Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Książka drukowana w zbiorach bibliotecznych klarysek wrocławskich w XVI–XVII wieku

100%

Sutowicz A.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2022

|

tom 30

|

nr 1

249-275

EN

The St Clare Abbey in Wrocław, one of the most important monastic centres in Silesia, epitomizes very high religious culture in the modern age. Having accepted the 1677 constitutions that respected the Law of the Council of Trent, the nuns entered a new period of their inner life development, which also led to an improvement to their cloister library. The analysis of the preserved old prints contained in this collection reveals a very traditional and monastic profile of the culture of Wrocław Poor Clares, who remained open to new spiritual trends and contemplative ways of individual prayer. Among the authors, the nuns would opt for the members of the Jesuit Order and Benedictines, especially those from the German language culture.

PL

Opactwo św. Klary we Wrocławiu, jako jeden z ważniejszych ośrodków monastycznych na Śląsku, reprezentowało w okresie nowożytnym elitarną kulturę religijną. Po przyjęciu w 1677 roku konstytucji zgodnych z ustawami soboru trydenckiego mniszki weszły w nowy etap rozwoju życia wewnętrznego, który przyniósł także wzbogacenie zbiorów biblioteki klasztornej o nowe tytuły. Analiza zachowanych jednostek ze zbioru starodruków tej proweniencji pozwala dostrzec konserwatywny i monastyczny profil kultury klarysek, które pozostawały otwarte na nowe prądy duchowości oraz kontemplatywną formę modlitwy osobistej. Wśród autorów mniszki wyróżniały członków Towarzystwa Jezusowego oraz benedyktynów, poszukując ich przede wszystkim w kręgu kultury niemieckojęzycznej.

2

The Reception of Medieval Mistique in the Incunabulum Auslegung der heili- gen Messe from the Library of the Clarissan Nuns in Wrocław.

100%

Sutowicz A.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2019

|

tom 24

|

nr 1

PL

The presented analysis is based on the incunabulum Auslegung der heiligen Messe that was issued in 1495 and preserved until 1810 in the library of the Clarissan cloister in Wrocław. Now it is kept in the Library of the Wrocław University. We are given an interesting model of creating individual prayer based on contemplating common parts of a mass liturgy. The unkonwn author has derived most elements of his text from the mistique school of St. Bernhard, the abbey of St. Victor by Paris and the Dominican master Ekchardt, although he used the mistical treatises very freely. We can recognise the medieval German tradition of understanding liturgy in meditating every part of a mass by watching all gestures of a priest and keeping on oral supplicating. We are also given the aim of the prayer – cleansing of sinns and evil, earning a favour of the Holy Trinity and spiritual changing. The vision of a holy mass has been presented as the life and work of Jesus Christ but in fact we don`t find a distinct encourage to imitate the Saviour. The deep medieval tradition is shown in preventing from frequent receiving Holy Communion.

3

17th-century Prayer Books of Cistercian Nuns in the Collection of the Parish Library of St Bartholomew and St Hedwig in Trzebnica

100%

Sutowicz A.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2020

|

tom 28

|

nr 2

PL

Część dawnej kolekcji mniszek cysterskich została zdeponowana w Bibliotece Parafii Trzebnickiej. Są między innymi trzy rękopisy modlitewne pochodzące z XVII wieku. Rozmyślania duchowne, dedykowane Katarzynie Rajskiej przez cysterskiego mnicha Kaspera z Przemętu, składają się z kilku części. Wśród nich najciekawszą stanowią rozważania eucharystyczne i traktat o przygotowaniu do świętej śmierci. Praca Nauka o ćwiczeniu ducha nie została podpisana, nie daje się ustalić także jej właściciel. Główna część tego manuskryptu składa się z czterdziestu medytacji skoncentrowanych na reformie życia zakonnego. Ostatni przykład z tej kolekcji należał do ksieni Krystyny Pawłowskiej i był darem karmelitanki bosej Agnieszki Jezusa Baranka. Jej autor, Bonawentura Frezer karmelita bosy, był znanym w XVII wieku kaznodzieją i twórcą literatury mistycznej. Jego Protestacje i akty różne stanowią zbiór mistycznych monologów w obecności Boga. Wszystkie te rękopisy przygotowano jako pomoc do osobistej modlitwy cysterek i jako takie noszą ślady długotrwałego użytkowania. Teksty te stanowią zatem właściwy materiał badawczy dla historyków duchowości religijnej w okresie baroku.

4

Geneza i przebieg przemian społeczno-religijnych w klasztorze trzebnickim w l. 1536-1639

100%

Sutowicz A.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2021

|

tom 135

5-38

PL

W okresie reformacji opactwo cysterek trzebnickich przeżywało pogłębiający się kryzys o podłożu religijnym, społecznym i gospodarczym. Najostrzejszy wymiar załamania roli, jaką odgrywał ten ośrodek w Kościele i społeczeństwie śląskim, ujawnił się w osłabieniu liczebnym wspólnoty oraz zaniku aktywności jej zarządu na rzecz silnych rządów ksień w 1. poł. XVI w. Informacje o pierwszych reformach na tej płaszczyźnie połączonych ze zmianą strategii naboru do klasztoru można znaleźć w źródłach pochodzących z okresu urzędowania ksieni Katarzyny Mutschelnitz. Poczynając od lat 60-tych XVI stulecia najważniejsze funkcje klasztorne przechodziły w ręce nowego pokolenia mniszek, z których część rekrutowała się z niedawno osiadłych w księstwie oleśnickim rodów górnośląskich i opolskich lub spośród rodzin wielkopolskich. Pozostałe zakonnice reprezentowały miejscowy żywioł szlachecki o dawniejszym rodowodzie. Układ ten stał się tłem napięć wywołanych przede wszystkim polityką cesarską, zmierzającą do obsadzenia urzędów klasztornych, a zwłaszcza urzędu opackiego, poddanymi Korony Czeskiej. Konflikt na tle wyboru następczyni przełożonej Anny Jemiołowskiej w ostatniej dekadzie XVI wieku ujawnił determinację cysterek do obrony swojej tożsamości i swobody reformy wewnętrznej. Przebieg tego procesu spowodował opór księcia oleśnickiego, ale jednocześnie przyczynił się do ożywienia relacji cysterek z opactwem w Lubiążu, sprawującym nad nimi opiekę duchową. Ustalenie nowych faktów źródłowych pozwoliło na weryfikację dotychczasowych ustaleń na temat stron i przebiegu tego konfliktu, w którym najistotniejszą rolę odegrały nie różnice narodowościowe i stanowe mniszek, ale budząca sprzeciw czynników zewnętrznych i części elit klasztornych wizja odrodzenia jednego z najważniejszych ośrodków religijnych na Śląsku.

5

Foundation and Function of the Orphanage Mother of Sorrows in Wrocław until 1815

100%

Sutowicz A.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2019

|

tom 25

|

nr 2

PL

The orphanage was founded in 1698 by a group of nobles connected with the General Vicar in Wrocław. The institution was aimed to take care after boys from burgher families of protestant confession. The first superior, Friedrich Hemigsohn von Göe from Jesuit community built a proper house, which was placed in the Szewska Street (now the Uniwersytecki Square, 15). The orphanage was given a name and organised by Jesuit workers in the period 1706-1731, when the General Vicar signed on the charter document. In this period they accepted children under 15 of both sexes, boys took their basic education in burgher jobs and girls in home service. The superior was responsible for general state of the institution to the bishop. Besides, several officials used to serve in the ophanage. At the beginnig the institution could function due to private pays. The first important bequest was signed by the bishop Franz Ludwig before 1732 and then by the noble woman, Maria Anna von Wesch in 1754. Thanks to those pays the orphanage delivered a care on high level so that it developed into some kind of educational institution for catholic children from the Wrocław diocese.

6

Domniemany traktat Kaspra Drużbickiego SJ Nauka o przygotowaniu się do świątobliwej śmierci w zbiorach cysterek trzebnickich

100%

Sutowicz A.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2020

|

tom 133

147-178

EN

In the former library of the Cistercian abbey in Trzebnica in t he Lower Silesia there are three manuscript copies of the ascetic tractate "The Precept o f Preparing for a Devout Dy ing". They have been preserved in the prayer books stored at present in the Library of the St Bartholomew and St Hedwig Parish in Trzebnica and in the Library of University of Wrocław. The books had be en given to the nuns by the Cistercia n monk of Przemęt. The manuscript derives from 1655 and it is at the same time the oldest known version o f the tractate, which was published in 1669 under the name of Kasper Drużbicki, a preach er popular in Poznań and a provincial of Polish Jesuits . This work can be recognised as an example of ars bene moriendi literaturę presenting the theory and practice of preparing for dying as a way of inner development of a Christian. The present article i s a n attempt at solving the question of the tractate's origins at the basis for comparative analysis between the copies belonging to Trzebnica nuns and the version written down in the manuscript kept in the Archives of the South Province of the Society of Jesus in Kraków . The results of source criticism of the works allow to confirm th e ir author was most probably Drużbicki . They reveal very interesting relation between the Silesian cloister and Polish culture and they broad en our knowledge about creative influence of the Society of Jesus on the religious aspect of the Sarmatian society i n the 17th century.

PL

W dawnych zbiorach opactwa cysterek w Trzebnicy na Śląsku znajdują się trzy rękopiśmienne kopie dzieła ascetycznego Nauka o przygotowaniu się do świątobliwej śmierci. Zachowały się one w modlitewnikach przechowywanych obecnie w Bibliotece Parafii św. Bartłomieja i św. Jadwigi w Trzebnicy oraz w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Książeczki te zostały podarowane mniszkom przez cysterskiego profesa z Przemętu, wśród nich najstarszy zabytek pochodzi z 1655 r. i jest jednocześnie najstarszą znaną wersją dzieła, które zostało wydane w 1669 r. pod nazwiskiem Kaspra Drużbickiego, znanego poznańskiego kaznodziei i prowincjała jezuitów. Jest to potrydencki traktat mieszczący się w gatunku ars bene moriendi, prezentujący teorię i praktykę przygotowań do śmierci jako sposobu na rozwój duchowy chrześcijanina. Niniejszy artykuł stanowi próbę rozwiązania kwestii autorstwa i okoliczności powstania traktatu na podstawie analizy porównawczej kopii będących własnością cysterek oraz wersji zapisanej w rękopisie zdeponowanym w Archiwum Prowincji Południowej Towarzystwa Jezusowego w Krakowie. Wyniki krytyki źródłowej tych zabytków pozwalają na przyjęcie tezy o autorstwie Drużbickiego jako prawdopodobnej. Ujawniają także interesujące dane o związkach śląskiego klasztoru z kulturą Rzeczpospolitej oraz poszerzają wiedzę o twórczym wpływie Towarzystwa Jezusowego na kształtowanie oblicza religijności społeczeństwa sarmackiego w XVII wieku.