Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Motywy romantyczne na kanwie archetypów biblijnych w powieści hebrajskiej Tomasza Augusta Olizarowskiego. Część I. Harfa Samsona

100%

Jarosz A.

Język - Szkoła - Religia

|

2023

|

tom 18

80-95

EN

The article pertains to a Hebrew novel by Tomasz August Olizarowski, which was written in two stages. The first part entitled Sophet’s. A Hebrew Novel. Song 1–2 was written between 1836 and 1845 and published in 1852; the second, entitled Samson. A Hebrew Poetic Novel, was first published in 1873. They constitute integral units and each can be treated separately. They are linked by the title character and his story. The figure of Samson, as created by Olizarowski, is a complex and original construct. It was shaped from biblical archetypes, which we have divided into two categories: poetic language and artefact (object). In this sketch, we have analysed the second of the indicated categories: the shaping of the character in connection with his main attribute (the harp), which is an important archetypal motif. The cedar, prophetic harp with golden and silver strings is part of the sacred and co-creates the story presented in the poetic novel. Based on this artefact, the poet introduces important Romantic motifs: song, the prophetic (and poetic) word and the concept of the Logos. The combination of the figure of Sophet with this archetypal instrument allows us to relate it to the figures of Orpheus and Christ, as well as to recognise in it the universal figure of the bard, the singer (Homer, Oisin, Bojan).

PL

Artykuł dotyczy powieści hebrajskiej Tomasza Augusta Olizarowskiego, która powstawała w dwu etapach. Pierwsza część pt. Softy. Powieść hebrajska. Pieśń 1–2 została napisana w latach 1836–1845, a wydana w 1852 r.; druga, zatytułowana Samson. Poemat hebrajski, ukazała się po raz pierwszy w 1873 r. Stanowią one integralne całostki i każdą z nich można traktować osobno. Łączy je tytułowy bohater i jego historia. Wykreowana przez Olizarowskiego postać Samsona jest konstruktem złożonym i oryginalnym. Została ukształtowana z archetypów biblijnych, które podzieliliśmy na dwie kategorie: języka poetyckiego i artefaktu (przedmiotu). W niniejszym szkicu poddaliśmy analizie drugą ze wskazanych kategorii: ukształtowanie postaci w powiązaniu z przynależnym jej głównym atrybutem (harfą), będącym ważnym, archetypicznym motywem. Cedrowa, prorocka harfa o złotych i srebrnych strunach przynależy do sfery sacrum i współkreuje prezentowaną w poemacie historię. Na podstawie tego artefaktu poeta wprowadza do utworu motywy ważne w romantyzmie: pieśń, słowo prorockie (i poetyckie) oraz koncepcję Logosu. Połączenie postaci Softego z tym archetypicznym instrumentem pozwala nam odnieść ją do postaci Orfeusza i Chrystusa, jak również rozpoznać w niej uniwersalną figurę wieszcza, pieśniarza (Homera, Oisina, Bojana).

2

Ślady twórczości Juliusza Słowackiego we wczesnych dramatach Karola Wojtyły (Hiob, Jeremiasz)

100%

Jarosz A.

|

nr 1

173-186

EN

The article concerns two juvenilia plays by Karol Wojtyła, Job and Jeremiah, that were written in 1940. Those works were influenced by the difficult reality of war. The first and primary inspiration for those two dramas was the Bible, as the titles themselves indicate. However, the model of Polish Romanticism also heavily influenced the shape of the poetic world of those works. This article attempts to indicate in Job, as well as in Jeremiah, those thoughts that are close to the Romantic and Messianic historiosophies. It describes, in a synthetic manner, the main noticeable points from Wojtyła’s works that coincide with the motives present in Juliusz Słowacki’s work, especially in the play Father Marek, which started the mystical and genesian period of the Romantic’s literary work. Attention is paid to, e.g. the genre characteristics of the mystery (which is close to the genre form of the late Baroque mystery, as represented by the works of Calderon). Among those features the following items are mentioned: the composition of the works, the structure of time and space, the creation of images, the rule of the “theatre in the theatre,” and visionariness. In addition, a presentation of the main ideas and creation of the title characters (Job, Jeremiah and Father Marek) is also given in outline.

PL

Artykuł dotyczy dwóch juwenilnych dramatów Karola Wojtyły – Hioba i Jeremiasza, napisanych w 1940 roku. Utwory te powstały pod wpływem trudnej wojennej rzeczywistości. Pierwszym i głównym tekstem, który zainspirował te dwa dramaty, jest Biblia. Wskazują na to już ich tytuły. Jednak na kształt świata poetyckiego obu tych utworów bardzo mocny wpływ wywarł również model polskiego romantyzmu. Artykuł stanowi próbę wskazania zarówno w Hiobie, jak i Jeremiaszu myśli bliskich romantycznej historiozofii mesjanistycznej. W syntetyczny sposób ujmuje głównie dostrzegalne w wymienionych dziełach Wojtyły punkty zbieżne z motywami obecnymi w dziele Juliusza Słowackiego, zwłaszcza w dramacie Ksiądz Marek, który rozpoczął okres mistyczno-genezyjskiej twórczości romantyka. Zwraca się tu uwagę m.in. na obecne we wszystkich trzech tekstach cechy gatunkowe misterium (zbliżone do kształtu gatunkowego misterium dojrzałego baroku, które reprezentują dzieła Calderona). Wśród tych cech wymienia się m.in. kompozycję utworów, konstrukcję czasu i przestrzeni, kreację obrazów, zasadę „teatru w teatrze” oraz wizyjność. Szkicowo zestawiane są również ujęcia głównych idei oraz kreacje tytułowych postaci (Hioba, Jeremiasza i Księdza Marka).

3

Norwidowskie tropy w prasie Polonii amerykańskiej przełomu XIX i XX wieku

63%

Jarosz A. , Kiper D.

|

tom 41

201-220

EN

The article discusses the nature and function of Cyprian Norwid’s reception in Polish communities in the USA at the turn of the 19th and 20th century. Using selected press texts, an attempt was made to determine the extent of Norwid’s presence in the consciousness of elites leading the Polish diaspora overseas. Titles such as “Dziennik Chicagoski”, “Zgoda”, “Polak w Ameryce”, “Ameryka-Echo” and “Kurier Polski” have been reviewed, from which the traces of the presence of Norwid’s themes have been extracted. Several thematic areas emerge from the press material, relating both to the poet’s biography, his works, but also to various contexts reflecting tendencies towards a particular perception of the poet’s figure. Many of the examples discussed here reflect stereotypical opinions and associations developed by literary circles in Poland.

PL

Przedmiotem artykułu jest omówienie charakteru oraz funkcji recepcji Cypriana Norwida w amerykańskich wspólnotach polonijnych na przełomie XIX i XX wieku. Za pomocą wybranych tekstów prasowych starano się określić zasięg obecności wieszcza w świadomości elit przewodzących diasporze polskiej za oceanem. Przeglądowi zostały poddane takie tytuły jak „Dziennik Chicagoski”, „Zgoda”, „Polak w Ameryce”, „Ameryka-Echo” i „Kurier Polski”, z których wydobyto ślady obecności wątków norwidowskich. Z materiału prasowego wyłania się kilka obszarów tematycznych odnoszących się zarówno do życiorysu poety, jego twórczości, jak i rozmaitych kontekstów odbijających tendencje do określonego postrzegania postaci Norwida. Wiele z omawianych przykładów odzwierciedla stereotypowe opinie oraz skojarzenia wypracowane przez środowiska literackie w kraju.

4

Konsekwencje nadmiernego spożycia płynów – przewodnienie

51%

Okręglicka K. , Wiśniewska K. , Jarosz A.

Polish Journal of Sports Medicine

|

2017

|

tom 33(3)

167-176

PL

Woda jest najobfciej występującą cząsteczką w organizmie człowieka – stanowi jego główny składnik. Niedostateczne spożycie wody w stosunku do zapotrzebowania staje się w niedługim czasie odczuwalne i widoczne, a także może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Z drugiej strony nie określono maksymalnej dawki wody jaką może spożyć człowiek, która wywoływałaby szkodliwe działanie na organizm ludzki. Uważa się zatem, że woda jest płynem bezpiecznym nawet przy wysokim spożyciu, jednakże na przestrzeni kilkunastu lat odnotowano sytuacje zagrażające życiu lub zgony z powodu przewodnienia. Przewodnienie jest to zjawisko zwiększenia objętości płynu zewnątrzkomórkowego związane ze zwiększeniem całkowitej objętości osocza krwi krążącej i powstaniem tzw. hiperwolemii. Przewodnienie najczęściej prowadzi do powstania zmian stężenia sodu w osoczu i rozwoju hiponatremii. Przewodnienie i hiponatremia to zjawiska bardzo rzadkie, ale potencjalnie zagrażające ludzkiemu życiu, szczególnie przy jednoczesnym występowaniu chorób o podłożu somatycznym lub psychicznym. W niniejszej pracy, mimo nielicznych publikacji na ten temat i niewielką ilość badań, podjęto próbę zebrania dostępnych danych dotyczących nadmiernego spożycia płynów prowadzącego do przewodnienia.

EN

Water is the most abundant molecule in the human body. The effects of insufficient water intake relative to demand can be felt rapidly (often visibly) and can be harmful to our health. Conversely, the maximum dose of water that can be consumed without causing harm to the human body has not been specified. Indeed, water is currently viewed as a safe liquid, even at high intake. Despite this, there have been several reports of life-threatening situations or death due to overhydration in recent years. overhydration is a phenomenon in which the extracellular fluid volume increases, and is associated with plasma volume expansion in the circulating blood and the occurrence of hypervolemia (fluid overload). Overhydration usually leads to changes in the plasma sodium concentration and the development of hyponatremia. Overhydration and hyponatremia are very rare phenomena in healthy individuals, but are potentially life-threatening, especially in cases with coexisting somatic or mental diseases. In this article, we reviewed the somewhat limited data currently available in the literature on excessive fluid intake leading to overhydration.