w nauczaniu religii.

EN

Educating young people at catechesis to understand and to accept old age requires diverse educational activities. These include sharing knowledge about the dignity of elderly people, about their importance in the family, and about the value of wisdom and experience in educating young people. Such knowledge is necessary to understand and to accept old age. Drawing on reliable knowledge about old age (especially the dignity of elderly people, their wisdom and experience) deserves particular attention in the post-modernistic culture. Elderly people are usually perceived as helpless, confused, useless, unfit, both physically and mentally, anxious, passive, dull and troublesome. On the other hand, their wisdom, which comes with age and experience, is not undervalued. Therefore, it should be regarded as important that such activities are initiated in religious teaching which a focus on supporting young people in understanding and accepting old age. Passing on knowledge about old age also requires getting involved in initiatives with and for elderly people. Working together creates a favourable environment for the openness of adults, children and adolescents to each other’s diversity and facilitates inter-generation dialogue. This is a climate in which values can be passed on, in which people can learn from one another and in which interpersonal bonds can be created. However, achieving these objectives requires appropriate pedagogic initiatives in religious teaching, which support students in acquiring the ability to understand elderly people, to learn and to cooperate.

16

Formacja misyjna młodzieży w ujęciu nowych dokumentów programowych nauczania religii w polskiej szkole

100%

Zellma A.

Nurt SVD

|

2020

|

nr 1

307-321

PL

Analizy podjęte w artykule koncentrują się wokół formacji misyjnej uczniów klas V- VIII szkoły podstawowej i różnych typów szkół ponadpodstawowych. Problematykę zaprezentowano w ujęciu Podstawy programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce (2018) oraz Programu nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach (2018). Najpierw przybliżono rozumienie terminu „formacja misyjna młodzieży”. Następnie zwrócono uwagę na potrzebę wspierania młodzieży w odkrywaniu zobowiązań chrześcijanina – również odpowiedzialności za działalność misyjną Kościoła. Na podstawie dokonanej oceny propozycji formacji misyjnej młodzieży sformułowano kilka postulatów pastoralnych: potrzebę częstego podejmowania tematów związanych z działalnością misyjną Kościoła, konieczność informowania o wolontariacie misyjnym osób świeckich, potrzebę wychowania do modlitwy za misje oraz zaangażowania młodzieży w inicjatywy misyjne Kościoła.

EN

The focus of analyses undertaken in the article is on the missionary formation of students in grades V-VIII of primary school and various types of secondary schools. The issues are presented in terms of Core Curriculum of Catechesis of the Catholic Church in Poland (2018) and Roman Catholic Religion Curriculum in Kindergartens and Schools (2018). First the understanding of the term “missionary formation of youth” was introduced. Then, attention was drawn to the need to support young people in discovering Christian commitments – also responsibility for the missionary activity of the Church. Relying on the assessment of the youth missionary formation proposal, several pastoral postulates were formulated: the need for frequent undertaking topics related to the missionary activity of the Church; the necessity to inform lay people about missionary voluntary service; the need for upbringing to pray for missions and the involvement of young people in the missionary initiatives of the Church.

17

Autoedukacja nauczyciela wychowania do życia w rodzinie wobec wyzwań społeczeństwa wiedzy

100%

Zellma A.

Studia Warmińskie

|

2015

|

nr 52

201-213

PL

W społeczeństwie wiedzy kluczową rolę spełnia oświata i nauka. Wzrasta też rola wiedzy teoretycznej w przygotowaniu specjalistów w różnych zawodach. Za istotną uznaje się autoedukację związaną z pracą zawodową. Ta aktywność edukacyjna odnosi się także do nauczycieli wychowania do życia w rodzinie. Są oni zobowiązani do poszerzania wiedzy merytorycznej i doskonalenia umiejętności. Praca zawodowa nauczycieli wychowania do życia w rodzinie wiąże się wprost z dążeniem do podnoszenia efektywności nauczania i wychowania oraz z wdrażaniem uczniów do kształcenia ustawicznego. Rzetelne wykonanie obowiązków zawodowych wynikających z bycia nauczycielem i wychowawcą wymaga aktywnego zaangażowania we własny profesjonalny rozwój poprzez autoedukację. Autoedukacja nauczyciela wychowania do życia w rodzinie dotyczy głównie kwestii merytorycznych i metodycznych. Wynika nie tylko z wymagań programowych oraz oczekiwań podmiotów odpowiedzialnych za edukację (np. dyrekcji szkoły, kuratorium, ministerstwa edukacji narodowej) i społeczeństwa, ale także z uznawanego sytemu wartości, własnych zainteresowań i doświadczeń zawodowych. W praktyce nauczyciel wychowania do życia w rodzinie sam decyduje o wyborze treści, metod i środków autoedukacji. Szkoła jako miejsce pracy wspomaga go w dokonywaniu wyboru poprzez motywację do twórczej aktywności i stawianie zobowiązań związanych z doskonaleniem zawodowym.

EN

In the knowledge-based society, education and science play a key role. Also, the significance of theoretical knowledge in training specialists in various professions is increasing. Self-education in professional life is considered important. Such educational activity also applies to Preparation for Family Life teachers who are under the obligation to expand their knowledge and to develop their skills. Professional career of Preparation for Family Life teachers is directly linked to the need of increasing the efficiency of teaching and educating, as well as introducing pupils to lifelong learning. Diligent fulfilment of professional duties, which result from being a teacher and educator, requires an active commitment to one’s professional development through self-education. Self-education of a Preparation for Family Life teacher concerns mainly knowledge-related and methodological issues. It results not only from curricular requirements and expectations of institutions responsible for education (e.g. headmasters, education office, Ministry of Education) and the society, but also from the established system of values, teachers’ own interests and professional experience. In practice, Preparation for Family Life teachers decide themselves on the issues, methods and means of self-education. The school as their workplace supports them in making the choices by motivating them to creative activity and by setting requirements for professional development.

DE

In der Wissensgesellschaft spielt die Bildung und Wissenschaft eine Schlüsselrolle. Die Bedeutung der theoretischen Bildung für die Vorbereitung der Fachkräfte in verschiedenen Berufen wächst ständig. Die Weiterbildung im Bereich des eigenen Berufes wird für wichtig gehalten. Dies bezieht sich auch auf die Lehrer für das Fach Erziehung zum Leben in der Familie. Sie sind verpflichtet, ihr Fachwissen zu erweitern und Fertigkeiten zu verbessern. Die berufliche Tätigkeit der Lehrer für das Fach Erziehung zum Leben in der Familie ist direkt mit der Erhöhung der Lehr- und Erziehungseffekte verbunden sowie mit der Einübung der Schüller in die ständige Selbstbildung. Eine solide Erfüllung der Berufspflichten, die aus dem Lehrer- und Erzieherberuf resultieren, verlangt nach einem aktiven Engagement für die eigene professionelle Entfaltung durch die Selbstbildung. Die Selbstbildung des Lehrers für das Fach Erziehung zum Leben in der Familie bezieht sich hauptsächlich auf Sachfragen sowie methodische Dinge. Dies ergibt sich nicht nur aus den Erfordernissen der Programmgrundlage sowie aus den Erwartungen der Verantwortlichen für die Erziehung und Bildung (Schuldirektion, Kuratorium, Bildungsministerium) und der Gesellschaft, sondern auch aus dem Wertesystem, eigenen Interessen und der Berufserfahrungen. Praktisch entscheidet der Lehrer für das Fach Erziehung zum Leben in der Familie selbst über die Auswahl der Inhalte, der Methoden und Mittel der Selbstbildung. Die Schule als sein Arbeitsort unterstützt ihn in dieser Entscheidung durch die Motivierung zur kreativen Aktivität sowie durch Forderungen, die mit der Berufsweiterbildung verbunden sind.

18

PEDAGOG SZKOLNY JAKO REALIZATOR PROCEDURY „NIEBIESKIE KARTY”

100%

Zellma A.

Studia Ełckie

|

2016

|

tom 18

|

nr 2

131 - 143

EN

Work of the guidance counsellor focuses on care, education and preven-tion. The guidance counsellor supports students in the integral development. It helps them to overcome educational problems and co-works with parents. Usu-ally the activity is accompanied by his/her involvement in combating violence not only in school but also in the family. This article focuses on the basic operation of the guidance counsellor in executing “the Blue Card” procedure. The guidance counsellor’s participation in the work of interdisciplinary teams that have been appointed by the mayor or president of the city to take action to prevent domestic violence is described. Attention is drawn to possibilities governed by law to support a child from a family affected by the violence as well as to the need for professional devel-opment of teachers in the field of “the Blue Card” procedure. Only a qualified guidance counsellor, able to work in an interdisciplinary team or a workgroup can give appropriate assistance to child victims.

19

Roman Catholic Religious Education in the Internet Media Coverage in Poland

63%

Zellma A. , Mąkosa P.

Paedagogia Christiana

|

2023

|

tom 2/52

93-130

EN

For many years, there has been a heated debate in the Polish media regarding the presence and concept of Roman Catholic religious education in schools . Therefore, questions arise: What image of Roman Catholic religious education emerges from the media discussion? Are the criteria used to evaluate Roman Catholic religious education fair, ensuring equal treatment of all subjects in Polish schools? This article attempts to answer these questions through a qualitative analysis of 100 publications posted on popular websites between 2018 and 2022 . The results of the research confirm that the media debate on Roman Catholic religious education in Polish schools is not always objective and tolerant .

PL

Od wielu lat w polskich mediach toczy się gorąca debata na temat obecności i koncepcji rzymskokatolickiej edukacji religijnej w szkołach . Pojawiają się zatem pyta-nia: Jaki obraz rzymskokatolickiej edukacji religijnej wyłania się z dyskusji medialnej? Czy kryteria oceny rzymskokatolickiej edukacji religijnej są sprawiedliwe i zapewniają równe traktowanie wszystkich przedmiotów w polskich szkołach? Niniejszy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na te pytania poprzez analizę jakościową 100 publikacji zamieszczonych na popularnych portalach internetowych w latach 2018–2022 . Wyniki badań potwierdzają, że debata medialna na temat rzymskokatolickiej edukacji religijnej w polskich szkołach nie zawsze jest obiektywna i tolerancyjna.

20

Rekolekcje szkolne jako miejsce przeciwdziałania hejtowi internetowemu wśród młodzieży

63%

Zellma A. , Wiszowaty E.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2020

|

nr 27

421–436

PL

W działalności wychowawczej, którą Kościół podejmuje wśród młodzieży, ważne miejsce zajmują rekolekcje szkolne. To dlatego katechetycy i pastoraliści coraz częściej zwracają uwagę nie tylko na tradycyjne formy organizacji rekolekcji szkolnych, ale także na innowacje pedagogiczne. Słusznie za istotne uznają nawiązanie do doświadczeń młodzieży. Współcześnie każdy uczestnik rekolekcji szkolnych potrzebuje wsparcia w rozpoznawaniu, rozumieniu i rozwiązywaniu aktualnych problemów. Jednym z nich jest „hejt internetowy”. Młodzież bezpośrednio lub pośrednio styka się z tym zjawiskiem. Zgodnie z zasadą wierności Bogu i człowiekowi dobrze przeprowadzone rekolekcje szkolne są okazją do podejmowania różnych zagadnień związanych z hejtowaniem w Internecie. Pozwalają podejmować to zagadnienie w kontekście przykazania miłości Boga i bliźniego oraz wartości chrześcijańskich. Mogą motywować uczestników do zmiany myślenia i postępowania w kwestiach związanych z hejtem. Wymagają jednak – obok dobrze przepowiadanego słowa Bożego i jego aktualizacji – innowacyjnych inicjatyw wychowawczych, które służą zapobieganiu hejtowi internetowemu wśród młodzieży. W czasie rekolekcji szkolnych warto zorganizować m.in. spotkanie z psychologiem i policjantem oraz z osobami, które są dla młodych autorytetem. To właśnie osoba znacząca może zachęcić młodzież do akceptacji zasad życia chrześcijańskiego i ich respektowania w codziennym życiu, m.in. w przestrzeni wirtualnej.

EN

An important role in the educational activity of the Church for youth is played by school retreats. That is why catechism and pastoral scholars and practitioners are paying increasing attention not only to traditional forms of organisation of school retreats but also to educational innovations. They justifiably consider referring to young people’s experiences to be of significance. Nowadays, each participant in school retreats needs help to identify, understand, and solve topical problems; one of them is online hate. Young people face this phenomenon directly and indirectly. According to the principle of faithfulness in God and man, well-organised school retreats are an opportunity to tackle various issues related to online hate. They allow to discuss the problem in question in the context of Christian values as well as the commandment to love God and one’s neighbour. They can motivate participants to change the way of thinking and acting when it comes to hate. However, in addition to voicing the word of God and keeping it up to date, innovative educational initiatives are required to prevent online hate among the youth. During school retreats, it is worth organising sessions with, inter alia, psychologists, police officers or people who are role models for youth. For it is a role model who can encourage young people to embrace the rules of Christian life and follow them both in everyday life and on the internet.